Tua Fakamoli Nakai a Koe ke he Tau Mena Oti Kana?
Tua Fakamoli Nakai a Koe ke he Tau Mena Oti Kana?
‘Ko ia ne tua fakamoli ke he mena tote, to fakamoli foki a ia ke he tau mena loga.’—Luka 16:10.
1. Ko e heigoa taha puhala ne tua fakamoli ai a Iehova?
HE FANO fakahaga e aho, kua kitia nakai e koe e mena ne tupu ke he ata he akau? Kua hikihiki tumau e lahi mo e tuaga hana! Ko e tau laliaga mo e tau maveheaga he tagata kua mahani ke hikihiki tuga ne ata he akau. Ke he taha fahi, ko Iehova ko e Atua kua nakai hiki a ia mo e tau vaha. Hagaao ki a ia ko e “Matua he maama,” ne pehe e aposetolo ko Iakopo: “Ko ia nakai ha i ai ha mena hikihikifano, po ke mafoki fakatote.” (Iakopo 1:17) Ko Iehova kua tatai tumau mo e mauokafua, pihia foki ke he tau matafeiga ikiiki lalahi. Ko ia ‘ko e Atua he tua fakamoli.’—Teutaronome 32:4.
2. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke kamatamata e tautolu a tautolu po kua tua fakamoli? (e) Ko e heigoa e tau huhu hagaao ke he tua fakamoli ka fakatutala a tautolu ki ai?
2 Fefe e onoonoaga he Atua ke he mauokafua he tau tagata tapuaki hana? Ke he puhala tatai mo Tavita, ne talahau hagaao ki a lautolu: “Kua fia kitia e au e tau tagata [“tua,” NW] fakamoli he motu ke nofo mo au; ko ia ne fano ke he puhala hakohako, ko ia ni ke fekafekau mai kia au.” (Salamo 101:6) E, kua fiafia a Iehova ke he tua fakamoli he tau fekafekau hana. Mo e kakano mitaki, ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Hanai, kua lata mo e tau fekafekau kua toka ki ai e tau mena, kia takitokotaha mo e [“tua,” NW] fakamoli.” (1 Korinito 4:2) Ko e heigoa ne putoia ke he tua fakamoli? Ko e heigoa e tau puhala he moui kua lata ai ia tautolu ke tua fakamoli? Ko e heigoa e tau monuina he “fano ke he puhala hakohako”?
Kakano he Tua Fakamoli
3. Ko e heigoa ne fakakite po kua tua fakamoli a tautolu?
3 ‘Kua tua fakamoli ni e fekafekau ko Mose,’ he talahau he Heperu 3:5. Ko e heigoa ne taute e perofeta ko Mose ke tua fakamoli? He atihake mo e taute e fakatokatokaaga ma e faituga utafano, “ti eke ni e Mose tuga ne tau mena oti ne poaki mai e Iehova kia ia, ne eke pihia ni e ia.” (Esoto 40:16) Ko e tau tagata tapuaki ha Iehova, kua fakakite e tautolu e tua fakamoli he fekafekau omaoma ki a ia. Ti putoia ai ke he mena nei e fakatumau ha tautolu ke mahani fakamoli ki a Iehova he fehagai mo e tau kamatamata uka mo e velagia. Pete ia, ko e kautu mai he fehagai mo e tau kamatamata lalahi nakai ko e puhala hokoia ke fakakite e tua fakamoli ha tautolu. ‘Ko ia ne tua fakamoli ke he mena tote, to tua fakamoli foki a ia ke he tau mena loga,’ he talahau e Iesu, ‘ka ko ia ne hepehepe ke he mena tote, to hepehepe foki a ia ke he tau mena loga.’ (Luka 16:10) Kua lata ia tautolu ke fakatumau ke tua fakamoli pihia foki ke he tau mena kua tuga e ikiiki.
