Fakakite e Iehova e Lilifu Hana ke he Tau Tagata Fakatokolalo

“Ko e taui he mahani fakatokolalo mo e matakutaku kia Iehova, hanai, ko e koloa mo e lilifu mo e moui.”​—TAU FAKATAI 22:4.

1, 2. (a) Fakakite fefe he tohi a Gahua ko Setefano ko e ‘tagata kua puke ke he tua mo e agaga tapu’? (e) Ko e heigoa e fakamoliaga ne fakakite kua fakatokolalo a Setefano?

KO SETEFANO ko e ‘tagata kua puke ke he tua mo e agaga tapu.’ Ko ia foki ‘kua puke ni a ia ke he tua mo e malolo.’ Ko e taha he tau tutaki fakamua atu ha Iesu, ne taute e ia e tau fakamailoga lalahi mo e mana ke he tau tagata. He taha magahala, ne tutu hake e falu tagata ke fetoko mo ia, ka e ‘nakai maeke foki ia lautolu ke totoko atu ke he iloilo mo e agaga kua vagahau ai a ia.’ (Gahua 6:5, 8-10) Kua kitia maali tuai a Setefano ko e tagata fakaako mitaki ke he Kupu he Atua, ati lalago fakamalolo ai e ia ki mua he tau takitaki lotu faka-Iutaia he vaha hana. Ko e fakamoliaga fakamatafeiga hana, ne fakamau he Gahua veveheaga 7, kua fakamoli e fiafia lahi hana ke he fakakiteaga fakahaga he finagalo he Atua.

² Nakai tatai mo e tau takitaki lotu ia, ne logona e tokoluga hake ke he tau tagata ha ko e tuaga mo e iloilo ha lautolu, kua fakatokolalo a Setefano. (Mataio 23:2-7; Ioane 7:49) Pete kua mahuiga ke he tau Tohiaga Tapu, ne fiafia makai a ia ke moua e kotofaaga ke “tufatufa e tau koloa” ke maeke he tau aposetolo ke fakamakamaka atu “ke he liogi mo e tufatufaaga he kupu.” Ne mahuiga mitaki a Setefano ke he tau matakainaga ati fifili ai ke eke mo taha he tau tagata talahaua ne fitu ka fehagai ke he tufatufaaga nei he tau koloa ke he tau aho oti. Ne talia fakatokolalo e ia e matagahua.​—Gahua 6:1-6.

3. Ko e heigoa e fakatataaga homo ue atu he fakaalofa noa he Atua ne mailoga e Setefano?

³ Ko e aga fakatokolalo ha Setefano, lafi mo e tuaga fakaagaga mo e mahani fakamoli hana, kua nakai pokia ia Iehova. He magaaho ne fakamatala a Setefano ke he moto tagata vale he tau takitaki faka-Iutaia i loto he Saneheturini, ne “kitia e lautolu [ne totoko] hana mata kua tuga ne fofoga he agelu.” (Gahua 6:15) Ko e fofoga hana kua tuga e utafekau he Atua ne ha ha ai e mafola ne mai he Atua he lilifu, ko Iehova. He mole e fakamatala fakamalolo ke he tau tagata he Saneheturini, ne mailoga moli e Setefano e fakatataaga homo ue atu he fakaalofa noa he Atua. “Kua puke a ia ke he [a]gaga [t]apu, kua mataono ke he lagi, kua kitia atu e lilifu he Atua, mo Iesu ha ne tu ke he fahi matau he Atua.” (Gahua 7:55) Ki a Setefano, ko e fakakiteaga mua ue atu nei kua fakamoli e tuaga ha Iesu mo Tama mo e Mesia he Atua. Ne fakamalolo ai a Setefano fakatokolalo mo e fakamafana ki a ia kua ha ha ia ia e fiafia ha Iehova.

