“Kia Kumikumi Hifo a Mutolu ki a Mutolu”

“Kia kamatamata e mutolu a mutolu, po kua ha ha i ai a mutolu ke he tua; kia kumikumi hifo a mutolu kia mutolu.”—2 KORINITO 13:5.

1, 2. (a) Maeke fefe a tautolu ke lauia he fakauaua hagaao ke he tau taofiaga ha tautolu? (e) Ko e heigoa e tuaga he senetenari fakamua i Korinito ne liga taute falu ke nakai iloa mitaki he puhala ke o ai?

KUA hoko e tagata fano fenoga ke he puhalatu ne ua e la. Kua fakauaua ko e puhala fe ka fano ai, ne ole ke he tau tagata o puhalatu ka e kehekehe ni e tau tali ne moua. Fakagogoa, ne nakai maeke a ia ke fenoga atu. Kua pihia e lauiaaga ka fakauaua hagaao ke he tau taofiaga ha tautolu. Kua maeke he fakauaua pihia ke fakatauhele e manamanatuaga ha tautolu ke taute e tau fifiliaga, ti eke ai a tautolu ke nakai iloa moli e puhala ke o ai.

² Ne mafuta hake e tuaga ne lauia pihia ke he falu tagata i loto he fakapotopotoaga Kerisiano he senetenari fakamua i Korinito, Heleni. Ko e “tau aposetolo kua mumua,” ne totoko e kotofaaga he aposetolo ko Paulo, he ui: “Kua mamafa hana tau tohi mo e malolo, ka ko e hana tino ka ha i ai kua lolelole ia, mo e hana kupu kua fakateaga ia.” (2 Korinito 10:7-12; 11:5, 6) Kua liga taute he tau onoonoaga pihia e falu i loto he fakapotopotoaga Korinito ke fakauaua hagaao ke he puhala ke o ai.

3, 4. Ko e ha kua lata a tautolu ke iloa e tomatomaaga ha Paulo ke he tau Korinito?

³ Ne fakatu e Paulo e fakapotopotoaga i Korinito he aahi atu a ia ki ai he 50 V.N. Ne nofo a ia i Korinito ke “ono e mahina, kua fakaako atu kia lautolu ke he kupu he Atua.” Moli, “ne tokologa foki e tau tagata Korinito ne fanogonogo, kua tua a lautolu, mo e papatiso.” (Gahua 18:5-11) Kua fiafia lahi a Paulo ke he tuaga fakaagaga he tau katofia talitonu hana i Korinito. Mua atu, ne tohi e tau Korinito ki a Paulo ma e fakatonuaga ke he falu a matagahua. (1 Korinito 7:1) Ati foaki age e ia ki a lautolu e tomatomaaga mitaki lahi.

⁴ “Kia kamatamata e mutolu a mutolu, po kua ha ha i ai a mutolu ke he tua,” he tohia e Paulo, “kia kumikumi hifo a mutolu kia mutolu.” (2 Korinito 13:5) He fakagahuahua e fakatonuaga nei ka puipui e tau matakainaga ia i Korinito mai he fakauaua hagaao ke he puhala ke o ai. To puipui pihia foki a tautolu he vaha nei. Ti, maeke fefe mogoia ia tautolu ke muitua ke he fakatonuaga ha Paulo? Maeke fefe ia tautolu ke kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua? Ti ko e heigoa ne putoia ki ai he kumikumi hifo a tautolu ki a tautolu?

‘Kia Kamatamata Po Kua Ha Ha a Mutolu ke he Tua’

5, 6. Ko e heigoa e tuaga ne ha ha ia tautolu ke kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua, ti ko e ha ne mitaki e tuaga ia?

⁵ He kamatamata, kua mahani ke ha ha ai e matapatu ne kamatamata ki ai mo e fakaveaga po ke tuaga hagaao ke he puhala ne taute ai e kamatamata. Ke he mena nei, nakai ko e tua e matapatu kamatamata—ko e tau taofiaga loga ne kuku ai a tautolu. Ti ko e matapatu ko tautolu ko e tau tagata takitokotaha. Ke taute e kamatamata, kua ha ha ia tautolu e tuaga mitaki katoatoa. Ne tohi he lologo ne fati he salamo ko Tavita: “Kua hakohako e fakatufono a Iehova, kua liuaki mai e agaga; kua fakamoli e talahau a Iehova, kua fakailoilo a lautolu kua goagoa. Kua tonu e tau fekau a Iehova, kua fakafiafia e loto, kua meā e tau poaki a Iehova, kua fakamaama e tau mata.” (Salamo 19:7, 8) Kua toka ai he Tohi Tapu e tau fakatufono mitaki katoatoa mo e tau poakiaga  tonu ha Iehova, hana tau fakamanatuaga fakamoli mo e tau poakiaga mea. Ko e fekau ne moua i loto ko e tuaga mitaki ke kamatamata.

