Skip to content

Skip to table of contents

Lagomatai he Perofetaaga ha Hosea a Tautolu ke O mo e Atua

Lagomatai he Perofetaaga ha Hosea a Tautolu ke O mo e Atua

Lagomatai he Perofetaaga ha Hosea a Tautolu ke O mo e Atua

“To mumui atu a lautolu kia Iehova.”—HOSEA 11:10.

1. Ko e heigoa e taute tala fakatai ne moua he tohi ha Hosea?

KUA fiafia nakai a koe ke he tau taute tala ne ha ha ai e tau tagata mo e tau vala tala fakafulufuluola. Ko e tohi ha Hosea he Tohi Tapu kua toka ai e taute tala fakatai. * Ko e taute tala ia kua fakahagaao ke he tau fakafetuiaga fakamagafaoa he perofeta he Atua ko Hosea mo e hagaao ke he fakamauaga fakatai ne fakakonotuleke e Iehova mo Isaraela i tuai puhala he maveheaga he Fakatufono faka-Mose.

2. Ko e heigoa ne iloa hagaao ki a Hosea?

2 Ko e kamataaga he taute tala nei kua moua ia Hosea veveheaga 1. Ne nofo a Hosea he matakavi he kautu magafaoa hogofulu ha Isaraela (ne iloa foki ko Efaraimo, ko e magafaoa lahi i ai). Ne perofeta a ia he magahala pule he tau patuiki fakamui ne tokofitu ha Isaraela mo e he tau Patuiki ko Usia, Iotamo, Ahasa, mo Hesekia ha Iuta. (Hosea 1:1) Ti perofeta a Hosea kavi ke 59 e tau. Pete ko e tohi ne ha ha ai e higoa hana kua fakakatoatoa he nakai leva e mole e 745 F.V.N., nukua aoga lahi ke he vaha nei, he totou miliona hane tutuli e puhala ne talahau tuai he tau kupu: “To mumui atu a lautolu kia Iehova.”—Hosea 11:10.

Fakakite e Maamaaga Katoatoa

3, 4. Fakamaama fakaku e mena ne kaputia ia Hosea veveheaga 1 ke he 5.

3 Ko e fakamaamaaga fakaku ke he Hosea veveheaga 1 ke he 5 ka atihake e fifiliaga ha tautolu ke o fano mo e Atua he fakagahua e tua mo e tutuli e puhala ne felauaki mo e finagalo hana. Pete kua agahala e tau tagata he kautu ha Isaraela he faivao fakaagaga, to fakaalofa noa e Atua ki a lautolu kaeke tokihala a lautolu. Kua fakatai e mena nei ke he puhala ne fehagai a Hosea mo e hana hoana, ko Komeri. He mole he fanau e ia e tama tane ki a Hosea, ne ua foki e tama tokotaha ha Komeri. Ka e, ne liuaki e Hosea a Komeri, tuga ni ne fakakite fakamakai e Iehova e fakaalofa noa ke he tau Isaraela tokihala.—Hosea 1:1–3:5.

4 Ne fai taufetoko a Iehova ki a Isaraela ha kua nakai fakamoli, fakaalofa-totonu, po ke fai iloilo ke he Atua he motu. To taui atu a ia ki a Isaraela tapuaki tupua mo e ke he kautu keukeu ha Iuta. Ka e, he magaaho ne “matematekelea” e tau tagata he Atua, ne kumi e lautolu a Iehova.—Hosea 4:1–5:15.

Fakamaama he Taute Tala

5, 6. (a) Lahi fefe e holofa he faivao ke he kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela? (e) Ko e ha kua aoga e hatakiaga ne foaki ke he tau Isaraela ma tautolu?