4. Kia hai ne fakakite e Iehova e lilifu hana?

⁴ Ke tuga ne fakamaama he fakakiteaga ne age ki a Setefano, ne fakakite e Iehova e lilifu hana mo e finagalo hana ke he tau tagata takitokotaha ne matakutaku Atua kua fakatokolalo mo e loto fakaaue ke he fakafetuiaga ha lautolu mo ia. “Ko e taui he mahani fakatokolalo mo e matakutaku kia Iehova, hanai, ko e koloa mo e lilifu mo e moui,” he talahau he Tohi Tapu. (Tau Fakatai 22:4) Ko e mena hanei, ne kua lata ia tautolu ke maama ko e heigoa e mahani fakatokolalo moli, maeke fefe ia tautolu ke feaki e fua aoga lahi nei, mo e aoga fefe a tautolu he fakatata ai ke he tau puhala oti he moui.

Mahani Fakatokolalo​—Ko e Fua he Mahani Atua

5, 6. (a) Ko e heigoa e mahani fakatokolalo? (e) Puhala fe ne fakatata e Iehova e mahani fakatokolalo? (i) Lata ke lauia fefe a tautolu he mahani fakatokolalo ha Iehova?

⁵ Liga ko e mena ofogia ke he falu ko Iehova ko e Atua, ne tokoluganea mo e lilifu ue atu he lalolagi mo e lagi katoatoa, ko e fakafifitakiaga  ne mua ue atu he mahani fakatokolalo. Ki a Iehova, ne pehe e Patuiki ko Tavita: “Kua foaki mai foki e koe kia au e akau punuti he fakamouiaga mai ia koe; kua tokotu au he hāu a lima matau; ko e hāu a holoilalo kua fakamatalahi ai au.” (Salamo 18:35) He fakamaama kua fakatokolalo a Iehova, ne fakaaoga e Tavita e kupu fakave faka-Heperu ne kakano “ke hufeilo hifo.” Ke lafi ke he kupu “mahani fakatokolalo,” ko e falu kupu ne tatai mo e kupu fakave ia ko e “holoilalo,” “mahani molu,” mo e “fakamaloku hifo.” Ti fakatata e Iehova e mahani fakatokolalo he magaaho ne hifo mai a ia ke fakafehagai mo e tagata nakai mitaki katoatoa ko Tavita mo e fakaaoga a ia mo patuiki hukui Hana. Tuga ne fakakite he mataulu he Salamo 18, ne puipui mo e lalago e Iehova a Tavita, he laveaki a ia “mai he tau lima ha lautolu oti kana ne fai fi kia ia, katoa mo e lima a Saulo.” Tatai foki, ne iloa e Tavita ko e ha matalahi po ke lilifu ka liga moua e ia ko e patuiki kua falanaki ni ke he lalagoaga fakatokolalo ha Iehova ki a ia. Ko e mailoga nei ne lagomatai ai a Tavita ke tumau ke fakatokolalo.

⁶ Ka e kua a tautolu? Kua fifili e Iehova ke fakaako a tautolu ke he kupu moli, mo e liga kua foaki mai e ia ki a tautolu e tau kotofaaga uho he puhala he fakatokatokaaga hana, po ke liga fakaaoga e ia a tautolu ke he falu puhala ke taute hana a finagalo. Lata ke fefe e logonaaga ha tautolu hagaao ke he tau mena oti nei? Nakai kia lata ia tautolu ke fakatokolalo? Nakai kia lata ia tautolu ke fakaaue ma e mahani fakatokolalo ha Iehova mo e kalo mai he fakamatalahi ne tautolu a tautolu, ka fakataki moli atu ke he matematekelea?​—Tau Fakatai 16:18; 29:23.

7, 8. (a) Kua fakakite fefe e mahani fakatokolalo ha Iehova ke he tau fakafehagaiaga hana mo Manase? (e) Ko e puhala fe ne fakatoka e Iehova, pihia foki e Manase, e fakafifitakiaga ma tautolu ke muitua ki ai he fakakite e mahani fakatokolalo?

