To Hoko e Fakafiliaga a Iehova ke he Tau Tagata Kelea

“Kia tauteute a a koe ke feleveia ai a mua mo e hau a Atua.”​—AMOSA 4:12.

1, 2. Ko e ha kua lata ia tautolu ke mauokafua to fakaotioti he Atua e tau mahani kelea?

TO FAKAOTI nakai e Iehova e mahani kelea mo e matematekelea he lalolagi nei? He kamataaga he senetenari ke 21 aki, kua hako lahi mahaki e huhu ia. Ke he ha mena ni ka fuluhi a tautolu ki ai, kua kitia e tautolu e fakamoliaga he ekefakakelea he tagata ni e tagata. Ko e manako lahi ha a ia ha tautolu ma e lalolagi ataina he mahani favale, fakamatakutaku, mo e kolokolovao!

² Ka ko e tala mitaki, ati ha ha ia tautolu e mauokafua katoatoa to fakaotioti e Iehova e mahani kelea. Ti kua taute he tau fua he Atua e fakamoliaga to totoko atu a ia ke he tau tagata kelea. Ko Iehova kua tututonu mo e fakafili tonu. He Salamo 33:5, ne talamai hana Kupu ki a tautolu: “Kua fiafia a ia ke he tututonu mo e fakafiliaga tonu.” Talahau foki he taha salamo: ‘Kua vihiatia e Iehova e tagata mahani kelea mo ia kua fiafia ke he favale.’ (Salamo 11:5) Moli ai, ko Iehova, ko e Atua malolo katoatoa, ne fiafia ke he tututonu mo e fakafili tonu, to nakai fakauka tukulagi ke he mena kua vihiatia e ia.

3. Ko e heigoa ka peehi mai he kikite fakalahi atu ke he perofeta ha Amosa?

³ Kikite ke he taha kakano kua lata ia tautolu ke iloa moli to utakehe e Iehova e mahani kelea. Kua fakamoli he tau fakamauaga he hana tau gahua he vaha kua mole e mena nei. Ko e tau fakafifitakiaga ofogia ke he puhala ne fehagai a Iehova mo e tau tagata mahani kelea kua moua ai he tohi ha Amosa he Tohi Tapu. He kikite fakalahi atu ke he perofeta ha Amosa ka peehi mai e tau mena tolu hagaao ke he fakafiliaga faka-Atua. Fakamuaaki, kua latatonu tumau. Ke uaaki, kua nakai fai fakahaoaga. Mo e toluaki, nukua fifili, he fakahoko e Iehova e fakafiliaga ke he tau tagata mahani kelea ka e fofola age e fakaalofa noa ke he tau tagata takitokotaha ne tokihala mo lautolu ne kotofa.​—Roma 9:17-26.

Latatonu Tumau e Fakafiliaga Faka-Atua

4. Ne fakafano e Iehova a Amosa ki fe, mo e heigoa e kakano?

⁴ He vaha a Amosa, nukua fita e tau Isaraela he vevehe ke he ua e kautu. Taha ko e kautu he magafaoa ua ha Iuta he fahi toga. Mo e taha ko e kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela he fahi tokelau. Ne kotofa e Iehova a Amosa ke fekafekau ko e perofeta, he fakafano a ia mai he kaina hana i Iuta ki Isaraela. To fakaaoga he Atua a Amosa mai he matakavi ia ke fakatuogo e fakafiliaga faka-Atua.

5. Ko e tau motu fe ne perofeta fakamua a Amosa ki ai, ti ko e ha ne latatonu a lautolu mo e fakafiliaga kaka faka-Atua?

⁵ Ne nakai kamata e Amosa e gahua hana he fakatuogo e fakafiliaga a Iehova ke he tau tagata mahani hehe he fahi tokelau he kautu ha Isaraela. Ka e, ne kamata ai e ia he fakapuloa e fakafiliaga kaka faka-Atua ke he tau motu ono ne tata mai. Ko e tau motu nei ko Suria, Filisitia, Turo, Etoma, Amoni, mo Moapi. Ka kua latatonu kia a lautolu ke logona e fakafiliaga kaka he Atua? E, kua lata pauaki a lautolu. Ha ko e taha kakano, ko lautolu ko e tau matapatu fi he tau tagata ha Iehova.

