Ko e Kumi he Fiafia

HE FALU tau gahoa kua mole, ko e tau tagata i Falani, Sihamani, Peritania Lahi, mo e Tau Fahi Kaufakalataha ne huhu ki ai, “Ko e heigoa e mena ke maeke ke fiafia?” Ko lautolu ne huhu tala ki ai, 89 e pasene ne talahau kua mitaki ke malolo e tino; 79 e pasene ne talahau ko e fakamauaga po ke hoa fiafia; 62 e pasene ne tuhi ke he tau palepale he tuaga fakamatua; mo e 51 e pasene ne manatu ko e gahua ne kautu kua lata ma e fiafia. Ti pete ni kua hataki he pulotu aga mau kua nakai tamai moli he tupe e fiafia, 47 e pasene ha lautolu ne huhu ki ai kua fakamoli a lautolu kua pihia tonu. Ko e heigoa he tau fakamoliaga ne fakakite?

Fakamua, onoono ke he matutakiaga fakalata he vahaloto he tupe mo e fiafia. Ko e kumikumiaga ke he taha e teau he tau tagata monuina lahi he Tau Fahi Kaufakalataha ne fakakite kua nakai kehe e fiafia ha lautolu mai he tau tagata tokologa. Lafi ki ai, ko e tokologa he Tau Fahi Kaufakalataha ne teitei fakalahi ua e muhu koloa he tolu e hogofulu tau kua mole, kua nakai fiafia lahi a lautolu tuga fakamua, hagaao ke he tau tagata iloilo ke he fahi malolo tino he manamanatuaga. Mena ia, taha e hokotaki ne talahau: “Ke he magahala taha, kua tokoluganea e tau numera he tau tagata fakaatukehe. Kua fakalahi tolu e taupega he atu fuata mui. Ne fakalahi ua e tau numera he tau vevehe.” Kau ke he 50 e motu kehekehe, ne fakaako he tau tagata kumikumi e matutakiaga he vahaloto he tupe mo e fiafia ne hokotia ke he fakaotiaga nakai fakatau he tupe e fiafia.

Matutaki atu, ko e aoga fefe e fiafia ke he tau fakamoliaga tuga e tino malolo mitaki, fakamauaga fiafia, mo e gahua kua kautu? Kaeke kua lata katoatoa e tau fakamoliaga nei ke he fiafia, ka e kua e tau miliona tagata ne nakai olioli e malolo tino mitaki mo lautolu kua nakai ha ha ai e fakamauaga fiafia? Ka e kua e tau hoa mau nakai fai tama mo e tau tagata tane mo e tau fifine oti ne nakai fai gahua kua kautu? Kua tumau ni kia e tau tagata oti ia ke he moui nakai fiafia? To galo kia e fiafia fakalata ha lautolu mogonei ne olioli e malolo tino mitaki mo e fakamauaga fiafia kaeke ke hiki e tuaga ha lautolu?

Kua Kumi Kia a Tautolu ke he Tau Punaaga Hako?

Manako oti e tau tagata ke fiafia. Nakai ofo ke he mena nei ha ko e Tufuga he tagata ne fakamaama ko e ‘Atua fiafia,’ ti tufuga e tagata ke he fakatai he Atua. (1 Timoteo 1:11; Kenese 1:26, 27) Ti, kua tonu ni ma e tau tagata ke kumi e fiafia. Pete ia, tokologa ne gega ke he  fiafia kua tuga e kuku e tau valavala oneone​—ne mukamuka lahi ke mokulu hifo.

Kua tuga kia, ko e lali lahi e falu foki ke moua e fiafia? Ko e pulotu gahua matakau ko Eric Hoffer ne manatu pihia. Ne mailoga e ia: “Ko e kumi he fiafia ko e taha ni a tau matapatu punaaga ia he nakai fiafia.” Kua moli lahi e mena ia kaeke ke kumi fiafia a tautolu ke he tau punaaga hepe. Ko e mena ia, kua iloa moli e tautolu to feleveia a tautolu mo e fakaita mo e fakahogohogomanava. He lali ke muhukoloa; tutuli he talahaua po ke matahigoa; kumi he tau foliaga fakapolitika, fakamatakau, po ke fakatupe; po ke moui ma hana ni mo e makona fakatagata mafiti ne kaumahala oti ke tamai e fiafia. Maama ai kua moua he falu e onoonoaga nakai felauaki ne fakakite he taha tagata tohia ne talahau: “Ane mai ni oti e lali ha tautolu ke fiafia kua liga moua e tautolu e magaaho fiafia lahi”!

Aoga ai, ko e numera ne talahau he kamataaga he vala tala nei kua fakakite foki ko e 4 mai he 10 e tagata ne logona e fiafia ne fua mai he taute e mena mitaki mo e lagomatai e falu. Mo e 1 mai he 4 ne peehi ko e tua mo e fakamoli fakalotu ne lahi e matagahua ke he fiafia. Maaliali ai, kua lata ia tautolu ke onoono fakalahi ke he mena kua maeke ke fiafia moli. Ko e vala tala ka mui mai ka lagomatai a tautolu ke taute pihia.

[Tau Fakatino he lau 3]

Tokologa ne manamanatu ko e tupe, ko e moui magafaoa fiafia, po ke gahua kua kautu e kei ke he fiafia. Talia nakai e koe?