Ke Iloa e Tau Puhala ha Iehova
Ke Iloa e Tau Puhala ha Iehova
“Kia fakailoa mai e koe kia au hau a puhala, kia iloa ai e au a koe.”—ESOTO 33:13.
1, 2. (a) Ko e ha ne tali pihia ai a Mose he magaaho ne kitia e ia e tagata Aikupito ne ekefakakelea e tagata Heperu? (e) Ke felauaki mo e fekafekauaga ha Iehova, ko e heigoa kua lata ke ako e Mose?
NE FEAKI hake a Mose he magafaoa ha Farao mo e kua fakaako ai ke he pulotu he tau tagata he tuaga pule i Aikupito. Pete ni ia, ne mailoga e Mose nakai ko e Aikupito a ia. Ne fanau a ia ke he tau matua Heperu. He tau tau 40 aki hana, ne finatu a ia ke fakakia e hana tau matakainaga, ko e fanau a Isaraela. He kitia e ia e Aikupito ne ekefakakelea taha he tau Heperu, ne tupetupe a Mose. Ne kelipopo e ia e tagata Aikupito. Ne fifili e Mose e fahi he tau tagata ha Iehova mo e manatu kua fakaaoga he Atua a ia ke laveaki e tau matakainaga hana. (Gahua 7:21-25; Heperu 11:24, 25) Magaaho ne iloa e mena nei ne tupu, ne fioia he tau pule he fale patuiki ha Aikupito a Mose ko e tagata totoko, ti kua lata tuai a ia ke hola ma e moui hana. (Esoto 2:11-15) Kaeke ke fakaaoga he Atua a Mose, kua lata ia ia ke mahani lahi mo e tau puhala ha Iehova. To makau nakai a Mose ke moua e fakaakoaga?—Salamo 25:9.
2 Ke he 40 foki e tau tau, ne nofo a Mose ko e tagata paea mo e tagata leveki manu. He nakai hogohogo manava a ia ha kua nakai loto fakaaue e tau matakainaga Heperu ki a ia, ne omaoma agaia a Mose ke he mena ne fakaata he Atua. Pete he loga e tau kua mole ka e nakai fai fakailoaaga ne moua e ia, ne fakaata e Mose a Iehova ke oofe a ia. Nakai ko e fuafuaaga fakatagata, ka e i lalo he fakaohoohoaga he agaga tapu he Atua, ne tohia fakamui e ia: “Ko e tagata nai foki ko Mose, kua totonu ue atu a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele.” (Numera 12:3) Ne fakaaoga e Iehova a Mose ke he tau puhala mitaki lahi. Kaeke kumi foki e tautolu e mahani molu, to fakamonuina e Iehova a tautolu.—Sefanaia 2:3.
Age e Poakiaga
3, 4. (a) Ko e heigoa e poakiaga ne age e Iehova ki a Mose? (e) Ko e heigoa e lalagoaga ne foaki ki a Mose?
3 He taha aho ne vagahau e agelu ne hukui a Iehova ki a Mose he tata ke he Mouga ko Horepa he Peninisula i Sinai. Ne tala age ki a Mose: “Kua kitekite ni au ke he matematekelea he haku motu ha i Aikupito, kua fanogonogo foki e au ke he tagi ha lautolu ha ko lautolu kua pule favale kia lautolu, ha kua kitia e au ha lautolu a mamahi. Hanai, to hifo au, ti laveaki e au a lautolu mai he tau lima a Aikupito, to ta hake e au a lautolu mai he motu ia ke he motu mitaki mo e lahi, ko e motu ne tafe ai e puke huhu mo e meli.” (Esoto 3:2, 7, 8) Hagaao ke he mena nei, kua ha ha he Atua e matagahua ma Mose, ka kua lata ni ke taute he puhala ha Iehova.
4 Ne talahau foki he agelu ha Iehova: “Ko e hanai, hau ā to fakafano atu e au a koe kia Farao, kia uta e koe haku motu ko e fanau a Isaraela mai Aikupito.” Ne tehatehaua a Mose. Ne logona hifo e ia e nakai maeke, ka falanaki ki a ia ni to nakai maeke moli ia ia. Pete ia, ne fakamalolo e Iehova a Mose: “To fakalataha au mo koe.” (Esoto 3:10-12) Ne foaki e Iehova e malolo ki a Mose ke taute e tau fakamailoga mana ke fakakite kua fakafano moli mai he Atua a ia. Ko e matakainaga ha Mose, ko Arona, ne fakatauo mo ia ko e tagata fakahokohoko kupu. To fakaako e Iehova a laua ke he tau mena kua lata ke talahau mo e taute. (Esoto 4:1-17) To fakamoli nakai a Mose ke fakakatoatoa e kotofaaga ia?
