Skip to content

Skip to table of contents

Kitiaaga he Manu Favale mo e Fakamailoga Hana

Kitiaaga he Manu Favale mo e Fakamailoga Hana

Kitiaaga he Manu Favale mo e Fakamailoga Hana

FIAFIA nakai a koe he fakatokatoka e mena galo? Ke taute pihia, kumi e koe e tau fakakiteaga kua lagomatai a koe ke kitia e puhala ke he tali. He Kupu mai he hana agaga, kua foaki he Atua e tau fakakiteaga kua lata hagaao ke he numera 666, ko e higoa, po ke fakamailoga, he manu favale he Fakakiteaga veveheaga 13.

He vala tala nei, to onoono a tautolu ke he fa e matapatu manatu he fakamaamaaga​—tau fakakiteaga aoga—​ka fakakite e kakano he fakamailoga he manu. To kitekite a tautolu ke he (1) puhala ne fifili e tau higoa he Tohi Tapu ke he falu magaaho, (2) ko e kitiaaga he manu favale, (3) kakano he 666 ko e ‘numera he tagata,’ mo e (4) ko e aoga he numera 6 mo e kakano ne tohi lagatolu ai, pehe, 600 lafi aki e 60 lafi aki e 6, po ke 666.​—Fakakiteaga 13:18.

Tau Higoa he Tohi Tapu​Nakai ko e Tau Fakamailoga Hokoia

Fa mahani e tau higoa he Tohi Tapu ke ha ha ai e aoga pauaki, mahomo atu ka foaki he Atua. Ma e fakatai, ha ko Aperamo ne eke mo matua he tau motu, nukua hiki he Atua e higoa he tupuna ko Aperahamo, ke kakano ‘Tupuna he Tokologa.’ (Kenese 17:5) Ne tala age e Atua ki a Iosefa mo Maria ke fakahigoa e tama tane anoiha ha Maria ko Iesu, kua kakano, ‘Iehova ko e Fakamouiaga.’ (Mataio 1:21; Luka 1:31) Ke felauaki mo e kakano lahi he higoa ia, ne puhala he fekafekauaga mo e poa mate ha Iesu, ne fakatoka mai e Iehova e fakamouiaga ma tautolu.​—Ioane 3:16.

Hagaao ki ai, kua lata e higoa-numera 666 ne foaki he Atua ke fakamailoga e mena kua kitia he Atua ko e tau aga ne fakakite he manu. Mahani mau ai, ke maama e tau aga ia, kua lata ia tautolu ke kitia e manu mo e ako hagaao ke he tau matagahua hana.

Ne Kitia e Manu

Ko e tohi a Tanielu he Tohi Tapu ne fakakite e maama lahi ke he kakano he tau manu fakatai. He veveheaga 7 ne ha ha i ai e fakatino maaliali he ‘fa e manu lalahi’​—ko e leona, ko e urosa, ko e nameri, mo e manu matakutakuina ne ha ha ai e tau nifo lapatoa lalahi. (Tanielu 7:2-7) Kua tala mai a Tanielu ki a tautolu ko e tau manu favale nei kua hukui e “tau patuiki,” po ke tau kautu fakapolitika, kua pule he magaaho fakamui ke he tau pule atu motu loga.​—Tanielu 7:17, 23.

Hagaao ke he manu he Fakakiteaga 13:1, 2, The Interpreter’s Dictionary of the Bible kua talahau ki ai ko e “fakalataha e tau aga ia he tau manu ne fa he fakakiteaga a Tanielu . . . Hagaao ki ai, ko e manu fakamua nei [he Fakakiteaga] kua hukui e tau malolo fakalataha he tau pule fakapolitika oti he lalolagi ne totoko ke he Atua.” Ne fakamoli e kitiaaga nei he Fakakiteaga 13:7, ne kua pehe hagaao ke he manu: “Kua age foki kia ia e pule ke he tau magafaoa oti, mo e tau vagahau kehekehe, mo e tau motu.” *

Ko e ha ne fakaaoga he Tohi Tapu e tau manu ke fakamailoga e pule he tagata? Ma e ua e kakano. Fakamua, ha ko e fakamauaga kelea ue atu he fakamaligi toto ne tutupu mai he tau fakatufono ke he tau senetenari loga. “Ko e felakutaki taha he tau mena tupu tumau he fakamauaga tuai,” ne tohi he tau tagata fakamauaga tala tuai ko Will mo Ariel Durant, “ti nakai fakatote hifo e kaufakalatahaaga po ke fakatemokarasi.” Moli ha ia ko e “pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni”! (Fakamatalaaga 8:9) Ko e kakano ke uaaki ko e ‘tarako [Satani] ne ta age ke he manu hana malolo, mo e hana nofoaiki, mo e pule lahi.’ (Fakakiteaga 12:9; 13:2) Hagaao ki ai, ko e pule he tagata ko e mouaaga he Tiapolo, ti fakaata ai hana tuaga kelea ue atu, tuga e tarako.​—Ioane 8:44; Efeso 6:12.

