Leveki Mai Neke Fakahehe

“A mutolu, neke lautaki e taha a mutolu ke he pulotu nakai aoga ke fakahehe ai.”​—KOLOSE 2:8.

1-3. (a) Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga ne fakakite nukua teitei totolo e fakahehe ke he tau puhala oti he moui he tau aho takitaha? (e) Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke ofo ke he fakahehe he lalolagi nei?

“TOKOFIHA ia mutolu ne nakaila pikopiko e tagata manako lagomatai ki a koe?” Fai tau kua mole, ne takitaki he porofesa matafakatufono e kumikumiaga he huhu e huhu ia. Ko e tali? Ne fakamaama e ia: “Mai he totou afe he tau loea, taha ni ne nakai pikopiko e tagata manako lagomatai ki ai.” Ko e kakano? “Ko e kamata laia e loea ke gahua he fale gahua lahi mo e nakaila tutala ke he tagata manako lagomatai.” Fakakite he mena nei e momoko ke he fakamoli​—ko e pikopiko mo e fakahehe kua mahani mau ke he lalolagi he vaha nei.

² Ko e fakahehe kua kitia ke he tau vahega loga mo e kua teitei totolo ke he tau puhala fou oti he moui he vaha nei. Ko e tau hokotaki mai he tau puhala tutala kua puke ke he tau fakafifitakiaga loga​—ko e tau politika ne pikopiko hagaao ke he tau gahuaaga ha lautolu, tau tagata fakatupe mo e tau loea ne fakamalikiti hake e tau muka he gahuaaga, fakavaia he tau fakatataaga koloa e tau tagata fakatau, kaiha he tau tagata e tau kamupani inisua, ke talahau ni e falu. Ti ha ha i ai foki e fakahehe fakalotu. Ne fakavaia he akoako e tau tagata tokologa he fakaako e tau taofiaga fakavai, tuga e nakai maeke he solu ke mate, afi i helo, mo e Tolu Taha.​—2 Timoteo 4:3, 4.

³ Lata kia a tautolu ke ofo ke he tau fakahehe oti nei? Nakai pihia. Hagaao ke he “tau aho fakamui,” ne hataki he Tohi Tapu: “Ko e tau tagata mahani kelea mo e tau tagata kua fakavai, to tolomaki atu a lautolu ke au atu he kelea, kua fakahehe atu ti fakaheheina foki a lautolu.” (2 Timoteo 3:1, 13)  Ko e tau Kerisiano, kua lata ia tautolu ke mataala ke he tau manatu fakavaia ka fuluhi kehe a tautolu mai he kupu moli. Ua e huhu ne mafuta hake pauaki: Ko e ha ne holofa lahi ai e fakahehe he vaha nei, mo e leveki mai fefe a tautolu neke fakavaia?

Ko e Ha ne Lahi Mahaki e Fakahehe he Vaha Nei?

4. Fakamaama fefe he Tohi Tapu e kakano ne holofa ai e fakahehe he lalolagi?

⁴ Kua fakamaama fakamaali he Tohi Tapu e kakano ne holofa ai e fakahehe he lalolagi nei. Ne tohia he aposetolo ko Ioane ko e “lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioane 5:19) Ko ‘ia ne mahani kelea’ ko Satani ko e Tiapolo. He hagaao ki a ia, ne talahau e Iesu: “Ti nakai tumau ni a ia ke he mena moli, ha kua nakai tokai i loto ia ia e mena moli; ka vagahau a ia ke he vagahau pikopiko, ko e hana ni a ia ke vagahau aki, ha ko e pikopiko a ia, mo e matua he pikopiko.” Ti kua ofo kia, mogoia, kua fakaata he lalolagi nei e agaga, tau mahani, mo e tau puhala fakahehe hana ne pule?​—Ioane 8:44; 14:30; Efeso 2:1-3.

5. Puhala fe ne fakatolomaki hake e Satani e tau laliaga fakahehe hana he magaaho fakamui nei, ti ko hai ne matamata lahi atu a ia ki ai?