5. Ko e ha kua paleko ai e aga he tau Isaraela ki a Mose?
5 Ne talia fakamua he tau patu ha Isaraela a Mose mo Arona. (Esoto 4:29-31) Ka e, nakai leva, ne tukupau he “tau takitaki he fanau Isaraela” a Mose mo e matakainaga hana he taute a lautolu ke “vihiatia” ki mua ha Farao mo e tau fekafekau hana. (Esoto 5:19-21; 6:9) Magaaho ne o kehe e tau Isaraela i Aikupito, ne ofomate a lautolu he kitia e tau kariota he tau Aikupito hane tutuli a lautolu. Ha kua ha i mua ha lautolu e Tahi Kula mo e tau kariota ne ha ha i tua, ne logona he tau Isaraela e apitia, mo e tukupau e lautolu a Mose. Ka e liga fefe la e aga hau? Pete kua nakai fai foulua e tau Isaraela, he hatakiaga a Iehova ne tomatoma e Mose e tau tagata ke fakamaopoopo e tau koloa ke o. Ne vevehe ua ai he Atua e vai he Tahi Kula, ti fakamomo ai e toka ke maeke he tau Isaraela ke o i luga.—Esoto 14:1-22.
Matakupu Uho Lahi Mai he Laveakiaga
6. Ko e heigoa ne peehi e Iehova he magaaho ne poaki e ia a Mose?
6 He poaki ki a Mose, ne peehi e Iehova e aoga he higoa faka-Atua. Kua aoga lahi ke fakalilifu e higoa ia mo e ki a Ia ne hukui ai. He huhu hagaao ke he higoa hana, ne tala age a Iehova ki a Mose: “To fakamoli ai Au ke he mena ia ti to fakamoli ni Au ki ai.” (NW) Kua lata foki ia Mose ke tala age ke he fanau ha Isaraela: “Ko Iehova, ko e Atua he tau matua ha mutolu, ko e Atua a Aperahamo, ko e Atua a Isaako, mo e Atua a Iakopo, ko ia ni ne fakafano mai au kia mutolu.” Ne lafi age a Iehova: “Ko e haku higoa haia tukulagi, mo e haku a fakamanatuaga haia ke he taha hau mo e taha hau.” (Esoto 3:13-15) Ko e higoa Iehova, kua iloa agaia mo higoa he Atua ke he tau fekafekau hana he lalolagi katoa.—Isaia 12:4, 5; 43:10-12.
7. Ko e heigoa ne fakamalolo he Atua a Mose ke taute pete he fakaikaluga a Farao?
7 Haia i mua ha Farao, ne fakapuloa e Mose mo Arona e ogo ha laua ke he higoa ha Iehova. Ka e tala age fakatokoluga ni a Farao: “Ko hai kia a Iehova kia fanogonogo ai au ke he hana tau kupu, mo e toka e au a Isaraela ke o? Nakai iloa e au a Iehova, nakai toka foki e au a Isaraela ke o.” (Esoto 5:1, 2) Ne fakakite ni e Farao a ia ke ulukafilo mo e fakavai, pete ia ne fakamalolo e Iehova a Mose ke liu ti liu foki ke fakapuloa e ogo ki a ia. (Esoto 7:14-16, 20-23; 8:1, 2, 20) Ne mailoga e Mose kua hogohogo manava tuai a Farao. To fai kautuaga nakai ka liu atu ke fakafehagai mo ia? Kua manako lahi a Isaraela ma e laveakiaga. Ka kua ulukafilo lahi a Farao ke he nakai mahalohalo hana. Ka ko e heigoa la ka taute e koe?
8. Ko e heigoa e aoga ne moua ha ko e fakafehagaiaga ha Iehova mo e tuaga ne putoia ai a Farao, mo e lauia fefe a tautolu he tau mena tutupu ia?
