Nakai Moui ma Tautolu Ni
Nakai Moui ma Tautolu Ni
“Ne matulei foki a [Keriso] ke hukui aki e tau tagata oti, kia nakai omaoma a lautolu kua momoui kia lautolu ni.”—2 KORINITO 5:15.
1, 2. Ko e heigoa e poaki faka-Tohiaga Tapu ne omoi e tau tutaki ha Iesu he senetenari fakamua ke kautu mai he mahani lotokai?
KO E po fakahiku ha Iesu he lalolagi. He gahoa ni e matahola ne toe, to foaki e ia hana moui ma e tau tagata oti kana ka fakagahua e tua ki a ia. He po ia, ne tala age e Iesu e tau mena loga ne aoga lahi ke he tau tutaki tua fakamoli hana. Ha ha i ai e poakiaga ne hagaao ke he mahani ka fakamailoga aki hana tau tutaki. “Ko e poaki fou ke tuku atu e au kia mutolu,” he talahau e ia, “kia feofanaki a mutolu; tuga he fakaalofa atu au kia mutolu, kia feofanaki foki a mutolu. Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.”—Ioane 13:34, 35.
2 Ko e tau Kerisiano moli kua lata ke fakatata e fakaalofa foaki noa ke he taha mo e taha mo e tuku fakamua e tau manako he tau katofia talitonu ha lautolu ke he ha lautolu ni. Kua nakai lata foki a lautolu ke fakauaua ke ‘tuku atu e moui ha lautolu ke hukui aki ha lautolu a tau kapitiga.’ (Ioane 15:13) Fefe e tali he tau Kerisiano fakamua atu ke he poakiaga fou? I loto he hana gahua talahaua Apology, ne fatiaki he tagata tohia ko Tertullian he senetenari ke uaaki e talahauaga he falu ke he tau Kerisiano: ‘Kitiala e puhala kua fefakaalofaaki a lautolu; kua mautali foki a lautolu ke mamate ma e taha mo e taha.’
3, 4. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke totoko atu ke he mahani lotokai? (e) Ko e heigoa ka kikite a tautolu ki ai he vala tala nei?
3 Kua lata foki ke ‘fetogiaki a tautolu ke he ha tautolu a tau kavega ke fua, mo e fakamoli pihia e fakatufono a Keriso.’ (Kalatia 6:2) Ka e, ko e mahani lotokai ko e taha he tau alaia lahi mahaki neke omaoma ke he fakatufono he Keriso mo e ‘fakaalofa ke he Atua ko Iehova mo e ha tautolu a loto katoa, solu katoa, mo e manatu katoa mo e fakaalofa kia ia ne katofia mo tautolu, kia tuga foki na tautolu kia tautolu.’ (Mataio 22:37-39) Ha kua nakai mitaki katoatoa, kua hihiga atu a tautolu ke mahani fulukovi. Lafi ki ai, ko e tau fakaatukehe he tau aho takitaha he moui, takatakaiaga totoko he aoga po ke gahuaaga, mo e taufetului ke moua e tau koloa kua lata, ti ko e fatuakiloto pauaki nei kua tolomaki ki mua. Ti ko e fatuakiloto nei ke he mahani lotokai kua nakai matulutulu hifo. Ne hataki he aposetolo ko Paulo: “Ko e tau aho fakamui to . . . ofaofa he tau tagata a lautolu ni.”—2 Timoteo 3:1, 2.
4 He fakahiku e fekafekauaga hana he lalolagi, ne age e Iesu ke he tau tutaki hana tolu e lakaaga ke lagomatai a lautolu ke kautu mai he mahani lotokai. Ko e heigoa e tau mena ia, mo e maeke fefe a tautolu ke aoga mai he tau fakaakoaga hana?
Ko e Tuluiaga Iloa Moli!
5. He fakamatala he fahi tokelau ha Kalilaia, ko e heigoa ne fakailoa e Iesu ke he tau tutaki hana, mo e ko e ha ne fakaofo e mena ia ki a lautolu?