⁵ Ke he vaha fakamui nei, nukua fakatolomaki hake e Satani e tau laliaga hana. Kua liti hifo a ia ke he lalolagi. Iloa e ia kua tote e hana vaha, mo e kua “ita lahi.” He lali fakamakamaka ke tamate e tokologa he tau tagata ka maeke, ‘kua fakahehe e ia e lalolagi oti.’ (Fakakiteaga 12:9, 12) Ko Satani kua nakai ni lagataha e fakavaia hana. Ka e, kua nakai okioki mai a ia he tau laliaga hana ke fakavaia e tau tagata. * Kua fakaaoga e ia e tau puhala fakahehe oti kana ne ha ha ia ia​—putoia ai e tau lagatau mo e tau fatipiko—​ke fakapouli aki e tau manatu he tau tagata nakai talitonu mo e fakamamao mai a lautolu he Atua. (2 Korinito 4:4) Ko e iki he fakahehe nei kua fakamalokuloku ke faiola ki a lautolu hane tapuaki ke he Atua fakalataha “mo e agaga mo e fakamoli.” (Ioane 4:24; 1 Peteru 5:8) Kia nakai nimo kua tuga pehe a Satani: ‘Maeke ia au ke fuluhi kehe ha tagata mai he Atua.’ (Iopu 1:9-12) Kia onoono atu ai a tautolu ke he falu he ‘tau lagatau fakahehe’ ha Satani mo e puhala ke leveki mai ai.​—Efeso 6:11.

Leveki Mai Neke Fakahehe he Tau Tagata Tiaki Taofiaga

6, 7. (a) Ko e heigoa ka liga talahau noa he tau tagata tiaki taofiaga? (e) Fakakite fakamaaliali fefe he tau Tohiaga Tapu e tau manako he tau tagata tiaki taofiaga?

⁶ Nukua leva tigahau he fakaaoga e Satani e tau tagata tiaki taofiaga he tau laliaga hana ke fakataki e tau fekafekau he Atua. (Mataio 13:36-39) Liga kua talahau noa e tau tagata tiaki taofiaga ke tapuaki ki a Iehova mo e talitonu ke he Tohi Tapu, ka e fakaheu e lautolu e vala kitia mata he fakatokatokaaga hana. Ne liliu foki falu ke he tau taofiaga nakai fakaheke ke he Atua ha “Papelonia, ko e Maga Lahi,” ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi. (Fakakiteaga 17:5; 2 Peteru 2:19-22) He ha ha i lalo he omoiaga faka-Atua, ne fakaaoga he tau tagata tohia Tohi Tapu e tau kupu malolo ke fakatapakupaku aki e tau fatuakiloto mo e tau puhala he tau tagata tiaki taofiaga.

⁷ Ko e heigoa hane manako ki ai e tau tagata tiaki taofiaga? Laulahi kua nakai manako ke tokahifo e tua ne liga kua kitia fakamua e lautolu ke moli. Fa mahani, kua manako a lautolu ke toho e falu mo lautolu. He nakai kumi mo e taute ha lautolu ni a tau tutaki, tokologa e tau tagata tiaki taofiaga ne lali ke “futiaki ai e tau tutaki [ko e tau tutaki he Keriso] kia mumui atu kia lautolu.” (Gahua 20:29, 30) Hagaao atu ke he tau faiaoga fakavai, ne fakapuloa he aposetolo ko Paulo e hataki mafiti nei: “A mutolu, neke lautaki e taha a mutolu ke he pulotu nakai aoga ke fakahehe ai.” (Kolose 2:8) Nakai kia fakakite he naia e tau mena ne lali e tokologa he tau tagata tiaki taofiaga ke taute? Ke tuga e tagata kaiha pulenoa ne uta noa ni taha tagata mai he hana magafaoa, nukua faiola e tau tagata tiaki taofiaga ke he tau tagata ne falanaki fakamoli i loto he fakapotopotoaga, he lali ke lautaki a lautolu mai he fuifui.

8. Ko e heigoa e tau puhala ne fakaaoga he tau tagata tiaki taofiaga ke moua aki e tau manako ha lautolu?

⁸ Ko e heigoa e tau puhala ne fakaaoga he tau tagata tiaki taofiaga ke moua aki e tau manako ha lautolu? Kua fa mahani a lautolu ke fakakeukeu e tau taofiaga, nakai talahau e kupu moli katoa, mo e he fakavai maaliali. Ne iloa e Iesu ko e tau tutaki hana to fakahehe he tau tagata ka ‘tukumale pikopiko a lautolu ke he tau mena kelea oti.’  (Mataio 5:11) Ko e tau tagata totoko pihia to talahau e tala nakai moli he manako ke fakavaia e falu. Ne hataki e aposetolo ko Peteru hagaao ke he tau tagata tiaki taofiaga ka fakaaoga e “tau kupu fakatupua,” folafola e tau fakaakoaga “fakahehe,” mo e ‘liliu kehe e tau Tohiaga Tapu’ ke lata ni mo lautolu. (2 Peteru 2:3, 13; 3:16) Momoko ai, he kua kautu e tau tagata tiaki taofiaga he ‘fakamafoki kehe e falu mai he tua.’​—2 Timoteo 2:18.

