Skip to content

Skip to table of contents

Takitakiaga Pulotu ma e Tau Hoa Mau

Takitakiaga Pulotu ma e Tau Hoa Mau

Takitakiaga Pulotu ma e Tau Hoa Mau

“Ko mutolu na, ko e tau fifine kia takitokotaha mo e omaoma ke he tau tane ha mutolu tuga e omaoma ke he Iki. Ko mutolu, ko e tau tane, kia fakaalofa a mutolu ke he tau hoana ha mutolu.”—EFESO 5:22, 25.

1. Ko e heigoa e onoonoaga hako he fakamauaga?

PEHE a Iesu ko e fakamauaga kua fakalataha he Atua e tagata tane mo e fifine ke eke mo “tino taha.” (Mataio 19:5, 6) Kua lauia e tau tagata tokoua he tau aga fakatagata kehekehe ne fakaako ke feaki e tau mena ne fiafia ki ai ti gahua tokoua ke he tau foliaga ne fiafia ki ai. Ko e fakatokaaga tukulagi e fakamauaga, nakai ko e fakamoliaga ku nukua mukamuka ke tiaki. He tau motu loga, nakai uka e tau vevehe ke taute, ka ke he fofoga he Kerisiano, kua fakatapu e fakafetuiaga he fakamauaga. Kua fakaoti ni ka eke kua fai kakano hokulo.—Mataio 19:9.

2. (a) Ko e heigoa e lagomatai kua ataina ke he tau hoa mau? (e) Ko e ha kua aoga ke tutuli ke moua e fakamauaga kua kautu?

2 Taha e tagata fakatonutonu fakamauaga ne pehe: “Ko e fakamauaga mitaki ko e fakatokaaga he hikihiki ka kitia e tau matakupu fou, he fakamafola e tau lekua, mo e fakaaoga e tau koloa kua hoko e tuaga he moui ki ai.” Ma e tau hoa Kerisiano, ko e tau koloa ia kua putoia e fakatonuaga mai he Tohi Tapu, lalago mai he tau matakainaga Kerisiano, mo e fakafetuiaga tata mo Iehova ke he liogi. Ko e fakamauaga kua kautu ne mauokafua, mo e ke he tau tau loga, kua tamai e fiafia mo e fakalatalata ke he tane mo e hoana. Mua atu, kua tamai e lilifu ki a Iehova ko e Atua, ko e Kamataaga he fakamauaga.—Kenese 2:18, 21-24; 1 Korinito 10:31; Efeso 3:15; 1 Tesalonia 5:17.

Fifitaki a Iesu mo e Hana Fakapotopotoaga

3. (a) Fakakatoatoa e fakatonuaga ha Paulo ke he tau hoa mau. (e) Ko e heigoa e fakafifitakiaga mitaki ne fakatoka e Iesu?

3 Ua e afe tau kua mole, ne age he aposetolo ko Paulo e hatakiaga pulotu ke he tau hoa Kerisiano he magaaho ne tohi e ia: “Tuga e [fakapotopotoaga] kua omaoma kia Keriso, kia pihia foki e tau fifine ke he tau tane ha lautolu ke he tau mena oti. Ko mutolu, ko e tau tane, kia fakaalofa a mutolu ke he tau hoana ha mutolu, tuga e fakaalofa a Keriso ke he [fakapotopotoaga], mo e foaki mai e ia a ia ke eke mo hukui māna.” (Efeso 5:24, 25) Ko e tau fakatataiaga mitaki ha ia ne fakakite mai he mena nei! Ko e tau hoana Kerisiano ne fakatumau ke omaoma fakatokolalo ke he tau tane ha lautolu kua fifitaki e fakapotopotoaga he mailoga mo e muitua e matapatu fakaakoaga he ulu pule. Kua fakatumau e tau tane talitonu ke fakaalofa ke he tau hoana ha lautolu, he tau tuaga mitaki po ke tau magaaho uka, he fakatata kua muitua fakalahi e fakafifitakiaga he Keriso he fakaalofa ke he fakapotopotoaga mo e leveki ai.