4, 5. Ko e heigoa ne fakakite he tua fakamoli ha tautolu “ke he mena tote”?
4 Ke omaoma he tau aho takitaha “ke he mena tote” kua aoga ke he ua e kakano. Fakamua, kua fakakite mai e logonaaga ha tautolu hagaao ke he pule katoatoa a Iehova. Manamanatu ke he kamatamata he mahani fakamoli ne tuku i mua he hoa tagata fakamua, ko Atamu mo Eva. Ko e poakiaga ne nakai uka ia laua ke omaoma. Ha kua fakaata ki a laua e tau mena kai oti he kaina ko Etena, kua tahamaka ni e akau kua nakai lata ia laua ke kai e fua lakau—“ko e akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea.” (Kenese 2:16, 17) Ko e tua fakamoli ha laua he omaoma e poaki mukamuka ia ka fakatata kua lalago he hoa tagata fakamua e pule a Iehova. He muitua ke he tau fakaakoaga ha Iehova he tau aho takitaha he tau momoui ha tautolu ka fakakite kua haia a tautolu he fahi he pule katoatoa a Iehova.
5 Uaaki, ko e tau mahani ha tautolu “ke he mena tote” kua lauia e puhala ka tali atu a tautolu “ke he tau mena loga,” ko e magaaho ka fehagai a tautolu mo e tau matakupu lalahi mahaki he moui. Hagaao ki ai, mailoga e mena ne tupu ki a Tanielu mo e tau kapitiga Heperu tokotolu hana—ko Hanania, Mesaelu, mo Asaria. Ne uta fakapaea a lautolu ki Papelonia he 617 F.V.N. He ikiiki agaia, liga he tau tau fuata mui ha lautolu, ne tuku a lautolu tokofa nei he lotopa he Patuiki ko Nepukanesa. Ati “kotofa foki he patuiki e tau mena kai ma lautolu ke he taha aho mo e taha aho he tau mena ne taumafa ai e patuiki, katoa mo e uaina ne inu ai a ia, tolu e tau ke taute ai a lautolu; ka mole ia ti tutu ai a lautolu ki mua he patuiki.”—Tanielu 1:3-5.
6. Ko e heigoa e kamatamata ne fehagai mo Tanielu mo e tau kapitiga Heperu tokotolu hana he lotopa he patuiki i Papelonia?
6 Ka ko e tau mena kai he patuiki Papelonia kua foaki e paleko ke he tau fuata Heperu tokofa. Ko e tau mena kai ne fakatapu he Fakatufono faka-Mose kua liga lafi ke he tau mena ne taumafa ai e patuiki. (Teutaronome 14:3-20) Ko e tau manu ne keli kua liga nakai fakatafe fakamitaki e toto, ti ke kai e tau vala manu pihia ka holitu e Fakatufono he Atua. (Teutaronome 12:23-25) Kua liga poa foki e tau mena kai ke he tau tupua ta, ha ko e mahani fakamotu he tau tagata tapuaki Papelonia ato kai e kaiaga fakaaue.
7. Ko e heigoa ne fakakite he omaoma ha Tanielu mo e tau kapitiga tokotolu hana?
7 Moli ni kua nakai lahi e manamanatuaga ke he fakakikili he tau mena kai he fale he patuiki Papelonia. Pete ni ia, ne fakamalolo a Tanielu mo e tau kapitiga hana ke nakai takiva e tau loto ha lautolu he kai e tau mena kai ne fakatapu he Fakatufono he Atua ki a Isaraela. Ko e matakupu ainei ne lauia e mahani fakamoli mo e tua fakamoli ha lautolu ke he Atua. Ne ole a lautolu ma e tau fua lakau mo e magavai, ti foaki ai ki a lautolu. (Tanielu 1:9-14) Ke he falu tagata he vaha nei, ko e mena ne taute he tau fuata tokofa ia kua tuga e mena tote. Pete ni ia, ne fakakite he omaoma ke he Atua e tuaga ha lautolu ke he matakupu he pule katoatoa a Iehova.