9, 10. (a) Maeke fefe ia tautolu ke leveki mai neke fakavaia he tau tagata tiaki taofiaga? (e) Ko e ha kua nakai tupetupe a tautolu kaeke kua lata ha tautolu a maamaaga ke he finagalo he Atua ke hokotia ke he hikihikiaga?

⁹ Maeke fefe ia tautolu ke leveki mai neke fakavaia he tau tagata tiaki taofiaga? He omaoma ke he tomatomaaga mai he Kupu he Atua ne talahau: “Ke kitekite kia lautolu kua fakatutupu e feveheveheaki, mo e tau mena ke tupetupe ai; ko e tau mena ia kua nakai lata mo e tau kupu kua ako ai e mutolu; kia kalo kehe foki a mutolu kia lautolu.” (Roma 16:17) Kua ‘kalo kehe a tautolu ia lautolu’ he fakaheu e tau taofiaga ha lautolu​—ke he tau mena ne talahau ni e lautolu, ke he tau tohi, po ke he Internet. Ko e ha ne taute pihia e tautolu e tuaga ia? Fakamua, ha kua fakatonu mai e Kupu he Atua ki a tautolu ke taute pihia, mo e mauokafua a tautolu kua iloa moli e Iehova e tau mena kua mitaki ma tautolu.​—Isaia 48:17, 18.

¹⁰ Ke uaaki, kua ofania e tautolu e fakatokatokaaga ne fakaako mai ki a tautolu e tau kupu uho moli ne vevehe mai moli a tautolu ia Papelonia Lahi. He magaaho taha ia ni, kua mailoga e tautolu ko e iloilo ha tautolu ke he finagalo he Atua kua nakai mitaki katoatoa; ko e maamaaga ha tautolu nukua hokotia ke he tau hikihikiaga tali mai he tau tau loga. Kua mauokafua e tau Kerisiano loto fakamoli ke fakatalitali ki a Iehova ma e tau hikihikiaga pihia. (Tau Fakatai 4:18) Ka e he mogonei, to nakai tiaki e tautolu e fakatokatokaaga ne fiafia e Atua ke fakaaoga, ha kua kitia e tautolu e tau fakamoliaga maaliali he fakamonuina hana ki ai.​—Gahua 6:7; 1 Korinito 3:6.

Leveki Mai he Fakahehe Fakatagata

11. Ko e ha ne ha ha he tau tagata nakai mitaki katoatoa e fatuakiloto ke fakavaia ne lautolu na lautolu?

¹¹ Ha ha he tau tagata nakai mitaki katoatoa e fatuakiloto ne kua mafiti a Satani ke fakaaoga fakakelea​—ko e fakahehe fakatagata. “Kua mua ke he tau mena oti e loto he fakavai, ti gagao lahi ni a ia,” he talahau e Ieremia 17:9. Mo e tohia e Iakopo: “Takitokotaha mo e kamatamata a ia ka toho mo e hele a ia he hana tau manako lahi.” (Iakopo 1:14) Kaeke ke kamatamata ha tautolu a loto, kua tuga ai mogoia, hane fakainaina mai e agahala ki mua ha tautolu, he taute ke tuga kua fulufuluola mo e nakai fakahagahaga kelea. Ko e onoonoaga pihia  kua fakahehe, ha ko e mena ke mahala atu ke he agahala ka fakahiku ke takitaki atu ke he moumouaga.​—Roma 8:6.

