Eke mo Tau Fekafekau Talitonu mo e Hikihiki

“Kua eke au mo tau mena oti ke he tau tagata oti kia momoui ai ni falu kia au.”—1 KORINITO 9:22.

1, 2. (a) Ko e heigoa e tau puhala ati eke e aposetolo ko Paulo mo fekafekau lauia mitaki? (e) Fakamaama fefe e Paulo e aga ni hana ke he matagahua?

KUA fakatotoka a ia he fehagai mo e tau pulotu uka mo e tau tagata tokolalo ne ta fale ie. Kua omoomoi a ia ke he tau takitaki Roma mo e ke he tau tagata Tuataira goagoa. Kua omoomoi e tau tohi hana ke he tau Heleni loto mitaki mo e ke he tau Iutaia i tuai. Kua maunivaniva e fakapapahiaga hana ha ko e futiaki he logonaaga hana kua malolo lahi. Ne lali a ia ke kumi e tau mena ne tatai mo e tau tagata ke maeke ia ia ke liga tamai e falu ki a Keriso.—Gahua 20:21.

² Ko e aposetolo ko Paulo e tagata, ne nakai fakauaua ai ko e fekafekau lauia mitaki mo e talitonu. (1 Timoteo 1:12) Ne moua e ia mai ia Iesu e poakiaga ke “uta [ha Keriso] a higoa ki mua he tau motu kehe, mo e tau patuiki, mo e fanau a Isaraela.” (Gahua 9:15) Ko e heigoa e aga hana ke he matagahua nei? Ne fakapuloa e ia: “Kua eke au mo tau mena oti ke he tau tagata oti kia momoui ai ni falu kia au. Kua eke foki e au e mena nai ha ko e vagahau mitaki kia igatia fakalataha a tautolu mo au.” (1 Korinito 9:19-23) Ko e heigoa kua ako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Paulo nukua lagomatai a tautolu ke lauia mitaki lahi ke he ha tautolu a fakamatala mo e fakaako atu?

Ko e Tagata Liliuina ne Kautu ke he Paleko

3. Ko e heigoa e logonaaga ha Paulo ke he tau Kerisiano ato hoko e liliuina hana?

³ Na ko e tagata fakamanavalahi, ti manamanatu tumau kia a Paulo, kua latatonu ma e matagahua ne moua e ia? Mamao ligo! Ko e malolo lahi fakalotu ne taute a Saulo (ne iloa fakamua ai a Paulo) ko e tagata favale kelea ke he tau tutaki he Keriso. Ko e tagata fuata, ne talia e ia ke kelipopo a Setefano. Fakamui, ne tatao fakakelea e Paulo e tau Kerisiano. (Gahua 7:58; 8:1, 3; 1 Timoteo 1:13) Ne matutaki a ia ke faguhe he “fakamatakutaku mo e kelipopo ke he tau tutaki he Iki.” He nakai tutuli hokoia ni he tau tagata talitonu i Ierusalema, ne kamata foki a ia ke fakaholofa e fakaholoaga vihiatia hana ke hoko ke he fahi tokelau ki Tamaseko.—Gahua 9:1, 2.

4. Ko e heigoa e hikihikiaga ne taute e Paulo ke fakamoli e hana matagahua?

⁴ Ke he tupuaga he vihiatia muitui ha Paulo he faka-Kerisiano kua liga fakamalolo lahi to matahavala he tua fou e faka-Iutaia he fio ai e tau manatu kehe, ti nakai mitaki. Mena ia, ko Paulo “ko e farasaio,” ko e higoa hana kua kakano “kehe a ia.” (Gahua 23:6) Manamanatu la e ofomate ha Paulo he magaaho ne ako e ia kua fifili he Atua a ia ke fakamatala a Keriso ke he—tau tagata oti—ko e tau Tagata Motu Kehe! (Gahua 22:14, 15; 26:16-18) Ne fakaheu e tau Farasaio ke kai mo lautolu ne manamanatu a lautolu ki ai ko e tau tagata agahala! (Luka 7:36-39) Nakai fakauaua kua lata mo e laliaga lahi he vala hana ke liu fokifoki e manatu hana mo e ke fakalautatai mo e finagalo he Atua kua lata he tau tagata oti kana ke fakahao.—Kalatia 1:13-17.