6. Ko e ha ne tamai he Atua e matematekelea ki a Suria, Filisitia, mo Turo?

⁶ Ke fakatai ki ai, ne fakahala e Iehova e tau Suria “he haha e lautolu a Kiliata.” (Amosa 1:3) Ne fofo he tau Suria falu fahimotu mai Kiliata​—ko e magamotu a Isaraela he fahi lalo he Vailele i Ioritana—​mo e fakamamahi lahi e tau tagata he Atua i ai. Ka e kua a Filisitia mo Turo? Ne hala e tau Filisitia he uta paea, po ke tapaki, e tau Isaraela ti fakafua a lautolu ke he tau Etoma, mo e ha ha ai  falu Isaraela he pule he tau tagata fakafua-tupa ha Turo. (Amosa 1:6, 9) Manamanatu la​—kua fakafua tukua e tau tagata he Atua mo tau tupa! Ti nakai ke ofo, to fakamatematekelea ni e Iehova a Suria, Filisitia, mo Turo.

7. Ko e heigoa e matutakiaga ha Etoma, Amoni, mo Moapi ki a Isaraela, ka e fehagai fefe a lautolu ke he tau Isaraela?

⁷ Ko Etoma, Amoni, mo Moapi kua fai matutakiaga mo Isaraela mo e taha ke he taha. Ko e tau motu tolu oti ia ko e magafaoa he tau Isaraela. Ko e tau Etoma, kua tupu mai ia Aperahamo puhala he la mahaga ha Iakopo, ko Esau. Pehe a ia, ko lautolu ko e tau lafu ha Isaraela. Ko e tau Amoni mo e tau Moapi ko e tau hologa he nefiu ha Aperahamo ko Lota. Ka e fehagai fakamatakainaga nakai a Etoma, Amoni, mo Moapi ke he tau lafu Isaraela ha lautolu? Mamao mai he pihia! Ne ai fai fakaalofa a Etoma ti ‘tutuli aki e pelu e matakainaga hana,’ mo e tau Amoni ne kelea muitui e fakafehagaiaga ha lautolu ke he tau Isaraela uta paea. (Amosa 1:11, 13) Pete he nakai talahau fakatonu e Amosa e ekefakakelea ha Moapi ke he tau tagata he Atua, kua ha ha ai e fakamauaga ne talahau e tau totokoaga loga ha Moapi ki a Isaraela. Ko e fakahalaaga ma e tau motu tolu nei, to velagia lahi. To fakahoko e Iehova e fakamahaikava puhopuho ki a lautolu.

Ai Fai Fakahaoaga e Fakafiliaga Faka-Atua

8. Ko e ha ne nakai fai fakahaoaga e tau fakafiliaga he Atua ke he tau motu toko ono ne tata ki Isaraela?

⁸ Kitia maali ai, ko e tau motu toko ono ne fakatutala fakamua ki ai he perofeta ha Amosa kua latatonu ma e fakafiliaga kaka faka-Atua. Mua atu, kua nakai fakai ia lautolu ke hao mai ai. Mai he Amosa veveheaga 1, kupu 3, ke he veveheaga 2, kupu 1, ne lagaono e talahau e Iehova: “Nakai liliu kehe ai e au hana fakahala.” Fakamoli ai hana kupu, ne nakai liu tua hana lima mai he fakafili e tau motu ia. Kua fakakite he tau fakamauaga tala tuai e fakahiku a lautolu ke igatia ke matematekelea he magaaho fakamui. Ti, ko lautolu tokofa​—ko Filisitia, Moapi, Amoni, mo Etoma—​ne fakahiku a lautolu ke galo tamoki!