⁶ Hagaao ke he fekau ia ne omoi he agaga he Atua, ne pehe e aposetolo ko Paulo: “Ko e kupu he Atua kua moui ia, mo e gahua malolo, kua mua foki hana matila ke he tau pelu oti kana kua matila fakafahiua, kua tuina foki ato vevehe tuai ai e loto mo e agaga, ko e tau fatia mo e tau uho hui, kua fakafili foki e tau manatu mo e tau fakafiliaga he tau loto.” (Heperu 4:12) E, maeke he kupu he Atua ke kamatamata e tau loto ha tautolu—ko e tau fatuakiloto moli ha tautolu. Maeke fefe ia tautolu ke fakagahua e fekau matila mo e malolo lahi nei ke he tau momoui ha tautolu? Kua talahau fakamoli he salamo e puhala kua lata ia tautolu ke fakagahuahua ai. Ne lologo e ia: ‘Uhoaki e tagata kua fiafia ke he fakatufono a Iehova, ti totou fakaeneene ke he tau fakatufono hana ke he aho katoa mo e po.’ (Salamo 1:1, 2) “Ko e fakatufono a Iehova” kua moua i loto he Kupu tohia he Atua, ko e Tohi Tapu. Kua lata ia tautolu ke fiafia he totou e Kupu ha Iehova. E, kua lata ia tautolu ke fai magaaho ke totou fakaeneene, po ke manamanatu fakahokulo ki ai. He taute e tautolu e mena nei kua lata ia tautolu ke fakaata a tautolu—ko e tau matapatu he kamatamata—ma e tau mena ne tohi hifo.

7. Ko e heigoa e puhala ne mua he kamatamata po kua ha ha a tautolu he tua?

⁷ Ko e puhala ne mua he kamatamata po kua ha ha a tautolu he tua, hanei ko e liogi mo e totou ti manamanatu fakahokulo ke he Kupu he Atua mo e kamatamata e tau mahani ha tautolu ko e felauaki nakai mo e tau mena ne ako e tautolu. Kua lata ia tautolu ke fiafia he loga lahi e lagomatai ke maama e Kupu he Atua.

8. Maeke fefe he tau tohi he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ke lagomatai po kua ha ha a tautolu ke he tua?

⁸ Kua foaki e Iehova e tau fakaakoaga mo e tau fakailoaaga puhala he tau tohi he “fekafekau fakamoli mo e loto matala,” ne fakamaama e tau Tohiaga Tapu. (Mataio 24:45) Ke fakatai ki ai, kikite e puha ne mataulu “Tau Huhu ke Manamanatu Fakahokulo Ki Ai” he matahiku he tau veveheaga oti he tohi Fakatata Atu ki a Iehova. * Ko e tau magaaho mitaki moli anei ke fakaata fakatagata ne foaki he vala nei he tohi! Ko e tau mataulu loga ne fakatutala ki ai he tau mekasini ha tautolu, Ko e Kolo Toko mo e Awake!, kua lagomatai foki a tautolu ke kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua. Hagaao ke he tau vala tala he tohi he Tau Fakatai i loto he tau fufuta fou he Ko e Kolo Toko, ne pehe taha fifine Kerisiano: “Kua aoga lahi e tau vala nei ki a au. Kua lagomatai au ke kamatamata po kua felauaki e vagahau, mahani, mo e aga haku ke he tau tutuaga tututonu ha Iehova.”

9, 10. Ko e heigoa e tau foakiaga ha Iehova ne lagomatai a tautolu ke fakatumau ke kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua?