12. Ko e tau puhala fe ka liga kototia a tautolu he fakahehe fakatagata?

¹² Kua mukamuka e fakahehe fakatagata ke kototia a tautolu. Liga fakatemotemoai he loto fakavai e hehe fakatagata muikau po ke ekemenanoa ke he agahala kelea muitui. (1 Samuela 15:13-15, 20, 21) Liga kumi foki he loto gagao lahi ha tautolu e tau puhala ke fakatonu aki e tau mahani nakai gali. Manamanatu, ke fakatai ki ai, ke he tau mena fakafiafia. Falu a fakafiafiaaga kua atihake mo e fiafia. Pete ni ia, ko e tau mena loga ne foaki he lalolagi nei​—tau kifaga mo e tau polokalama he televisoni mo e tau fahi he Internet—​kua fakalialia mo e feuaki. Kua mukamuka ke talahau fakamoli ki a tautolu ni na maeke ia tautolu ke onoono ke he tau fakafiafiaaga teteki ka e nakai haofia kelea. Ka e fakakakano he falu, “Nakai kelea e loto manamanatu haku, ti ko e heigoa e lekua?” Ka e ko e tau tagata pihia kua ‘fakahehe ai e lautolu a lautolu.’​—Iakopo 1:22.

13, 14. (a) Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga faka-Tohiaga Tapu ne fakakite ko e loto manamanatu ha tautolu kua nakai eke tumau mo takitakiaga mitaki? (e) Maeke fefe ia tautolu ke leveki mai he fakahehe fakatagata?

¹³ Maeke fefe a tautolu ke leveki mai he fakahehe  fakatagata? Ke kamata aki, aua neke nimo e tautolu ko e loto manamanatu he tagata kua nakai fakamoli tumau. Kitekite la ke he mena ne tupu ke he aposetolo ko Paulo. Fakamua to eke mo Kerisiano, ne favale a ia ke he tau tutaki he Keriso. (Gahua 9:1, 2) Liga kua nakai tauhele he loto manamanatu hana a ia he magaaho ia. Ka e, kua kitia maali ai kua nakai hako e hatakiaga. “Kua eke pihia e au ke he haku a nakai iloa, mo e nakai talia fakatonu,” he talahau e Paulo. (1 Timoteo 1:13) Ti moli kua nakai tauhele mai e loto manamanatu ha tautolu ke he falu a fakafiafiaaga kua nakai pehe kua hako e mena ia ha tautolu ne taute. Ko e loto manamanatu malolo hokoia ni ne fakaako fakamitaki he Kupu he Atua ne kua lata moli mo takitakiaga mitaki.

¹⁴ Kaeke ke kalo mai a tautolu he fakahehe fakatagata, kua ha ha ai falu a lagomataiaga kua lata ke tokaloto e tautolu. Fokifoki ki a koe ni ke he puhala he liogi. (Salamo 26:2; 2 Korinito 13:5) Liga hafagi he kumikumi fakatagata e tau mata hau e lata ke taute falu hikihikiaga ke he hau a onoonoaga po ke tau puhala. Fanogonogo ke he falu. (Iakopo 1:19) Ha kua hihiga e kumikumi fakatagata ke fakaohooho ni he tau manatu hau, kua pulotu ai ke fanogonogo ke he tau kupu hokoia mai he tau katofia Kerisiano ne motua. Kaeke taute e koe e tau fifiliaga po ke taute e tau mena fakamaimaina ki mua he tau katofia talitonu ne lagotatai mo e lotomatala, kia liga huhu hifo a koe ki a koe ni, ‘Pihia kia ha kua nakai la fakaako fakamitaki ia e loto manamanatu haku po kua fakavaia he loto haku au?’ Taumafa tumau ke he Tohi Tapu mo e tau tohi fakave ke he Tohi Tapu. (Salamo 1:2) He taute pihia ka lagomatai a koe ke fakafelauaki hau a tau manatu, tau mahani, tau logonaaga mo e tau matapatu fakaakoaga mahani Atua.

Leveki Mai he Tau Fakavai ha Satani

15, 16. (a) Ke he hana tau laliaga ke fakavaia a tautolu, ko e heigoa e tau fakavai ne fakaaoga e Satani? (e) Maeke fefe ia tautolu ke kalo mai neke fakavaia he tau fakavai pihia?

¹⁵ Ne fakaaoga e Satani e tau fakavai loga he laliaga hana ke fakavaia a tautolu. Ne lali a ia ke talia e tautolu na tamai he tau koloa e fiafia lahi mo e mauokafua, ka e kua nakai fakamoli ai. (Fakamatalaaga 5:10-12) To taute e ia a tautolu ke talitonu to tumai tukulagi e lalolagi kelea nei, pete ni ko e tau fakamoliaga maaliali kua hane nonofo a tautolu he “tau aho fakamui.” (2 Timoteo 3:1-5) Kua fakatolomaki e Satani e manatu na nakai hagahaga kelea ke tutuli e puhala moui he mahani feuaki, pete ni kua fa mahani a lautolu ne kumi fiafia ke fakahiku ke he matematekelea kakava lahi. (Kalatia 6:7) Maeke fefe ia tautolu ke kalo mai neke fakavaia he tau fakavai pihia?