9. Ko e heigoa ne latatonu mo e tau tagata ha Iuta, mo e ko e ha?

⁹ Kua fakatonu atu mogonei e perofeta ha Amosa ke he motu ke fituaki​—hana motu ko Iuta. Ti liga ofo e tau tagata he kautu tokelau ha Isaraela he logona a Amosa ne fakatuogo e fakafiliaga ke he kautu a Iuta. Ko e ha ne latatonu ai e tau tagata ha Iuta mo e fakafiliaga kaka? “Ha kua tiaki e lautolu e tau poakiaga a Iehova,” he talahau he Amosa 2:4. Kua nakai tokanoa e Iehova e holia pauaki pihia he hana Fakatufono. Hagaao ki a Amosa 2:5, ne talahau tuai e ia: “Ka to tuku atu e au e afi kia Iuta, ti fakaoti ai e tau fale iki i Ierusalema.”

10. Ko e ha ne nakai fakai e tau Iuta ke hao mai he malaia?

¹⁰ Kua nakai fakai a Iuta nakai tua fakamoli ke hao mai he malaia hane hau. Ke laga fituaki, ne talahau a Iehova: “To nakai liliu kehe ai e au hana fakahala.” (Amosa 2:4) Ne moua e Iuta e fakahala ne talahau tuai he magaaho ne moumou ai he tau Papelonia he 607 F.V.N. Kitia ai foki e tautolu kua nakai fakai e tau tagata kelea ke hao mai he fakafiliaga faka-Atua.

11-13. Ne pauaki e perofeta ha Amosa ke he motu fe, mo e heigoa e tau vahega he ekefakakelea ne ha ha i ai?

¹¹ Kua fita he fakapuloa he perofeta ko Amosa e fakafiliaga a Iehova ke he tau motu toko fitu. Ko e ha tagata ne manatu kua oti tuai e perofetaaga ha Amosa, kua hehe lahi, ha kua nakaila teitei ia e perofetaaga hana ke oti! Ne kotofa pauaki a ia ke fakapuloa e fakafiliaga kakava ke he kautu tokelau ha Isaraela. Ti latatonu ni a Isaraela mo e fakafiliaga kaka faka-Atua ha kua muikau lahi e kolokolovao he tau mahani mo e tuaga fakaagaga he motu.

¹² Ne fakatapakupaku he perofeta ha Amosa e ekefakakelea ne mahani mau he kautu a Isaraela. Hagaao ki ai, ne totou ia Amosa 2:6, 7: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova, Ne tolu e holifono a Isaraela, ti fa foki, to nakai liliu kehe ai e au hana fakahala; ha kua fakafua atu e lautolu e tagata tututonu ke he tau ario, mo e tagata lolelole ke he na afialoalohui ua. Ko lautolu ne manako ke he efuefu he kelekele ke he tau ulu he tau tagata nonofogati, mo e liliu e lautolu e puhala he tau tagata [“mahani molu,” NW].”

¹³ Kua fakafua ai e tau tagata tututonu “ke he tau ario,” liga pehe a ia, ko e tau ikifakafili ne talia e ario ke eke mo totogi nukua fakahala noa e tau tagata. Ko e tau tagata oko tupe kua fakafua  e tau tagata nonofogati mo tau tupa ma e totogi he “afialoalohui ua,” liga ke totogi aki e tama kaitalofa tote. Ko e tau tagata nakai fakaalofa kua “manako,” po ke fakamakamaka, ke tahifo e “tau tagata nonofogati” ke he tuaga kua gana ni e lautolu nei ne lolelole e tau efuefu ke he tau ulu ha lautolu ke eke mo fakamailoga he tupetupe, maanu, mo e kua fakama. Kua tupu fetui e kolokolovao ati nakai fakai e “tau tagata mahani molu” ke moua ha fakafili tonu.

14. Ko hai ne kua ekefakakelea he kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela?

¹⁴ Kia mailoga ko hai a lautolu ne ekefakakelea. Ko e tau tagata tututonu, nonofogati, lolelole, mo e mahani molu ne nonofo he motu. Ne poaki e maveheaga he Fakatufono a Iehova mo e tau Isaraela ke fakakite e fakaalofa hofihofi noa ki a lautolu ne lolelole mo e mativa. Ka e, ko e tuaga ma e tau tagata takitokotaha he loto kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela, kua au atu ni e kelea.