⁷ Kua nakai fakakite hokoia e Iehova e mahani fakatokolalo ne mua he fakafehagai mo e tau tagata nakai mitaki katoatoa, ka e fakakite foki e ia e fakamakai he fakahoko e fakaalofa noa ki a lautolu ne loto holoilalo, he fakatu hake, po ke lagaki, foki a lautolu ne fakatokolalo ne lautolu a lautolu. (Salamo 113:4-7) Kia mailoga, ke fakatai ki ai, e mena ne tupu ke he Patuiki ko Manase ha Iuta. Ne fakaaoga kelea e ia e tuaga kotofa hana ko e patuiki ke fakamatalahi aki e tapuaki pikopiko mo e “eke ai e ia e tau mahani kelea loga ki mua a Iehova, ke fakahogohogomanava kia ia.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 33:6) Ko e fakahikuaga, ne fakahala e Iehova a Manase he fakaata e patuiki ha Asuria ke tahifo mai a ia he nofoa patuiki. I loto he fale puipui, ne “olelalo atu ai a ia [Manase] kia Iehova hana Atua, mo e fakatokolalo lahi ni a ia,” ati liuaki e Iehova a ia ke he nofoa patuiki i Ierusalema, “ti iloa ai e Manase, ko Iehova ko e Atua [moli] a ia.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 33:11-13) Haia,  he magaaho fakamui, ko e tuaga fakatokolalo he manamanatuaga ha Manase ne fakafiafia aki a Iehova, ne fakakite e mahani fakatokolalo he fakamagalo a ia mo e liu fakatu a ia mo patuiki.

⁸ Ko e fakamakai ha Iehova ke fakamagalo mo e aga tokihala ha Manase ne kua foaki e tau fakaakoaga aoga he mahani fakatokolalo ma tautolu. Lata ia tautolu ke tokaloto ko e puhala ne fehagai a tautolu mo lautolu ne liga fakahukia mai ki a tautolu mo e ko e aga ne fakatata e tautolu he magaaho ne agahala a tautolu kua lauia ai e puhala ka fehagai mai a Iehova mo tautolu. Kaeke fakamagalo fakamakai e tautolu e tau hala he falu mo e fakatokolalo ke talahau e tau hehe ha tautolu, to maeke ia tautolu ke hahaga atu ki a Iehova ma e fakaalofa noa hana.​—Mataio 5:23, 24; 6:12.

Fakakite e Lilifu Faka-Atua ke he Tau Tagata Fakatokolalo

9. Ko e mahani fakatokolalo kia ko e fakamailoga he loleloleaga? Fakamaama.

⁹ Ko e mahani fakatokolalo mo e tau mahani pihia nukua nakai lata ke manamanatu fakahehe ki ai, ko e fakamailoga he loleloleaga po ke ko e puhala ke fakamagalo e tau hehe. Tuga kua fakamoli mai he tau Tohiaga Tapu, kua fakatokolalo a Iehova, pete ni ia ne fakatata e ia e ita tututonu mo e malolo ofoofogia lahi he magaaho kua lata ke taute ai e tau mena ia. Ha ko e hana mahani fakatokolalo ne onoono fiafia, po ke manamanatu pauaki a Iehova ki a lautolu ne loto holoilalo, ka e kua fakamamao mai a ia ia lautolu ne fakaikaluga. (Salamo 138:6) Puhala fe ne kua fakakite e Iehova e manamanatu pauaki ke he tau fekafekau fakatokolalo hana?