5 “Fano,” he poaki e Atua ki a Hosea, “ke fai hoana ke he fifine faivao, mo e eke ai e koe e tau tama faivao māu, ha kua faivao lahi ni e motu nai, kua o kehe a lautolu ia Iehova.” (Hosea 1:2) Lahi fefe e holofa he faivao i Isaraela? Ne talamai ki a tautolu: “Ko e loto ke he feuaki kua fakahehe ai [e tau tagata he kautu he magafaoa hogofulu], mo e o kehe a lautolu mo e Atua ha lautolu ke feuaki ai. . . . Kua feuaki ai ha mutolu a tau tama fifine, mo e faivao ai e tau hoana ha mutolu. . . . Ko lautolu kua o kehe ni a lautolu mo e tau fifine feuaki, kua eke poa ai a lautolu fakalataha mo e tau fifine fakataka.”—Hosea 4:12-14.

6 Kua holofa lahi e faivao i Isaraela he puhala fakatino mo e fakaagaga. Ko e mena ia to “taui atu” a Iehova ke he tau Isaraela. (Hosea 1:4; 4:9) Ko e hatakiaga nei kua aoga lahi ki a tautolu kakano to taui atu a Iehova ki a lautolu ne taute e mahani kelea mo e putoia ke he tapuaki kiva he vaha nei. Ka ko lautolu ne o mo e Atua kua fakalautatai mo e tau tutuaga hana he tapuaki mea mo e iloa ‘ko e tagata feuaki kua nakai fakai ke moua māna e kautu a Keriso mo e he Atua.’—Efeso 5:5; Iakopo 1:27.

7. Ko e heigoa ne fakatino he faihoana ha Hosea ki a Komeri?

7 He magaaho ne hoana e Hosea a Komeri, ko e taopou agaia a ia, mo e ko e hoana tua fakamoli he magaaho ne “fanau ai e ia kia ia e tama tane.” (Hosea 1:3) Tuga ne fakakite he taute tala fakatai, nakai leva e mole he fakatokanoa e tau Isaraela mai he tupa i Aikupito he 1513 F.V.N., ne taute he Atua e maveheaga pihia foki mo lautolu ne fakatatai atu ke he konotuleke he fakamauaga mea. He talia ke he maveheaga, ne omonuo a Isaraela ke tua fakamoli ke he “tane” hana, ko Iehova. (Isaia 54:5) E, ko e fakamauaga fakatai nei ha Isaraela ke he Atua kua fakatino he fakamauaga mea ha Hosea ki a Komeri. Ka kua hiki lahi ai!

8. Kamata fefe e kautu he magafaoa tokohogofulu ha Isaraela, mo e ko e heigoa ka talahau e koe hagaao ke he tapuakiaga ia?

8 Ko e hoana ha Hosea “ne fatu foki a ia, ti fanau ai e ia e tama fifine.” Ko e tama fifine ia mo e tama fakamui kua liga fakafua e Komeri he mahani faivao. (Hosea 1:6, 8) Ha kua hukui e Komeri a Isaraela, liga huhu a koe, ‘Hoko fefe a Isaraela ke mahani fakataka?’ He 997 F.V.N., tokohogofulu he magafaoa ha Isaraela ne vevehe kehe mai he tau magafaoa he fahi toga ha Iuta mo Peniamina. Ne fakatu e tapuaki punua povi he kautu he magafaoa tokohogofulu he fahi tokelau ha Isaraela ke nakai o atu e tau tagata i Iuta ke tapuaki a Iehova he faituga hana i Ierusalema. Ne eke e tapuaki ke he atua fakavai ko Paala, fakalataha mo e tau mahani fakatane mo e fifine ne fakateteki, ke tupu holofa ki Isaraela.