‘Kia Tauteute ke Feleveia mo e Hau a Atua’

15, 16. (a) Ko e ha ne hataki ke he tau Isaraela: “Kia tauteute a a koe ke feleveia ai a mua mo e hau a Atua”? (e) Fakakite fefe he Amosa 9:1, 2 kua nakai fakai e tau tagata kelea ke kalo mai ka fakahoko he fakafiliaga faka-Atua? (i) Ko e heigoa ne tupu ke he kautu he magafaoa hogofulu a Isaraela he 740 F.V.N.?

¹⁵ Ha kua tupu fetui e mahani kelea mo e falu agahala i Isaraela, ne ha ha he perofeta ko Amosa e kakano mitaki ke hataki e motu fakafualoto: “Kia tauteute a a koe ke feleveia ai a mua mo e hau a Atua.” (Amosa 4:12) Kua nakai fakai e tau Isaraela nakai tua fakamoli ke hao mai ka fakahoko e fakafiliaga faka-Atua kakano ha kua fakapuloa e Iehova ke laga valuaki: “To nakai liliu kehe ai e au hana fakahala.” (Amosa 2:6) Hagaao ke he tau tagata kelea ka lali ke fakamumuli, ne talahau e Atua: “Nakai ni hola taha ia lautolu, ti nakai hao taha ia lautolu. Pete he keli hifo e lautolu ke hoko ki seoli, ka to ta mai he lima haku a lautolu he mena ia; pete foki he o hake a lautolu ke he lagi ka to ta hifo e au a lautolu he mena ia.”​—Amosa 9:1, 2.

¹⁶ Kua nakai fakai e tau tagata kelea ke kalo mai he fakahoko he fakafiliaga a Iehova ki a lautolu “pete he keli hifo e lautolu ke hoko ki seoli,” he lali a lautolu ke fakamumuli he ha mena he lalolagi. “Pete foki he o hake a lautolu ke he lagi” to nakai fakai a lautolu ke hao mai he fakafiliaga faka-Atua, he lali a lautolu ke moua e huaga i luga he tau mouga tokoluga. Kua mahino ai e hatakiaga a Iehova: Kua nakai fai matakavi ka mamao lahi ki a ia. Ne poaki he fakafili tonu faka-Atua ke he kautu a Isaraela e fakalagoaga ma e tau gahua kelea hana. Ti hoko mai moli e magaaho ia. He 740 F.V.N.​—kavi 60 e tau ne mole he fakamau e Amosa e perofetaaga hana—​ne veli e kautu a Isaraela ke he tau Asuria.

Fifili e Fakafiliaga Faka-Atua

17, 18. Ko e heigoa ne fakakite he Amosa veveheaga 9 hagaao ke he fakaalofa noa he Atua?

¹⁷ Kua lagomatai he perofeta ha Amosa a tautolu  ke mailoga na latatonu tumau mo e nakai fai fakahao e fakafiliaga faka-Atua. Ka kua fakakite foki he tohi ha Amosa na fifili e fakafiliaga ha Iehova. Maeke he Atua ke moua e tau tagata kelea mo e fakahoko e fakafiliaga ki a lautolu ke he ha mena ne fakamumuli ai a lautolu. Maeke foki ia ia ke moua a lautolu ne tokihala mo e tututonu​—ko lautolu ne fifili e ia ke fakakite ki ai e fakaalofa noa. Kua fakamahino fakafulufuluola e mena nei he veveheaga fakahiku he tohi ha Amosa.

¹⁸ Hagaao ki a Amosa veveheaga 9, kupu 8, ne talahau e Iehova: ‘Ka ko e magafaoa a Iakopo to nakai fakaotioti katoatoa ai e au.’ Tuga ne tohi he tau kupu 13 ke he 15, ne mavehe a Iehova “to liuaki e au e paeaaga he haku motu.” To fakakite ki a lautolu e fakaalofa noa mo e to olioli e haohao mitaki mo e mahuiga. ‘To moua ai e ia ne keli e kelekele a ia ne helehele ai e tau saito,’ he mavehe e Iehova. Manamanatu la​—kua lahi mahaki e helehele saito ti fai saito agaia ne toe ka liu hoko e magaaho ke keli e kelekele mo e to e tau tega!

