Skip to content

Skip to table of contents

Tau Fua he Taute Mafola

Tau Fua he Taute Mafola

Tau Fua he Taute Mafola

HANE mate a Ed, ka e vihiatia a Bill ki ai. Ua e hogofulu tau fakamua, ne taute e Ed e fifiliaga ne fakahiku ke nakai fai gahua a Bill, ti ko e mena ia ne vehe agataha e tuaga kapitiga tata nei. Ne lali a Ed mogonei ke fakamolemole ke maeke ia ia ke mate mo e mafola. Ka e, nakai mahalo a Bill ke fakateliga atu.

Teitei 30 e tau fakamui he gutu atu a Bill ke mate, ne fakamaama e ia e kakano ne nakai fakamagalo atu a ia. “Nakai lata ia Ed ke taute e mena ne taute e ia ke he kapitiga uho hana. Nakai fia loto au ke fakafeilo he mole e uafulu e tau tau. . . . Na liga hepe au, ka e pihia ni haku a logonaaga.” *

Ko e tau fekehekeheaki fakatagata ne nakai fa tupu mai e fakahikuaga kelea muitui pihia, ka e fa toka tumau e tau tagata ke he logonaaga fakamamahi po ke hukia. Manamanatu ke he taha tagata ne logona pihia tuga a Ed. He mailoga kua fakatupu he fifiliaga hana e kelea, ne liga nofo e tagata ia mo e manamanatuaga agahala mo e logonaaga matimati lahi. Ka e, kua hukia e logonaaga hana he magaaho ne manatu e ia e puhala ne tiaki he kapitiga hana e fakakapitiga ha laua ke tuga e otaota.

Ko e falu ne manatu tuga a Bill, kua kitia ne ia a ia tuga kua putoia noa ai mo e liga ita mo e hukia lahi mahaki. Ki a ia, ko e kapitiga tuai hana kua lata ke iloa mo e liga taute pauaki e fakamamahi. Mahani ai, ka kehekehe e vahaloto he tau tagata tokoua, kua manatu malolo e taha kua hako a ia mo e fakalago e tau kelea oti ke he taha. Ti, lauia mogoia e tau kapitiga tuai ke he latau.

Ne matutaki e latau ha laua ke he tau kanavaakau fakanono—fakanamuiki e taha he femoleaki, mo e nakai femataaki a laua ka feleveia ke he potopotoaga. Mai he mafoa, ne takahao he taha e taha mo e tau tatao fakagalogalo po ke mataono fakatetefu a laua ka felauaki e tau mata. Ka tutala a laua, kua fakahamu e tau kupu ha laua po ke tau amuamu ne mahele tuga e tau titipi.

Ka e, tuga kua totoko katoa a laua, kua liga fai mena ne talia tokoua a laua ki ai. Kua liga talahau e laua kua ha ha ai e tau lekua kelea lahi mahaki mo e momoko ha kua mamutu e kapitiga tata. Igatia a laua mo e liga logona e mamahi he feaki e matulituli ia, ti iloa tokoua e laua kua lata ke fai mena ke taute ke tului aki. Ka e ko hai ka taute e lakaaga fakamua ke haihai e fakafetuiaga kua malona mo e taute e mafola? Nakai talia tokoua.

Ua e afe tau kua mole, ne taufetoko velagia e tau aposetolo ha Iesu Keriso he falu magaaho. (Mareko 10:35-41; Luka 9:46; 22:24) He mole taha he tau taufetoko velagia ha lautolu, ne huhu a Iesu: “Ko e ha ne taufetoko ai a mutolu ke he magahehala?” Kua nonoiki he ma, ne nakai fai ne tali. (Mareko 9:33, 34) Ne lagomatai he tau fakaakoaga ha Iesu a lautolu ke liu fakafeilo. Ko e fakatonuaga hana, mo e falu he tau tutaki hana, ne matutaki ke lagomatai e tau tagata ke fakamafola e taufetoko mo e haihai e tau tuaga kapitiga kua mamutu. Kikite la ke he puhala ia.

Tutuli ke Taute Mafola

“Nakai manako au ke tutala ke he tagata ko. To nakai manako foki au ke kitia a ia.” Ka vagahau e koe e tau kupu ia hagaao ke he taha tagata, kua lata ia koe ke taute taha mena, tuga ne fakakite he tau vala he Tohi Tapu.

Ne fakaako e Iesu: “Kaeke foki ke ta atu e koe hau a poa ke he fatapoa, ti manatu ai a koe ke he hau a matakainaga ha i ai taha mena kua mamahi ai kia koe. Kia toka ai hau a poa i mua he fatapoa, ka e fano a a koe ke fakafeilo fakamua mo e hau a matakainaga, ti hau ai a koe, mo e ta atu hau a poa.” (Mataio 5:23, 24) Ne pehe foki a ia: “Kaeke ke mahani kelea mai hau a matakainaga kia koe, kia fano a koe, ti akonaki a ia hoko mua ni.” (Mataio 18:15) He fakaita e koe taha po ke fakaita he taha a koe, ne peehi he tau kupu ha Iesu e lata hau ke tutala fakamafiti e mena ne tupu mo e tagata ia. Lata ia koe ke taute e mena nei ke he “loto he mahani molu.” (Kalatia 6:1) Ko e foliaga he fakatutalaaga ia, nakai ko e puipui he onoonoaga ki a koe he taute e tau piuaga po ke fakaohooho e fi hau ke fakamolemole, ka ko e taute mafola. Gahua nakai e fakatonuaga nei he Tohi Tapu?