10. Ko e heigoa ne fakakite e Iehova ki a lautolu ne fakatokolalo, tuga ne fakakite he 1 Korinito 2:6-10?

¹⁰ Ke he hana ni a magaaho kotofa mo e mai he hana halavaka he matutakiaga ne fifili, ne fakakite e Iehova ke he tau tagata fakatokolalo e tau talahauaga matafeiga hagaao ke he fakakatoatoaaga he finagalo hana. Ko e tau mena lilifu ue atu nei kua tumau ke ufiufi mai ia lautolu ne fakaikaluga mo e falanaki, po ke pipiki uka, ke he pulotu po ke manamanatuaga he tagata. (1 Korinito 2:6-10) Ka e ko e tau tagata fakatokolalo, he foaki ki a lautolu e maamaaga tonu hagaao ke he finagalo a Iehova, kua fagahuatia a lautolu ke fakatokoluga a Iehova ha kua lahi atu e loto fakaaue ha lautolu ke he lilifu mitaki ue atu hana.

11. He senetenari fakamua, fakakite fefe he falu e nakai mahani fakatokolalo, mo e fakamoli fefe e mena nei ke hagahaga kelea ki a lautolu?

¹¹ He senetenari fakamua, ko e tokologa, putoia ai e falu ne talahau ko e tau Kerisiano, ne fakakite e nakai mahani fakatokolalo ti kua tupetupe ke he tau mena ne fakakite he aposetolo ko Paulo ki a lautolu hagaao ke he finagalo he Atua. Ne eke a Paulo “ko e aposetolo ke he tau tagata kehe,” ka e nakai ha ko e tupumaiaga hana he motu, fakaakoaga, tau tau he moui, po ke fakamauaga loa he tau gahua mitaki hana. (Roma 11:13) Fa mahani ai, ko lautolu ne nakai manamanatu fakaagaga kua mailoga ko e tau mena nei ati fifili ai e Iehova ko hai ka fakaaoga e ia mo kanavaakau hana. (1 Korinito 1:26-29; 3:1; Kolose 2:18) Ka e, ko Paulo ko e fifiliaga ha Iehova ni, he felauaki mo e Hana fakaalofa-totonu mo e finagalo tututonu. (1 Korinito 15:8-10) Ko lautolu ne fakamaama e Paulo ko e “tau aposetolo kua mumua,” fakalataha mo e falu tagata totoko foki, ne fakaheu ke talia a Paulo mo e tau fakakakanoaga hana mai he tau Tohiaga Tapu. Ko e nakai mahani fakatokolalo ha lautolu ne pa mai a lautolu he moua e iloilo mo e maamaaga ke he puhala lilifu ue atu ne kua fakakatoatoa e Iehova e finagalo hana. Kia nakai onoono fakateaga po ke fakafili fakamua e tautolu a lautolu ne fifili e Iehova ke fakaaoga ke taute e finagalo hana.​—2 Korinito 11:4-6.

12. Fakakite fefe he fakafifitakiaga ha Mose kua fiafia a Iehova ke he tau tagata fakatokolalo?

 ¹² Ke he taha fahi, kua ha ha ai loga e tau fakafifitakiaga faka-Tohi Tapu ne fakamaama e puhala ne fakakite ke he tau tagata fakatokolalo e vala he lilifu he Atua. Ko Mose, “kua totonu ue atu” he tau tagata oti, ne kitia e lilifu he Atua mo e olioli e fakafetuiaga tata lahi mo ia. (Numera 12:3) Ko e tagata fakatokolalo nei, ne 40 e tau tau he eke mo tagata leveki mamoe holoilalo, ti liga lahi ni ke he Peninisula (Peninsula) faka-Arapi, ne fiafia lahi e Tufuga ki ai ke he tau puhala loga. (Esoto 6:12, 30) Mo e lalagoaga ha Iehova, ne eke a Mose mo gutu vagahau mo e takitaki fakatokatoka ne mua he motu ha Isaraela. Ne olioli a ia ke he fakamatutakiaga hana mo e Atua. He puhala he fakakiteaga, ne kitia e ia e “fakatai a Iehova.” (Numera 12:7, 8; Esoto 24:10, 11) Ko lautolu ne mailoga e fekafekau fakatokolalo mo e hukui nei he Atua kua fakamonuina foki. Tatai foki, to fakamonuina a tautolu kaeke mailoga mo e omaoma a tautolu ke he perofeta ne mua atu ia Mose, ko Iesu, ti pihia foki ke he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ne kotofa e ia.​—Mataio 24:45, 46; Gahua 3:22.

