Kautu e “Tupa Fakamoli” ke he Kamatamata!

“Ko e vaha nai kua kamata ai e fakafiliaga ke he fale he Atua.”​—1 Peteru 4:17.

1. Ko e heigoa ne fehagaaoaki mo Iesu he magaaho ne ahi e ia e “tupa”?

HE PENETEKOSO 33 V.N., ne kotofa e Iesu e “tupa” ke foaki e tau mena kai he magaaho tonu ma e hana “tau fekafekau he loto kaina.” He 1914, ne eke a Iesu mo Patuiki, ti nakai leva ti hoko e magaaho ahi ke he “tupa” ia. Ke he laulahi, ne kua iloa tonu e ia ko e “tupa” kua “fakamoli mo e lotomatala.” Ati, kotofa e ia ki ai “hana tau koloa oti kana.” (Mataio 24:45-47, NW) Pete ia, ha ha i ai e tupa kelea, ne nakai fakamoli po ke lotomatala.

“Ko e Tupa Kelea Ia”

2, 3. Hau i fe e “tupa kelea ia,” ti tupu fakahaga fefe ai?

² Ne vagahau a Iesu hagaao ke he tupa kelea he mole laia e fakatutala hagaao ke he “tupa fakamoli mo e lotomatala.” Ne pehe a ia: “Kaeke ke pehe hifo e tupa kelea ia [k]e he hana loto, Kua fakamule mai haku a Iki; ti kamata ai a ia ke fahi hana tau matakainaga tupa, ti kai mo e inu fakalataha mo lautolu ne inu kia konahia. To hau e iki he tupa ia ke he aho kua nakai tatali atu ai a ia, ko e magaaho foki kua nakai kitia ai e ia. Ati fakahala lahi ai e ia a ia, mo e age kia ia hana taui fakalataha mo e tau tagata pikopiko; ha ha i ai e tagi aue mo e konoi he tau nifo.” (Mataio 24:48-51, fakatatai NW) Ko e talahauaga “ko e tupa kelea ia” kua hagaaki e onoonoaga ha tautolu ke he tau kupu fakamua ha Iesu hagaao ke he tupa fakamoli mo e lotomatala. E, ko e “tupa kelea” ne hau he tau matakau he tupa fakamoli. * Fefe?

³ Ato hoko e 1914, tokologa e tau tagata he vahega tupa fakamoli ne amaamanaki lahi ke feleveia mo e Kitofaihoana he lagi he tau ia, ka e nakai fakamoli e tau amaamanakiaga ha lautolu. Ko e fua he mena nei mo e falu tupuaga, tokologa ne hogohogomanava mo e tokogahoa ne loto kona. Falu ia lautolu nei ne fuluhi ke “fahi” ha lautolu a tau matakainaga fakamua aki e tau kupu mo e tuku fakalataha ‘mo lautolu ne konahia,’ ko e tau matakau fakalotu he Kerisitenitome.​—Isaia 28:1-3; 32:6.

4. Fehagai fefe a Iesu mo e “tupa kelea” mo lautolu oti ne fakakite e agaga taha pihia?

⁴ Ne fakahiku ai e tau Kerisiano fakamua nei mo “tupa kelea,” ti fakahala “lahi ai” e Iesu a lautolu. Fefe? Ne tiaki e ia a lautolu, ti galo e lautolu ha lautolu a amaamanakiaga he lagi. Ka e, nakai moumou fakamafiti a lautolu. Ne kua lata fakamua ia lautolu ke fakauka ke he magahala he tagi aue mo e konokonoi he tau nifo he ‘pouli i fafo’ he fakapotopotoaga Kerisiano. (Mataio 8:12) Tali mai he tau aho fakamua ia, ha ha i ai e falu he tau tagata fakauku ne fakakite e agaga kelea pihia, he fakakite e lautolu a lautolu he fakalataha mo e “tupa kelea.” Falu “mamoe kehe” ne fifitaki ha lautolu a nakai fakamoli. (Ioane 10:16) Ko e tau fi oti ia he Keriso ne fakahiku pihia ke he ‘pouli i fafo’ fakaagaga.