¹⁶ Aoga mai he tau fakafifitakiaga faka-Tohi Tapu. Ha ha he Tohi Tapu e tau fakafifitakiaga hataki he tau tagata ne fakavaia he tau fakavai ha Satani. Ne manako lahi a lautolu ke he tau koloa, nakai mailoga e vaha ne nonofo ai a lautolu, po ke veveli a lautolu ke he mahani feuaki​—ti ko e tau fua kelea ni ne moua mai. (Mataio 19:16-22; 24:36-42; Luka 16:14; 1 Korinito 10:8-11) Ako mai he tau fakafifitakiaga he vaha fou nei. Tokihala ai, kua fai magaaho ne galo he falu Kerisiano e manamanatuaga fakamafiti ha lautolu mo e manatu kua fai mena mitaki ne galo ia lautolu he fekafekau a lautolu ke he Atua. Liga tiaki mogoia e lautolu e kupu moli ke tutuli e moui ne talahau ke mitaki lahi. Ka e, ko e tau tagata pihia kua ha ha ke he “tau mena momole,” ha ko e mena to nakai leva po ke mule ti hukia a lautolu ke he tau mahani nakai Atua ha lautolu. (Salamo 73:18, 19) Kua pulotu a tautolu ke ako mai he tau hehe he falu.​—Tau Fakatai 22:3.

17. Ko e ha ne fakatolomaki e Satani e fakavai na nakai fakaalofa a Iehova ki a tautolu po ke nakai aoga a tautolu ki a ia?

¹⁷ Ha ha ai taha fakavai lauia mitaki foki ne fakaaoga e Satani​—ko e fakavai na nakai fakaalofa a Iehova ki a tautolu po ke nakai aoga a tautolu ki a ia. Kua totou afe e tau tau ha Satani he kumikumi ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa. Ti iloa moli e ia na maeke he loto mamahi ke fakalolelole a tautolu. (Tau Fakatai 24:10) Ati, fakatolomaki hake e ia e fakavai na nakai aoga a tautolu ki mua he Atua. Ka “palu hifo” a tautolu mo e eke ke talia kua nakai tokaga a Iehova ki a tautolu, liga to mahala na tautolu he kamatamata. (2 Korinito 4:9) Ko e mena tonu ia ne manako e Fakavaia ne mua ki ai! Maeke fefe, mogoia, ia tautolu ke leveki mai neke fakavaia he tau fakavai fakasatani?

18. Fakamoli fefe e Tohi Tapu ki a tautolu he hagaao ke he fakaalofa ha Iehova?

 ¹⁸ Kia manamanatu fakatagata ke he tau mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he fakaalofa he Atua ma tautolu. Fakaaoga he Kupu he Atua falu a fakataiaga maaliali ke fakamoli mai ki a tautolu na mailoga e Iehova a tautolu mo e fakaalofa ki a tautolu takitokotaha. Ne tuku e Ia e tau hihina mata hau i loto he “lupo” hana, kakano na kitia mo e manatu e ia e tau hihina mata ne mokulu he taufetului hau ke fakatumau ke tua fakamoli. (Salamo 56:8) Iloa e ia e magaaho ka “loto malipilipi” a koe mo e fakatata atu ki a mutolu he tau magaaho pihia. (Salamo 34:18) Iloa e ia e tau matafeiga oti hagaao ki a koe, fakalataha mo e “tau lauulu” hau. (Mataio 10:29-31) Ko e mena ne mua, ne fakafano mai he Atua “hana Tama fuataha” ma hau. (Ioane 3:16; Kalatia 2:20) He falu magaaho, liga uka ia koe ke talia kua hagaao e tau kupu tohi pihia ki a koe fakatagata. Ka e, kua lata ia tautolu ke talia e tau kupu ha Iehova. Manako a ia ke talia e tautolu na fakaalofa a ia ki a tautolu nakai ko e matakau hokoia ni ka e ko e tau tagata takitokotaha.