4. Muitua fefe e tau tane ke he fakafifitakiaga ha Iesu?

4 Ko e tau tane Kerisiano e tau ulu he tau magafaoa ha lautolu, ka e fai ulu foki a lautolu, ko Iesu. (1 Korinito 11:3) Ti, he leveki e Iesu hana fakapotopotoaga, ti leveki fakaalofa he tau tane ha lautolu a tau magafaoa ke he puhala fakaagaga mo e fakatino, pete ni kaeke ko e foakiaga fakatagata. Ne tuku mua e lautolu e tau mena he tau magafaoa ke he tau manako mo e tau fifiliaga ha lautolu. Ne pehe a Iesu: “Ko e tau mena oti kua loto a mutolu ki ai, ke eke he tau tagata kia mutolu; ati eke ā e mutolu e tau mena ia kia lautolu.” (Mataio 7:12) Kua hagaao mo e aoga lahi e matapatu fakaakoaga ia ke he fakamauaga. Ne fakakite e Paulo e mena nei he pehe a ia: “Kua lata pihia foki ke he tau tane ke fakaalofa age ke he tau hoana ha lautolu, tuga e tau tino ha lautolu. . . . Ha kua nakai fakai taha ke fakavihia hana a tino, ka kua fagai mo e leveki ai e ia.” (Efeso 5:28, 29) Kua lata e tane ke fagai mo e leveki hana hoana ke he makai taha ne fagai mo e leveki e ia a ia.

5. Fifitaki fefe he tau hoana e fakapotopotoaga Kerisiano?

5 Kua onoono e tau hoana mahani Atua ke he fakapotopotoaga Kerisiano ko e fakafifitakiaga. He nofo a Iesu he lalolagi, ne toka fiafia he tau tutaki hana e tau tutuliaga fakamua ha lautolu mo e mumui ki a ia. He mole e mate hana, ne fakatumau a lautolu ke omaoma ki a ia, mo e teitei molea tuai e 2,000 he tau tau, ne fakatumau e fakapotopotoaga Kerisiano moli ke omaoma ki a Iesu mo e muitua hana takitakiaga ke he tau mena oti. Kua pihia foki e tau hoana Kerisiano ke nakai fakaheu e tau tane ha lautolu po ke uta fakateaga e fakatokatokaaga faka-Tohiaga Tapu he ulu pule he fakamauaga. Kehe ai, kua lalago e lautolu mo e omaoma ke he tau tane ha lautolu, kaufakalataha mo lautolu, mo e atihake a lautolu. Ka gahua tokoua e tane mo e hoana ke he puhala fakaalofa pihia, to kautu e fakamauaga ha laua mo e to moua tokoua e olioli ke he fakafetuiaga.

Nonofo Fakalataha Tumau mo Lautolu

6. Ko e heigoa e fakatonuaga ne age e Peteru ke he tau hoana, mo e ko e ha kua aoga ai?

6 Ne fai fakatonuaga foki e aposetolo ko Peteru ma e tau hoa mau, ti ko e tau kupu hana ke he tau tane ne matila lahi. Pehe a ia: “Kia nonofo fakalataha [mo e tau hoana ha mutolu] mo e iloilo, kia fakalilifu ke he hoana, ha ko e kapiniu a ia kua mua he lolelole kia koe, ha kua eke foki mo tau hakeaga fakalataha ke he moui kua foaki noa mai, neke fakalavelave ha mutolu a tau liogi.” (1 Peteru 3:7) Ko e kakano lahi he fakatonuaga ha Peteru ne kitia ke he tau kupu fakahiku he kupu ia. Ka kaumahala e tane ke fakalilifu e hoana hana, to lauia e fakafetuiaga hana mo Iehova. To fakalavelave e tau liogi hana.