5. Tali atu fefe e tupa fakamoli mo e lotomatala, ne kehe mai he “tupa kelea”?

⁵ Pete ia, ne hoko e tupa fakamoli mo e lotomatala ke he tau kamatamata taha ia tuga e “tupa kelea ia.” He nakai kona e tau loto, ka e, ne hiki a lautolu. (2 Korinito 13:11) Ko e fakaalofa ha lautolu ma Iehova mo e tau matakainaga ha lautolu ne atihake ai. Ti ko e fua, ne  eke a lautolu mo “pou foki ia mo e fakaveaga he kupu moli” ke he magahala he “tau aho fakamui” kelea nei.​—1 Timoteo 3:15; 2 Timoteo 3:1.

Tau Tamafine Tote Iloilo mo e Goagoa

6. (a) Fakataitai fefe e Iesu e fakailoilo he vahega tupa fakamoli hana? (e) Ato hoko e 1914, ko e heigoa e fekau ne fakapuloa he tau Kerisiano fakauku?

⁶ He mole e tutala hagaao ke he “tupa kelea ia,” ne talahau e Iesu ua e fakatai ke fakakite aki e kakano to moolioli ko e falu Kerisiano fakauku to fakamoli mo e lotomatala ka e to nakai pihia e falu. * Ke fakataitai e fakailoilo, ne pehe a ia: “To fakatai ke he vaha ia e kautu he lagi ke he tau tamafine tote ne tokohogofulu, ne uta ha lautolu a tau lamepa, ti o atu ke fonofono e kitofaihoana. Kua iloilo e tokolima ha lautolu, ka e goagoa e tokolima. Ko e tau goagoa ne uta ha lautolu a tau lamepa, ka e nakai uta fakalataha mo e magalolo. Ka ko e tau iloilo ne uta e magalolo ke he tau lupo ha lautolu fakalataha mo e tau lamepa ha lautolu.” (Mataio 25:1-4) Ko e tau tamafine tokohogofulu kua fakamanatu ki a tautolu e tau Kerisiano fakauku ato hoko e 1914. Ne fuafua e lautolu ko e kitofaihoana, ko Iesu Keriso, ne amanaki ke hoko mai. Ti, “o atu” a lautolu ke fonofono a ia, he fakamatala fakamalolo “e tau vaha he tau motu kehe” ka fakakatoatoa ai he 1914.​—Luka 21:24.

7. Magaaho fe mo e ko e ha ne pehe kua ‘momohe ai’ e tau Kerisiano fakauku?

⁷ Ne hako a lautolu. Ko e tau vaha he tau motu kehe ne fakakatoa ai he 1914, ti gahuahua ai e Kautu he Atua i lalo hifo ia Keriso Iesu. Ka ko e mena ia ha ha he lagi nakai kitia. He lalolagi, kua kamata e tau tagata ke matematekelea he “oi fakaalofa” nukua talahau tuai mai. (Fakakiteaga 12:10, 12) Ne hoko ai e magaaho kamatamata. He nakai maama mitaki ai, ne manamanatu e tau Kerisiano fakauku kua “fakamule mai e kitofaihoana.” He fakagogoa mo e fehagai mo e favale mai he lalolagi, ne fakatuai a lautolu ati teitei fakaoti e gahua fakamatala ne fakatoka ki ai. Tuga e tau tamafine he fakatai, he vagahau fakaagaga ne “fia momohe ai a lautolu oti, kua pulumohea ni” ti pihia foki e mena ne taute he tau Kerisiano ne talahaua nakai fakamoli he mole e mamate he tau aposetolo ha Iesu.​—Mataio 25:5; Fakakiteaga 11:7, 8; 12:17.

8. Ko e heigoa ne takitaki atu ke he ogo: “Kitiala, ko e kitofaihoana ne hau,” ti ko e heigoa ka taute he tau Kerisiano he magaaho ia?