9. He talahau tuai ia Hosea 1:6, ko e heigoa ne tupu ki a Isaraela?

9 He fanauaga he tama tokotaha ke uaaki ha Komeri, ne pehe e Atua ki a Hosea: “Kia ui e koe hana higoa, ko Loruama [kakano “Kua Nakai Fakakite ki a Ia e Fakaalofa Noa”]; ha ko e mena nakai fakaalofa atu foki au ke he magafaoa a Isaraela, kia uta kehe ai e au [a] lautolu.” (Hosea 1:6) Ne ‘uta kehe e Iehova a lautolu’ he magaaho ne uta fakapaea he tau Asuria e tau Isaraela he 740 F.V.N. Pete ia, ne fakakite he Atua e fakaalofa noa ke he kautu he magafaoa ua ha Iuta ti fakahao ai nakai ha ko e kaufana, pelu, tauaga, tau solofanua, po ke kau heke solofanua. (Hosea 1:7) He taha ni e po he 732 F.V.N., ne kelipopo he taha ni e agelu 185,000 e kau Asuria ne fakaneinei ke moumou e maga lahi a Iuta, ko Ierusalema.—2 Tau Patuiki 19:35.

Ko e Taufetoko ha Iehova ki a Isaraela

10. Ko e heigoa ne fakatai he mahani faivao ha Komeri?

10 Ne tiaki e Komeri a Hosea ati eke ai ko e ‘hoana faivao,’ he nonofo feuaki mo e tagata tane kehe. Kua fakakite he mena nei e puhala ne matutaki e kautu ha Isaraela ke he tau kau politika he tau motu tapuaki tupua ti kamata ai e falanaki ki a lautolu. He nakai fakaaue ki a Iehova ma e tau koloa loga, ne foaki e Isaraela e tau koloa nei ke he tau atua he tau motu ia mo e holitu e maveheaga he fakamauaga hana mo e Atua he putoia ke he tapuaki fakavai. Kakano haia ne fai taufetoko a Iehova ke he motu faivao fakaagaga!—Hosea 1:2; 2:2, 12, 13.

11. Ko e heigoa ne tupu ke he maveheaga he Fakatufono he magaaho ne toka e Iehova a Isaraela mo Iuta ke uta fakapaea?

11 Ko e heigoa e fakahala ne totogi e Isaraela he tiaki e Tane hana? Ne fekau he Atua a ia ke fano “ke he tutakale” ha Papelonia, ko e motu ne tapaki e Asuria, ne fakapaea ki ai e tau Isaraela he 740 F.V.N. (Hosea 2:14) He magaaho ne fakaotioti e Iehova e kautu he magafaoa hogofulu, ne nakai fakaoti e Iehova e maveheaga he fakamauaga hana mo e motu he magafaoa 12 fakamua i Isaraela. Ka e he magaaho ne toka he Atua a Ierusalema ke moumou he tau Papelonia he 607 F.V.N. mo e toka e tau tagata ha Iuta ke uta fakapaea, ne nakai fakaoti e ia e Fakatufono faka-Mose ne matutaki e magafaoa 12 ha Isaraela ke he fakamauaga fakatai mo ia. Ko e fakafetuiaga ia kua tiaki laia he magaaho ne fakaheu he tau takitaki Iutaia a Iesu Keriso mo e tamate a ia he 33 V.N.—Kolose 2:14.

Ne Akonaki e Iehova a Isaraela

12, 13. Ko e heigoa e alito ha Hosea 2:6-8, mo e hagaao fefe e tau kupu ia ki a Isaraela?

12 Ne akonaki he Atua a Isaraela ke ‘toka kehe e ia hana tau feuaki,’ ka kua loto ni a ia ke mui atu ki a lautolu ne manako mai ki a ia. (Hosea 2: 2, 5) “Ko e mena ia,” he talahau e Iehova, “kitiala, to puipui e au hau a puhala ke he tau akau mahukihuki, to eke foki e au e pa ke takai aki a ia, kia nakai kitia e ia hana tau puhala. To mui atu a ia kia lautolu kua manako kia ia ka e nakai moua e ia a lautolu; to kumi e ia a lautolu, ka e nakai kitia; ti pehe age a ia, to fano au mo e liu atu au ke he haku a tane fakamua; ha ko e mena mua haku a monuina he vaha ia ke he monuina haku ke he vaha nai. Ha kua nakai iloa e ia, ko au ni ne ta age kia ia e tau fua saito, mo e uaina, mo e puke lolo, ne fakalahi foki e au hana tau ario, mo e hana tau auro ne taute ai e lautolu ma Paala.”—Hosea 2:6-8.