5 Ne tata atu e fakamatala ha Iesu ki Kaisaria Filipi he fahi tokelau ha Kalilaia. Ko e matakavi mafola mo e fulufuluola nei kua lata ma e magaaho okioki nakai ke fakataputapu he tagata a ia. Ka e, he ha ha i ai ne kamata a Iesu ke fakakite ke he tau tutaki hana “ko e mena lata ke fano a ia ki Ierusalema, ke mamahi foki a ia he tau mena loga he tau patu, mo e tau ekepoa ne mua, mo e tau tohikupu, ke kelipopo foki a ia, ke fakatu hake foki a ia ke he aho tolu.” (Mataio 16:21) Ko e fakaofo ha e fakailoaaga nei ke he tau tutaki ha Iesu, ha ko e mena ato hoko mai e magaaho nei ne amanaki a lautolu ke fakatu he Takitaki ha lautolu e Kautu hana he lalolagi!—Luka 19:11; Gahua 1:6.
6. Ko e ha ne hataki fakamalolo e Iesu a Peteru?
6 Fakamafiti ne “takitaki age ai e Peteru a [Iesu], kua kamata ke hataki a ia, kua pehe mai, Ko e Iki na e, kia mamao ia koe e mena ia; nakai ni hoko e mena ia kia koe.” Fefe e tali ha Iesu? “Ati haga atu ai a ia, kua pehe atu kia Peteru, Ma Satani na e, kia fano a koe ki tua haku; kua eke a koe mo mena ke tupetupe ai au; ha ko e mena nakai ko e tau mena he Atua kua manamanatu a koe ki ai, ka ko e tau mena he tau tagata.” Ko e kehekehe ha ia he tau onoonoaga ha laua! Kua fakamakai a Iesu ke talia e puhala foaki noa fakatagata ne kotofa he Atua ki a ia—ka takitaki atu ke he mate hana i luga he akau fakakikiveka he tau mahina gaogao i mua. Ne foaki e Peteru e puhala totoka mitaki. “Kia mamao ia koe e mena ia,” he talahau e ia. E, kua mitaki e manatu ha Peteru. Pete ia, ne hataki e Iesu a ia ha kua fakaata e Peteru a ia he magaaho nei ke fakaohooho e Satani. Kua ‘nakai ko e tau mena he Atua kua manamanatu e Peteru, ka ko e tau mena he tagata.’—Mataio 16:22, 23.
7. Tuga ne fakamau ia Mataio 16:24, ko e heigoa e puhala ne fakakite e Iesu ke he tau tutaki hana?
7 Kua logona e taogo he tau kupu ha Peteru ki a Iesu he vaha nei. Kua fa mahani e lalolagi ke hataki e tau tagata ‘kia fakaalofa ki a koe ni’ po ke ‘mui ke he puhala mukamuka.’ Ke he taha fahi, ne tomatoma e Iesu e aga manamanatu ne kehe lahi. Ne tala age a ia ke he tau tutaki hana: “Kaeke kua manako e taha ke muitua mai ki a au, kia fakatikai e ia a ia mo e lagaki hake hana akau fakakikiveka mo e muitua mai tumau ki a au.” (Mataio 16:24, NW) “Ko e tau kupu nei nakai ko e uiina ma e tau tagata i fafo ne nakai la tutaki,” he tohi he The New Interpreter’s Bible, “ka e ko e fakaataaga he kakano he taute tutaki ki a lautolu ne kua fita he talia e uiaga he Keriso.” Ko e tau lakaaga tolu ne fakakite e Iesu, tuga ne fakamau i loto he kupu tohi ia, kua lata ke muitua he tau tagata talitonu. Kia kikite a tautolu ke he tau lakaaga takitaha.