7. Kua lata ke fakakite fefe he tane e lilifu ke he hana hoana?

7 Maeke fefe he tau tane ke fakakite e lilifu ke he tau hoana ha lautolu? Ko e kakano ke fakakite e lilifu ke he hoana hana ke ofaofa a ia, mo e fakalilifu. Ko e taute totonu pihia ke he hoana to fakaliga kehe ke he tokologa. Kua tohi he pulotu Heleni: “I lalo he fakatufono Roma kua nakai fai tonuhia e fifine. He matafakatufono kua tumau ni a ia ko e tama. . . . Kua omaoma katoatoa ni a ia ke he tane hana, mo e nofo katoa i lalo hifo ia ia.” Kehe mamao ha ia mo e tau fakaakoaga Kerisiano! Fakakite he tane Kerisiano e lilifu ke he hoana hana. Ko e fakafehagai hana mo ia ne puipui he tau matapatu fakaakoaga Kerisiano, nakai ke he pule fakatagata. Pihia foki, ne manamanatu a ia ke he hoana “mo e iloilo,” he mailoga ko e kapiniu lolelole a ia.

‘Ko e Kapiniu Mua he Lolelole’ he Puhala Fe?

8, 9. Ko e heigoa e tau puhala ne tatai e tau tagata tane mo e tau fifine?

8 He talahau ko e fifine ko e ‘kapiniu lolelole,’ ne nakai kakano a Peteru kua lolelole e tau fifine ke he iloilo po ke fakaagaga mai he tau tagata tane. Moli, tokologa e tau tagata tane Kerisiano ne tu kotofa ke he fakapotopotoaga ne nakai maeke e tau fifine ke moua, mo e i loto he magafaoa ko e tau fifine ke omaoma ke he tau tane ha lautolu. (1 Korinito 14:35; 1 Timoteo 2:12) Moha ia, ko e tua, fakauka, mo e tau tutuaga tokoluga he mahani kua lata ke he tau tagata oti, tau tane mo e tau fifine. Mo e he pehe a Peteru, ko e tane mo e hoana ko e “tau hakeaga . . . ke he moui kua foaki noa mai.” Hagaao ke he fakamouiaga, ne tatai e tuaga ha lautolu ki mua a Iehova ko e Atua. (Kalatia 3:28) Ne tohia a Peteru ke he tau Kerisiano fakauku he senetenari fakamua. Ti, fakamanatu he tau kupu hana e tau tane Kerisiano ko e “tau hakeaga fakalataha mo Keriso,” kua tatai ha lautolu a amaamanakiaga he lagi mo e tau hoana ha lautolu. (Roma 8:17) Taha aho, to gahua a lautolu ko e tau ekepoa mo e tau patuiki ke he Kautu he Atua he lagi!—Fakakiteaga 5:10.

9 Kua nakai fakateaga e tau hoana Kerisiano fakauku mai he ha lautolu a tau tane Kerisiano fakauku. He taofiaga, kua tatai moli mo lautolu ne ha ha ai e amaamanakiaga ke he lalolagi. Ko e tau tagata tane mo e tau fifine he “moto tagata tokologa” ne unu ha lautolu a tau tapulu mo e fakahina ai ke he toto he Punua Mamoe. Kua gahua auloa e tau tagata tane mo e tau fifine he lalolagi katoa ke he “aho mo e po” he fakaheke ki a Iehova. (Fakakiteaga 7:9, 10, 14, 15) Ko e tau tagata tane mo e tau fifine ne amaamanaki atu “ke he tokanoaaga ha ha he monuina he fanau he Atua,” he magaaho ka fiafia a lautolu “ke he moui tukulagi.” (Roma 8:21; 1 Timoteo 6:19) Ko e fakauku po ke he mamoe kehe, kua gahua auloa e tau Kerisiano oti ki a Iehova ke he ‘taha e fuifui’ i lalo he “leveki mamoe ne tokotaha.” (Ioane 10:16) Ko e kakano malolo ha ia ma e tane mo e hoana Kerisiano ke fefakakiteaki e lilifu!