⁸ Ti he 1919 ne fai mena ne tupu fakaofo. Ne totou e tautolu: “Ka ko e tuloto po, kua tu ai e ogo, Kitiala, ko e kitofaihoana ne hau; ati o a a mutolu ke fonofono a ia. Ti mamatike ai e tau tamafine tote oti kana na, mo e tauteute ha lautolu a tau lamepa.” (Mataio 25:6, 7) He tuga kua nakai fai amaamanakiaga ai, ne ha ha i ai e ogo ke gahuahua! He 1918, ko Iesu, ‘ko e uta fekau he maveheaga,’ ne hau ke he faituga fakaagaga ha Iehova ke ahi mo e fakamea e fakapotopotoaga he Atua. (Malaki 3:1) Mogonei, ko e tau Kerisiano fakauku ne lata ke o atu mo e fonofono a ia he tau lotopa he faituga he lalolagi. Ko e magaaho ma lautolu ke ‘fakahoko e maama.’​—Isaia 60:1; Filipi 2:14, 15.

9, 10. He 1919, ko e ha e falu Kerisiano ne “lotomatala” mo e falu ne “goagoa”?

 ⁹ Ka e fakatali la! He fakatai, falu he tau tamafine tote ne fai lekua. Kua matutaki a Iesu: “Ati tala age ai e tau goagoa ke he tau iloilo, Ta mai a e taha magalolo ha mutolu ma mautolu; ha ko e mamate ha ne fai ha mautolu a tau lamepa.” (Mataio 25:8) He nakai fai magalolo, to mamate e tau lamepa. Ko e magalolo he lamepa kua fakamanatu ki a tautolu e Kupu he Atua he kupu moli mo e hana agaga tapu, ne kua fakamalolo e tau tagata tapuaki moli ke eke mo tau tagata fua he maama. (Salamo 119:130; Tanielu 5:14) Ato hoko e 1919, ko e tau Kerisiano fakauku lotomatala ne kumi fakamakutu ai ke iloa e finagalo he Atua ma lautolu, pete ni e tuaga lolelole fakaku ha lautolu. Ti, he magaaho ne hoko mai e ogo ke fakahoko e maama, ne mautali a lautolu.​—2 Timoteo 4:2; Heperu 10:24, 25.

¹⁰ Ka e, ha ha i ai falu ia lautolu ne fakauku, ne nakai mautali ke taute e tau foakiaga po ke laliaga fakatagata​—pete ni he manako lahi a lautolu ke fakalataha mo e Kitofaihoana. Ti ko e magaaho ke gahuahua ai he fakamatala e tala mitaki, ne nakai mautali a lautolu. (Mataio 24:14) Ti lali foki a lautolu ke fakatuai e tau hoa fakamakai ha lautolu, he ole ai, ma e taha magalolo ma lautolu. He fakatai ha Iesu, tali atu fefe e tau tamafine tote iloilo? Ne pehe a lautolu: “Neke nakai lahi kia lautolu oti; ka e mitaki ke o a mutolu ke he tau tagata fakafua, ti fakafua mai ai ma mutolu.” (Mataio 25:9) Tatai ai, ko e tau Kerisiano fakauku fakamoli he 1919 ne fakaheu ke taute ha mena ka fakatote hifo aki ha lautolu a malolo ke fua e maama. Ati, kautu a lautolu ke he kamatamata.

11. Ko e heigoa e mena ne tupu ke he tau tamafine goagoa?

¹¹ Ne fakaoti aki e Iesu: “Kua o [e tau tamafine tote goagoa] ke fakafua ai, ti hau ai e kitofaihoana; ko lautolu foki ne tauteute kua huhu fakalataha a lautolu mo ia ke he taonaga, ti pa ai e gutufale. Ti o mai fakamui e tau tamafine tote ne toe, kua pehe mai, Ko e iki na e, ko e iki na e, kia vevete a e koe e gutuhala  ma mautolu. Ka e tala age a ia, kua pehe age, Ko e moli, ke tala atu e au kia mutolu, nakai iloa e au a mutolu.” (Mataio 25:10-12) E, ne nakai mau amaamanaki e falu ke he hokomaiaga he Kitofaihoana. Ti, kaumahala a lautolu ke he ahi mai mo e galo e magaaho ke fakalataha atu ke he galue he fakamauaga he lagi. Ko e mamahi ha ia!