19, 20. (a) Ko e ha ne aoga ai ke mailoga mo e fakaheu e fakavai fakasatani na nakai fakaalofa a Iehova ki a koe? (e) Maeke fefe he taha leveki faifano ke lagomatai e tau tagata ne lolelole?

¹⁹ Mailoga mo e fakaheu e fakavai. Kaeke iloa e koe kua fakavai taha tagata, maeke ia koe ke puipui mai e koe a koe neke fakavaia. Taha mena foki, he iloa kua manako a Satani ke talia e koe e fakavai na nakai fakaalofa a Iehova ki a koe kua eke mo lagomatai lahi. He tali atu ke he vala tala he Kolo Toko ne hataki hagaao ke he tau lagatau ha Satani, ne talahau he taha Kerisiano: “Nakai mailoga e au kua lali a Satani ke fakaaoga e tau logonaaga haku ke fakalolelole aki au. He iloa e mena nei ne foaki ki a au e omoiaga ke tau atu ke he tau logonaaga nei.”

²⁰ Kikite ke he tau gahua he leveki faifano he motu Amerika Toga. He ahiahi leveki ke he tau katofia talitonu ne loto malipilipi, ne mahani a ia ke huhu ki a lautolu, ‘Talitonu nakai a koe ke he Tolu Taha?’ Ne fa tali age a ia ne lolelole, ‘Nakai,’ he mailoga ko e taha anei he tau fakavai ha Satani. Ne huhu mogoia e motua faifano, ‘Talitonu nakai a koe ke he afi i helo?’ Ne liu tali foki, ‘Nakai!’ Ti tala age mogoia e motua faifano ki a lautolu na haia foki taha fakavai fakasatani ne nakai fa mailoga ia ke pihia. Ne fakakite e ia ki a lautolu e lau tohi 249, paratafa 21, he tohi Fakatata Atu ki a Iehova, * ne fakatapakupaku e fakavai na nakai fakaalofa a Iehova ki a tautolu ko e tau tagata takitokotaha. Ne hokotaki he leveki faifano e tau fua mitaki mai he lagomatai a lautolu ne lolelole ke mailoga mo e fakaheu e fakavai fakasatani nei.

Leveki Mai a Koe Neke Fakahehe

21, 22. Ko e ha kua nakai ha ha a tautolu he pouligia hagaao ke he tau lagatau ha Satani, mo e heigoa kua lata ke fakamalolo a tautolu ki ai?

²¹ He magahala he vala fakahiku nei he tau aho fakamui, kua lata ke iloa to matutaki atu a Satani ke tapeehi mai e tau fakavai mo e tau fakahehe loga. Fakaaue ni, ha kua nakai tiaki e Iehova a tautolu ke he pouligia hagaao ke he tau lagatau ha Satani. Ko e Tohi Tapu mo e tau tohi fakave ke he Tohi Tapu he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” kua fakatapakupaku moli e tau puhala kelea he Tiapolo. (Mataio 24:45) Ke fai iloaaga fakamua ka lagomatai a tautolu ke mautauteute.​—2 Korinito 2:11.

²² Kia o mai, mogoia, a tautolu ke leveki tumai mai he tau talahauaga he tau tagata tiaki taofiaga. Kia fakamalolo a tautolu ke kalo mai he tau matahele fakagalogalo he fakahehe fakatagata. Mo e o mai a tautolu ke mailoga mo e fakaheu e tau fakavai oti ha Satani. He taute pihia, to leveki e tautolu e fakafetuiaga ha tautolu mo e “Atua fakamoli,” ne vihiatia lahi e fakahehe.​—Salamo 31:5; Tau Fakatai 3:32.

[Tau Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e ha ne lahi ai e fakahehe he lalolagi he vaha nei?

• Maeke fefe ia tautolu ke leveki mai neke fakavaia he tau tagata tiaki taofiaga?

• Maeke fefe ia tautolu ke leveki mai he ha fatuakiloto he fakahehe fakatagata?

• Maeke fefe ia tautolu ke kalo mai neke fakavaia he tau fakavai fakasatani?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 15]

Aua neke fakavaia ne koe a koe hagaao ke he fakafiafiaaga

[Tau Fakatino he lau 16]

He leveki mai he fakahehe fakatagata, kia fokifoki a koe ni ke he puhala he liogi, fanogonogo ke he falu, mo e taumafa tumau ke he Kupu he Atua