19. Ko e heigoa ne tupu ke he tau tagata ne toe ha Isaraela mo Iuta?

¹⁹ Maeke ai ke talahau kua fifili e fakafiliaga a Iehova ke he tau tagata kelea i Iuta mo Isaraela ha kua fakakite e fakaalofa noa ki a lautolu ne tokihala mo e tututonu. He fakamoliaga he perofeta liu fakafou ne fakamau he Amosa veveheaga 9, ne liliu e tau tagata tokihala ne toe ha Isaraela mo Iuta mai he paeaaga i Papelonia he 537 F.V.N. Haia he motu fakahelehele ha lautolu, ne fakafou e lautolu e tapuaki moli. He tau tutuaga haohao mitaki, ne liu atihake foki e lautolu e tau fale mo e to e tau vine mo e tau katene.

To Hoko e Fakafiliaga Kaka ha Iehova!

20. Ko e heigoa kua lata ke mafanatia ai a tautolu he kitekite atu a tautolu ke he tau fekau he fakafiliaga ne fakapuloa e Amosa?

²⁰ Ko e kitekiteaga ha tautolu ke he tau fekau he fakafili faka-Atua ne fakatuogo e Amosa kua lata ke fakamafana ki a tautolu to fakaotioti e Iehova e tau mahani kelea he vaha ha tautolu. Ko e ha kua lata ke talitonu a tautolu ki ai? Fakamuaaki, ko e tau fakafifitakiaga nei he tau fakafehagaiaga he Atua mo e tau tagata kelea he vaha kua mole kua fakakite e puhala ka fakalago mai a ia he vaha ha tautolu. Ke uaaki, kua fakakite he fakahoko he fakafiliaga faka-Atua ke he kautu tiaki taofiaga ha Isaraela, to tamai moli he Atua e fakamahaikava ki a Kerisitenitome, ko e vala kua latatonu ke fakahala ha ‘Papelonia Lahi,’ ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi.​—Fakakiteaga 18:2.

21. Ko e ha kua latatonu a Kerisitenitome ma e fakafiliaga kaka he Atua?

²¹ Maali ai, kua latatonu ni a Kerisitenitome mo e fakafiliaga kaka faka-Atua. Ti kua fakakite ai he tau lotu kelea muikau mo e he tau mahani kelea hana. Ko e fakafiliaga a Iehova ki a Kerisitenitome​—mo e lalolagi ha Satani ne toe —​kua latatonu ni. Ti nakai fai fakahaoaga foki, ha ko e magaaho ka hoko mai e fakafiliaga, to fakagahuahua ai e tau kupu ia Amosa veveheaga 9, kupu 1: “Nakai ni hola taha ia lautolu, ti nakai hao taha ia lautolu.” E, pete ni ko e mena fe ka fakamumuli ai e tau tagata kelea, to moua e Iehova a lautolu.

22. Ko e heigoa e tau manatu hagaao ke he fakafiliaga faka-Atua ne fakamahino mai he 2 Tesalonia 1:6-8?

²² Ko e fakafiliaga faka-Atua kua latatonu, nakai fai fakahaoaga, mo e fifili tumau. Kua kitia ai ke he tau kupu he aposetolo ko Paulo: “Ko e mena tonu ke he Atua ke taui atu e matematekelea kia lautolu kua matematekela ai a mutolu; kia mutolu foki kua matematekelea, e okiokihaga fakalataha mo mautolu, ka fakakite mai e Iki ko Iesu mai he lagi, fakalataha mo e tau agelu he hana malolo, ke he afi puhopuho, ke taui atu kia lautonu kua nakai iloa e Atua, mo lautolu kua nakai omaoma ke he vagahau mitaki he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso.” (2 Tesalonia 1:6-8) “Ko e mena tonu ke he Atua” ke taui a lautolu ne latatonu mo e fakafiliaga kaka he fakamatematekelea e tau tagata fakauku hana. To nakai fai fakahaoaga e fakafiliaga ia, ha ko e mena to nakai hao e tau tagata kelea mai he ‘fakakiteaga ha Iesu mo e tau agelu malolo hana ke he afi puhopuho.’ To fifili foki e fakafiliaga faka-Atua kakano to tamai e Iesu e taui ki a “lautolu kua nakai iloa e Atua, mo lautolu kua nakai omaoma ke he vagahau mitaki.” Ti tamai he fakahoko he fakafiliaga faka-Atua e mafanatia ke he tau tagata mahani Atua hane mamahi he matematekelea.