8. Fakamaama e kakano ke fakatikai e ia a ia.
8 Fakamua, lata ia tautolu ke fakatikai e tautolu a tautolu. Ko e kupu Heleni “kia fakatikai e ia a ia” kua fakakite e fakamakai ke pehe nakai ke he tau manako lotokai po ke hagahaga mitaki fakatagata. Ke fakatikai e tautolu a tautolu, kua nakai pehe ke tiaki e tau fakafiafiaaga he falu ni a magaaho; nakai kakano foki ke eke a tautolu mo tau tagata fakataputapu po ke fakahagahaga kelea. Kua nakai tuai ‘pule a tautolu kia tautolu’ he foaki fakamakai e tautolu e moui katoa ha tautolu mo e tau mena i ai ki a Iehova. (1 Korinito 6:19, 20) Ti he nakai fakafiafia e tautolu a tautolu, kua moui a tautolu ke fakafiafia e Atua. Ke fakatikai e tautolu a tautolu, ko e pehe a ia kua lata ni ke fakamalolo ke taute e finagalo he Atua, pete he totoko e tau fatuakiloto nakai mitaki katoatoa ha tautolu ki ai. Fakakite e tautolu e fakamoli katoatoa ha tautolu ke he Atua he magaaho ka taute e tautolu e tukulele ki a ia mo e papatiso. Ati eketaha mogoia a tautolu ke fakamoli e tukuleleaga ke he moui katoa ha tautolu.
9. (a) He magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi, ko e heigoa ne hukui he akau fakakikiveka? (e) Ko e puhala fe ne lagaki hake e akau fakakikiveka ha tautolu?
9 Ko e lakaaga ke uaaki, lata ia tautolu ke lagaki hake e akau fakakikiveka ha tautolu. He senetenari fakamua, ne hukui he akau fakakikiveka e matematekelea, fakama, mo e mate. Fa mahani, ko e tau tagata holifono hokoia ne fakahala i luga he akau fakakikiveka po ke tautau e tau tino ha lautolu i luga he akau. Ke he talahauaga nei, ne fakakite e Iesu kua lata he Kerisiano ke mautauteute ke talia e favale, fakavihia, po ke mate, ha ko e nakai ko e tagata he lalolagi a ia. (Ioane 15:18-20) Kua fakatu kehe he tau tutuaga faka-Kerisiano ha tautolu a tautolu, ati ‘vagahau kelea e lalolagi ki a tautolu.’ (1 Peteru 4:4) Maeke ke tupu e mena nei he aoga, he gahuaaga ha tautolu, po ke i loto he magafaoa. (Luka 9:23) Moha ia, kua fakamakai a tautolu ke fakauka ke he fakavihia he lalolagi ha kua nakai moui a tautolu ma tautolu ni. Ne pehe a Iesu: “Uhoaki a mutolu ka faikupu kelea a lautolu, mo e favale kia mutolu, mo e tukumale pikopiko a lautolu kia mutolu ke he tau mena kelea oti ha ko au. Kia kolikoli a mutolu mo e fiafia ni; ha ko e ha ha he lagi ha mutolu a palepale kua lahi.” (Mataio 5:11, 12) Moli, kua mua atu ni e aoga he moua e fiafia he Atua.
10. Ko e heigoa kua putoia he muitua tumau ki a Iesu?
10 Ke toluaki, ne talahau e Iesu Keriso kua lata ia tautolu ke muitua tumau ki a ia. Hagaao ke he An Expository Dictionary of New Testament Words, ha W. E. Vine, ke muitua ko e pehe a ia ke eke mo hoa—“ko ia ne fano he puhala taha.” Ne tohi he 1 Ioane 2:6: ‘Ko ia kua pehe, ha ne nofo a ia ki loto he Atua, lata ke he tagata nā ke fano tuga ne fano e Keriso.’ Puhala fe ne fano ai a Iesu? Ko e fakaalofa ha Iesu ma e hana Matua he lagi mo e hana tau tutaki ne nakai fakaata ma e mahani lotokai. ‘Ne nakai fakafiafia he Keriso e hana finagalo,’ he tohia e Paulo. (Roma 15:3) Pihia foki he magaaho ne logona e ia e lolelole po ke hoge, ne tuku fakamua e Iesu e tau manako he falu ke he hana. (Mareko 6:31-34) Kua tukumoeulu foki a Iesu he fakamatala e Kautu mo e gahua fakaako. Ti nakai kia lata foki ia tautolu ke fifitaki a ia he fakamakutu fakamoli a tautolu ke he poakiaga ke ‘eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti fakaako a lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne talamai e Iesu’? (Mataio 28:19, 20) Ke he tau mena oti nei, ne toka hifo he Keriso e fakataiaga ma tautolu, ti kua lata ia tautolu ke ‘mumui atu ke he hana tau tuagahui.’—1 Peteru 2:21.