Ko e Fakatai he Tau Taleni

12. (a) Ko e heigoa ne fakaaoga e Iesu ke fakataitai e mahani tua fakamoli? (e) Ko hai e tagata ne ‘fano fenoga’?

¹² He mole e fakataitai e fakailoilo, ne matutaki a Iesu ke fakataitai e mahani tua fakamoli. Ne pehe a ia: “Tuga foki e taha tagata ne fano he fenoga, kua ui ke he hana tau fekafekau, ti tuku age e ia hana tau mena kia lautolu. Kua age e ia e lima a taleni ke he taha, ka e ua ke he taha, ka e taha ke he taha; kua fakalata ke he malolo ha lautolu takitokotaha, ti fano agataha a ia he hana fenoga.” (Mataio 25:14, 15) Ko e tagata he fakatai ko Iesu, ne ‘fano fenoga’ he magaaho ne liu hake ke he lagi he tau 33 V.N. Ka e, to hake a ia ke he lagi, ne tuku age e Iesu “hana tau koloa oti kana” ke he tau tutaki fakamoli hana. Fefe?

13. Fakatokatoka fefe e Iesu e fonua makimaki he matagahua mo e fifili hana “tau tupa” ke fakafua atu?

¹³ Ke he fekafekauaga hana he lalolagi, ne kamata a Iesu ke tauteute e fonua makimaki he matagahua ke fakamatala e tala mitaki he Kautu ke he tau fahi oti ha Isaraela. (Mataio 9:35-38) Ato ‘fano fenoga,’ a ia ne tuku age e ia e fonua ia ke he tau tutaki fakamoli hana, he talahau: “Kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti papatiso atu a lautolu ke he higoa he Matua, mo e Tama, mo e [a]gaga [t]apu; ti fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu.” (Mataio 28:18-20) Mo e tau kupu nei, ne fifili e Iesu hana “tau tupa” ke fakafua atu ato liu mai a ia, “fakalata ke he malolo ha lautolu takitokotaha.”

14. Ko e ha e tau tagata oti ne nakai amaamanaki ai ke tatai oti e tau mouaaga he gahua fakafua?

¹⁴ Ko e talahauaga ia kua fakakite kua nakai tatai oti e tau tutuaga po ke tau lataaga he tau Kerisiano he senetenari fakamua. Ko e falu, tuga a Paulo mo Timoteo, kua ataina ke taute katoatoa e gahua fakamatala mo e fakaako atu. Ko e tau tutuaga he falu ne liga fakakaupa lahi ha lautolu a ataina ke gahua. Ma e fakatai, ko e falu he tau Kerisiano ko e tau tupa, mo e falu ne gagao, fuakau fakahaga, po ke tau matagahua fakamagafaoa. Moli, ko e falu matagahua he fakapotopotoaga ne nakai hafagi ke he tau tutaki oti. Ko e tau fifine fakauku mo e falu he tau tagata tane fakauku ne nakai fakaako ke he fakapotopotoaga. (1 Korinito 14:34; 1 Timoteo 3:1; Iakopo 3:1) Pete ne tau tutuaga fakatagata, ko e tau tutaki fakauku oti he Keriso​—ko e tau tagata tane mo e tau fifine—​ne kotofa ke taute e gahua fakafua, he fakaaoga fakamitaki e tau magaaho mo e tau tutuaga ha lautolu ke he fekafekauaga Kerisiano. Kua taute pihia foki he tau tutaki ha lautolu he vaha fou nei.

Kamata e Magaaho Ahi!

15, 16. (a) Magaaho fe ke fakakatoatoa e tau mouaaga? (e) Ko e heigoa e tau magaaho fou ke ‘gahua fakafua’ ne tuku age ki a lautolu ne fakamoli?

