Skip to content

Skip to table of contents

Maeke ke Kautu e Fakamauaga he Lalolagi he Vaha Nei

Maeke ke Kautu e Fakamauaga he Lalolagi he Vaha Nei

Maeke ke Kautu e Fakamauaga he Lalolagi he Vaha Nei

“Ka e ha i luga he tau mena oti ia e fakaalofa ko e pipi haia ke fakamaopoopo ai.”—KOLOSE 3:14.

1, 2. (a) Ko e heigoa e mena moli kua fakamalolo hagaao ke he fakapotopotoaga Kerisiano? (e) Ko e heigoa e fakamauaga ne kautu?

KA ONOONO a tautolu ke he fakapotopotoaga Kerisiano, nakai kia loto mafanatia he kitia e tokologa he tau hoa mau ne fakamoli ke he tau hoa ha lautolu ke he 10, 20, 30, po ke loga e tau tau? Kua fakamoli a lautolu mo e tau hoa ha lautolu ke he tau magaaho uka.—Kenese 2:24.

2 Tokologa ka talahau kua loga e tau mena uka he fakamauaga ha lautolu. Ne tohi he taha pulotu: “Fai tupetupe e tau fakamauaga fiafia. Ha ha i ai e tau magaaho mitaki mo e tau magaaho kelea . . . Ka e maeke agaia ni . . . he tau hoa nei ke nonofo tokoua pete ni e [kelea lahi] he moui he vaha nei.” Ko e tau hoa kua kautu ne ako ke fakafehagai mo e tau kapaletu mo e tau lekua ne fua mai he tau peehiaga he moui, mua atu kaeke ke fai fanau a lautolu. Ne fakaako he tau mena tutupu e tau hoa pihia kua “nakai tuai oti” e fakaalofa moli.—1 Korinito 13:8.

3. Ko e heigoa ne fakakite he tau numera hagaao ke he fakamauaga mo e tau vevehe, ti ko e heigoa e tau huhu ka tupu mai ai?

3 Kehe ai, totou miliona e tau fakamauaga ne tukia moumou. Kua pehe e hokotaki: “Hafa e tau fakamauaga U.S. he vaha nei ne amanaki ke fakahiku ke he tau vevehe. Ti hafa he [tau vevehe] ia ka tupu he 7.8 he tau tau fakamua he fakamauaga . . . Ia lautolu ne 75 e pasene kua liu mau, 60 e pasene ka liu tau vevehe foki.” Pihia foki e tau motu ne tote e numera tau vevehe he tau tau e kua mole nukua holo ki mua e tau vevehe. Ma e fakatai, i Sapani kua teitei fakalahi ua e numera tau vevehe he tau tau e kua mole. Ko e heigoa falu pehiaaga ne takitaki ke he tuaga nei, tau pehiaaga kua fa kitia foki ki loto he fakapotopotoaga Kerisiano? Ko e heigoa e mena kua lata ke taute ke kautu e fakamauaga pete ne tau laliaga ha Satani ke fakalolelole e fakatokaaga ia?

Kalo he Tau Matahele

4. Ko e heigoa falu puhala kua maeke ke fakalolelole e fakamauaga?

4 Kua lagomatai he Kupu he Atua a tautolu ke maama e tau vala ne fakalolelole e fakamauaga. Ma e fakatai, manamanatu ke he tau kupu he aposetolo ko Paulo hagaao ke he tau tuaga ka tutupu he tau aho fakamui nei: “Ko e tau aho fakamui to hohoko mai ai e tau aho uka; ha ko e mena ke ofaofa he tau tagata a lautolu ni, to velevele koloa, to hula noa, to fakatokoluga, to vagahau kelea, to faliuliu ke he tau matua, to nakai fakaaue, to mahani kelea, To nakai fai fakaalofa to nakai fia loto mafola, to tauamuamu, to nakai taofi e tau manako he tino, to mahani favale, nakai loto ke he mitaki, To afo tagata, to mahani fakahanoa, to fakatokoluga, to manako lahi ke he tau mena ke fiafia ki ai, ka e manako tote ke he Atua; to ha i ai ia lautolu e gati he mahani Atua, ka kua tiaki e lautolu e malolo ne toka ai; kia kalo kehe a koe mo e tau tagata pihia.”—2 Timoteo 3:1-5.