Nakai kakano e mena nei, mogoia, ko e kanavaakau ni ha Satani e tau tagata oti ne pule. Moli, ke he taha puhala, ko e tau fakatufono he tagata kua eke mo “fekafekau he Atua,” he foaki e fakatokaaga ke he kaufakalatahaaga tagata, mo e nakai tutupu ai ha fakalavelave ka pule. Ti ko e falu takitaki ne puipui e tau matapatu tonuhia he tagata, putoia e tonuhia ke taute e tapuakiaga mea​—ko e taha mena ne nakai manako a Satani ki ai. (Roma 13:3, 4; Esera 7:11-27; Gahua 13:7) Ha ko e fakaohoohoaga agaia he Tiapolo, nakai fai tagata po ke fakatokatokaaga tagata ne maeke ke tamai e mafola mo e haohao mitaki tukulagi ke he tau tagata. *​—Ioane 12:31.

‘Numera he Tagata’

Ko e fakakiteaga ke toluaki ke he kakano he 666 kua fakalago ke he ‘numera he tagata.’ Ko e talahauaga nei ne nakai hagaao ke he tagata tokotaha, ha ko Satani​—nakai ko e ha tagata noa—​kua ha ha ai e pule ke he manu. (Luka 4:5, 6; 1 Ioane 5:19; Fakakiteaga 13:2, 18) Ka e, ko e manu ne ha ha ai e ‘numera he tagata,’ po ke fakamailoga kua talahau ko e aga he tagata, nakai ko e agaga po ke temoni, mo e ko e mena ia ne kitia e falu aga he tagata. Liga ko e heigoa la ia? Kua tali he Tohi Tapu, pehe: “Nukua hala e tau tagata oti kana, to nakai hoko ke he fakahekeaga mai he Atua.” (Roma 3:23) Ko e manu ne ha ha ai e ‘numera he tagata,’ ko e mena ia, kua fakakite ko e tau fakatufono ne fakaata e tuaga hepehepe he tagata, ko e fakamailoga he agahala mo e nakai mitaki katoatoa.

Kua fakamoli he fakamauaga tala tuai e mena nei. “Ko e tau kaufakalatahaaga takitaha ne fakatu kua malolo hifo lahi mahaki ki lalo,” he talahau he U.S. Secretary of State fakamua ko Henry Kissinger. “Ko e fakamauaga tuai e talahauaga he tau laliaga ne kaumahala, he tau lafiaga ne kua nakai mailoga ai . . . Ti, ko e tagata fakamau tala tuai, kua lata ke talia e kakano he matematekelea moli.” Ko e fifiliaga moli ha Kissinger kua fakakite e matapatu kupu moli he Tohi Tapu: “Kua nakai ha i ai ke he tagata hana puhala, nakai ha ha he tagata kua fano ke fakatonu e mena ke fano a ia ki ai.”​—Ieremia 10:23.

Ha kua kitia e tautolu mogonei e manu mo e iloa e puhala ne onoono e Atua ki ai, ko tautolu he tuaga ke kumikumi e vala fakahiku he fakakiteaga ha tautolu​—ko e numera ono mo e kakano ne tohi lagatolu ai—​pehe, 666, po ke 600 lafi aki e 60 lafi aki e 6.

Lagatolu e Fatiaki he Numera Ono​Ko e Ha?

He tau Tohiaga Tapu, ha ha ai falu numera ne ha ha ai e fakataiaga aoga lahi. Ko e numera fitu, ma e fakatai, kua fa fakaaoga ke fakamailoga aki kua katoatoa, po ke mitaki katoatoa ke he fofoga he Atua. Tuga anei, ko e tau fahitapu tufugatia he Atua ne putoia ai fitu e “aho,” po ke fakalaulahi e magaaho, ke he magahala kua fakamoli katoatoa he Atua hana kakano he tufugatiaaga ke he lalolagi. (Kenese 1:3–2:3) Ko e “tau vagahau” he Atua kua tuga e ario ne kua “lagafitu ni he fakamea,” ne kua fakamea ato mitaki katoatoa. (Salamo 12:6; Tau Fakatai 30:5, 6) Ne tala age ke he lepela ko Naamanu ke koukou lagafitu he Vailele ko Ioritana, ti ko e magaaho fakamui kua maulu katoatoa a ia.​—2 Tau Patuiki 5:10, 14.