¹⁵ Kua matutaki e fakatai: “Kua mole e tau po loga, ati hau ai e iki he tau [“tupa,” NW] ia, ti fakafili e tau mena hana ne toka ia lautolu.” (Mataio 25:19) He 1914​—ko e magaaho leva moli he mole e 33 V.N.​—ne kamata e Keriso Iesu e ha ha hinei fakapatuiki hana. Ko e tolu e tau mo e hafa fakamui, he 1918,  ne hau a ia ke he faituga fakaagaga he Atua mo e fakamoli e tau kupu ha Peteru: “Ko e vaha nai kua kamata ai e fakafiliaga ke he fale he Atua.” (1 Peteru 4:17; Malaki 3:1) Ko e magaaho ke fakakatoatoa e tau mouaaga.

¹⁶ Ko e heigoa he tau tupa, ko e tau matakainaga fakauku ha Iesu, ne taute ke he “tau taleni” he Patuiki? Tali mai he 33 V.N., putoia e tau tau ke hoko atu ke he 1914, tokologa ne gahua malolo ke he ‘gahua fakafua’ ha Iesu. (Mataio 25:16) Pete foki ke he felakutaki fakamua he lalolagi, ne fakakite e lautolu e manako malolo ke fekafekau ke he Iki. Mogonei kua latatonu ke foaki ki a lautolu ne fakamoli e tau magaaho fou ke ‘gahua fakafua.’ Ne hoko mai ai e vaha he fakaotiaga he tau fakatokaaga nei. Ne lata e tala mitaki ke fakamatala ke he lalolagi oti. Ne lata ke helehele e “tau saito he lalolagi.” (Fakakiteaga 14:6, 7, 14-16) Ko e tau tagata fakahiku he vahega saito ne kua lata ke moua mo e ne fakapotopoto mai ai e “moto tagata tokologa” he tau mamoe kehe.​—Fakakiteaga 7:9; Mataio 13:24-30.

17. Maeke fefe he tau Kerisiano fakauku fakamoli ke ‘hu atu ke he fiafia he ha lautolu a iki’?

¹⁷ Ko e magaaho fiafia lahi e magaaho helehele. (Salamo 126:6) Kua latatonu ai, mogoia, he magaaho he 1919, ne tuku age e Iesu ke he tau matakainaga fakauku fakamoli hana e matagahua lahi atu, ne pehe a ia: “Kua fakamoli a koe ke he tau mena gahoa, to kotofa e au a koe ke pule ke he tau mena loga; ati hu mai a a koe ke he fiafia he hau a iki.” (Mataio 25:21, 23) Lafi ki ai, ko e olioli he Iki ko e Patuiki fou he Kautu he Atua ne nakai fai fakatataiaga ki ai. (Salamo 45:1, 2, 6, 7) Ne fakalataha e vahega fakamoli ke he olioli ia he hukui e Patuiki mo e fakatupu hana tau koloa he lalolagi. (2 Korinito 5:20) Ko e fiafia ha lautolu ne kitia ke he tau kupu fakaperofeta he Isaia 61:10: “To fiafia lahi au kia Iehova, to olioli haku loto ke he haku Atua; he fakatapulu e ia au ke he tau tapulu he fakamouiaga.”