13. Kua fakakite fefe e lilifu a Iehova ke he tau leveki mamoe fakatokolalo he senetenari fakamua?

¹³ Kia hai ne ‘kikila e lilifu a Iehova’ ki ai ha ko e fakapuloaaga fakaagelu he tala mitaki ke he fanauaga he “Fakamoui, ko e Iki a ia ko e Keriso”? Nakai ke he tau takitaki lotu loto fakatokoluga po ke tau tagata mahuiga he tau tutuaga tokoluga ka e ke he tau leveki mamoe fakatokolalo “ha ne nonofo mo e leveki ai ke he po ha lautolu a tau fuifui mamoe.” (Luka 2:8-11) Ko e tau tagata nei kua nakai manamanatu lahi ki ai ha ko e tau makaka mo e gahua ha lautolu. Ka e, ko lautolu ha ia ne mailoga e Iehova mo e fifili ke fakailoa fakamua ki ai hagaao ke he fanauaga he Mesia. E, ne fakakite e Iehova e lilifu hana ke he tau tagata fakatokolalo mo e matakutaku Atua.

14. Ko e heigoa e tau monuina mai he Atua ka moua e lautolu kua fakatokolalo?

¹⁴ Ko e heigoa ne fakaako he tau fakafifitakiaga nei ki a tautolu? Kua fakakite mai ki a tautolu na fiafia mo e fakakite e Iehova e iloilo mo e maama he finagalo hana ke he tau tagata fakatokolalo. Ne fifili e ia e tau tagata ne liga nakai hokotia ke he tau amaamanakiaga fakatagata mo e fakaaoga a lautolu mo puhala hana ke fakamatutaki e finagalo lilifu ue atu hana ke he falu. Lata ai he mena nei ke fakaohooho a tautolu ke tumau ke onoono atu ki a Iehova, hana Kupu fakaperofeta, mo e hana fakatokatokaaga ma e takitakiaga. Lata ia tautolu ke iloa moli to fakatumau a Iehova ke fakailoa ke he hana tau fekafekau fakatokolalo hagaao ke he fakakatoatoaaga he finagalo lilifu ue atu hana. Ne fakapuloa he perofeta ko Amosa: “To nakai ni eke he Iki ko Iehova ha mena, ka e fakakite ai e ia hana finagalo ke he hana tau fekafekau ko e tau perofeta.”​—Amosa 3:7.

Feaki e Mahani Fakatokolalo mo e Olioli e Fiafia he Atua

15. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakamakamaka ke fakatumau e mahani fakatokolalo, mo e fakamaama fefe e mena nei he mena ne tupu ke he Patuiki ko Saulo ha Isaraela?

¹⁵ Ke olioli tukulagi e fiafia faka-Atua, kua lata ia tautolu ke fakatumau ke fakatokolalo. He fakatokolalo ke he taha magahala kua nakai kakano a ia to fakatokolalo tumau e tagata. Kua maeke he tagata ke tiaki e mahani fakatokolalo mo e kaumahala ke he fakaikaluga mo e loto-fakahakehake, ka takitaki atu ke he mahani fakatokoluga mo e matematekelea. Ko Saulo, ko e tagata fakamua ne fakauku mo patuiki ha Isaraela, ne pihia tonu e mena ne taute. He magaaho ne fifili fakamua ai a ia, ne ‘fakateaga ni a ia ke he manatu hana ni.’ (1 Samuela 15:17) Ka e, he mole e ua maka ni e tau he pule, ne taute e ia e mahani fakatokoluga. Ne fakaheu e ia e fakaholoaga ha Iehova ma e foakiaga he tau poa he puhala he perofeta ko Samuela, mo e haitia e ia e tau pikopiko he taute ne ia e tau poa. (1 Samuela 13:1, 8-14) Ko e kamataaga ainei he tau mena tutupu fakaatuatu ne fakakite moli e nakai mahani fakatokolalo hana. Ko e fua, ko e galo he agaga mo e fiafia he Atua, ne fakahiku ke takitaki atu ke he mate fakama hana. (1 Samuela 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) Kua maaliali e fakaakoaga: Kua lata ia tautolu ke fakamakamaka ke fakatumau e mahani fakatokolalo mo e omaoma mo e fakagata e tau logonaaga he aoga fakatagata, ati kalo mai he ha  gahua he mahani fakatokoluga ka fua mai e nakai fiafia ha Iehova.