5. Ko e ha e ‘ofaofa ni he tagata’ kua fakahagahagakelea e fakamauaga hana, ti ko e heigoa e fakatonuaga he Tohi Tapu hagaao ke he mena nei?

5 Ka kumikumi e tautolu e tau kupu ha Paulo, kua kitia e tautolu e tau mena loga ne tohi e ia kua liga lafi ke he malolo hifo he tau fakafetuiaga he fakamauaga. Ma e fakatai, ko lautolu kua “ofaofa . . . a lautolu ni” kua lotokai mo e nakai manamanatu ke he falu. Ko e tau tane po ke tau hoana ne ofaofa a lautolu ni kua fifili ke moua e tau mena ne manako a lautolu ki ai. Kua nakai maloku po ke mapelu a lautolu. To lagomatai nakai e aga pihia ke he fakamauaga fiafia? Nakai pihia. Kua fakatonu fakapulotu he aposetolo ko Paulo e tau Kerisiano, putoia e tau hoa mau: “[A mutolu kia] aua neke manatu ha mena mo e fetoko mo e hula noa, ka kia igatia a mutolu mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti kia ia; aua neke takitokotaha mo e manamanatu ke he tau mena hana, ka e takitokotaha mo e manamanatu ke he tau mena he falu.”—Filipi 2:3, 4.

6. Maeke fefe he loto lahi ke he tupe ke fakalolelole e fakafetuiaga he fakamauaga?

6 Kua maeke he loto lahi ke he tupe ke fakamavehevehe aki e tane mo e hoana. Ne hataki e Paulo: “Ka ko lautolu kua manako ke maukoloa, kua moua a lautolu he kamatamata, mo e hele, mo e tau manako lahi ne loga kua goagoa ai mo e kelea ai, ko e tau mena ia kua fakatomo ai e tau tagata ke he mahaikava mo e malaia. Ha ko e loto lahi ke he tau tupe, ko e vaka haia he tau mena kelea oti kana; ko e falu foki kua manako lahi ki ai, ti hehe ai a lautolu mai he tua, kua hoka e lautolu a lautolu ti ati ni ke he tau mena matematekelea loga.” (1 Timoteo 6:9, 10) Momoko ai, ne fakamoli e hatakiaga ha Paulo ke he loga he tau fakamauaga he vaha nei. He kumi a lautolu ke muhu koloa, loga e tau hoa mau ne fakaheu e tau manako he tau hoa ha lautolu, lauia e manako pauaki ma e lalago he logonaaga mo e kapitiga mafanatia, tumau.

7. Ke he falu tupuaga, ko e heigoa e mahani ne takitaki atu ke he nakai fakamoli he fakamauaga?

7 Ne pehe foki a Paulo ko e falu he tau aho fakamui nei to “nakai fakamoli, to nakai fai manatu hohofi, nakai fai taliaaga.” (NW) Ko e omonuo he fakamauaga ko e maveheaga hokulo kua lata ke takitaki ke he pipiaga tukulagi, nakai ko e fakavai. (Malaki 2:14-16) Ha ha ai falu ne liliu e tau onoonoaga loto fakavihi ha lautolu ke he falu ne nakai ko e hoa mau ha lautolu. Taha e hoana he atu tau 30 ne tiaki he tane ne fakamaama ato tiaki he tane hana a ia, ne fakaalofa hohofi atu e tane hana ke he falu fifine. Ne kaumahala a ia ke mailoga e mahani kua nakai lata ma e tagata tane ne fai hoana. Ne loto mamahi lahi a ia he magaaho ne tupu e mena nei mo e lali fakailoilo ke hataki e tane mai he puhala hagahagakelea ne fano ai a ia. Kua hokotia ni a ia ke he mahani faivao. Pete ni kua tala age e tau vahega hatakiaga totonu, ne nakai fia fanogonogo e hoa ne taute hehe. Ne kototia a ia ke he matahele.—Tau Fakatai 6:27-29.