Amaamanakiaga ma Lautolu ne Hakohako

23. Ko e heigoa e amaamanakiaga mo e mafanatia ka moua mai he tohi ha Amosa?

²³ Kua toka ai he perofeta ha Amosa e fekau fulufuluola ke he amaamanakiaga mo e mafanatia ma lautolu takitokotaha ne kotofa. Tuga ne talahau tuai he tohi ha Amosa, ne nakai fakaotioti katoa e Iehova e tau tagata hana he vaha i tuai. Ne fakahiku a ia ke liuaki a lautolu ne fakapaea ha Isaraela mo Iuta ke he motu ha lautolu mo e fakamonuina a lautolu he foaki e haohao mitaki mo e mahuiga mua ue atu. Ko e heigoa e kakano nei ma e vaha ha tautolu? Kua fakamoli mai ki a tautolu ko e magaaho ka fakahoko e fakafiliaga faka-Atua, to moua e Iehova e tau tagata kelea ne fakamumuli ke he ha mena ni, ti fakakite ki a lautolu takitokotaha ne mailoga e ia kua latatonu ma e fakaalofa noa hana e matakavi ke nonofo a lautolu he lalolagi nei.

24. Ko e heigoa e tau puhala ne kua fakamonuina ai e tau fekafekau a Iehova he vaha fou nei?

²⁴ He tatali a tautolu ke he magaaho ka hoko mai e fakafiliaga a Iehova ke he tau tagata kelea, ko e heigoa kua iloa e tautolu ko e tau fekafekau tua fakamoli hana? Na fakamonuina moli e Iehova a tautolu mo e tau mahuiga fakaagaga loga! Kua olioli e tautolu e puhala tapuaki ne ataina mai he tau pikopiko mo e tau tukumale ne fua mai he tau fakaakoaga fakavai ha Kerisitenitome. Kua fakamonuina foki e Iehova a tautolu aki e tau mena kai fakaagaga loga. Ka e, manatu, ko e tau monuina loga nei mai ia Iehova kua ha ha ai foki e tau matagahua lalahi. Kua amanaki e Atua ki a tautolu ke hataki atu ke he falu hagaao ke he fakafiliaga hane hau. Kua manako ai a tautolu ke taute e tau mena oti kua fahia a tautolu ki ai ke kumi e tau tagata ne “kotofa ke he moui tukulagi.” (Gahua 13:48) E, kua manako lahi a tautolu ke lagomatai e tokologa ke aoga mai he mahuiga fakaagaga hane olioli e tautolu he mogonei. Ti manako a tautolu ke hao mai a lautolu ka fakahoko e fakafiliaga faka-Atua ke he tau tagata kelea. Moli, ke fakalataha ke he tau monuina nei, kua lata ia tautolu ke moua e manatu mitaki he loto. Tuga ka kitekite a tautolu ki ai he vala tala ka mui mai, kua fakamaama mai foki he perofetaaga ha Amosa.

To Tali Fefe e Koe?

• Fakakite fefe he perofeta ha Amosa na latatonu tumau e tau fakafiliaga kaka ha Iehova?

• Ko e heigoa e moliaga ne fakakite e Amosa na nakai fai fakahaoaga e fakafiliaga faka-Atua?

• Fakakite fefe he tohi ha Amosa na fifili e fakahoko maiaga he fakafiliaga he Atua?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 10, 11]

Ne nakai hao e kautu ha Isaraela he fakafiliaga faka-Atua