⁹ Kua moua foki e tautolu e tau takitakiaga mo e tau fakamalolo loga he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, tau toloaga, mo e tau fonoaga. Kua ha ha ai e tau mena nei he tau foakiaga fakaagaga ne taute he Atua ma lautolu ne hagaao e perofeta a Isaia ki ai: “To hoko ni ke he tau aho a mui, to fakamau ai e mouga ha i ai e fale a Iehova ke he tapunu mouga he atu mouga, to fakatokoluga ai foki ki luga he tau matiketike, ti tafe atu ki ai e tau motu oti kana. To o mai foki e tau motu kehe loga, mo e pehe age a lautolu, O mai a, kia o hake a tautolu ke he mouga a Iehova, . . . to fakaako mai foki e ia a tautolu ke he hana tau puhala, ti o ai a tautolu ke he hana tau puhala.” (Isaia 2:2, 3) Ko e monuina moli ke moua e fakaakoaga pihia hagaao ke he tau puhala ha Iehova.

¹⁰ Kia nakai pokia e fakatonuaga mai ia lautolu ne kua lata fakaagaga, ti putoia ai e tau motua Kerisiano. Hagaao ki a lautolu, ne pehe e Tohi Tapu: ‘Ko e tau matakainaga na e, kaeke ke moua he tagata he taha holifono ko mutolu kua lata fakaagaga, kia liuaki mai e mutolu a ia kua pihia mo e loto he mahani molu, kia fakaeneene a koe neke kamatamata foki a koe.’ (Kalatia 6:1) Kua oue tulou moli a tautolu ke he foakiaga nei ke hikihiki a tautolu!

11. Ko e heigoa kua putoia ke he kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua?

 ¹¹ Ko e ha tautolu a tau tohi, tau feleveiaaga Kerisiano, tau tagata tane kotofa—ko e tau foakiaga homo ue atu mai ia Iehova. Ka e, ke kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua kua lata ke kumikumi fakatagata. Ti he magaaho ka totou e tautolu e tau tohi po ke fanogonogo ke he tomatomaaga faka-Tohiaga Tapu, lata ia tautolu ke huhu ki a tautolu ni: ‘Fakakite nakai he mena nei au? Taute nakai e au e mena nei? Kua omaoma nakai au ke he tau taofiaga faka-Kerisiano loga?’ Ko e aga ha tautolu ke he tau fakailoaaga ne moua puhala he tau foakiaga nei kua lauia ai foki e tuaga fakaagaga ha tautolu. “Ko e tagata kua omaoma ke he tino, kua nakai talia e ia e tau mena he [a]gaga he Atua; ha ko e mena goagoa ia kia ia,” he talahau he Tohi Tapu. “Ka ko e tagata kua omaoma ke he agaga, kua fakafili e ia e tau mena oti.” (1 Korinito 2:14, 15) Ti kua nakai kia lata a tautolu ke ukufakina ke fakatumau e onoonoaga mitaki mo e fakaagaga ke he tau mena ne totou he tau tohi, tau mekasini, mo e he falu tohi foki mo e ke he tau mena ne logona e tautolu mai he tau feleveiaaga mo e he tau motua?

“Kia Kumikumi Hifo a Mutolu kia Mutolu”

12. Ko e heigoa kua putoia ke he kumikumi hifo ki a tautolu ni?

¹² He kumikumi hifo a tautolu ki a tautolu kua putoia ai e filifilia fakatagata. E, kua liga ha ha a tautolu ke he kupu moli, ka ko e heigoa e tuaga fakaagaga ha tautolu? He kumikumi hifo ki a tautolu ni kua lata ke fakakite moli e motua mo e loto fakaaue moli ma e tau foakiaga fakaagaga.

13. Hagaao ke he Heperu 5:14, ko e heigoa ne fakakite moli e motua ha tautolu?

¹³ Ko e heigoa e fakamoliaga he motua faka-Kerisiano ne lata ke mailoga ni e tautolu ia tautolu? Ne tohia he aposetolo ko Paulo: ‘Ko e tau mena kai kakano, kua lata ia mo e tau tagata motua, ko lautolu ni kua fakamahani e tau manamanatuaga ke mailoga e tau mena mitaki mo e tau mena kelea.’ (Heperu 5:14) Kua fakakite e tautolu e fakamoliaga kua motua he fakamahani e tau manamanatuaga ha tautolu. Ti tuga e falu alaga he tino he tagata poitufi ne lata ke fakaako ato mahani lahi a ia mo e sipote hana, ko e tau manamanatuaga ha tautolu kua lata ke fakamahani he fakagahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu.