8. (a) Ko e heigoa e kamatamata velagia he mahani fakamoli ne fehagai mo e tau Heperu tokotolu? (e) Ko e heigoa e fakahikuaga he kamatamata, mo e ko e heigoa ne fakatata he mena nei?
8 He tua fakamoli ke he mena kua tuga e tote nukua tauteute aki e tau kapitiga tokotolu ha Tanielu ke fahia ke he tau kamatamata lalahi. Fuluhi ke he veveheaga 3 he tohi ha Tanielu he Tohi Tapu, mo e totou ke he puhala ne fehagai e tau Heperu tokotolu mo e fakahala mate he fakaheu ke tapuaki e tupua auro ne fakatu he Patuiki ko Nepukanesa. He tamai ki mua he patuiki, ne talahau e lautolu e fifiliaga mo e mauokafua ha lautolu: “Kaeke ke pihia, kua maeke ni ke he Atua ha mautolu, kua fekafekau ki ai a mautolu ke laveaki a mautolu mai he gutuumu ne puho ai e afi, to laveaki mai ni e ia a mautolu he pule hau, ko e patuiki na e. Ha ko e mena, ka nakai pihia, kia iloa e koe ko e patuiki na e, nakai fekafekau a mautolu ke he tau atua hau, ko e tupua auro foki kua fakatu e koe nakai ni hufeilo ki ai a mautolu.” (Tanielu 3:17, 18) Ti laveaki nakai e Iehova a lautolu? Ne mamate e tau leoleo ne tolo e tau fuata ki loto he gutuumu kaka he afi, ka kua momoui e tau Heperu tokotolu tua fakamoli—mo e o mai a lautolu ki fafo mo e nakai vela he afi he gutuumu! Ko e puhala mitaki ne fakatu tuai kua lagomatai a lautolu ke tua fakamoli ke he kamatamata velagia ia. Kua nakai kia fakakite he mena nei e aoga he tua fakamoli ke he tau mena ikiiki?
Tua Fakamoli Hagaao ke he “Koloa he Mahani Hepehepe”
9. Ko e heigoa e maamaaga he tau kupu ha Iesu ne fakamau ia Luka 16:10?
9 Fakamua to talahau e matapatu fakaakoaga ko e tagata ne tua fakamoli ke he tau mena kua tuga e ikiiki kua tua fakamoli foki ke he tau mena aoga lalahi, ne tomatoma e Iesu e tau tagata fanogonogo hana: “Ko e koloa he mahani hepehepe kia eke ai e mutolu e tau kapitiga ma mutolu, kia talia ai e lautolu a mutolu ke he tau fale tukulagi, ka toka kehe ai a mutolu.” Ne talahau foki e ia ke tua fakamoli ke he mena tote. Ti talahau e Iesu: “Kaeke foki kua nakai fakamoli a mutolu ke he koloa he mahani hepehepe, ke tuku atu e hai kia mutolu e koloa moli ke leveki? . . . Nakai maeke ke he taha fekafekau ke fekafekau ke he na iki tokoua; ha ko e mena fakavihia e ia taha, ka e fakaalofa atu ke he taha; ka nakai pihia, ti piki atu a ia ke he taha, ka e fakateaga ke he taha. Nakai maeke ia mutolu ke fekafekau ke he Atua mo Mamone.”—Luka 16:9-13.