13 Pete he kumi lagomatai a Isaraela ke he tau motu “ne manako mai ki a ia,” ne nakai fai ia lautolu kua maeke ke lago a ia. Kua pa takai a ia ke tuga he tau akau vihi matolu, ke nakai maeke ia lautolu ke fai lagomatai ki a ia. He mole e tolu tau he tapaki e Asuria, ko e maga lahi hana, ko Samaria, ne veli he 740 F.V.N., ti nakai liu e kautu he magafaoa hogofulu ke fakatu hake. Ko e falu ni ia lautolu he tau Isaraela fakapaea ne mailoga e monuina he tuaga fakamua ne fekafekau e tau matua tupuna ha lautolu ki a Iehova. To fakaheu he tau tagata tokofiha ia e tapuaki ki a Paala mo e kumi ke fakafou e maveheaga he fakafetuiaga mo Iehova.

Liu Kikite ke he Taute Tala

14. Hoko fefe a Hosea ke fakafou e tau tutuaga he fakamauaga mo Komeri?

14 Ke maama katoatoa e matutakiaga he vahaloto he tau tutuaga fakamagafaoa ha Hosea mo e fakafetuiaga ha Isaraela mo Iehova, manamanatu ke he tau kupu nei: “Kua pehe mai a Iehova kia au, Kia fano foki a koe, kia fakaalofa atu a koe ke he fifine kua ofania he hana kapitiga, ka ko e fifine faivao a ia.” (Hosea 3:1) Ne fanogonogo a Hosea ke he poaki nei he liu fakafua mai a Komeri he tagata tane ne nofo ai a ia. He mole, ne akonaki fakatekiteki e Hosea e hoana hana: “To tatali mai a koe kia au ke he tau aho loga, aua neke faivao a koe, ti aua neke faitane a koe ke he taha.” (Hosea 3:2, 3) Ne fanogonogo a Komeri ke he akonakiaga, mo e fakafou e Hosea e tau tutuaga he fakamauaga mo ia. Hagaao fefe e mena nei ke he tau fakafehagaiaga he Atua mo e tau tagata ha Isaraela mo Iuta?

15, 16. (a) Ko e heigoa e tau tutuaga ka moua he motu akonaki he Atua e fakaalofa noa hana? (e) Kua fakamoli fefe a Hosea 2:18?

15 Kua nonofo kehe mai i Isaraela mo e fakapaea a Iuta i Papelonia, ne fakaaoga he Atua e tau perofeta hana ke ‘fakamafana a lautolu.’ Ke moua e fakaalofa noa faka-Atua, ko e tau tagata hana kua lata ke fakakite e tokihala mo e liliu ke he Tane ha lautolu, tuga a Komeri ne liu ke he tane hana. Mogoia laia ka uta e Iehova e motu hana ne tuga e hoana akonaki mai he “tutakale” i Papelonia mo e liuaki ki Iuta mo Ierusalema. (Hosea 2:14, 15) Ne fakamoli e ia e maveheaga nei he 537 F.V.N.

16 Ne fakamoli foki he Atua e maveheaga nei: “Ko e aho ia to eke ai e [au] e maveheaga ha ko lautolu mo e tau manu he vao, mo e tau manu lele he pulagi, mo e tau mena totolo he kelekele; to fafati foki e au e kaufana mo e pelu, mo e tau, neke toka ai ke he motu, ko au foki ke tatakoto ai a lautolu mo e monuina.” (Hosea 2:18) Ko e tau Iutaia tokofiha ne liliu ke he motu ha lautolu ne nonofo mo e monuina, ti nakai fai kakano ke matakutaku ke he tau manu. Kua fakamoli foki e perofetaaga nei he 1919 V.N., magaaho ne fakatokanoa a Isaraela tokofiha fakaagaga mai ia ‘Papelonia Lahi,’ ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi. Kua nonofo a lautolu mogonei mo e monuina mo e fiafia ke he moui he parataiso fakaagaga mo e tau kapitiga ha lautolu, ne amaamanaki ke moui tukulagi ke he lalolagi. Ko e tau mahani manu kua nakai ha ha he tau Kerisiano moli nei.—Fakakiteaga 14:8; Isaia 11:6-9; Kalatia 6:16.