11. Ko e ha ne aoga ai ke fakatikai e tautolu a tautolu, lagaki hake e akau fakakikiveka, mo e muitua tumau ki a Iesu Keriso?
11 Kua aoga lahi ke fakatikai e tautolu a tautolu, lagaki hake e akau fakakikiveka, mo e muitua tumau e Fakafifitaki ha tautolu. He taute pihia e tautolu ka totoko e mahani lotokai—ko e fakatauhele moli neke fakakite e fakaalofa foaki noa. Mua atu foki, ne talahau e Iesu: “Ko ia ne fia kuku hana moui, to moumou ai kia ia; ka ko ia ke moumou hana moui ha ko au, to moua ai e ia. Ha kua aoga ha ha ke he tagata kaeke ke moua e ia e lalolagi oti, ka e moumou ai hana moui? Ko heigoa foki e mena ke uta he tagata ke totogi aki hana moui?”—Mataio 16:25, 26.
Nakai Lata ia Tautolu ke Fekafekau ke he Ua e Iki
12, 13. (a) Ko e heigoa ne fakaatukehe ai e pule fuata ne huhu fakatonuaga ki a Iesu? (e) Ko e heigoa e fakatonuaga ne age e Iesu ke he fuata, mo e ko e ha?
12 Fai mahina ne mole he peehi e Iesu e lata ma e tau tutaki hana ke fakatikai e lautolu a lautolu, ne finage e pule fuata muhukoloa ki a ia mo e talahau: “Ko e akoako mitaki na e, ko e heigoa e mena mitaki ke eke e au ke moua ai e au e moui tukulagi?” Ne tala age a Iesu ki a ia “kia omaoma e koe ke he tau poaki” ti tala age falu poakiaga. Ne pehe age e fuata: “Kua omaoma e au e tau mena oti na tali mai he tote au.” Moli e mena ne talahau he tagata mo e kua taute e tau mena ne fahia ki ai ke omaoma e tau poakiaga he Fakatufono. Ti huhu age a ia: “Ka ko heigoa e mena ne toe nakai eke e au?” He tali, ne foaki e Iesu ke he fuata e uiina uho, he talahau: “Kaeke ke manako a koe kia katoatoa hau a mahani mitaki, kia fano a koe mo e fakafua atu hau a tau mena, ti age ke he tau nonofogati, ati moua ai e koe e tau koloa loga ke he lagi; ati hau a, mo e mui mai kia au.”—Mataio 19:16-21.
13 Ne mailoga e Iesu, ke maeke he fuata ke fekafekau ki a Iehova mo e solu katoa, kua lata ia ia ke tiaki e fakatauhele lahi he moui hana—ko e hana tau koloa loga. Ko e tutaki moli he Keriso kua nakai lata ke fekafekau ke he ua e iki. Kua ‘nakai maeke ia [ia] ke fakatupa ke he Atua mo Mamone.’ (Mataio 6:24) Lata ke moua e ia e ‘tau mata mitaki’ ne fakatonu atu ke he tau mena fakaagaga. (Mataio 6:22) He tiaki e tau koloa mo e age ki a lautolu ne mativa ko e fakakiteaga he foaki noa. Ke hukui aki e tau koloa ka tiaki, ne foaki e Iesu ke he pule fuata e monuina mitaki lahi ke tanaki e tau koloa ke he lagi—ko e koloa ka tamai e moui tukulagi ki a ia mo e ka takitaki atu ke he amanakiaga ka hiku pule mo Keriso i luga he lagi. Kua nakai la mau e fuata ke fakatikai ne ia a ia. “Ati fano kehe ai a ia mo e momoko, ha ko e tagata muhukoloa a ia.” (Mataio 19:22) Ka ko e falu tutaki ha Iesu, ne kehe e tali ha lautolu.
14. Fefe e tali he tau tagata takafaga ika tokofa ke he uiina ha Iesu ke muitua ki a ia?
14 Ua e tau he mole, ne foaki e Iesu e uiina pihia ke he tau tagata takafaga ika tokofa ne higoa ko Peteru, Aneterea, Iakopo, mo Ioane. Ua ia lautolu hane takafaga ika he magaaho ia, mo e ua ne lavelave he haihai he tau kupega. Ti tala age a Iesu ki a lautolu: “Kia mumui mai a kia au, to eke e au a [mutolu] mo takafaga ke he tau tagata.” Ne fakahiku tiaki he tokofa e pisinisi takafaga ika mo e muitua ki a Iesu ke he moui katoa ha lautolu.—Mataio 4:18-22.