5. Fifitaki fefe e tautolu a Paulo he fekafekauaga ha tautolu?

⁵ Kua liga ke taute pihia foki e tautolu. He feleveia a tautolu mo e tokologa he tau tagata kehekehe he fonua ne mai he tau motu ne vagahau kehe, kua lata ia tautolu ke lali tumau ke fakakiakia e aga ha tautolu mo e tiaki e fili tagata ha tautolu. (Efeso 4:22-24) He mailoga e tautolu po ke nakai, kua fakahakohako a tautolu ha ko e feakiaga kaufakalataha mo e fakaakoaga ha tautolu. Kua maeke ke to he mena nei i loto ha tautolu e  tau manamanatuaga mo e tau aga kua fili tagata mo e mao kikiha. Kua lata ke kautu a tautolu he tau aga pihia kaeke ke manako a tautolu ke moua mo e lagomatai a lautolu ne tuga e tau mamoe. (Roma 15:7) Ko e mena ia ne taute e Paulo. Ne talia e ia e paleko ke fakalaulahi e fekafekauaga hana. Ne fakalagalaga he fakaalofa, ne feaki e ia e tau puhala fakaako nukua aoga ke fifitaki. Moli, ko e fakaako ke he fekafekauaga he “aposetolo ke he tau tagata kehe” kua fakakite kua mataala, hikihiki, mo e lotomatala a ia he fakamatala mo e fakaako atu. *—Roma 11:13.

Gahuahua e Fekafekau Talitonu

6. Fefe e mataala ha Paulo ke he feakiaga he tau tagata fanogonogo hana, ti ko e heigoa e fua?

⁶ Kua mataala a Paulo ke he tau taofiaga mo e feakiaga he tau tagata fanogonogo hana. He vagahau ke he Patuiki ko Akeripa II, ne fakailoa e Paulo ko e patuiki kua “fioia e koe e tau mahani mo e tau kupu oti kana ha ha he tau tagata Iutaia.” Ti fakaaoga fakapulotu e Paulo hana iloilo ke he tau taofiaga ha Akeripa mo e fakatutala mo ia e tau mena kua maama mitaki he patuiki. Ko e fakatonu mo e fakamalolo he fakakakanoaga ha Paulo kua pihia tonu ati pehe a Akeripa: “Toe tote ni, ati fakamafoki ai e koe au ke eke mo Kerisiano.”—Gahua 26:2, 3, 27, 28.

7. Fakakite fefe e Paulo e hikihikiaga he magaaho ne fakamatala ke he toloaga i Luseta?

⁷ Kua hikihiki foki a Paulo. Mailoga e puhala ne kehe e fakafeleveiaaga hana he magaaho ne lali a ia ke fakaoti e toloaga he taone ko Luseta he tapuaki ki a ia mo Panapa ko e tau atua. Nukua talahau ko e tau tagata nei, ne vagahau Lukaonia, ko e tau tagata goagoa mo e fakataulatua. Hagaao ke he Gahua 14:14-18, ne tuhi a Paulo ke he tufugaaga mo e tau foakiaga pauaki ko e fakamoliaga he tokoluga he Atua moli. Kua mukamuka ke muitua e taufetoko, ati “hataki ai e motu o tagata, kia toka, ua eke poa” ki a Paulo mo Panapa.

8. Ko e heigoa e tau puhala ne fakakite e Paulo kua hikihiki a ia pete ne tau logonaaga malolo hana ke he falu magaaho?

 ⁸ Moli, ne nakai mitaki katoatoa a Paulo, mo e he falu magaaho, ne malolo e tau logonaaga hagaao ke he falu mena. Ma e fakatai, he taha magaaho ne vagahau vale ki a ia he puhala fakama mo e nakai fakafili tonu, ne tauage e ia e Iutaia ne higoa ko Anania. Ka e he magaaho ne tala age ki a Paulo kua ekefakakelea tuai e ia e ekepoa ne mua, ne mafiti a ia ke fakamolemole. (Gahua 23:1-5) I Atenai, ne fakamua a ia ke “hukia lahi hifo hana loto, he kitia e ia e māga kua puke ke he tau tupua.” Ka e, he vagahau hana he Areopako, ne nakai fakakite e Paulo ha fakahogohogo manava pihia. Ka e, ne talahau a ia ke he tau Atenai he lauga hana, he ati e feakiaga mahani he hagaao ke he fatapoa ha lautolu “Mo e Atua Nakai Iloa” ti talahau taha he tau tala ku ha lautolu.—Gahua 17:16-28.

