Skip to content

Skip to table of contents

“To Eke e Lalolagi mo Tufaaga ha Lautolu ne Mahani Molu”—Fefe?

“To Eke e Lalolagi mo Tufaaga ha Lautolu ne Mahani Molu”—Fefe?

“To Eke e Lalolagi mo Tufaaga ha Lautolu ne Mahani Molu”​Fefe?

“LIGA mahani a koe mo e tau kupu mafanatia ha Iesu ‘to eke e lalolagi mo tufaaga ha lautolu ne mahani molu.’ Ka e he kitia e tau mena oti hane taute he tau tagata ke he taha mo e taha mo e ke he lalolagi, ko e heigoa he manatu e koe ka toe ke moua he tau tagata mahani molu?”​—Mataio 5:5; Salamo 37:11, King James Version.

Ko Myriam, ko e taha he Tau Fakamoli a Iehova, ne fakaaoga e huhu nei ke kamata e fakatutalaaga Tohi Tapu. Ko e tagata tane ne tutala a ia ki ai ne tali ane mai taute e Iesu e maveheaga nei, kua latatonu e lalolagi ke fakahigoa ko e tufaaga ka e nakai ko e fakaputuaga malona.

Ko e tali mauokafua moli a ia. Ka e fai kakano nakai a tautolu ke moua e onoonoaga mitaki pihia? Moli ha ha ia tautolu, ha kua foaki he Tohi Tapu ki a tautolu e tau kakano malolo ke talitonu to fakamoli ni e maveheaga ia. Haia ni, ko e fakamoliaga he maveheaga pihia kua matutaki lahi ke he finagalo he Atua ma e tau tagata mo e lalolagi. Ti kua iloa tonuhia e tautolu ko e mena ne finagalo he Atua, to fakamoli ni e ia. (Isaia 55:11) Ti, ko e mena ia, ko e heigoa e finagalo fakamua he Atua ma e tau tagata, ti to fakamoli fefe ai?

Finagalo Tukulagi he Atua ma e Lalolagi

Ne tufugatia e Iehova ko e Atua e lalolagi ma e finagalo pauaki. “Kua vagahau mai pehe a Iehova, ko ia ne eke e lagi; ko ia ni ko e Atua; ko ia ne tufugatia e lalolagi mo e eke ai; ko ia ne fakamau ai a ia; nakai eke noa ai e ia, ne eke e ia ke nonofo ai e tau tagata; ko au ko Iehova ti nakai ha ha i ai taha.” (Isaia 45:18) Ti, ne tufugatia pauaki e lalolagi ke nonofo ai e tau tagata. Lafi ki ai, ko e finagalo he Atua ma e lalolagi ke eke mo kaina tukulagi he tau tagata. “Ko ia ne fakave e lalolagi ki luga he hana tau fakave, kia nakai tuai gahuahua a ia tukulagi tukumuitea.”​—Salamo 104:5; 119:90.

Ko e finagalo he Atua hagaao ke he lalolagi kua fakamoli foki he poakiaga ne age e ia ke he hoa tagata fakamua. Ki a Atamu mo Eva, ne pehe a Iehova: “Kia fanau a mo e fakatokologa, kia fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai; kia pule foki ke he tau ika he tahi, mo e tau manu lele he pulagi, katoa mo e tau mena momoui oti kua totolo ke he kelekele.” (Kenese 1:28) Ko e lalolagi, ne foaki he Atua ki a Atamu mo Eva, ne kua eke mo kaina tukulagi ma laua mo e tau fanau ha laua. “Ko e lagi, ko e lagi ni, ha Iehova ia,” he fakapuloa he salamo he tau senetenari loga fakamui, “ka kua tuku mai e ia e lalolagi ke he fanau he tau tagata.”​—Salamo 115:16.

Ke mailoga e amaamanakiaga mua ue atu ia, ko Atamu mo Eva, pihia mo e tau fanau ha laua, kua lata ke igatia talia a Iehova ko e Atua, mo e Tufuga mo e Foaki Moui, ko e ha lautolu a Pule Katoatoa mo e ke makai ke omaoma ki a ia. Kua nakai fakaata e Iehova ha fakauaua ke he mena nei he magaaho ne age e ia e poakiaga nei ke he tagata: “Ko e tau akau oti kana ha he kaina ke kai ai ni e koe. Ka ko e akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea, aua neke kai ai e koe; ha ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.” (Kenese 2:16, 17) Ma Atamu mo Eva ke fakatumau e momoui he kaina ko Etena, kua lata ia laua ke omaoma ke he poakiaga mukamuka mo e mahino nukua fakailoa. He taute pihia to eke mo fakakiteaga he fakaaue ha laua ke he tau mena oti ne taute he Matua he lagi ma laua.