18. Ko e ha ne nakai kautu e falu he magaaho ahi, ti ko e heigoa e fua?

¹⁸ Momoko ai, ne nakai kautu e magaaho ahi he falu. Ne totou e tautolu: “Kua hau foki a ia ne toka ai taha e taleni, kua pehe mai, Ko e iki na e, mena iloa e au ko koe ko e tagata uka, kua helehele e koe ke he mena nakai gana ai e koe e tau saito, kua fakapotopoto foki e koe ke he mena nakai fakatafola ai e koe e tau mena; ti matakutaku na au, ti fano au mo e tanu e taleni hau ke he kelekele; kitiala, ko e mena hau ha ē.” (Mataio 25:24, 25) Pihia foki, ne nakai fai vala e falu Kerisiano fakauku he ‘gahua fakafua.’ Ato hoko e 1914 ne nakai  fakalataha fakamakutu a lautolu ke he amaamanakiaga ha lautolu mo e falu, ti nakai manako a lautolu ke kamata he 1919. Tali atu fefe a Iesu ke he nakai fakalilifu ha lautolu? Ne utakehe e ia e tau matagahua oti kana ha lautolu. Ne ‘tolo a lautolu ki fafo he pouli, ne ha ha i ai e tagi aue mo e konoi he tau nifo.’​—Mataio 25:28, 30.

Matutaki Atu e Magaaho Ahi

19. Ke he puhala fe ne matutaki e tauteaga he magaaho ahi, ti ko e heigoa ne fifili e tau Kerisiano fakauku oti ke taute?

¹⁹ Moli, ko e laulahi ha lautolu ne eke mo tau tupa fakauku he Keriso he vaha he fakaotiaga ne nakai la fekafekau ki a Iehova he magahala ne kamata e Iesu hana magaaho ahi he 1918. Moua nakai e lautolu e magaaho ahi? Nakai. Ko e tauteaga he magaaho ahi ne kamata ni he 1918/19 he magaaho ne kautu mai he kamatamata ke eke mo vahega tupa fakamoli mo e lotomatala. Ko e tau Kerisiano fakauku takitokotaha ne matutaki e magaaho ahi ato tumau e puipui fakamau ha lautolu. (Fakakiteaga 7:1-3) He mailoga e mena nei, hane fifili e tau matakainaga fakauku he Keriso ke fakatumau e fakamoli ke he ‘gahua fakafua.’ Ne fifili a lautolu ke lotomatala, he fakatumau e lahi he magalolo ke maeke he maama ke kikila lahi. Ne iloa e lautolu e mena ia he magaaho ne hokotia e fakaotiaga he tuaga moui mahani tua fakamoli ha lautolu takitokotaha, to moua e Iesu a ia ke he nofoaga i luga he lagi.​—Mataio 24:13; Ioane 14:2-4; 1 Korinito 15:50, 51.

20. (a) Ko e heigoa ne fifili e tau mamoe kehe he vaha nei ke taute? (e) Ko e heigoa ne mailoga he tau Kerisiano fakauku?

²⁰ Ko e moto tagata tokologa he tau mamoe kehe ne fifitaki e tau matakainaga fakauku ha lautolu. Kua mailoga e lautolu ko e iloilo ha lautolu ke he tau amaamanakiaga he Atua kua tamai e matagahua lahi. (Esekielu 3:17-21) Ti, fakalataha mo e lagomatai he Kupu he Atua mo e agaga tapu, ne fakatumau e lautolu e lahi he foakiaga magalolo ke he puhala he fakaako mo e feoakiaga. Ti fakakikila atu e lautolu ha lautolu a maama, he fakalataha ke he gahua fakamatala mo e fakaako atu ti ‘gahua fakafua’ fakalataha mo e tau matakainaga fakauku ha lautolu. Pete ia, ne mailoga mitaki he tau Kerisiano fakauku kua tuku atu ai ki a lautolu e tau taleni ia. Kua lata ke fakalago ki a lautolu e puhala ke fakatokatoka aki e tau koloa he Iki ke he lalolagi. Pete ni he tokogahoa a lautolu, ne nakai maeke ia lautolu ke tiaki e matagahua ha lautolu ke he moto tagata tokologa. He tokaloto e mena nei, ko e tupa fakamoli mo e lotomatala kua matutaki ke taki e levekiaga he gahua fakafua he Patuiki, he fakaaue lahi ma e lalagoaga he tau tagata fakamoli he moto tagata tokologa. Ne mailoga e lautolu e matagahua he tau matakainaga fakauku mo e logona e matalahi ai ke gahua i lalo hifo he takitakiaga ha lautolu.