Ko e takitaki gahua a Ernest he ofisa lahi. * He loga e tau tau, ne peehi he gahua hana a ia ke fakatotoka e tau mena uliulitonu mo e tau tagata kehekehe oti mo e ke fakatumau e tau fakafetuiaga gahua mitaki mo lautolu. Ne kitia e ia e puhala mukamuka kua maeke ke feaki e taufetoko fakatagata. Pehe a ia: “Fekehekeheaki au mo e falu ke he tau magaaho. Ka tupu e mena nei, ne nofo au mo e tagata ti fakatutala e lekua. Fano fakahako ki a lautolu. Fehagai mo lautolu, mo e foliaga ke taute mafola. Kua gahuahua moli e puhala nei.”

Fai kapitiga a Alicia mai he tau aga fakamotu kehekehe, ti talahau e ia e mena nei: “Falu magaaho ne talahau e au taha mena, ti mailoga e au kua liga fakaita e au e taha tagata. Ne fano au mo e fakamolemole ke he tagata ia. Kua liga fakamolemole mau au he pete kaeke kua nakai fakaita e tagata ia, kua mitaki e logonaaga haku. Ti kua iloa e au kua femaamaaki ai.”

Kautu he Tau Fakalavelave

Ko e puhala ke mafola he taufetoko fakatagata, kua fa taofi he tau fakalavelave. Kua fa pehe nakai a koe: “Ko e ha ko au tumau fakamua ka taute mafola? Ko ia ne fakatupu e lekua.” Po kua fano kia a koe ke he taha tagata ke fakamafola e lekua ka kua pehe ne tagata ia: “Nakai fai mena au ke talahau ki a koe”? Tali atu pihia e falu ha ko e logonaaga hukia ne matematekelea ai a lautolu. Pehe e Tau Fakatai 18:19: “Ko e tagata kua ekefakakelea he hana tau matakainaga; kua mua he uka a ia ke moua ke he taue; ko e taufetoko foki he tau matakainaga kua lata ia mo e tau fakamau fakalava he kolo.” Ti manamanatu ke he tau logonaaga he taha tagata. Ka fakaheu e ia a koe, fakatali fakaku ti lali foki. Ti liga hafagi ai e “taue” mo e liga utakehe ai e “fakamau fakalava” mai he gutuhala ke he fakafeiloaga.

Ko e taha fakalavelave ke he mafola ne liga lauia e fakalilifu ni he tagata. Ke he falu tagata, ko e fakamolemole po ke vagahau foki ke he fi ko e mena fakama. Ko e manamanatu ma e fakalilifu he tagata kua mitaki, ka kua fakaholo ki mua kia he fakaheu ke taute mafola e fakalilifu fakatagata po ke fakalolelole ai? Kua ufiufi kia he manamanatuaga nei ma e fakalilifu fakatagata e fakaikaluga?

Kua fakakite he tagata tohia Tohi Tapu ko Iakopo e matutakiaga he vahaloto he aga taufetoko mo e fakaikaluga. He mole e fakatapakupaku ke he “tau tau” mo e “tau latau” ne tutupu he vahaloto he falu Kerisiano, ne tutaki atu a ia ke talahau: “Kua totoko atu he Atua ke he tau fakatokoluga, ka e foaki e fakaalofa noa ke he tau fakatokolalo.” (Iakopo 4:1-3, 6) Maeke fefe he fakatokoluga, po ke fakaikaluga, ke tauhele e taute mafola?

Kua fakavaia he fakaikaluga e tau tagata, he taute a lautolu ke talitonu kua mitaki a lautolu he falu. Kua logona e lautolu ne fakatokoluga kua ha ha ia lautolu e pule ke fakafili e mahani mitaki he tau matakainaga ha lautolu. Ko e heigoa e puhala? Ka tutupu e tau fekehekeheaki, kua fa onoono a lautolu ke he tau tagata totoko ha lautolu kua uka ke maliu, he nakai fai tupu ki mua. Kua omoi he fakaikaluga e falu tagata ke fakafili e falu kua kehe mai ia lautolu ne nakai aoga, ti nakai lata ke moua e fakamolemole moli. Ti, ko lautolu ne omoomoi he fakaikaluga fakatagata kua fa fakaata e taufetoko ke matutaki ka e nakai fakamafola fakamitaki ai.