He liuliu pauaki a Atamu mo Eva ke he Atua he moumou e poakiaga ne tuku ki luga ha laua, ne fuluhi moli e laua ha laua a tau tua ki a ia ne foaki ki a laua e tau mena oti ne ha ha ia laua. (Kenese 3:6) He taute pihia, ne nakai ni galo e laua e kaina Parataiso fulufuluola ha laua ka e pihia foki ke he tau fanau ha laua. (Roma 5:12) Fakakelea kia he liuliu he hoa mau fakamua e finagalo he Atua he tufugatia e lalolagi?

Ko e Atua Nakai Hiki

Puhala he hana perofeta ko Malaki, ne fakapuloa he Atua: “Ko au ko Iehova nakai ni hiki e au haku mahani.” (Malaki 3:6) Hagaao ke he kupu nei, ne talahau he tagata Falani ne fakaako tokoluga ke he Tohi Tapu ko L. Fillion ko e fakailoaaga nei kua matutaki lahi mo e fakakatoatoa he tau maveheaga faka-Atua. “Na kua maeke ia Iehova ke moumou e tau tagata totoko,” he tohia e Fillion, “ka e he nakai ni hiki hana tau maveheaga, pete ni i lalo he ha tutuaga kehekehe, to fakamoli a ia ke he tau maveheaga ne taute e ia i tuai.” Ko e tau maveheaga he Atua, ke he tagata, ke he motu, po ke tau tagata oti, to nakai nimo ka to fakamoli ni ke he magaaho ni hana. “To manatu tukulagi e ia hana maveheaga, ko e kupu ne poaki e ia ke he tau hau ne taha e afe.”​—Salamo 105:8.

Maeke fefe mogoia ia tautolu ke iloa moli nakai hiki e Iehova hana finagalo fakamua hagaao ke he lalolagi? Maeke ke iloa moli e tautolu e mena nei ha kua ha ha i loto he Kupu he Atua ne mai he agaga, ko e Tohi Tapu, kua talahau ki a tautolu e finagalo faka-Atua ke foaki e lalolagi ke he tau tagata omaoma. (Salamo 25:13; 37:9, 22, 29, 34) Fakalaulahi atu ai, ne fakamaama he tau Tohiaga Tapu a lautolu ne fakamonuina e Iehova ke nonofo haohao mitaki, he igatia nonofo “i lalo hana vine, mo lalo foki he hana mati; to nakai ha i ai foki taha ke fakamatakutaku ki ai.” (Mika 4:4; Esekielu 34:28) Ko lautolu ne fifili e Iehova “to ta fale e lautolu, mo e nonofo ai a lautolu; to to e lautolu e tau ulu vine, mo e kai ai e lautolu ha lautolu a tau fua.” To olioli e lautolu e mafola fakalataha mo e tau manu he fonua.​—Isaia 11:6-9; 65:21, 25.

Ne foaki he Tohi Tapu e kitia tuai he maveheaga he Atua ke he taha puhala foki. He vaha ne pule e Patuiki ko Solomona, ne olioli he motu ha Isaraela e magaaho he mafola mo e monuina. I lalo he pule hana, ne “nonofo mo e mafola a Iuta mo Isaraela; ko e takitaha mo e nofo ki lalo hana vine, mo e nofo ki lalo hana mati, ke kamata mai i Tano ke hoko ki Peresepa ke he tau aho oti a Solomona.” (1 Tau Patuiki 4:25) Ne pehe e Tohi Tapu ko Iesu “kua mua kia Solomona,” ti tutala ai ke he hana pule, ne fakapuloa fakaperofeta e salamo: “Ko e hana vaha ke tupuolamoui ai e tau tagata tututonu; to monuina lahi ai, ato nakai fai mahina.” He magaaho ia, “to ha i ai e puke aloalolima he tau saito ke he motu, ki luga he fuga mouga.”​—Luka 11:31; Salamo 72:7, 16.