8. Ko e heigoa kua takitaki ke he mahani faivao?

8 Ko e maaliali ha ia e hatakiaga he Tohi Tapu ke he mahani faivao! “Ko ia kua faivao mo e fifine kua noa a ia mo e manamanatu; ko ia kua eke e mena ia, kua fakaoti ai e ia hana moui.” (Tau Fakatai 6:32) Mahani ai, ko e mahani faivao ne nakai ko e mahani tupu ni he mogoia. Ne fakakite he tagata tohia Tohi Tapu ko Iakopo, ko e agahala tuga e mahani faivao ne fa tupu ni ka mole e manamanatu mo e manako loto ki ai. (Iakopo 1:14, 15) Ko e hoa ne mahani kelea kua fakahiku ai ke nakai fakamoli ke he hoa mau hana ne omonuo ke tumau fakamoli ki ai. Ne pehe a Iesu: “Kua fanogonogo a mutolu, ne tala mai kia lautolu ke he vaha i tuai, Aua neke faivao a koe. Ka e tala atu e au kia mutolu, ka kikite atu taha ke he fifine kia manako ki ai, kua faivao tuai a ia ke he hana loto.”—Mataio 5:27, 28.

9. Ko e heigoa e fakatonuaga pulotu ne moua ia Tau Fakatai 5:18-20?

9 Ko e mena ia, ko e puhala pulotu mo e fakamoli e mena kua fakamalolo he tohi he Tau Fakatai: “Kia monuina hāu a vaipuna, mo e fiafia a koe ke he hoana ne faihoana ai a koe ke he hāu a vaha fuata. Kia tuga ne aila fakahele a ia, mo e samoi fulufuluola; kia makona a koe ke he hana tau huhu ke he tau aho oti; ti fiafia mau a koe ke he tau aho oti; ti fiafia mau a koe ke he hāu a fakaalofa kia ia. Haku tama na e, ke fiafia he ha a koe ke he fifine kehe; mo e falanaki ai a koe ke he fatafata he fifine kehe?”—Tau Fakatai 5:18-20.

Aua Neke Fakatepetepe ke Mau

10. Ko e ha kua pulotu ke fakaata e magaaho ke feiloaaki e hoa ka mau?

10 Fa tutupu e tau lekua he fakamauaga ka mau tuai e hoa. Liga ikiiki lalahi mo e nakai la magamaga ia a laua. Po ke liga nakai lahi e magaaho ke feiloaaki a laua—ke he ha laua tau mena ne loto mo e nakai loto ki ai, tau foliaga he moui, tupu maiaga he magafaoa. Kua pulotu ke fakauka, he fakaata e magaaho ke feiloaaki e hoa ka mau. Manamanatu ki a Iakopo, ko e tama tane a Isaako. Ne gahua a ia ke he matua fugavai hana a mui ke fitu e tau ato fakaata a ia ke mau mo Rahela. Kua makai a ia ke taute pihia ha kua fakave e tau logonaaga hana ke he fakaalofa moli, nakai futiaki ke he fuluola he tino.—Kenese 29:20-30.

11. (a) Ko e heigoa ne tuku fakalataha he fakamauaga? (e) Ko e ha e fakaaoga fakapulotu he vagahau kua aoga ke he fakamauaga?