Tote hifo e ono he fitu. Nakai kia ko e fakamailoga kua latatonu e taha mena nakai mitaki, po ke kelea, ke he fofoga he Atua? E, moli! (1 Nofoaga he Tau Patuiki 20:6, 7) Lafi ki ai, lagatolu e fatiaki he numera ono tuga e 666, kua peehi fakamalolo e nakai mitaki katoatoa ia. Ko e onoonoaga hako anei ne lalago he fakamoliaga ko e 666 ko e ‘numera he tagata,’ tuga ni he tutala e tautolu. Ti, ko e fakamauaga he manu, hana ‘numera he tagata,’ mo e numera 666 ia kua tuhi oti ke he taha e fakaotiaga nakai hepe​—ko e agahala mo e kaumahala katoatoa ke he fofoga a Iehova.

Ko e fakatino he nakai hokotia he manu kua liu manatu e mena ne talahau hagaao ke he Patuiki ko Pelesara i Papelonia i tuai. He puhala ia Tanielu, ne tala age a Iehova ke he pule ia: “Kua fafati a koe ke he fua tautau, ti kitia kua māmā a koe.” He po ia ni ne kelipopo a Pelesara, ti veli ai e Pule Atu Motu malolo lahi ha Papelonia. (Tanielu 5:27, 30) Tuga a ia, ko e fakafiliaga he Atua ke he manu fakapolitika mo lautolu ne ha ha ai e fakamailoga ia kua fakakite e fakaotiaga he manu ia mo lautolu ne lalago ai. Ke he tuaga nei, pete ia, to nakai ni utakehe he Atua e taha he fakatokaaga fakapolitika ka e pihia ke he tau puhala oti he pule tagata. (Tanielu 2:44; Fakakiteaga 19:19, 20) Ko e aoga ha ia, mogoia, ke fakamamao a tautolu mai he fakamailoga mate he manu!

Kitia e Fakamailoga

He mole la ia e kitia he numera 666, ne talahau he Fakakiteaga e tau tutaki 144,000 he Punua Mamoe, ko Iesu Keriso, ne tohia ai hana higoa mo e higoa he hana Matua, ko Iehova, ke he tau matale ha lautolu. Kua fakakite he tau higoa nei e tau tagata ne ha ha ai ki a Iehova mo e hana Tama, nukua matalahi ai a lautolu he fakamoli ki ai. Pihia foki, ko lautolu ne ha ha ai e fakamailoga he manu kua fakapuloa e tonuhia ha lautolu ke he manu. Ti, ko e fakamailoga, he ha ha ke he fahi matau po ke haia he matale, ke vagahau fakatai, ko e fakamailoga kua fakakite e tagata ne lalago fakalilifu e tau fakatokaaga fakapolitika tuga e manu he lalolagi. Ko lautolu ne ha ha ai e fakamailoga ne foaki ki a “Kaisara” ne kua tutonuhia ke he Atua. (Luka 20:25; Fakakiteaga 13:4, 8; 14:1) Fefe? He tuku ki ai e fakalilifuaga ke he tuaga fakapolitika, hana tau fakamailoga, mo e hana malolo fakamatakautau, ne kua onoono a lautolu ki ai ma e amaamanakiaga mo e fakamouiaga. Ko e ha tapuakiaga ni kua foaki e lautolu ke he Atua moli ko e fekafekauaga nakai mai he loto.

Kehe ai, kua fakamalolo he Tohi Tapu a tautolu: “Aua neke tua a mutolu ke he tau iki, po ke fanau he tau tagata, nakai ha i ai ha fakamouiaga. Kua fina atu hana agaga, kua liu a ia ke he kelekele ne eke aki a ia, ko e aho ia ni kua mate ai hana tau manatu.” (Salamo 146:3, 4) Ko lautolu ne omaoma ke he hatakiaga pulotu ia ka nakai loto lolelole he magaaho ka kaumahala e tau fakatufono ke fakamoli e tau maveheaga ha lautolu po ke mokulu hifo e tau takitaki malolo fakaohooho mai he tuaga lilifu.​—Tau Fakatai 1:33.