16. Maeke fefe he fakaata atu ke he fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova mo e ke he tau katofia tagata ha tautolu ke lagomatai a tautolu ke feaki e mahani fakatokolalo?

¹⁶ Pete kua nakai tohi hifo e mahani fakatokolalo mo vala he fua he agaga he Atua, kua lata ni ke feaki ha ko e fua he mahani Atua. (Kalatia 5:22, 23; Kolose 3:10, 12) Ha kua putoia e manamanatuaga​—pehe a ia, ko e puhala ne kitia ne tautolu a tautolu mo e falu—​ke fakatupu e mahani fakatokolalo kua lata mo e laliaga pauaki. He manamanatu fakalahi mo e fakahokulo ke he fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova mo e tau katofia tagata ha tautolu ka lagomatai a tautolu ke tumau ke fakatokolalo. Ke he fofoga he Atua, ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa oti kua tuga e motie ne fai magaaho ne tupu ai, ti magomago mo e fifigo. Ko e tau tagata kua tuga e tau he akerisi he fonua. (Isaia 40:6, 7, 22) Kua fai kakano kia taha fulu he motie ke fakaikaluga ha kua loa hake he falu fulu motie? Kua lata kia e he akerisi ke palau ke he makaka hana ha kua maeke ai ke hopo loa atu mai he falu he akerisi? Ko e mena fakagoagoa ke manamanatu pihia. Ko e mena ia, ne fakamanatu he aposetolo ko Paulo e tau katofia Kerisiano hana: “Ko hai kia kua eke a koe mo tagata kehe? Ko e heigoa foki e mena ha ha ia koe kua nakai foaki atu ai? Kaeke foki kua foaki atu kia koe, ti ko e heigoa e mena kua hula ai a koe tuga e mena kua nakai foaki atu ni?” (1 Korinito 4:7) He fakaata atu ke he tau kupu pihia he Tohi Tapu tuga anei ka lagomatai a tautolu ke feaki mo e fakatata e mahani fakatokolalo.

17. Ko e heigoa ne lagomatai e perofeta ko Tanielu ke feaki e mahani fakatokolalo, mo e heigoa ka lagomatai a tautolu ke taute pihia foki?

¹⁷ Ko e perofeta Heperu ko Tanielu ne talahaua ko e “tagata kua ofania lahi” ke he fofoga he Atua ha kua ‘loto manamanatu’ a ia, pehe a ia, ha ko e mahani fakatokolalo hana. (Tanielu 10:11, 12) Ko e heigoa ne lagomatai a Tanielu ke feaki e mahani fakatokolalo? Fakamuaaki, ne fakatata e ia e falanakiaga katoatoa ki a Iehova, he haga atu tumau ki a ia he liogi. (Tanielu 6:10, 11) Lafi ki ai, ko Tanielu ko e tagata fakaako fakamakutu mo e fakaohooho mitaki he Kupu he Atua, ati lagomatai a ia ke fakamahao tumau e onoonoaga hana ke he finagalo lilifu ue atu he Atua. Ne fakamakai foki a ia ke fakailoa mai e tau kukuaga hana, nakai ni ko e tau kuku he hana tau tagata. Mo e kua fiafia moli a ia ke fakamatalahi e tututonu  he Atua, nakai hana. (Tanielu 9:2, 5, 7) Maeke nakai ia tautolu ke ako mai he fakafifitakiaga homo lahi ha Tanielu mo e ukufakina mogoia ke feaki mo e fakatata e mahani fakatokolalo ke he tau puhala oti he moui ha tautolu?