11 Nakai ni ko e fakafetuiaga loto fakavihi e fakamauaga. Ko e fakalataha he fakamauaga ne pipi e tau tagata tokoua mai he tau feakiaga he tau magafaoa kehekehe mo e tau aga fakatagata kehekehe, gahuahua he manamanatuaga, mo e fa kehekehe he tau tupumaiaga he tau fakaakoaga. Falu magaaho ko e matutaki he tau aga fakamotu ne ua, pihia mo e tau vagahau ne ua. Ka nakai pihia, ko e tuku fakalataha he tau leo ne ua mo e maama ke talahau e tau manatu kehekehe ke he tau matakupu. Ko e tau leo ua ia ko e tau vala moli he fakalataha he fakamauaga. Maeke ia laua ke tuhituhi mo e gugu tumau, po ke maeke ia laua ke fakamalolo mo e atihake mafanatia. E, ko e tau kupu ha tautolu kua maeke ke fakamamahi po ke fakamaulu e hoa ha tautolu. Ko e vagahau nakai tautaofi kua maeke ke fakauka moli e fakamauaga.—Tau Fakatai 12:18; 15:1, 2; 16:24; 21:9; 31:26.

12, 13. Ko e heigoa e onoonoaga moli ke he fakamauaga ne kua fakamalolo?

12 Ko e mena ia, kua pulotu ke fakatoka e magaaho ke feiloaaki moli e hoa hau ka mau. Ko e matakainaga fifine Kerisiano iloa lahi ne pehe: “Ka manamanatu a koe ke he hoa hau ka mau a mui, manamanatu ke he liga hogofulu e mena kua lata ke manako a koe ke kitia i loto he tagata ia. Ka moua ni e koe fitu, huhu ki a koe, ‘Makai nakai au ke toka ai pihia e tolu ne nakai kitia? Maeke nakai ia au he tau aho takitaha ke fakauka ke he tau kuku ia?’ Ka fakauaua a koe, fakamanou ti liu manamanatu.” Moli, kua lata ia koe ke iloa moli. Ka manako a koe ke mau, mailoga to nakai moua e koe e hoa mitaki katoatoa. Ka e, ko e tagata ka mau e koe to nakai moua foki e ia e hoa mitaki katoatoa!—Luka 6:41.

13 Putoia e tau foakiaga he fakamauaga. Ne fakamaama e Paulo e mena nei he magaaho ne pehe a ia: “Kua loto au kia noa a mutolu mo e fakaatukehe. Kua fakaatukehe a ia kua nakai fai hoana ke he tau mena he Iki, po ke fakafiafia fefe a ia ke he Iki; ka ko ia kua fai hoana kua fakaatukehe a ia ke he tau mena he lalolagi, po ke fakafiafia fefe e ia hana hoana. Kua kehe foki e fifine fai tane, mo e tamāfine tote; kua fakaatukehe a ia kua nofo noa ke he tau mena he Iki, kia tapu ai a ia, ko e tino katoa mo e agaga; ka ko ia kua fai tane kua fakaatukehe ke he tau mena he lalolagi, po ke fakafiafia fefe hana tane.”—1 Korinito 7:32-34.

Kakano ne Kaumahala e Falu Fakamauaga

14, 15. Ko e heigoa kua lafi ke he lolelole he pipiaga he fakamauaga?

14 Ko e fifine Kerisiano ne nakai la leva e mamahi lahi he tau vevehe he magaaho ne toka he tane hana a ia he mole e 12 e tau he mau ti kamata e fakafetuiaga mo e taha fifine. Mailoga nakai he matakainaga fifine e ha fakamailoga hataki ato mavehevehe? Ne fakamaama e ia: “Ne hokotia e tagata tane ke nakai liogi. Ne tau kalokalo nakai fai kakano a ia he tonoa e tau feleveiaaga Kerisiano mo e gahua fakamatala. Kua talahau a ia ke lavelave lahi po ke lolelole lahi ke fai magaaho mo au. Nakai tutala a ia ki a au. Nakai ha ha i ai e tuaga fakaagaga. Ko e momoko ha ia. Kua nakai tuai ko e tagata ne mau e au.”