10. Maeke fefe ia tautolu ke fakatata e tua fakamoli he fakaaoga e tautolu e “koloa he mahani hepehepe”?
10 Ke he tohiaga ia, ko e hagaaoaga fakamua he tau kupu ha Iesu ia Luka 16:10 kua hagaaki ke he fakaaogaaga he “koloa he mahani hepehepe,” ko e tau koloa fakatino ha tautolu. Kua hepehepe ai e tau mena ia ha ko e tau koloa fakatino—mua atu ke he tupe—ne pule he tau tagata agahala. Mua atu, ko e manako ke moua e tau koloa loga ka takitaki atu a tautolu ke he tau gahua hepehepe. Kua fakakite e tautolu e tua fakamoli he fakagahua e pulotu ke he puhala ne fakaaoga e tautolu e tau koloa fakatino ha tautolu. He nakai fakaaoga e tau koloa ia ma e tau foliaga lotokai, kua lata ia tautolu ke fakaaoga e tau koloa ia ke fakatolomaki e tau mena he Kautu mo e lagomatai a lautolu ne manako. He tua fakamoli ke he puhala nei, kua kapitiga a tautolu mo Iehova ko e Atua mo Iesu Keriso, ne toka ai e “tau fale tukulagi.” To uta e laua a tautolu ke he tau fale nei, ti foaki ki a tautolu e moui tukulagi pete ke he lagi po ke Parataiso he lalolagi.
11. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke mataofi mai he fakamaama ke he tau tagata he fale kua talia e tautolu e tau mena fakaalofa noa ke he gahua he lalolagi katoa ne taute he Tau Fakamoli a Iehova?
11 Manamanatu foki ke he tau mena ne foaki e tautolu ke he tau tagata ne toka hifo e tautolu e tau Tohi Tapu po ke tau tohi ne fakave ke he Tohi Tapu, he fakapuloa e tautolu e fekau he Kautu mo e fakamaama ki a lautolu kua talia e tautolu e tau mena fakaalofa noa ke he gahua he lalolagi katoa ne taute he tau tagata ha Iehova. Kua nakai kia foaki e tautolu ki a lautolu e fifiliaga ke fakaaoga fakapulotu e tau koloa fakatino ha lautolu? Pete kua tuhi e hagaaoaga fakamua ha Luka 16:10 ke he fakaaogaaga he tau koloa fakatino, ko e matapatu fakaakoaga i ai kua hagaaki foki ke he falu puhala he moui.
Aoga Moli e Mahani Fakamoli
12, 13. Ko e tau puhala fe ne kua lata ia tautolu ke fakatata e mahani fakamoli?
12 Ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Kua taofi e mautolu ha ha ia mautolu e loto manamanatu hifo [“fakamoli,” NW], kua loto a mautolu ke mahani mitaki ke he tau mena oti kana.” (Heperu 13:18) Ko e “tau mena oti kana” kua lauia ai e tau mena oti ne putoia ke he fakaaogaaga he tau tupe. Kua totogi mafiti e tautolu e tau kaitalofa mo e tau tukuhau ha tautolu mo e mahani fakamoli. Ko e ha? Kua taute pihia e tautolu ha ko e ha tautolu a loto manamanatu mo e mua atu ha ko e fakaalofa ma e Atua mo e he omaoma ke he tau fakaakoaga hana. (Roma 13:5, 6) Ko e heigoa e aga ha tautolu he magaaho ka moua taha mena ne nakai ko e ha tautolu? Kua lali a tautolu ke liuaki ai ke he tagata he hana koloa. Ko e fakamatala mitaki lahi ha anei he magaaho ka fakamaama e tautolu e mena ne fakaohooho aki a tautolu ke liuaki e koloa he tagata!
13 He tua fakamoli mo e mahani mitaki ke he tau mena oti kua lata ke mahani fakamoli foki he tau gahuaaga ha tautolu. He mahani fakamoli tumau ke he tau gahua ha tautolu ka fakakite e tau puhala he Atua ne hukui e tautolu. Kua nakai “kaiha” e tautolu e tau tula he fakatevateva. Ka e, gahua lahi a tautolu, ke tuga ki a Iehova. (Efeso 4:28; Kolose 3:23) He kumikumiaga ke he taha motu i Europa, kua fatipiko e fafati tolu he puke tagata gahua he ole ke he toketa ma e tohi ke nofo he gagao. Ko e tau fekafekau moli he Atua kua nakai talaga e tau fakamolemole he kalo neke fano ke gahua. He falu magaaho, ne foaki ke he Tau Fakamoli a Iehova e tau tutuaga mahuiga ha kua mailoga he tau takitaki gahua e mahani fakamoli mo e gahua lahi ha lautolu.—Tau Fakatai 10:4.