10. Ko e heigoa e kakano ko e ‘tau kapiniu lolelole’ e tau fifine?

10 Ko e heigoa e puhala, mogoia, ko e ‘tau kapiniu lolelole’ e tau fifine? Kua liga hagaao a Peteru ke he fakamoliaga, kua ikiiki lalahi mo e lolelole fakatino e tau fifine mai he tau tagata tane. Lafi ki ai, he tuaga nakai mitaki katoatoa ha tautolu, ko e kotofaaga homo ue atu he fakafua tama mo e fanafanau kua mategugu e lauiaaga he malolo fakatino. Ko e tau fifine he tau tau fanafanau kua liga moua tumau e tau mahukihuki fakatino. Kua lata moli a lautolu mo e levekiaga pauaki mo e manamanatu he magaaho ka moua e tau mahukihuki pihia po ke fakauka ke he tau mamahi he mategugu he fakafua tama mo e magaaho fakafanau. Ko e tane ne fakakite e lilifu ke he hana hoana, ne mailoga e lalagoaga kua lata mo e hoana, ka lafi fakalahi ke he fakamauaga kautu.

He Kaina Mavehevehe Fakalotu

11. Ko e heigoa e kakano kua maeke e fakamauaga ke kautu pete ni e kehekehe e tau lotu he tane mo e hoana?

11 Ko e heigoa, mogoia, kaeke ke kehekehe e tau onoonoaga fakalotu he tau hoa mau ha kua taha ia laua kua talia e kupu moli faka-Kerisiano he taha magaaho he mole e mau ha laua? Maeke nakai e fakamauaga pihia ke kautu? Ko e mena tutupu ke he tokologa ne talahau e. Ko e tane mo e hoana ne kehekehe e tau onoonoaga fakalotu kua maeke agaia ke kautu e fakamauaga he kakano kua maeke ke tumau mo e fiafia tokoua. Taha mena foki, kua matafakatufono agaia e fakamauaga ke he fofoga ha Iehova; ko laua agaia kua “tino taha.” Ko e mena ia, ko e tau hoa Kerisiano ne fakatonu ke nonofo mo e hoa nakai talitonu hana kaeke kua talia he hoa ia. Ka fai fanau, kua aoga a lautolu mai he tua fakamoli he matua Kerisiano.—1 Korinito 7:12-14.

12, 13. He muitua e fakatonuaga ha Peteru, maeke fefe e tau hoana Kerisiano ke lagomatai e tau tane nakai talitonu?

12 Ne talahau e Peteru e tau kupu totonu he fakatonuaga ke he tau fifine Kerisiano ne nonofo he kaina mavehevehe fakalotu. Ko e tau kupu hana kua hagaao foki ke he matapatu fakaakoaga ke he tau tane Kerisiano he tuaga pihia. Ne tohi e Peteru: “A mutolu ko e tau fifine, kia omaoma ke he tau tane ha mutolu ni, kaeke foki kua faliuliu falu ke he kupu, kia moua a lautolu he mahani mitaki he tau hoana ha lautolu, ka e nakai vagahau, Ka kitekite age a lautolu kia mutolu kua nonofo fakatekiteki mo e matakutaku.”—1 Peteru 3:1, 2.

13 Ka fakamaama fakailoilo he hoana hana tua ke he tane, mena mitaki a ia. Ka e kua kaeke ke nakai fia fanogonogo a ia? Ko e fifiliaga hana a ia. Ka e, fai amaamanakiaga agaia ni, ha kua foaki foki he mahani Kerisiano e fakamatala malolo. Loga e tau tane ne nakai fiafia ke kamata aki po ke totoko foki ke he tua he tau hoana ha lautolu ne “kotofa ke he moui tukulagi” he mole e kitia e mahani mitaki he tau hoana ha lautolu. (Gahua 13:48) Pete foki ka nakai talia he tane e kupu moli faka-Kerisiano, kua liga nava fiafia e ia e mahani he hoana hana, ti fua mitaki e fakamauaga. Ko e taha tane nukua Fakamoli a Iehova e hoana ne talahau e ia kua nakai maeke a ia ke moui fakatatau ke he tau tutuaga tokoluga ha lautolu. Ne ui agaia e ia a ia “ko e tane fiafia he fifine mitaki” ti fakaheke mafanatia hana hoana mo e tau matakainaga Fakamoli he tohi ke he nusipepa.