Tuga e kaupa ne taofi e peleoafi he puhala tu, kua fa taofi he fakaikaluga e tau lakaaga ne takitaki ke he mafola. Ti ka moua e koe a koe ne taofi e tau laliaga ke taute mafola mo e taha tagata, kua liga taufetului a koe mo e fakaikaluga. Kautu fefe a koe mai he fakaikaluga? He taute e taha mena—mahani fakatokolalo.

Taute e Taha Mena

Kua fakamalolo lahi e mahani fakatokolalo he Tohi Tapu. “Ko e taui he mahani fakatokolalo mo e matakutaku kia Iehova, hanai, ko e koloa, mo e lilifu mo e moui.” (Tau Fakatai 22:4) Ia Salamo 138:6, ne totou e tautolu e onoonoaga he Atua ke he tau tagata fakatokolalo mo lautolu kua fakaikaluga: “Kua tokoluga ni a Iehova, ka kua fioia e ia e tagata fakatokolalo; ka ko e tagata fakatokoluga, kua fioia fakamamao e ia.”

Tokologa e tagata ne fakatatai e mahani fakatokolalo mo e fakama. Liga pihia e logonaaga he tau pule he lalolagi. Pete e mumuitua e motu katoa ke he pule ha lautolu, kua fakamemeo e tau takitaki politika he paleko ke talahau e tau hehe ha lautolu. He logona e pule ne pehe, “fakamolemole au” ko e tala fiafia. Ne nakai la leva e fakamolemole e tagata gahua fakatufono fakamua ma e kaumahala hana ne matematekelea lahi mahaki, ne tohia ke he mataulu tala e tau kupu hana.

Mailoga e puhala ne fakakakano he taha fakamaama kupu e mahani fakatokolalo: “Ko e tuaga he fakatokolalo po ke manatu tokolalo he taha . . . ko e taha fahi he fakaikaluga po ke fakatokoluga.” Ti kua fakamaama e mahani fakamoli ko e onoonoaga ne ha ha he tagata ki a ia, nakai ko e manatu he falu ki a ia. Ko e talahau fakatokolalo hana tau hehe mo e ole fakamoli ma e fakamagaloaga nakai ko e fakama he tagata; ka kua fakatupu ki mua hana aga fakatagata mitaki. Kua tohia he Tohi Tapu: “Kua fakatokoluga fakamua e loto he tagata, to malaia a ia; kua mua atu foki e mahani fakatokolalo ke he lilifu.”—Tau Fakatai 18:12.

Hagaao ke he tau tagata politika ne nakai fakamolemole ma e tau hehe ha lautolu, ne pehe taha tagata fakaako: “Momoko ha kua tuga ke manatu a lautolu ke talahau ai ko e fakakiteaga he lolelole. Ko e tau tagata lolelole mo e fakauaua kua uka ke pehe, ‘Fakamolemole.’ Ko e tau tagata fai logonaaga mo e malolo ne nakai galo he talahau, ‘kua taute e au e hehe.’ ” Kua pihia moli ki a lautolu ne nakai fai malolo fakapolitika. Ka eketaha a koe ke hukui he mahani fakatokolalo e fakaikaluga, ko e tau amanakiaga hau ma e mafola he taufetoko fakatagata kua holo ki mua e mitaki. Mailoga e puhala ne moua he taha magafaoa e moli ke he mena nei.

Ko e fekehekeheaki ne fakatupu e taufetoko he vahaloto ha Julie mo e tugaane hana ko William. Ne ita lahi a William ki a Julie mo e tane hana, ko Joseph, ti mumutu e ia e tau matutakiaga oti hana mo laua. Kua liuaki oti foki e ia e tau mena fakaalofa ne age e Julie mo Joseph ki a ia ke he tau tau loga. He mole e tau mahina, ne hukui he loto kona e tata lahi ne moua he lafu nei he taha vaha.

Ne fifili mogoia a Joseph ke fakagahua e Mataio 5:23, 24. Ne lali a ia ke fina atu ke he figona hana he agaga molu mo e fakafano atu ki a ia e tau tohi ne kua fakamolemole he fakaita a William. Ne fakamalolo e Joseph hana hoana ke fakamagalo e tugaane hana. Nakai leva, ne kitia e William e manako moli ha Julie mo Joseph ke taute mafola, ti molulu ai hana aga. Ne feleveia a William mo e hoana hana mo Julie mo Joseph; ne fefakamolemoleaki, fepekaaki, mo e liu a lautolu kapitiga.

Ka manako a koe ke fakamafola e taufetoko fakatagata hau mo e taha, kia fakagahua fakauka e tau fakaakoaga he Tohi Tapu mo e lali ke taute mafola mo e tagata ia. To lagomatai e Iehova a koe. Ko e mena ne talahau he Atua ki a Isaraela i tuai to fakamoli ki a koe: “Ane hagao mai a koe ke he haku tau poaki, po kua tuga ne vailele hāu e monuina.”—Isaia 48:18.

[Tau Matahui Tala]

^ para. 3 Fakave ke he The Murrow Boys—Pioneers on the Front Lines of Broadcast Journalism, mai ia Stanley Cloud mo Lynne Olson.

^ para. 12 Hiki tuai e falu higoa.