Uta e Tau Fakaakoaga ke he Loto

17-19. (a) Ko e heigoa e tau fua he Atua kua hataki ki a tautolu ke fifitaki ki ai? (e) Kua lata a tautolu ke fefe e lauiaaga he fakaalofa noa mo e fakaalofa hofihofi ha Iehova?

17 Kua fakaalofa noa mo e fakaalofa hofihofi e Atua, ti kua lata ia tautolu ke pihia foki. Ko e taha fakaakoaga a ia ne fakaako he tau veveheaga fakamua ha Hosea. (Hosea 1:6, 7; 2:23) Ko e fakamakai he Atua ke fakakite e fakaalofa noa ke he tau Isaraela tokihala kua felauaki mo e tala fakatai omoomoi: “Ko ia kua ufiufi hana tau holifono, nakai monuina a ia; ka ko ia kua fakakite mo e tiaki ai, kua ofania a ia.” (Tau Fakatai 28:13) Kua mafanatia foki ke he tagata taute mena hehe ne tokihala e tau kupu he salamo: “Ko e tau poa ke he Atua ko e loto malipilipi ia; ko e Atua na e, nakai vihiatia e koe e loto malipilipi mo e pehia.”—Salamo 51:17.

18 Kua fakamaama he perofetaaga ha Hosea e fakaalofa hofihofi mo e fakaalofa noa he Atua ne tapuaki e tautolu. Pete ka o kehe mai foki falu he tau puhala tututonu hana, kua maeke ia lautolu ke tokihala mo e maliu. Kaeke taute pihia e lautolu, to fakafelevia mai e Iehova a lautolu. Nukua fakakite e ia e fakaalofa noa ke he tau tagata tokihala he motu ha Isaraela, ko e motu ne taute e ia e fakamauaga fakatai. Pete he nakai omaoma a lautolu ki a Iehova mo e ‘fakahogohogo e lautolu a Ia ne Tapu i Isaraela, ne fakaalofa noa mo e manatu e ia ko e tau tagata hokoia a lautolu.’ (Salamo 78:38-41) Ko e fakaalofa noa pihia kua lata ke omoomoi aki a tautolu ke fakatumau ke o mo e Atua fakaalofa hofihofi ha tautolu, ko Iehova.

19 Pete kua holofa lahi e tau agahala pihia tuga e kelipopo, kaiha, mo e mahani feuaki i Isaraela, ne ‘fakamafana e Iehova a ia.’ (Hosea 2:14; 4:2) Ko e tau loto ha tautolu kua lata ke atihake mo e pipiki fakatagata ha tautolu ki a Iehova kua fakamalolo he fakaata e tautolu e fakaalofa noa mo e fakaalofa hofihofi hana. Kia huhu hifo mogoia a tautolu ki a tautolu: ‘Maeke fefe ia au ke fifitaki fakamitaki e fakaalofa noa mo e fakaalofa hofihofi ha Iehova ke he tau fakafehagai haku mo e falu? Kaeke ole fakamagalo mai e katofia Kerisiano ne fakahukia a au, kua mautali nakai au ke fakamagalo ke tuga e Atua?’—Salamo 86:5.

20. Foaki e fakafifitakiaga ke fakakite kua lata ia tautolu ke mauokafua ke he amaamanakiaga ne foaki he Atua.

20 Foaki he Atua e amaamanakiaga moli. Ke fakatai ki ai, ne mavehe a ia: “To ta age foki e au kia ia . . . e pahua a Akori ke eke mo gutuhala ke amaamanaki ai.” (Hosea 2:15) Ko e fakatokatokaaga i tuai ha Iehova ne tuga e hoana, kua moua moli e amaamanakiaga ke liu ke he motu, ne toka ai e “pahua a Akori.” Ko e fakamoliaga he maveheaga ia, he 537 F.V.N., kua foaki ki a tautolu e kakano mitaki ke olioli ke he amaamanakiaga moli ne fakatoka e Iehova i mua ha tautolu.