He fakamoli ke he kupu hana, to fakamoli e Iehova ko e Atua to nakai ni ma e tufaaga ne mavehe ka e to fakafou foki ke he homo ue atu he tau mena oti. He Fakakiteaga 21:4, kua talahau mai he Kupu he Atua ki a tautolu he lalolagi fou ne mavehe mai, “to holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata [he tau tagata]; ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea.” Ko e mena ne mavehe mai ko e Parataiso haia.​—Luka 23:43.

Puhala ke Moua e Tufaaga ne Mavehe

Ko e fakafouaga he lalolagi ke he parataiso ka fakahoko i lalo he fakatufono kua fakagahuahua e pule mai he lagi, ko e Kautu mo Iesu Keriso ko e Patuiki. (Mataio 6:9, 10) Fakamua, ko e Kautu ia to “moumou ai foki a lautolu kua moumou e lalolagi.” (Fakakiteaga 11:18; Tanielu 2:44) Ti, ko e ‘Patuiki he Mafola,’ ko Iesu Keriso ka fakamoli e tau kupu fakaperofeta nei: “Nakai fai mena ke liu mai ai e lilifu he hana pule, mo e mafola he hana pule.” (Isaia 9:6, 7) I lalo he Kautu ia, totou miliona e tau tagata, putoia a lautolu ka fakatu mai ke he moui he puhala he liu tu mai, ka moua e amaamanakiaga ke moua e tufaaga he lalolagi.​—Ioane 5:28, 29; Gahua 24:15.

Ko hai ka olioli e tufaaga homo ue atu ia? Manamanatu ke he tau kupu ha Iesu: “Fiafia a lautolu kua loto molu, ha ko e mena to moua e lautolu e tufaaga ke he lalolagi.” (Mataio 5:5, NW) Ko e heigoa e kakano ke loto molu? Ne fakamaama he tau tohi fakamaama kupu e “loto molu” ko e totonu, fakalatalata, omaoma, ti milino foki. Ka e, ko e fakaaogaaga he kupu Heleni fakamua kua kakano lahi atu foki. “Ha ha i ai e mahani totonu” he tau kupu ia, he talahau e William Barclay he New Testament Wordbook, “ka e i tua he mahani totonu ha ha i ai e malolo he lapatoa.” Kua fakakite e tuaga he manamanatuaga kua maeke he tagata ke fakauka e mamahi mo e nakai ita po ke manatu ke taui, fua mai ni ha ko e fakafetuiaga mitaki mo e Atua, ti ko e fakafetuiaga ia kua eke mo punaaga he malolo ma hana.​—Isaia 12:2; Filipi 4:13.

Ko ia kua mahani molu kua talia fiafia e tau tutuaga he Atua he tau puhala oti he hana moui fakatagata; kua nakai mao ni a ia ke mui ke he hana tau manatu po ke tau manatu he falu tagata. Kua maeke foki a ia ke fakaako, he makai ke fakaako e Iehova. Ne tohi he salamo ko Tavita: ‘To takitaki e Iehova a lautolu ne mahani molu ke he fakafiliaga; to fakaako foki e ia a lautolu ne mahani molu ke he hana tau puhala.’​—Salamo 25:9; Tau Fakatai 3:5, 6.

To eke nakai a koe mo taha ia lautolu “ne mahani molu” ke moua e tufaaga he lalolagi? He iloa ai a Iehova mo e hana finagalo he fakaako fakamakai e hana Kupu mo e fakagahuahua e tau mena ne ako e koe, to maeke a koe ke onoono atu ke moua e tufaaga he lalolagi parataiso mo e moui tukulagi i ai.​—Ioane 17:3.

[Fakatino he lau 5]

Ko e finagalo he Atua ma e lalolagi kua moli ke he poakiaga ne age e ia ki a Atamu mo Eva

[Fakatino he lau 6, 7]

Ko e mafola mo e haohao mitaki he patuiki ha Solomona kua foaki e kitiaaga tuai he tufaaga ne mavehe

[Credit Lines]

Sheep and background hill: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; Arabian oryx: Hai-Bar, Yotvata, Israel; farmer plowing: Garo Nalbandian

[Fakatino he lau 7]

Ko e lalolagi tututonu fou i mua​—to ha ha nakai a koe i ai?