14, 15. Ko e ha kua lata ia tautolu ke lali fakamakai ke fakaako e tau mena hokulo ne kakano lahi ke he Kupu he Atua?

¹⁴ Ka e, ato fakamahani e tau manamanatuaga ha tautolu kua lata ia tautolu ke moua fakamua e iloilo. Ha ko e mena nei, kua aoga lahi e fakaako fakatagata fakamakai. He taute tumau e tautolu e fakaakoaga fakatagata—mua atu ke he tau mena hokulo he Kupu he Atua—to tupu ki mua e tau manamanatuaga ha tautolu. He tau tau kua mole, kua loga e tau mataulu tala hokulo ne fakatutala ki ai i loto he Ko e Kolo Toko. Fefe e aga ha tautolu ka fuke ke he tau vala tala ne fakatutala ke he tau kupu moli ne hokulo lahi e kakano? Kua lali kia a koe ke kalo mai ha kua ‘ha i ai falu a kupu kua uka ke maama’? (2 Peteru 3:16) Ke he taha fahi, kua lali fakalahi a tautolu ke maama e tau mena ne talamai.—Efeso 3:18.

 ¹⁵ Ka e kua ka uka e fakaakoaga fakatagata ki a tautolu? Kua latatonu ke eketaha ke moua po ke feaki e manako ki ai. * (1 Peteru 2:2) Ke hokotia ke motua kua lata ia tautolu ke ako ke futia mai e huhua he tau mena kai kakano, ko e tau kupu moli ne hokulo lahi e kakano ke he Kupu he Atua. Neke nakai tupu e tau manamanatuaga ha tautolu. Ka e he fakakite e fakamoliaga kua motua, kua mua atu mai he moua e manamanatuaga. He moui he tau aho takitaha kua lata ia tautolu ke fakaaoga e iloilo ne moua e tautolu puhala he fakaakoaga fakatagata fakamakai.

16, 17. Ko e heigoa e tomatomaaga ne foaki he tutaki ko Iakopo hagaao ke he “tau tagata omaoma ke he kupu”?

¹⁶ Ko e fakamoliaga ki a tautolu ni kua kitia foki ke he tau fakakiteaga he loto fakaaue ha tautolu ma e kupu moli—ko e tau gahua ha tautolu ke he tua. He fakaaoga e fakataiaga malolo lahi ke fakamaama e fahi nei he filifiliaaga fakatagata, ne pehe e tutaki ko Iakopo: “Kia eke a mutolu mo tau tagata omaoma ke he kupu, ka e aua neke fanogonogo hokoia ki ai, ke fakahehe ai e mutolu a mutolu. Ka fanogonogo taha ke he kupu ka e nakai oma ki ai, kua lata e tagata ia mo e tagata kua kitekite ke he hana mata ni ke he fakaata. Ha ko e mena kua kitekite atu a ia kia ia, ti fano kehe ai mo e nimo agataha ia ia po ke fefe e mata hana. Ka ko ia kua kikite ke he fakatufono kua katoatoa e mitaki ha i ai e tokanoaaga, mo e tumau ki ai, kua nakai fanogonogo fakanimonimo e tagata ia, ka kua eke e ia e gahua, to monuina e ia ke he hana omaoma.”—Iakopo 1:22-25.

¹⁷ Ne talahau e Iakopo: ‘Kia kikite ke he fakaata he kupu he Atua, mo e filifilia ne koe a koe. Taute tumau ai, mo e kumikumi hifo ki a koe ni mo e tau mena ne totou e koe ke he kupu he Atua. Ti, nakai mafiti ke fakanimonimo e tau mena ne kitia e koe. Taute e tau fakahakohakoaga kua lata.’ He muitua ke he fakatonuaga nei ka liga tamai e paleko.