15. Taute fefe he taha Fakamoli a Iehova he vaha fou nei e foaki noa ke muitua ki a Iesu?
15 Tokologa e tau Kerisiano he vaha nei ne fifitaki e fakafifitakiaga he tau tagata takafaga ika tokofa ka e nakai ke he pule fuata muhukoloa. Ne foaki noa e lautolu e muhukoloa mo e mahuiga he lalolagi nei ke fekafekau ki a Iehova. “Magaaho ne 22 e tau haku, kua lata tuai au ke taute e fifiliaga lahi,” he talahau e Deborah. Ne fakamaama e ia: “Kua kavi ke ono e mahina he fakaako e au e Tohi Tapu, ti kua manako au ke tukulele e moui haku ki a Iehova, ka kua lahi e totoko he magafaoa haku. Ko e tau milionea a lautolu, ti manatu a lautolu ka eke au mo taha Fakamoli to fakama e au e tuaga mahuiga ha lautolu. Ne tuku mai ki a au 24 e tula ke taute e fifiliaga ke he mena ne manako—ko e moui monuina po ke kupu moli. Ka nakai fakagata e tau matutakiaga oti haku mo e Tau Fakamoli, to nakai fai tufaaga au ka mai he magafaoa. Ne lagomatai e Iehova au ke taute e fifiliaga hako mo e fakamalolo au ke fakamoli e fifiliaga ia. Ne fakaaoga e au 42 e tau ke he fekafekau tumau, ti nakai tokihala au. He fuluhi e tua haku ke he tau puhala moui lotokai, mo e kumi fiafia tumau, kua hao mai au he moui gatigati mo e nakai fiafia ne kitia e au ia lautolu he magafaoa haku. Fakalataha mo e tane haku, ne lagomatai e au ke molea teau e tagata ke iloa e kupu moli. Kua mua atu e uho he fanau fakaagaga nei ki a au ke he ha koloa loga.” Kua totou miliona foki e falu Fakamoli a Iehova ne pihia e tau manamanatuaga. Ka e kua a koe?
16. Fakakite fefe e tautolu kua nakai moui a tautolu ma tautolu ni?
16 Ko e manako ke moui nakai ma lautolu ni nukua omoi ke molea e afe he Tau Fakamoli a Iehova ke fekafekau ko e tau paionia, po ke tau tagata fakapuloa tumau he Kautu. Ko e falu, ne nakai fakaata he tau tutuaga ha lautolu ke fakalataha ke he fekafekauaga tumau, kua atihake e agaga paionia mo e lalago e gahua fakamatala he Kautu ke he mena kua fahia ki ai. Kua fakakite foki he tau matua e agaga pihia he fakaaoga fakalahi e tau magaaho mo e fakato e tau fiafia fakatagata ha lautolu ke fakaako fakaagaga ha lautolu a fanau. He ha puhala ni, kua maeke ia tautolu oti ke fakakite kua tuku fakamua e tau mena he Kautu ke he tau moui ha tautolu.—Mataio 6:33.
Ha Hai e Fakaalofa ne Omoomoi a Tautolu?
17. Ko e heigoa ne omoi a tautolu ke taute e tau foaki noa?
17 Ke fakatata e fakaalofa foaki noa, nakai ko e puhala mukamuka ke muitua ki ai. Ka kia manamanatu ke he mena ne omoomoi a tautolu. Ne tohia e Paulo: ‘Kua omoomoi a tautolu he fakaalofa a Keriso, kua manatu pehe a tautolu, kua mate e tagata tokotaha ke hukui aki e tau tagata oti kana. Ne matulei foki a ia ke hukui aki e tau tagata oti, kia nakai omaoma a lautolu kua momoui kia lautolu ni, ka ko ia ne matulei, mo e liu tu mai foki ke hukui aki a lautolu.’ (2 Korinito 5:14, 15) Ko e fakaalofa he Keriso ne omoomoi a tautolu ke moui nakai ma tautolu ni. Ko e omoomoiaga malolo ha a ia! Ha kua mate e Keriso ma tautolu, kua nakai kia mailoga e tautolu e fakaaue lahi ke moui ki a ia? Ha ko e oue tulou ke he fakaalofa hokulo ne fakakite he Atua mo Keriso ki a tautolu ne kua omoomoi a tautolu ke tukulele e tau momoui ke he Atua mo e eke mo tau tutaki he Keriso.—Ioane 3:16; 1 Ioane 4:10, 11.