Tua Fakamoli ke he Fekafekauaga Kerisiano ha Tautolu
14, 15. Ko e heigoa falu puhala kua maeke ia tautolu ke tua fakamoli ke he fekafekau faka-Kerisiano?
14 Fakakite fefe e tautolu e tua fakamoli ke he fekafekauaga ne kotofa mai ki a tautolu? “Kia uta mau e tautolu e poa fakaheke ke he Atua,” he talahau he Tohi Tapu, “ko e fua haia he tau laugutu ha [t]autolu, kua fakaaue atu ke he hana higoa.” (Heperu 13:15) Ko e puhala ne mua ke fakakite e tua fakamoli ke he fekafekau he fonua ko e fakalataha tumau ki ai. Ti ko e ha ne fakaata e tautolu e mahina ke mole he nakai fakamatala hagaao ki a Iehova mo e tau finagalo hana? He fakalataha tumau ke he gahua fakamatala ka lagomatai foki a tautolu ke fakaholo ki mua e tau makutu mo e aoga mitaki ha tautolu.
15 Taha puhala mitaki ke fakakite e tua fakamoli ke he fekafekau he fonua ko e fakagahua e tau lagomataiaga ne moua i loto he Ko e Kolo Toko mo e Ha Tautolu a Fekafekauaga he Kautu. He magaaho ne tauteute tuai mo e fakaaoga e tautolu e tau fakafeleveiaaga ne fakakite mai po ke falu ne lauia mitaki, kua nakai kia fua loga e fekafekauaga ha tautolu? Ka feleveia a tautolu mo e tau tagata ne fakakite e fiafia ke he fekau he Kautu, kua mafiti nakai a tautolu ke feaki e fiafia ia? Ka e kua foki e tau fakaakoaga Tohi Tapu ne liga kamata e tautolu mo e tau tagata ne fiafia? Kua mauokafua mo e tua fakamoli nakai a tautolu he leveki a lautolu? Ko e tua fakamoli ha tautolu ke he fekafekauaga ka takitaki atu ke he moui ma tautolu mo e ma lautolu ne fanogonogo mai.—1 Timoteo 4:15, 16.
Fakatumau ke Vevehe Mai he Lalolagi
16, 17. Ko e heigoa e tau puhala kua lata ia tautolu ke fakakite kua vevehe mai a tautolu he lalolagi?
16 He liogi ke he Atua, ne pehe a Iesu ke he tau tutaki hana: “Kua tuku atu e au hau a kupu kia lautolu; kua fakavihia he lalolagi a lautolu, ha ko e mena nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu; tuga na au, nakai ko e tagata he lalolagi au. Nakai liogi au kia uta kehe e koe a lautolu he lalolagi, ka kia leveki atu e koe a lautolu mai ia ia ne mahani kelea. Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu, ke tuga foki au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” (Ioane 17:14-16) Liga kua mauokafua mo e fakamalolo a tautolu ke fakatumau ke vevehe mai he lalolagi he hagaao ke he tau matakupu lalahi, tuga e tu uho, tau aho okioki fakalotu mo e tau aga, mo e mahani feuaki. Ka e kua, mogoia, e tau mena ikiiki lalahi? Kua pihia kia ha kua nakai mailoga e tautolu, kua liga fakaohooho he tau puhala he lalolagi a tautolu? Ke tuga anei, ka nakai mataala a tautolu, ko e mukamuka ha ia he puhala tauteute ha tautolu ke fulufagu mo e nakai gali! Ke tua fakamoli kua lata ke “maimaina mo e mahani fakalatalata” ke he tau tapulu mo e tauteuteaga ha tautolu. (1 Timoteo 2:9, 10) E, ‘kua nakai tuku atu e tautolu kia taha ha mena ke tupetupe ai, neke talahaua kelea e gahua. Ka kua fakakite e tautolu a tautolu ke he tau mena oti ko e tau fekafekau he Atua.’—2 Korinito 6:3, 4.