18. Ko e ha kua paleko ai he muitua ke he fakatonuaga ha Iakopo?

¹⁸ Ke fakatai ki ai, kikite ke he poakiaga ke fakalataha ke he gahua fakamatala he Kautu. “Ko e loto ke talia ai, ke hoko mai ai e tututonu,” he tohia e Paulo, “ka ko e gutu ke talahau ai, ke hoko mai ai e fakamouiaga.” (Roma 10:10) Ke fakapuloa he tau gutu ha tautolu e fakamouiaga ma e tau tagata kua lata ke taute e tau hikihikiaga loga. He fakalataha ke he gahua fakamatala kua nakai mukamuka ke he laulahi ia tautolu. Ke fakamakutu ki ai mo e tuku e gahua ia ke he mena kua lata he tau momoui ha tautolu kua lata ke taute foki e falu a hikihikiaga mo e foaki noa. (Mataio 6:33) Ka e he eke a tautolu mo tau tagata omaoma ke he gahua foaki nei he Atua, kua fiafia a tautolu ha ko e fakaheke ne tamai ki a Iehova. Ti ko tautolu nakai ko e tau tagata fakapuloa fakamakutu he Kautu?

19. Ko e heigoa kua lata ke putoia ke he gahua ha tautolu ke he tua?

¹⁹ Kua lata ke katoatoa fefe e tau gahua ha  tautolu ke he tua? Ne tohi e Paulo: “Ko e tau mena foki kua ako ai a mutolu, mo e talia e mutolu, ne fanogonogo foki mo e kitia mai e mutolu kia au, kia eke e mutolu e tau mena ia; to ha ia mutolu e Atua hana e monuina.” (Filipi 4:9) Kua fakamoli e tautolu a tautolu he fakagahuahua e tau mena ne ako, talia, logona, mo e kitia e tautolu—ko e puhala katoatoa he tukuleleaga mo e tutaki faka-Kerisiano. “Ko e puhala hanai ke o ai,” he talahau e Iehova puhala he perofeta ko Isaia.—Isaia 30:21.

20. Ko e heigoa e vahega tagata ne fakamonuina lahi ke he fakapotopotoaga?

²⁰ Ko e tau tagata tane mo e tau fifine ne fakaako fakamakai e Kupu he Atua, ne fakamatala fakamakutu e tala mitaki, ne tututonu ke he mahani fakamoli ha lautolu, mo e lalago fakamoli e Kautu nukua fakamonuina lahi ke he fakapotopotoaga. Kua lafi e ha ha i ai ha lautolu ke he malolo he fakapotopotoaga ne fakalataha a lautolu ki ai. Ne eke moli a lautolu ke lagomatai lahi, mua atu ha kua tokologa e tagata fou ke leveki. He tokaloto e tautolu e fakatonuaga ha Paulo ‘kia kamatamata po kua ha ha a tautolu ke he tua, kia kumikumi hifo a tautolu kia tautolu,’ kua eke foki a tautolu ke mitaki e fakaohoohoaga ke he falu.

Kia Fiafia he Taute e Finagalo he Atua

21, 22. Maeke fefe ia tautolu ke fiafia he taute e finagalo he Atua?

²¹ “Haku Atua na e, kua fiafia au ke he hāu a finagalo,” he lologo he Patuiki ko Tavita ha Isaraela i tuai, “ha i loto ia au hau a fakatufono.” (Salamo 40:8) Kua fiafia a Tavita ke taute e finagalo he Atua. Ko e ha? Ha kua haia e fakatufono ha Iehova he loto ha Tavita. Kua nakai tehatehaua a Tavita ke he puhala ke fano ai.

²² Ka ha ha e fakatufono he Atua i loto ia tautolu, to iloa moli e tautolu e puhala ke o ai. Kua fiafia lahi a tautolu ke taute e finagalo he Atua. Ko e mena ia, kia “eke taha” a tautolu he fekafekau ki a Iehova mai he tau loto.—Luka 13:24.

[Tau Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Puhala fe ka kamatamata e tautolu a tautolu po kua ha ha he tua?

• Ko e heigoa ne putoia ki ai he kumikumi hifo a tautolu ki a tautolu?

• Ko e heigoa e fakamoliaga ka foaki e tautolu kua motua faka-Kerisiano?

• Maeke fefe he tau gahua he tua ha tautolu ke lagomatai ke filifilia e tautolu a tautolu?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 15]

Iloa nakai e koe e puhala ne mua he kamatamata po kua ha ha a koe ke he tua?

[Fakatino he lau 16]

Kua fakakite e tautolu e fakamoliaga kua motua faka-Kerisiano a tautolu he fakagahuahua e tau manamanatuaga ha tautolu

[Tau Fakatino he lau 17]

Kua fakamoli e tautolu a tautolu he ‘nakai eke ko e tau tagata fanogonogo fakanimonimo, ka ko e tau tagata omaoma ke he kupu’