8 Kua taha foki e ogo ne fakapuloa e Mose, he talahau: “Kua pehe mai e vagahau a Iehova ko e Atua he tau tagata Heperu, Kia toka e koe haku motu ke o, kia fekafekau mai a lautolu ki a au.” Ne talahau foki e Atua: “Hanai, ane fakaolo atu haku lima, mo e ta a koe mo e hau a motu ke he tatalu, a kua mahakava tuai a koe mai he lalolagi. Ko e moli, ko e mena ia ni kua fakatu ai e au a koe, kia fakakite e au haku mana kia koe, kia talahaua ai foki haku a higoa ke he lalolagi oti.” (Esoto 9:13-16) Ha ko e mena ka fakahoko ki a Farao loto mao, ne finagalo a Iehova ke fakatata e malolo hana he puhala ka hataki ki a lautolu oti ne totoko ki a ia. To putoia ai a Satani ko e Tiapolo, ko ia ne ui e Iesu Keriso he magaaho fakamui ko e “iki he lalolagi nei.” (Ioane 14:30; Roma 9:17-24) Tuga ne talahau tuai, kua talahaua e higoa ha Iehova ke he lalolagi oti. Ati takitaki atu ai e fakamanavalahi hana ke he fakamouiaga he tau Isaraela mo e moto tagata tokologa ne matutaki ki a lautolu ke tapuaki ki a ia. (Esoto 9:20, 21; 12:37, 38) Tali mai he magaaho ia, ko e fakapuloaaga he higoa ha Iehova kua aoga ai ke he totou miliona ne o mai ke he tapuakiaga moli.
Fakafehagai mo e Tau Tagata Uluuka
9. Fakakite fefe he tau tagata ha Mose e nakai fakalilifu ki a Iehova?
9 Ne iloa he tau Heperu e higoa faka-Atua. Ne fakaaoga e Mose e higoa ia he magaaho ne vagahau ki a lautolu, ka e nakai fakakite tumau e lautolu e lilifu kua lata mo Ia he higoa ia. Nakai leva he laveaki fakamana e Iehova e tau Isaraela mai Aikupito, ko e heigoa ne tupu he magaaho ne nakai moua mafiti e lautolu e vai ke inu? Ne loma e lautolu a Mose. Ti gugu foki hagaao ke he tau mena kai. Ne hataki age a Mose ki a lautolu kua loma a lautolu nakai ni ki a ia mo Arona ka ki a Iehova. (Esoto 15:22-24; 16:2-12) He Mouga ko Sinai, ne foaki e Iehova ke he tau Isaraela e Fakatufono, ti fakalataha ki ai e tau fakatataaga fakamana. Ka e, kua nakai omaoma e tau tagata mo e taute e punua povi auro ke tapuaki ki ai mo e talahau kua taute e lautolu e “aho galue kia Iehova.”—Esoto 32:1-9.
10. Ko e ha ne fiafia pauaki e tau leveki Kerisiano he vaha nei ke he ole ha Mose ne fakamau ia Esoto 33:13?
10 To fakafehagai fefe mogoia a Mose mo e tau tagata ne fakakite ni e Iehova ke mao e tau ua? Ne ole a Mose ki a Iehova: “Kaeke kua ofania e koe au, kia fakailoa mai e koe kia au hau a puhala, kia iloa ai e au a koe, kia ofania ai e koe au.” (Esoto 33:13) He leoleo e Tau Fakamoli a Iehova he vaha fou nei, kua puipui he tau leveki Kerisiano e tau fuifui mamoe ne mua e loto fakatokolalo ke he tau Isaraela. Ti kua liogi foki a lautolu: “Iehova na e, kia fakailoa mai kia au hāu a tau puhala; kia fakaako mai e koe au ke he hau a tau hala.” (Salamo 25:4) Kua taute he iloilo ki a Iehova e tau tagata leveki ke fakafehagai mo e tau tutuaga ke he puhala kua felauaki mo e Kupu he Atua mo e kua fakatatai mo e aga fakaperesona hana.