9. Fakatata fefe e Paulo e lotomatala he magaaho ne fehagai mo e tau toloaga kehekehe?

⁹ He fehagai mo e tau toloaga kehekehe, ne fakakite e Paulo e lotomatala kehe lahi. Ne manamanatu a ia ke he aga fakamotu mo e takatakaiaga ne fakahakohako e manamanatuaga he toloaga hana. He magaaho ne tohi a ia ke he tau Kerisiano i Roma, kua mataala lahi a ia kua nonofo a lautolu he taone lahi ne pule malolo ue atu he magahala ia. Ko e matapatu he tohi ha Paulo ke he tau Kerisiano i Roma ko e malolo he agahala ha Atamu ke matahavala kua fakakaumahala he malolo he Keriso ke fakahao. Ne tutala a ia ke he tau Kerisiano Roma mo lautolu ne agaagai ia lautolu ke he vagahau kua hokotia ke he tau loto ha lautolu.—Roma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Hikihiki fefe e Paulo e tau fakataitaiaga hana ke he hana tau tagata fanogonogo? (Kikite foki e matahui tala.)

¹⁰ Ko e heigoa ne taute e Paulo he magaaho ne manako a ia ke fakamaama e tau kupu moli hokulo he Tohi Tapu ke he tau tagata fanogonogo hana? Kua makaka e aposetolo he fakaaoga e tau fakataitaiaga fa mahani, mukamuka ke maama, ke fakatonu e tau manatu fakaagaga halahu. Ma e fakatai, ne iloa e Paulo ko e tau tagata i Roma ne iloa e fakatokaaga fakatupa ke he Pule Atu Motu Roma katoa. Pihia, tokologa e tau tagata ne tohi a ia ki ai ne liga ko e tau tupa. Ti ko e mena ia ne fakaaoga e Paulo e fakatupa ko e fakataitaiaga ke lalago aki hana totokoaga malolo hagaao ke he fifiliaga he tagata he muitua ke he agahala po ke tututonu.—Roma 6:16-20.

¹¹ “Ke he tau Roma,” he talahau he taha tohi, “to fakatokanoa teao he iki e tupa, po ke ko e tupa ka fakatau hana tokanoaaga he totogi e iki hana. Maeke foki he tokanoaaga ke fakatokatoka ka hiki he tagata ne pule ke he atua.” Ko e tupa ne fakatoka mai ka fakatumau ke gahua ke he iki hana ma e totogi. Ne taute pihia moli e Paulo e mena nei he magaaho ne tohi e ia e fifiliaga he tagata ke he iki ke omaoma ki ai—ko e agahala po ke tututonu. Nukua fakatokanoa e tau Kerisiano i Roma mai he agahala mo e he mogonei kua pule tuai he Atua. Ne tokanoa tuai a lautolu ke fekafekau ke he Atua, ka e liga fifili agaia a lautolu ke fekafekau ke he agahala—ko e iki fakamua—ka manako a lautolu. Ko e fakataitaiaga mukamuka ia ka e fa mahani ka mafiti e tau Kerisiano ia i Roma ke huhu hifo ki a lautolu, ‘Ha e fe e iki haku ka fekafekau ki ai?’ *

Ako Mai he Fakafifitakiaga ha Paulo

12, 13. (a) Ko e heigoa e laliaga kua lata he vaha nei ke maeke ke hokotia ke he tau loto he tau toloaga kehekehe ha tautolu? (e) Ko e heigoa kua moua e koe ke lauia mitaki ka fakamatala ke he tau tagata he tau feakiaga kehekehe?