21. Ko e heigoa e tomatoma ne aoga ke he tau Kerisiano oti tali mai ato hoko e 1919 ke hoko hifo ke he vaha ha tautolu?

²¹ Ti, pete ni he foaki he tau fakatai ua nei e maama ke he tau mena tutupu he 1919 po ke he magahala ia, ne aoga agaia ni ke he tau Kerisiano moli oti he tau aho fakahiku. He puhala nei, he hagaao fakamua e tomatomaaga ne foaki e Iesu he matahiku he fakatai ke he tau tamafine tokohogofulu ke he tau Kerisiano fakauku ato hoko e 1919, ne aoga agaia ni ke he tau Kerisiano takitaha. Kia omaoma mogoia a tautolu oti kana ke he tau kupu ha Iesu: “Hanai, kia mataala a mutolu, ha kua nakai iloa e mutolu e aho, po ke magaaho.”​—Mataio 25:13.

[Tau Matahui Tala]

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

• Magaaho fe ne ahi mai a Iesu hana tau tutaki, ti ko e heigoa ne moua e ia?

• Ko e ha ne feaki he falu Kerisiano fakauku e agaga he “tupa kelea ia”?

• Maeke fefe ke fakakite a tautolu kua lotomatala fakaagaga?

• He fifitaki e tau matakainaga tua fakamoli ha Iesu, ko e heigoa e puhala kua maeke ia tautolu ke fakatumau e ‘gahua fakafua’?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Puha he lau 26]

A FE KA HAU A IESU?

Ia Mataio veveheaga 24 mo e 25, ne pehe a Iesu ke “hau” ke he taha fakakakanoaga kehe foki. Ne nakai lata ia ia ke hiki e nofoaga ke maeke ke “hau.” Ka e, ne “hau” a ia ke he puhala he mamata atu ai ke he tau tagata po ke ke he hana tau tutaki, mahani ai ma e fakafiliaga. Ti, he 1914 ne “hau” a ia ke kamata hana ha ha hinei ko e Patuiki. (Mataio 16:28; 17:1; Gahua 1:11) He 1918 ne “hau” a ia ko e uta fekau he maveheaga mo e kamata pule ki a lautolu ne talahau ke fekafekau ki a Iehova. (Malaki 3:1-3; 1 Peteru 4:17) I Amaketo, to “hau” a ia ke fakahoko e fakafiliaga ke he tau fi ha Iehova.​—Fakakiteaga 19:11-16.

Ko e hauaga (po ke, hoko mai) ne hagaao ke he loga he tau magaaho he Mataio 24:29-44 mo e 25:31-46 kua haia “he matematekelea lahi.” (Fakakiteaga 7:14) He taha fahi, ko e hauaga ne hagaao ke he loga he tau magaaho he Mataio 24:45 ke he 25:30 kua matutaki ai mo e hana fakafili ke he tau tutaki nukua talahau mai he 1918 ki mua. Kua nakai tonu ke talahau, ma e fakatai, ko e palepale he tupa fakamoli, ko e fakafiliaga he tau tamafine tote goagoa, mo e fakafiliaga he fekafekau kelea, ne fufu e taleni he Iki, ka fakahoko ai he magaaho ka “hau” a Iesu ke he matematekelea lahi. To hagaao e mena ia ke he tokologa ha lautolu ne fakauku ka moua ai kua nakai fakamoli he magaaho ia mo e to hukui ai. Pete ia, kua fakakite mai he Fakakiteaga 7:3 ko e tau tupa fakauku oti he Keriso ka “fakamau” tumau ai ke he magaaho ia.

[Fakatino he lau 25]

Ne mautali e tau tamafine iloilo he magaaho ne hoko atu e kitofaihoana

[Fakatino he lau 27]

Ne taute he tau tupa fakamoli e ‘gahua fakafua’

Ne nakai moua ai he tupa kelea

[Tau Fakatino he lau 28]

Ko lautolu ne fakauku mo e “moto tagata tokologa” kua matutaki ke fakakikila atu ha lautolu a maama