Mena ne Amanaki a Iehova Mai he Hana Tau Tagata
11. Ko e heigoa e tau takitakiaga ne foaki e Iehova ma Mose, mo e ko e ha kua mataala a tautolu ki ai?
11 Ko e mena ne amanaki a Iehova mai he hana tau tagata kua talahau age gutu mai he Mouga ko Sinai. Ne moua e Mose he magaaho fakamui ua e lapa maka ne tohi i ai e Tau Fakatufono Hogofulu. He hifo mai he mouga, ne kitia e ia e tau Isaraela hane fa e tapuaki ke he punua povi auro ti liti hifo e tau lapa maka he ita lahi, ti malipilipi ai. Ne liu a Iehova tohi e Tau Fakatufono Hogofulu ke he tau lapa maka ne talai e Mose. (Esoto 32:19; 34:1) Kua nakaila hiki e tau poakiaga nei tali mai he magaaho ia ne mai fakamua. Kua lata a Mose ke muitua ki ai. Ne peehi foki he Atua ki a Mose e tau mahani fakaperesona Hana, ke fakakite ki a Mose e puhala ka takitaki ni e ia a ia ko e hukui ha Iehova. Ko e tau Kerisiano kua nakai ha ha i lalo he Fakatufono faka-Mose, ka ko e mena ne tala age e Iehova ki a Mose kua toka ai e tau matapatu fakaakoaga ne nakaila hiki ti hagaao agaia ke he tau tagata oti ne tapuaki ki a Iehova. (Roma 6:14; 13:8-10) Kia kitekite a tautolu ke he falu mena nei.
12. Kua lata ke lauia fefe e tau Isaraela he manako a Iehova ke he fakamoli katoatoa?
12 Foaki ki a Iehova e fakamoli katoatoa. Kua ha ha i ai e motu ko Isaraela he magaaho ne fakapuloa e Iehova kua manako a ia ke he fakamoli katoatoa. (Esoto 20:2-5) Kua kitia he tau Isaraela ke he tau fakamoliaga loga ko Iehova e Atua moli. (Teutaronome 4:33-35) Ne talahau fakamahino e Iehova he pete ni ko e tau mena ne taute he falu a motu, to nakai fakaata e ia ha vahega tapuaki tupua po ke matutakiaga fakataulatua ke he vahaloto he tau tagata hana. Ko e fakamoli ha lautolu ki a ia kua mua atu ke he puhala fa taute tumau. Kua lata ia lautolu oti ke fakaalofa ki a Iehova mo e loto katoa, solu katoa, mo e malolo katoa. (Teutaronome 6:5, 6) Putoia ai ke he mena nei e tau vagahau mo e tau mahani ha lautolu—haia, ko e tau puhala oti he moui ha lautolu. (Levitika 20:27; 24:15, 16; 26:1) Ne fakamahino foki e Iesu Keriso kua manako a Iehova ke he fakamoli katoatoa.—Mareko 12:28-30; Luka 4:8.
13. Ko e ha ne lata e tau Isaraela ke omaoma fakamakutu ke he Atua, ti ko e heigoa ka omoi a tautolu ke omaoma ki a ia? (Fakamatalaaga 12:13)
13 Omaoma fakatonutonu e tau poakiaga a Iehova. Kua lata ke liu fakamanatu ke he tau tagata Isaraela he magaaho ne putoia a lautolu ke he fakafetuiaga he maveheaga mo Iehova, kua omonuo a lautolu ke omaoma fakamakutu ki a ia. Kua lahi e ataina ne olioli fakatagata e lautolu, ka e ke he tau poakiaga ne foaki e Iehova ki a lautolu, kua lata ke omaoma fakamakutu ki ai. He taute pihia ka fakamoli e fakaalofa ha lautolu ma e Atua ti aoga ai a lautolu mo e ha lautolu a tau hologa ha ko e tau fakatufono oti ha Iehova ke mitaki ai ni a lautolu.—Esoto 19:5-8; Teutaronome 5:27-33; 11:22, 23.
14. Peehi fefe he Atua ki a Isaraela e aoga he tuku fakamua e tau tutuliaga fakaagaga?
14 Tuku fakamua e tau mena fakaagaga. Ko e motu a Isaraela kua nakai lata ke fakaata e levekiaga he tau mena fakatino ke fakaapitia aki e onoonoaga ne foaki ma e tau mena fakaagaga. Ko e tau momoui he tau Isaraela kua nakai lata ke hagaaki fakalata ni ke he tutuliaga he tau gahua fa mahani. Ne tuku kehe e Iehova e tau magaaho he tau fahi tapu takitaha ne taute e ia ke tapu, ko e magaaho ke fakaaoga katoatoa ni ma e tau mena ne matutaki ke he tapuaki he Atua moli. (Esoto 35:1-3; Numera 15:32-36) He tau tau takitaha, kua tuku kehe taha magaaho ma e tau fonoaga pauaki ne tapu. (Levitika 23:4-44) To foaki mai he tau mena ia e magaaho ke fakatutala ke he tau gahua mua ue atu ha Iehova, ke fakamanatu e tau puhala hana, mo e ke fakakite e oue tulou ke he tau mena mitaki oti hana. Ti he fakakite he tau tagata e loto fakamoli ha lautolu ki a Iehova, to tupu a lautolu ke he matakutaku mahani Atua mo e fakaalofa mo e to lagomatai a lautolu ke o fano he tau puhala hana. (Teutaronome 10:12, 13) Ko e tau matapatu fakaakoaga atihake ne toka ai he tau fakatonuaga ia kua aoga ke he tau fekafekau ha Iehova he vaha nei.—Heperu 10:24, 25.