Nakai kakano e mena nei ke nonofo noa e tau Kerisiano moli nakai fai mena ke taute atu ke he matematekelea he tagata. Nakai pihia, kua fakapuloa fakamalolo e lautolu e fakatufono hokoia ka fakamafola e tau lekua he tagata​—ko e Kautu he Atua, ne kua hukui e lautolu.​—Mataio 24:14.

Kautu he Atua​Amaamanakiaga Hokoia he Tau Tagata

He ha ha he lalolagi, ne eke e Iesu e Kautu he Atua mo matapatu matakupu he hana fakamatala. (Luka 4:43) He liogi fakatai hana, ne fakahigoa he falu magaaho ko e Liogi he Iki, ne fakaako e Iesu hana tau tutaki ke liogi ma e Kautu ke hoko mai mo e ke taute e finagalo he Atua ke he lalolagi nei. (Mataio 6:9, 10) Ko e Kautu ko e fakatufono ka pule ke he lalolagi katoa, nakai mai he falu matakavi he lalolagi, ka e mai he lagi. Ti, ui ai e Iesu “[ko] e kautu he lagi.”​—Mataio 11:12.

Ko hai ne latatonu ke eke mo Patuiki he Kautu ia, ka ko Iesu Keriso hokoia, ko ia ne mate ma e hana tau tagata anoiha? (Isaia 9:6, 7; Ioane 3:16) Nakai leva ko e Pule mitaki katoatoa nei, ko ia e peresona agaga malolo, ka liti hifo e manu mo e hana tau patuiki, mo e hana tau kautau “ke he loloto afi kua vela ke he taio,” ko e fakamailoga he moumouaga katoatoa. Ka e nakai koenaia. To utakehe foki e Iesu a Satani, ko e taha mena kua nakai maeke he tagata ke taute.​—Fakakiteaga 11:15; 19:16, 19-21; 20:2, 10.

To tamai he Kautu he Atua e mafola ke he tau tagata omaoma oti hana. (Salamo 37:11, 29; 46:8, 9) To nakai liu foki fai momoko, mamahi, mo e mate. Ko e amaamanakiaga homo ue atu ha ia ma lautolu kua fakatumau e ataina mai he fakamailoga he manu!​—Fakakiteaga 21:3, 4.

[Tau Matahui Tala]

^ para. 9 Ma e fakatutalaaga fakamatafeiga ke he tau kupu nei, kikite e veveheaga 28 he tohi Revelation​Its Grand Climax At Hand!, ne lomi fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.

^ para. 11 He mailoga e pule he tagata kua fa tuga e manu, kua omaoma e tau Kerisiano moli ke he “tau tui ne mua” he fakatufono, tuga he hataki mai he Tohi Tapu. (Roma 13:1) Ka poaki pihia e tau pule ki a lautolu ke nakai mumuitua ke he fakatufono he Atua, mogoia, ‘kua mua e omaoma ha lautolu ke he Atua ke he omaoma ke he tau tagata.’​—Gahua 5:29.

[Puha he lau 5]

Tau Fakakiteaga ke he Kakano he 666

1. Kua fa mahani e tau higoa he Tohi Tapu ke talahau taha mena hagaao ke he tau aga po ke moui he tagata, tuga e mena ne tupu ki a Aperahamo, Iesu, mo e tokologa foki falu. Pihia foki, ko e higoa-numera he manu kua fakamailoga e tau aga hana.

2. He tohi a Tanielu he Tohi Tapu, ko e tau manu kehekehe ne hukui he tau kautu ne mumui mai, po ke tau pule atu motu he tagata. Ko e manu kehe he Fakakiteaga 13:1, 2 kua fakamailoga e fakatokaaga fakapolitika he lalolagi katoa, ne pule mo e takitaki e Satani.

3. Ha ha he manu e ‘numera he tagata’ kua fakakite ai ko e tino he tagata, nakai ko e temoni. Ti, kua fakakite e tau kaumahala he tagata ne fua mai he agahala mo e nakai mitaki katoatoa.

4. He fofoga he Atua, ko e numera ono, ko e nakai hokotia faka-Tohi Tapu ke he katoatoaaga, po ke mitaki katoatoa, ke he fitu, kua tuhi ke he nakai mitaki katoatoa. Kua peehi he fakamailoga 666 ko e nakai hokotia he lagatolu e fatiaki he numera.

[Tau Fakatino he lau 6]

Kua moli e pule he tagata ke kaumahala, ne fakamailoga fakamitaki he numera 666

[Credit Line]

Starving child:UNITED NATIONS/Photo by F. GRIFFING

[Tau Fakatino he lau 7]

To tamai e Iesu Keriso e tuaga pule mitaki katoatoa ke he lalolagi