14. Maeke fefe he tau tane ke lagomatai e tau hoana nakai talitonu?

14 Ko e tau tane Kerisiano ne fakaaoga e tau matapatu fakaakoaga he tau kupu ha Peteru ne talia ai ha ko e mahani he tau hoana ha lautolu. Kua kitia he tau hoana nakai talitonu e tau makaukau he tau tane ha lautolu, he nakai moumou tupe po ke ula, inu kava, mo e pele tupe mo e nakai fakaaoga e tau kupu ekefakakelea. Ko e falu he tau kapitiga ia ne feleveia mo e falu tagata he fakapotopotoaga Kerisiano. Ne nava a lautolu ke he fakamatakainaga fakaalofa Kerisiano, mo e mena ne kitia e lautolu ke he tau matakainaga ne futiaki a lautolu ki a Iehova.—Ioane 13:34, 35.

“Ko e Tagata Galo he Loto”

15, 16. Ko e heigoa e mahani he hoana Kerisiano kua liga maeke ke talia e tane nakai talitonu?

15 Liga ko e heigoa e mahani ka maeke ke talia e tane? Moli, ko e mahani kua feaki pauaki he tau fifine Kerisiano. Ne talahau e Peteru: “Aua neke eke ha lautolu a tauteaga ke he tino, ko e fili he lauulu ia, mo e taute ke he auro, mo e fakatapulu ke he tau tapulu; Ka ko e tagata galo he loto, kia taute a ia ke he mena nakai tuai popo, ko e loto mahani molu mo e mafola, ko e koloa uho haia ki mua he Atua. Ha ko e mena ne pihia foki e tau fifine tapu i tuai ne tauteute e lautolu a lautolu, ko lautolu ne amaamanaki ke he Atua, ne omaoma a lautolu ke he tau tane ha lautolu. Ne pihia a Sara he fanogonogo a ia kia Aperahamo, ne totoku e ia a ia ko e [i]ki; kua eke foki a mutolu mo tau tama hana, ka mahani mitaki a mutolu, mo e nakai matakutaku ke he taha mena ke matakutaku ai.”—1 Peteru 3:3-6.

16 Kua fakatonu e Peteru e fifine Kerisiano ke nakai tua ke he foliga he tino. Ka e, fakaata e tane hana ke fifili e lauiaaga he tau fakaakoaga he Tohi Tapu ke he tagata i loto he hoana. Fakaata a ia ke kitia e gahuahuaaga he mahani tagata fou. Liga to fakatatai e ia mo e mahani fakamua he hoana hana. (Efeso 4:22-24) To moua moli e ia e hoana hana ke “loto mahani molu mo e mafola,” (NW) he fakahauhau mo e pulapulaola. Nakai ni kua fakafiafia he aga pihia e tane ka “ko e koloa uho haia ki mua he Atua.”—Kolose 3:12.

17. Ko e fakafifitakiaga mitaki fefe a Sara ma e tau hoana Kerisiano?

17 Kua eke a Sara mo fakafifitakiaga, ti ko e fakafifitakiaga kua lata a ia ma e tau hoana Kerisiano ne talitonu po ke nakai e tau tane ha lautolu. Nakai tuaha e Sara e onoonoaga a Aperahamo ko e ulu hana. Pihia foki ke he loto hana, ne totoku e ia a Aperahamo ko e hana “iki.” (Kenese 18:12) Ka e nakai fakateaga he mena ia a ia. Kua kitia maali ko ia ko e fifine malolo fakaagaga mo e hana tua mauokafua ki a Iehova. Moli, ko ia taha ia lautolu nukua fakafifitaki ke he tua ne ‘agaagai ke he fakapotopotoaga he tau fakamoli’ nukua lata ke omoomoi a tautolu ke “tafepoi fakauka a tautolu ke he poitufi kua toka ki mua ha tautolu.” (Heperu 11:11; 12:1) Nakai ko e mena fakama ma e hoana Kerisiano ke tuga a Sara.