21. Ko e heigoa e aoga he iloilo ke he o fano ha tautolu mo e Atua?

21 Ke fakaholo atu ke o fano mo e Atua, kua lata ia tautolu ke fakatumau ke iloa a ia mo e fakagahuahua ai ke he tau momoui ha tautolu. Ko e iloilo ha Iehova kua toe malaefi ki Isaraela. (Hosea 4:1, 6) Pete ia, ne tokiofa lahi he falu e fakaakoaga faka-Atua, he gahua fakalautatai ki ai, mo e moua e palepale lahi. Ko Hosea taha ia lautolu. Pihia foki e 7,000 he vaha ha Elia ne nakai fakatokotui ki a Paala. (1 Tau Patuiki 19:18; Roma 11:1-4) Ko e oue tulou ha tautolu ma e fakaakoaga he Atua ka lagomatai a tautolu ke fakatumau ke o fano mo ia.—Salamo 119:66; Isaia 30:20, 21.

22. Lata ke fefe e onoonoaga ke he tiaki taofiaga?

22 Amanaki a Iehova ke he tau tagata tane ne takitaki e tau tagata hana ke fakaheu e tiaki taofiaga. Ne pehe a Hosea 5:1: “Ko e tau ekepoa na e, kia fanogonogo mai a a mutolu ke he mena nai. Ko e magafaoa a Isaraela na e, kia fanogonogo mai a. Ko e magafaoa he patuiki na e, kia fakateliga mai a a mutolu, ha kua fakahala a mutolu, kua eke a mutolu mo hele ki Mitepa, mo kupega foki kua fofola ki luga a Tapora.” Ko e tau takitaki tiaki taofiaga ko e matahele mo e kupega ma e tau Isaraela, he fakataki a lautolu ke tapuaki tupua. Ko e Mouga ko Tapora mo e matakavi ne ui ko Mitepa liga ko e tau matapatuaga he tapuaki fakavai.

23. Kua aoga fefe a koe mai he fakaakoaga ha tautolu ki a Hosea veveheaga 1 ke he 5?

23 Ti kua fakakite mai he perofetaaga ha Hosea ki a tautolu ko Iehova ko e Atua fakaalofa noa ne foaki e amaamanakiaga mo e tau monuina ki a lautolu ne fakagahuahua e tau fakaakoaga hana mo e fakaheu e tiaki taofiaga. Ke tatai mo e tau Isaraela tokihala he vaha fakamua, kia kumi e tautolu a Iehova mo e lali tumau ke fakafiafia a ia. (Hosea 5:15) He taute pihia, to helehele e tautolu e tau mena mitaki mo e moua e fiafia mo e mafola ue atu ne kua mailoga he tau tagata oti ne o mo e tua fakamoli mo e Atua.—Salamo 100:2; Filipi 4:6, 7.

[Matahui Tala]

^ para. 1 Ko e taute tala fakatai kua fakatata ia Kalatia 4:21-26. Hagaao ki ai, kikite Volume 2, lau tohi 693-4, he Insight on the Scriptures, ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.

To Tali Fefe e Koe?

• Ko e heigoa ne fakatino he faihoana a Hosea ki a Komeri?

• Ko e ha ne fai taufetoko a Iehova ki a Isaraela?

• Ko e fakaakoaga fe ia Hosea veveheaga 1 ke he 5 ne peehi ki a koe?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 4]

Iloa nakai e koe ko hai ne hukui he hoana ha Hosea?

[Fakatino he lau 5]

Ne tapaki he tau Asuria e tau Samaria he 740 F.V.N.

[Fakatino he lau 6]

Liliu e tau tagata fiafia ke he motu ha lautolu