18. Ko e heigoa e lilifu ne tatali ki a lautolu ne fakatata e mahani fakatokolalo he vaha nei?

¹⁸ “Ko e taui he mahani fakatokolalo mo e matakutaku kia Iehova, hanai, ko e koloa, mo e lilifu mo e moui,” he tohi he Tau Fakatai 22:4. Haia, kua fiafia a Iehova ki a lautolu ne fakatokolalo, ti ko e taui ko e lilifu mo e moui. He teitei ke tiaki e fekafekauaga hana ke he Atua ka e hiki e Iehova e manatu hana he magaaho fakamui, ne fakailoa fakatokolalo mai he salamo ko Asafo: ‘To takitaki e koe au he hāu a pule; ka mole ia, ti talia ni e koe au ke he lilifu.’ (Salamo 73:24) Ka e kua e vaha nei? Ko e heigoa e lilifu ne tatali ki a lautolu ne fakatata e mahani fakatokolalo? Ke lafi ke he olioli he fakafetuiaga monuina mo e fiafia mo Iehova, kua lata ia lautolu ke amaamanaki lahi ke kitia e fakamoliaga he tau kupu omoomoi he Patuiki ko Tavita: “Ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu; ti fakafiafia foki e lautolu a lautolu ha ko e monuina kua lahi.” Ko e vaha lilifu ue atu anoiha moli a ia!​—Salamo 37:11.

Manatu Nakai e Koe?

• Puhala fe ne eke a Setefano ko e fakafifitakiaga he tagata fakatokolalo ne fakakite e Iehova e lilifu Hana ki ai?

• Ko e heigoa e tau puhala ne fakatata e Iehova ko e Atua e mahani fakatokolalo?

• Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga ne fakakite e Iehova e lilifu hana ke he tau tagata fakatokolalo?

• Maeke fefe he fakafifitakiaga ha Tanielu ke lagomatai a tautolu ke feaki e mahani fakatokolalo?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Puha he lau 22]

Malolo ka e Fakatokolalo

He 1919 i Cedar Point, Ohio, U.S.A., he fonoaga he Tau Tagata Fakaako Tohi Tapu (iloa he vaha nei ko e Tau Fakamoli a Iehova), ko J. F. Rutherford ne 50 e tau tau he moui, ko ia ne leveki e gahua he magahala ia, ne gahua noa ko e tagata lau koloa, he fua e tau katoleta mo e fakatauo a lautolu ne o mai ke he fonoaga ke he tau poko ha lautolu. He aho fakahiku he fonoaga, ne fakaofoofogia e ia e toloaga tagata ne 7,000 mo e tau kupu: “Ko mutolu ko e hukui he Patuiki he tau patuiki mo e Iki he tau iki, ne fakapuloa ke he tau tagata . . . e kautu lilifu ue atu he Iki ha tautolu.” Pete ko Matakainaga Rutherford ko e tagata loto mauokafua lahi, talahaua he vagahau malolo mo e nakai fakahui e mena ne talitonu e ia ko e kupu moli, kua fakatokolalo moli foki a ia ki mua he Atua, ne kitia mau ai ke he tau liogi hana he tapuakiaga pogipogi he Peteli.

[Fakatino he lau 19]

Ko Setefano, kua mahuiga ke he tau Tohiaga Tapu, ne tufatufa loto fakatokolalo e tau koloa

[Fakatino he lau 20]

Ko e loto fakatokolalo ha Manase ne fakafiafia a Iehova

[Fakatino he lau 22]

Ko e heigoa ne taute a Tanielu ko e “tagata kua ofania lahi”?