18. Ko e ha ne aoga lahi e puhala foaki noa?
18 Kua aoga lahi kia ke nakai moui ma tautolu ni? He mole e fakaheu he pule fuata muhukoloa e uiina he Keriso mo e fano kehe, ne pehe a Peteru ki a Iesu: “Kitiala, kua toka e mautolu e tau mena oti, ka e mumui atu kia koe; ko heigoa e mena ke moua ai e mautolu?” (Mataio 19:27) Kua fakatikai moli ni e Peteru mo e falu aposetolo a lautolu. Ko e heigoa la e palepale ha lautolu? Ne vagahau fakamua a Iesu ke he kotofaaga ka moua e lautolu he pule fakalataha mo ia i luga he lagi. (Mataio 19:28) He magaaho taha ia, ne hagaao a Iesu ke he tau monuina ka maeke he tau tutaki hana ke olioli ki ai. Ne talahau e ia: “Ko e moli, ke tala atu ni au kia mutolu, ko e tagata ke toka e fale, po ke tau matakainaga, po ke tau mahakitaga, po ke matua tane, po ke matua fifine, po ke hoana, po ke fanau, po ke fonua, ha ko au ni mo e vagahau mitaki, to moua e ia takiteau ke he mouiaga nai, . . . ko e moui he fahi atu ke moua ai e moui tukulagi.” (Mareko 10:29, 30) Kua lahi e mena ne moua mai ke he tau mena ha tautolu ne foaki noa. Kua nakai kia mua e uho he tau matua tane, tau matua fifine, tau matakainaga, tau mahakitaga, mo e fanau, ke he ha koloa ne tiaki e tautolu ma e Kautu? Ti ko hai ne lahi e palepale he moui—ko Peteru po ke pule fuata muhukoloa?
19. (a) Ko e heigoa ne falanaki e fiafia moli ki ai? (e) Ko e heigoa ka kikite a tautolu ki ai he vala tala ka mui mai?
19 He puhala he tau kupu mo e tau gahua hana, ne fakakite e Iesu kua moua e fiafia he foaki atu mo e fekafekau atu, nakai mai he mahani lotokai. (Mataio 20:28; Gahua 20:35) He nakai moui a tautolu ma tautolu ni ka e muitua tumau ke he Keriso, kua moua e tautolu mogonei e makona lahi he moui mo e amaamanakiaga he moui tukulagi anoiha. Moli ai, magaaho ne fakatikai e tautolu a tautolu, ne eke a Iehova mo Pule ha tautolu. Kua eke ai a tautolu mo tau tupa he Atua. Ko e ha ne palepale ai e fakatupaaga nei? Puhala fe ne lauia ai e tau fifiliaga ne taute e tautolu he moui? To fakatutala e vala tala ka mui mai ke he tau huhu nei.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e ha kua lata ia tautolu ke totoko e tau fatuakiloto lotokai ha tautolu?
• Ko e heigoa e kakano ke fakatikai e tautolu a tautolu, mo e lagaki hake e akau fakakikiveka, mo e muitua tumau ki a Iesu?
• Ko e heigoa ne omoomoi a tautolu ke nakai moui ma tautolu ni?
• Ko e ha kua aoga lahi ke moui e moui he foaki noa?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 8]
“Ko e Iki na e, kia mamao ia koe e mena ia”
[Fakatino he lau 9]
Ko e heigoa ne kalo mai e pule fuata he muitua ki a Iesu?
[Tau Fakatino he lau 11]
Ne omoi he fakaalofa e Tau Fakamoli a Iehova ke fekafekau ko e tau tagata fakapuloa makutu he Kautu