15 Kua talahau he falu he mailoga e tau fakakiteaga pihia, lauia e fakaheu he fakaakoaga fakatagata he Tohi Tapu, liogi, po ke fakalataha ke he tau feleveiaaga Kerisiano. Ko e kakano, tokologa ne fakahiku toka e tau hoa ha lautolu ne fakaata e fakafetuiaga ha lautolu mo Iehova ke lolelole. Ti ko e fua, ne pulefu fakaagaga a lautolu. Kua nakai ko e Atua moui a Iehova ki a lautolu. Kua nakai tuai moli e lalolagi fou tututonu ne mavehe mai. Ke he falu tuaga, ne tupu e lolelole fakaagaga nei to fakatu he hoa nakai fakamoli e fakafetuiaga mo e taha i fafo he fakamauaga.—Heperu 10:38, 39; 11:6; 2 Peteru 3:13, 14.

16. Ko e heigoa ne fakamalolo e fakamauaga?

16 Kehe ai, ko e mahani he taha hoa fiafia lahi ke he kautu he fakamauaga ha laua ko e ha laua a pipiaga he malolo fakaagaga. Ne liogi tokoua a laua mo e fakaako tokoua. Kua pehe e tane: “Totou tokoua e maua e Tohi Tapu. Kua o tokoua a maua ke he fekafekauaga. Kua fiafia a maua he taute mena tokoua.” Nakai taumaleku e fakaakoaga: Ko e fakatumau e fakafetuiaga mitaki mo Iehova ka lafi lahi ke he malolo he fakamauaga.

Kia Iloa Moli mo e Matutaki

17. (a) Ko e heigoa e tau mena ua ne lafi ke he kautu he fakamauaga? (e) Fakamaama fefe e Paulo e fakaalofa Kerisiano?

17 Ua foki e mena ne lafi ke he kautu he fakamauaga: ko e fakaalofa Kerisiano mo e matutakiaga. Ka fefakaalofaaki e tau tagata tokoua, kua hihiga ai ke fakaheu e tau hehe he taha. Kua mau e hoa mo e tau amaamanakiaga fakalahilahi, liga fakave ke he mena ne totou e laua he tau tohi fakavihiloto po ke kitia he tau kifaga. Pete ia, ne fehagai e hoa mo e mena moli ne tupu. Ti, eke e tau hehe ikiiki lalahi po ke tau aga fakaleua ikiiki mo tau lekua mamahaki. Ka tupu e mena ia, kua lata e tau Kerisiano ke fakatata e tau fua he agaga, ko e vala he fakaalofa. (Kalatia 5:22, 23) Ko e fakaalofa, moli, ko e mena malolo lahi—nakai ko e fakaalofa fakavihi ka ko e fakaalofa Kerisiano. Ne fakamaama e Paulo e fakaalofa Kerisiano pihia, he pehe: Kua “fakauka e fakaalofa, to totonu . . . nakai kumi e ia hana tau mena, nakai ita vave, nakai talahaua e kelea ke he taha. . . . Kua fakauka ke he tau mena oti, kua talia e tau mena oti, kua amaamanaki ke he tau mena oti, kua fakamanavalahi ke he tau mena oti.” (1 Korinito 13:4-7) Mahino ai, kua fakauka e fakaalofa moli ha ko e tau kuku he tagata. Moli ai, kua nakai amanaki ke he mitaki katoatoa.—Tau Fakatai 10:12.