18. Ko e heigoa e tau matapatu fakaakoaga kua lata ke fakagahua he tau kaina mavehevehe?

18 He kaina mavehevehe fakalotu, ko e ulu agaia e tane. Kaeke ko ia kua talitonu, to manamanatu a ia ke he tau taofiaga he hoana hana ka e nakai fakahui hana a tua. Kaeke kua talitonu e hoana, to nakai fakahui foki e ia hana tua. (Gahua 5:29) Kia nakai paleko foki e ia e ulu pule he tane hana. To fakakite e ia e lilifu ke he tuaga he tane hana mo e fakatumau i lalo “he fakatufono he tane.”—Roma 7:2.

Takitakiaga Pulotu he Tohi Tapu

19. Ko e heigoa falu pehiaaga kua fakapehia aki e tau fakalatahaaga he fakamauaga, ka e maeke fefe e tau pehiaaga pihia ke totoko?

19 He vaha nei, loga e mena ke fakapehia e tau vahaloto he fakamauaga. Ne kaumahala falu tagata tane ke fakamoli ha lautolu a tau matagahua. Ne fakaheu e falu fifine ke talia e ulu pule he tau tane ha lautolu. He falu fakamauaga, kua ekefakakelea he taha hoa e taha. Ma e tau Kerisiano, ko e tau pehiaaga fakatupe, nakai mitaki katoatoa he tagata, mo e aga he lalolagi ke he mahani feuaki mo e fakakeukeu he tau tutuaga kua kamatamata e tau mahani fakamoli. Ko e tau tagata tane mo e tau fifine Kerisiano ne muitua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, kua moua e monuina a Iehova, pete ne tau tutuaga ha lautolu. Pete ni ka taha e hoa he fakamauaga ne fakagahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, to laukauka ai e tau tutuaga. Mua atu, kua ofania mo e lalago e Iehova hana tau fekafekau ne fakatumau ke fakamoli ke he tau omonuo fakamauaga ha lautolu pete ne tau tutuaga uka. Nakai nimo e ia e mahani fakamoli ha lautolu.—Salamo 18:25; Heperu 6:10; 1 Peteru 3:12.

20. Ko e heigoa e fakatonuaga ne foaki e Peteru ma e tau Kerisiano oti?

20 He mole e fakatonu e tau tagata tane mo e tau fifine kua mau, ne fakahiku aki he aposetolo ko Peteru e tau kupu mafanatia he atihake. Pehe a ia: “Ko e fakahikuaga hanai, kia loto fakalataha a mutolu oti, kia feofanaki, kia fakaalofa ke he tau matakainaga, kia hofihofi noa e fakaalofa, kia mahani totonu, Aua neke taui atu e kelea ke he kelea, po ke amuamu ke he amuamu; ka kia fakamonuina atu e mutolu, ha kua iloa ko e mena ia ne ui ai a mutolu, kia moua e mutolu e monuina.” (1 Peteru 3:8, 9) Ko e fakatonuaga pulotu moli ma e tau tagata oti, ka e mua atu ke he tau hoa mau!

Manatu Nakai e Koe?

• Fifitaki fefe he tau tane Kerisiano a Iesu?

• Fifitaki fefe he tau hoana Kerisiano e fakapotopotoaga?

• Ko e heigoa e puhala kua maeke he tau tane ke fakakite e lilifu ke he tau hoana ha lautolu?

• Ko e heigoa e puhala mitaki lahi ma e hoana Kerisiano ne nakai talitonu e tane?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 24]

Kua ofaofa mo e leveki he tane Kerisiano hana hoana

Kua fakalilifu mo e fakakite he hoana Kerisiano e lilifu ke he hana tane

[Fakatino he lau 25]

Nakai tuga e matafakatufono Roma, kua lata e tau fakaakoaga Kerisiano ke fakakite he tane e lilifu ke he hana hoana

[Fakatino he lau 26]

Ko e tau tagata tane mo e tau fifine he “moto tagata tokologa” kua amaamanaki atu ke he moui tukulagi he Parataiso

[Fakatino he lau 27]

Ne onoono a Sara ki a Aperahamo ko e iki hana