¹² Tuga a Paulo, kua lata ia tautolu ke mataala, hikihiki, mo e lotomatala ke maeke ke hokotia ke he tau loto he tau toloaga kehekehe ha tautolu. Ke lagomatai e tau tagata fanogonogo ha tautolu ke maama e tala mitaki, kua manako  a tautolu ke ahiahi fai kakano e tau tagata, he ta atu e fekau, po ke toka e falu tohi faka-Tohi Tapu. Kua lali a tautolu ke mailoga e tau manako mo e tau kapaletu ha lautolu, tau mena ne loto mo e nakai loto a lautolu, mo e tau matakutaku mo e tau fili tagata ha lautolu. Pete kua lata e mena nei mo e manatu mo e laliaga lahi, kua taute fakamakutu pihia he tau tagata fakailoa he Kautu ke he lalolagi oti. Ma e fakatai, kua talahau he la ofisa he Tau Fakamoli a Iehova i Hugari: “Kua fakakite he tau matakainaga e fakalilifu ma e tau aga fakamotu mo e puhala moui he tau tagata he falu motu mo e nakai amanaki ki a lautolu ke hiki ke he tau aga fakamotu he motu ha lautolu.” Lali foki e Tau Fakamoli he falu matakavi ke taute pihia.

¹³ He taha motu he Fahi Uta Mamao, laulahi he tau tagata ne tupetupe ke he malolo tino, fakamahani he tama, mo e fakaakoaga. Ko e tau tagata fakailoa he Kautu i ai kua lali ke fakamaama e tau matakupu nei ka e nakai fakatutala e tau manatu tuga e tau tutuaga kelea lahi he lalolagi po ke tau lekua kaufakalataha. Pihia foki, ko e tau tagata fakailoa he taone lahi he tau Fahi Kaufakalataha ne mailoga he mahomo ke he tau tagata he tau kalakala kaina he matakavi ha lautolu ne tupetupe ke he tau matakupu tuga e kolokolovao, apitia he tau peleoafi, mo e mahani kelea. Kua kautu e Tau Fakamoli he fakaaoga e tau matakupu nei ke kamata e tau fakatutalaaga he Tohi Tapu. Ko e tau faiaoga lauia mitaki he Tohi Tapu ne mailoga moli pete ne mataulu tala ne fifili e lautolu, kua fakatumau ni a lautolu ke atihake mo e fakamalolo, he peehi e uho he aoga he fakagahua e tau matapatu fakaakoaga Tohi Tapu he mogonei mo e tau monuina fiafia ne foaki he Atua ma e vaha anoiha.—Isaia 48:17, 18; 52:7.

14. Fakamaama e tau puhala nukua maeke ke hikihiki e tautolu ke he tau manako kehekehe mo e tau tutuaga he tagata.

¹⁴ Kua lagomatai foki ke fakakehekehe ha tautolu a fakafeleveiaaga he fekafekauaga, ha kua kehekehe e aga fakamotu, fakaakoaga, mo e tau feakiaga fakalotu he tau tagata. Ko e fakafeleveia ha tautolu ke he tau tagata ne talitonu ke he Tufuga ka e nakai ke he Tohi Tapu ka kehe mai he fakaaoga ke tutala ki a lautolu ne talitonu kua nakai fai Atua. Mo e tagata ne logona hifo ko e tau tohi fakalotu oti ko e koloa he fakaakoaga, ko e fakataitaiaga kua fakaaoga e tautolu ka kehe mai he taha ne fakaaoga e tautolu ke he tagata ne talia e mena ne fakaako he Tohi Tapu. Ko e hikihikiaga kua lata foki he fehagai mo e tau tutuaga fakaakoaga kehekehe he tau tagata ne tutala a tautolu ki ai. Ko e tau faiaoga makaka ka fakaaoga e fakakakanoaga mo e tau fakataitaiaga kua lata ke he tuaga mogoia.—1 Ioane 5:20.

 Lagomatai ma e Tau Fekafekau Fou

15, 16. Ko e ha kua lata ke fakamahani e tau fekafekau fou?

¹⁵ Ne nakai manamanatu a Paulo ke he fakatolomaki hokoia he hana tau puhala fakaako. Ne kitia e ia e lata ma e fakamahaniaga mo e tauteute ia lautolu e atuhau fuata, tuga a Timoteo mo Tito, ke eke mo tau fekafekau lauia mitaki. (2 Timoteo 2:2; 3:10, 14; Tito 1:4) Pihia foki, ko e manako mafiti ke foaki mo e moua e fakamahaniaga kua kitia he vaha nei.