17 Mai he manako ke fakaheke a Iehova, ati tauteute a tautolu ke he puhala gali ma e ha tautolu a tau feleveiaaga he fakapotopotoaga. Kua moli pihia ka feleveia a tautolu ke he tau fakapotopotoaga lalahi he tau toloaga mo e tau fonoaga ha tautolu. Kua lata e tau tauteute ha tautolu ke felauaki mitaki mo e lilifu. Kua eke e mena nei mo fakamatala ki a lautolu ne onoono mai. Kua kitekite mai foki e tau agelu ke he tau gahua ha tautolu, tuga ne kitekite a lautolu ke he tau gahua a Paulo mo e tau kapitiga Kerisiano hana. (1 Korinito 4:9) Ko e moli, kua lata ia tautolu ke mitaki tumau e tau tauteuteaga. Ke he falu, ke tua fakamoli ke he fifiliaga he tau mena tui kua tuga e mena tote, ka e ke he fofoga he Atua kua aoga lahi.
Tau Monuina ma e Tua Fakamoli
18, 19. Ko e heigoa e tau monuina ne fua mai he tua fakamoli?
18 Kua talahau e tau Kerisiano moli ko e “tau fekafekau pule mitaki ke he tau mena fakaalofa [“noa,” NW] kehekehe he Atua.” Ha kua pihia, hane “fakalata [a lautolu] ke he malolo kua foaki mai he Atua.” (1 Peteru 4:10, 11) Mua atu, ha ko e tau fekafekau, kua kotofa mai ki a tautolu e tau mena ne nakai ko e ha tautolu—ko e tau fakakiteaga he fakaalofa noa he Atua, putoia ai e fekafekauaga. He fakakite e tautolu a tautolu ko e tau fekafekau pule mitaki, kua falanaki a tautolu ke he malolo ne foaki he Atua, ‘ko e malolo lahi ue atu.’ (2 Korinito 4:7) Ko e fakamahani mitaki ha ia ke lagomatai a tautolu ke fakafehagai ke he ha kamatamata ka hohoko mai anoiha!
19 Ne lologo e salamo: ‘Kia fakaalofa a mutolu kia Iehova ko mutolu oti kana hana kua fakamoli; kua leveki e Iehova a lautolu kua tua fakamoli.’ (Salamo 31:23) Kia fakamalolo a tautolu ke fakakite e tautolu a tautolu ke tua fakamoli, kua mauokafua katoatoa ko Iehova “ko e Fakamoui he tau tagata oti, ka e au atu kia lautolu kua tua [“fakamoli,” NW].”—1 Timoteo 4:10.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e ha kua lata ia tautolu ke tua fakamoli ke he mena tote’?
• Maeke fefe ia tautolu ke fakakite e tua fakamoli hagaao
ke he mahani fakamoli?
ke he fekafekauaga?
ke he fakatumau ke vevehe mai he lalolagi?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 18]
Tua fakamoli ke he mena tote, tua fakamoli ke he tau mena loga
[Fakatino he lau 21]
‘Kia mahani fakamoli a mutolu ke he tau mena oti kana’
[Fakatino he lau 21]
Ko e puhala mitaki ke fakakite e tua fakamoli ko e tauteute fakamitaki ma e fekafekau he fonua
[Fakatino he lau 22]
Kia mahani fakalatalata ke he tau tapulu mo e tauteuteaga