18. Maeke fefe e matutakiaga ke fakamalolo e fakafetuiaga?

18 Kua aoga foki e matutakiaga. Pete kua mole e tau tau loga, kua lata e tau hoa ke fetutalaaki mo e fanogonogo moli ke he taha. Pehe e taha tane: “Ne talahau fakamoli e maua e tau logonaaga ha maua ka e he puhala kapitiga.” Mo e mahani ai, ne nakai ni fanogonogo e tane po ke hoana ke he mena ne talahau ka e pihia foki ke he mena ne nakai talahau. Kakano ai, he mole e tau tau, ne ako he hoa mau fiafia ke mailoga e tau manatu nakai vagahau po ke tau logonaaga ne nakai fakakite. Pehe falu hoana kua nakai fanogonogo moli ha lautolu a tau tane ki a lautolu. Gugu falu tane kua tuga ke manako e tau hoana ha lautolu ke fematutakiaki he tau magaaho lavelave lahi. Kua putoia he matutakiaga e fakaalofa hofihofi noa mo e maamaaga. Kua aoga lahi e matutakiaga lauia mitaki ke he tane mo e hoana.—Iakopo 1:19.

19. (a) Ko e ha ne fa uka e fakamolemole? (e) Ko e heigoa ka omoi a tautolu ke fakamolemole?

19 Kua lauia e matutakiaga falu magaaho he fakamolemole. Kua nakai mukamuka tumau e mena ia. Maeke he mahani fakatokolalo ke talahau e tau hepehepe hana ni. Ka e, lagomatai moli ha ia e fakamauaga! Kua utakehe he fakamolemole fakamoli e fakatupu he taufetoko anoiha mo e hafagi e puhala ma e fakamagalo moli mo e tului he lekua. Ne talahau e Paulo: “Kia fefakaukaaki a mutolu, mo e fefakamagaloaki, kaeke kua mahani kelea taha kia taha; tuga ne fakamagalo mai a Keriso kia mutolu, kia pihia foki a mutolu. Ka e ha i luga he tau mena oti ia e fakaalofa ko e pipi haia ke fakamaopoopo ai.”—Kolose 3:13, 14.

20. Kua lata e Kerisiano ke taute fefe e hoa mau hana ha ko laua ni mo e he toloaga?

20 Kua aoga foki he fakamauaga e lalago fetataaki. Kua lata e tane mo e hoana Kerisiano ke maeke ke fefalanakiaki mo e mauokafua e taha ke he taha. Nakai lata he taha ke fakalolelole e taha po ke fakateaga hana mauokafua. Kia nava fakaalofa e tautolu ha tautolu a tau hoa mau. (Tau Fakatai 31:28e) Moli ai, kua nakai fakatokolalo e tautolu a lautolu he taute a lautolu ke tuga ko e tau mena goagoa mo e vaiga fakakelea. (Kolose 4:6) Ko e lalago fetataaki pihia kua fakamalolo he tau talahauaga hofihofi tumau. Ko e aamo po ke kupu hofihofi fakatekiteki he talahau: “Ofaofa agaia ni e au a koe. Fiafia au ha ko koe mo au.” Ko e falu a vala anei ke fakalagalaga e fakafetuiaga mo e lagomatai e fakamauaga ke kautu he lalolagi he vaha nei. Fai foki, mo e to foaki he vala tala ka mui mai e falu takitakiaga faka-Tohiaga Tapu ke he puhala ke kautu e fakamauaga. *

[Matahui Tala]

^ para. 20 Ma e falu vala tala, kikite e tohi Ko e Mena Galo he Fiafia he Magafaoa ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

• Ko e heigoa falu vala kua maeke ke fakalolelole e fakamauaga?

• Ko e ha kua nakai pulotu e mau fakatepetepe?

• Maeke fefe he tuaga fakaagaga ke lauia e fakamauaga?

• Ko e heigoa e tau vala kua lagomatai e mauokafua he fakamauaga?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 18]

Nakai ni ko e fakafetuiaga loto fakavihi e fakamauaga

[Tau Fakatino he lau 20]

Ko e fakafetuiaga malolo mo Iehova kua lagomatai e hoa ke kautu e fakamauaga