Loto Fakaaue ma e Tau Mahani ha Iehova
15. (a) Ko e ha e loto fakaaue ma e tau mahani ha Iehova kua aoga ki a Mose? (e) Ko e heigoa e tau huhu ka liga lagomatai a tautolu ke manamanatu fakahokulo ke he tau mahani takitaha ha Iehova?
15 Ko e loto fakaaue ma e tau mahani ha Iehova ka lagomatai foki a Mose he fakafehagai mo e tau tagata. Ne tohi he Esoto 34:5-7 ne haele e Atua ki mua a Mose mo e talahau: ‘Ko Iehova, ko Iehova, ko e Atua fakaalofa noa mo e fakaalofa kua fakatuai hana ita, to lahi e fakaalofa-totonu, to fakamoli. Kua tumau hana fakaalofa to hoko ke he afe he tau hau; kua fakamagalo foki e ia e mahani hepehepe, mo e holifono, mo e hala, ke e nakai toka noa e ia a lautolu kua hala, ka e taui ni e hala he tau matua ke he ha lautolu a fanau, mo e fanau he ha lautolu a fanau, ke hoko ke he tolu mo e fa e hau.’ Kia fai magaaho ke manamanatu fakahokulo ke he tau kupu ia. Huhu ki a koe ni: ‘Ko e heigoa e kakano he tau mahani takitaha? Fakakite fefe ai e Iehova? Maeke fefe he tau leveki Kerisiano ke fakatata e mahani nei? Kua lata ke fakaohooho fefe he taha mahani pauaki e tau mena ne taute takitokotaha e tautolu?’ Kikite ke he falu fifitakiaga.
16. Maeke fefe ia tautolu ke fakahokulo e loto fakaaue ha tautolu ke he fakaalofa noa he Atua, mo e ko e ha kua aoga ke taute e mena nei?
16 Ko Iehova ko e ‘Atua he fakaalofa noa mo e fakaalofa noa.’ Kaeke ha ha ia koe e tohi fakakakano Insight on the Scriptures, he ha he totou e mena ne fakamaama i lalo he “Mercy”? Po ke kumikumi ke he matakupu ia he fakaaoga e Watch Tower Publications Index po ke polokalama Watchtower Library (CD-ROM) he komopiuta. * Fakaaoga e concordance ke kumi e tau kupu tohi ne hagaao ke he fakaalofa noa. To mailoga e koe, ke lafi ke he fakaataaga ma e fakamama he fakahala he falu a magaaho, ne putoia e fakaalofa noa ha Iehova mo e fakaalofa hofihofi noa. Kua omoi ai e Atua ke tamai e totokaaga ke he tau tagata hana. Ko e fakamoliaga he mena nei, ne foaki he Atua he puhala fakatino mo e fakaagaga ke he tau Isaraela he fenoga a lautolu ke he Motu he Maveheaga. (Teutaronome 1:30-33; 8:4) Ne foaki he fakaalofa noa a Iehova e fakamagaloaga he magaaho ka hehe ai. Ne fakakite e ia e fakaalofa noa ke he tau tagata hana i tuai. Ti kua lata lahi ai foki he tau fekafekau hana he vaha fou nei ke fakakite e fakaalofa hofihofi noa ke he taha mo e taha!—Mataio 9:13; 18:21-35.
17. Maeke fefe he maamaaga ha tautolu ke he fakaalofa hofihofi ha Iehova ke fakatokoluga e tapuaki moli?
17 Kua kapitiua e fakaalofa noa a Iehova mo e fakaalofa hofihofi. Kaeke fai tohi fakamaama kupu a koe, totou e mena ne talahau i lalo he kupu “gracious.” Fakatatai mo e tau kupu tohi ne hagaaki ke he fakaalofa hohofi ha Iehova. Ne fakakite he Tohi Tapu ko e fakaalofa hofihofi ha Iehova kua putoia ai e manamanatu fakaalofa ma lautolu ne nakai muhukoloa he tau tagata hana. (Esoto 22:26, 27) He ha motu ni, ko e tau tagata kehe mo e falu foki, to liga hokotia a lautolu ke he tuaga nakai muhukoloa. He magaaho ne fakaako e tau tagata hana ke nakai fakamailoga tagata mo e ke fakakite e totonu ki a lautolu pihia, ne fakamanatu e Iehova ki a lautolu, ne eke foki a lautolu ko e tau tagata kehe—i Aikupito. (Teutaronome 24:17-22) Ka e kua a tautolu ko e tau tagata he Atua he vaha nei? He fakaalofa hohofi a tautolu ka lagomatai a tautolu ke kaufakalataha mo e ke futia mai falu ke he tapuakiaga ha Iehova.—Gahua 10:34, 35; Fakakiteaga 7:9, 10.