¹⁶ He 1914, ne kavi ke he 5,000 he tau tagata fakailoa he Kautu he lalolagi oti; he vaha nei, ke he fahitapu takitaha kavi ke he 5,000 a lautolu ne fou kua papatiso! (Isaia 54:2, 3; Gahua 11:21) Ka kamata a lautolu ne fou ke fakalataha mo e fakapotopotoaga Kerisiano ti manako ke fai vala he fekafekauaga, kua lata a lautolu ke fai fakamahaniaga mo e takitakiaga. (Kalatia 6:6) Kua aoga ke fakaaoga e tautolu e tau puhala he Iki, ko Iesu, he fakaako mo e fakamahani e tau tutaki. *

17, 18. Maeke fefe a tautolu ke lagomatai a lautolu ne fou ke moua e mauokafua ke he fekafekauaga?

¹⁷ Ne nakai kumi ni e Iesu e toloaga ti tala age ke he tau aposetolo ke kamata tutala ki ai. Ne peehi fakamua e ia e lata ma e gahua fakamatala mo e fakamalolo ke he aga liogi. Ti taute e ia tolu e foakiaga aoga: ko e hoa, ko e kotofaaga he matakavi, mo e fekau. (Mataio 9:35-38; 10:5-7; Mareko 6:7; Luka 9:2, 6) Taute pihia foki e tautolu. He lagomatai e tautolu e tama ni ha tautolu, tagata fakaako fou, po ke taha tagata ne levaleva e nakai fakalataha ke he gahua fakamatala, kua latatonu ke taute e laliaga ke foaki e fakamahaniaga ke he puhala nei.

¹⁸ Lata a lautolu ne fou mo e lagomataiaga lahi ke moua e mauokafua he talahau e fekau he Kautu. Maeke nakai a koe ke lagomatai a lautolu ke mautauteute mo e fakamahani e fakataiaga mukamuka mo e futiaki? He fonua, fakaata a lautolu ke ako mai he fakafifitakiaga hau he taute e koe e tau ahi atu gahoa fakamua. Maeke ia koe ke muitua e puhala ha Kiteona, ne pehe ke he tau tagata tau hana: “Kia kitekite mai a mutolu kia au, mo e fifitaki ai ni.” (Tau Fakafili 7:17) Ti age ki a ia ne fou e magaaho ke taute. Nava mafanatia a lautolu ne fou ma e tau laliaga ha lautolu, ti ka latatonu, foaki e tau manatu kuku ka e tolomaki ki mua.

19. Ko e heigoa e fifiliaga hau he lali a koe ke ‘fakakatoatoa hau a feua’?

¹⁹ Ke maeke ke ‘fakakatoatoa ha tautolu a feua,’ kua fifili a tautolu ke hikihiki fakalahi e fakafeleveiaaga ha tautolu, ti manako a tautolu ke fakamahani e tau fekafekau fou ke taute pihia. Ka manamanatu a tautolu ke he aoga he foliaga ha tautolu—ke foaki e iloilo moli he Atua kua takitaki ke he fakamouiaga—kua iloa moli e tautolu kua aoga e tau laliaga ke maeke e “tau mena oti ke he tau tagata oti kia momoui ai ni falu kia [tautolu].”—2 Timoteo 4:5; 1 Korinito 9:22.

[Tau Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e heigoa e tau puhala kua maeke ia tautolu ke fifitaki a Paulo he fekafekauaga ha tautolu?

• Ko e heigoa e tau hikihikiaga he tau manamanatuaga ha tautolu kua liga lata?

• Maeke fefe a tautolu ke fakatumau e fekau ha tautolu ke atihake?

• Ko e heigoa he tau fekafekau fou kua lata ke feaki e mauokafua?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Blurb he lau 29]

Ko e aposetolo ko Paulo kua mataala, hikihiki, mo e lotomatala he fakamatala mo e fakaako atu

[Blurb he lau 31]

Kua taute e Iesu tolu e foakiaga aoga ma e tau tutaki hana: ko e hoa, ko e kotofaaga he matakavi, mo e fekau

[Tau Fakatino he lau 28]

Ne kautu a Paulo he hokotia ke he tau toloaga kehekehe ha ko e hikihiki

[Fakatino he lau 30]

Kua manamanatu e tau fekafekau lauia mitaki ke he feakiaga fakamotu he tau tagata fanogonogo ha lautolu

[Fakatino he lau 31]

Ko e tau fekafekau lotomatala kua lagomatai a lautolu ne fou ke tauteute ma e fekafekauaga