18. Ko e heigoa kua ako e tautolu mai he fakakaupaaga ne hataki age e Iehova ki a Isaraela hagaao ke he tau puhala he tau tagata he falu a motu?
18 Pete he manamanatu totonu ke he tau tagata he falu motu, kua nakai lata ke mua atu ke he fakaalofa ha Isaraela ma Iehova mo e hana tau fakatufono he mahani mitaki. Ati kua hataki e tau Isaraela ke nakai mumui ke he tau puhala he tau motu ne agaagai, nakai ke hiki e tau aga fakalotu mo e tau puhala moui feuaki ha lautolu. (Esoto 34:11-16; Teutaronome 7:1-4) Kua hagaao foki ki a tautolu he vaha nei. Kua lata ia tautolu ke eke mo tau tagata tapu, ke tuga e Atua tapu ha tautolu, ko Iehova.—1 Peteru 1:15, 16.
19. Maeke fefe e maama ke he kitiaaga ha Iehova he tau mena hepe ke puipui e tau tagata hana?
19 Ke maeke ia Mose ke maama e tau puhala Hana, ne fakamahino ai e Iehova ko e pete he nakai talia e ia e hala, kua fakatuai a ia ke he ita. Ne fakaata e ia e tau tagata ke fai magaaho ke ako e tau fakatufono hana mo e fakatatau ki ai. Ka tokihala, ti fakamagalo e Iehova e hala, ka e nakai foaki e ia e tokanoaaga ne lata ke fakahala ma e tau hepehepe lalahi. Ne hataki age a ia ki a Mose to maeke he tau ohi a mui ke lauia, ke he mitaki po ke kelea, he tau mena ne taute he tau Isaraela. He loto fakaaue ma e tau puhala ha Iehova ka puipui e tau tagata he Atua neke tukupau e Atua ma e tau tutuaga ne fakatupu ni e lautolu po ke he talahau kua fakatuai a ia.
20. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fehagai fakamitaki mo e tau katofia talitonu ha tautolu pihia mo lautolu ne feleveia mo tautolu he fekafekauaga? (Salamo 86:11)
20 Kaeke manako a koe ke fakahokulo e iloilo hau ki a Iehova mo e tau puhala hana, kia fakaholo atu ke kumikumi mo e ke manamanatu fakalahi he magaaho ka totou e koe e Tohi Tapu. Kumikumi fakatekiteki ke he tau vala kehekehe ne mua ue atu he aga fakaperesona ha Iehova. Manamanatu mo e liogi ke he puhala ka liga fifitaki e koe e Atua mo e fakatatau katoatoa e moui hau ke he finagalo hana. To lagomatai he mena nei a koe ke kalo mai he tau hagahaga kelea, ke fehagai fakamitaki mo e tau katofia talitonu, mo e ke lagomatai e falu he o mai ke iloa mo e ofania e Atua mitaki ue atu ha tautolu.
[Matahui Tala]
^ para. 16 Ne taute fakailoa oti he Tau Fakamoli a Iehova.
Ko e Heigoa ne Ako e Koe?
• Ko e ha ne aoga e mahani totonu ma Mose, ti ko e ha ne aoga ma tautolu?
• Ko e heigoa e mitaki ne moua he fakatumau ke fakafehagai mo Farao mo e kupu ha Iehova?
• Ko e heigoa falu a matapatu fakaakoaga ne fakaako ki a Mose mo e kua hagaao mai foki ki a tautolu?
• Maeke fefe ia tautolu ke fakahokulo e maamaaga ha tautolu ke he tau mahani ha Iehova?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 9]
Ne fakapuloa fakamoli e Mose e kupu ha Iehova ki a Farao
[Fakatino he lau 11]
Ne fakakite e Iehova e tau fakatufono hana ki a Mose
[Fakatino he lau 12, 13]
Manamanatu fakahokulo ke he tau mahani ha Iehova