O mo e Atua, ti Helehele e Tau Fua Mitaki
O mo e Atua, ti Helehele e Tau Fua Mitaki
“Kua gana e lautolu e matagi, ko e mena ia to helehele mai ai e lautolu e afā.”—HOSEA 8:7.
1. Maeke fefe ia tautolu ke o mo Iehova?
KO E fenoga he matakavi hagahaga kelea kua haohao mitaki kaeke iloilo e tagata leveki ne takitaki. Ti kua pulotu ke o mo e takitaki pihia ka e nakai o hoko tautolu ni. He falu puhala, kua fakakite he mena nei e tuaga ne ha ha i ai a tautolu. Ne tuga, kua ole mai a Iehova ke takitaki a tautolu ke he tutakale pulahi he lalolagi kelea nei. Kua pulotu a tautolu ke fakatauo mo ia ka e nakai lali ke takitaki ni e tautolu ha tautolu a tau lakaaga. Maeke fefe ia tautolu ke o mo e Atua? He mumui ke he takitakiaga ne foaki e ia i loto he hana Kupu.
2. Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala nei?
2 Ne fakatutala e vala tala fakamua ke he taute tala fakatai ne moua ia Hosea veveheaga 1 ke he 5. Tuga he kitia e tautolu, ko e taute tala ia kua toka ai e tau fakaakoaga ka lagomatai a tautolu ke fakatauo mo e Atua. O mai a tautolu mogonei ke fakatutala ke he falu fakamaamaaga he veveheaga 6 ke he 9. Kua lagomatai lahi ke kamata aki e fakamaamaaga ke he tau veveheaga nei ne fa.
Ko e Fakamaama Fakaku
3. Talahau fakaku e tau fakamaamaaga ne toka ia Hosea veveheaga 6 ke he 9.
3 Ne fakafano e Iehova a Hosea ke perofeta fakamua ke he kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela. Ko e motu ia, ne iloa foki ko Efaraimo ko e higoa he magafaoa lahi i ai, ne fuluhi kehe mai he Atua. Ne fakakite ia Hosea veveheaga 6 ke he 9, ne fakatata he tau tagata e nakai fakamoli he holia e maveheaga ha Iehova mo e taute e mahani kelea. (Hosea 6:7) Ne falanaki a lautolu ke he tau motu he lalolagi ka e nakai liliu ki a Iehova. Ha kua fakatumau a lautolu ke gana e tau fua kelea, to helehele e lautolu e tau fua kelea. Ke he falu kupu, kua tata mai e fakafiliaga velagia. Ka kua toka foki he perofetaaga ha Hosea e fekau mafanatia. Ne fakamoli ke he tau tagata kua maeke ia lautolu ke liliu ki a Iehova mo e to fakakite e fakaalofa noa ki a lautolu kaeke foaki e lautolu mai he loto e fakamoliaga he fakatokihala.
4. Ko e heigoa e tau fakaakoaga aoga mai he perofetaaga ha Hosea ka fakatutala a tautolu ki ai?
4 Mai he tau veveheaga fa nei he perofetaaga ha Hosea, kua maeke ia tautolu ke moua fakalahi atu foki e takitakiaga ka lagomatai a tautolu ke o mo e Atua. Kia fakatutala a tautolu ke he tau fakaakoaga aoga ne fa: (1) Ko e tokihala moli kua kitia ai ke he tau gahua, nakai ke he tau kupu hokoia; (2) nakai fakafiafia hokoia he tau poa e Atua; (3) mamahi a Iehova ka fuluhi kehe e tau tagata tapuaki hana mai ia ia; mo e (4) ke helehele e tau fua mitaki, kua lata ia tautolu ke gana e tau fua mitaki.
Fakakiteaga he Tokihala Moli
5. Fakakite e alito ke he tau mena ne talahau ia Hosea 6:1-3.
5 Kua fakaako lahi he perofetaaga ha Hosea a tautolu hagaao ke he tokihala mo e fakaalofa noa. Ia Hosea 6:1-3, kua totou e tautolu: “O mai a, kia liliu atu a tautolu kia Iehova ha kua hēhē e ia a tautolu, to fakamalolo foki e ia a tautolu; kua ta e ia a tautolu, to taute foki e ia a tautolu. Ka mole atu ua e aho to fakamoui e ia a tautolu; ka hoko ke he aho tolu to fakatutu ai e ia a tautolu, to momoui foki a tautolu ki mua hana. To iloa foki e tautolu, to lali ai a tautolu ke iloa a Iehova; kua mau hana haele atu tuga ne matafatafa ata he aho, to haele mai foki a ia kia tautolu tuga ne uha fakamui ne fakamalu aki e kelekele.”
6-8. Ko e heigoa ne hepe ai e tokihala ha Isaraela?
6 Ko hai ne vagahau e tau kupu ne fakamau he tau kupu nei? Ne talahau he falu ko e tau fakamauaga he tau Isaraela nakai tua fakamoli a nei mo e pehe ko e tau tagata nakai omaoma kua tokihala fakatupua mo e fakateaga ke he fakaalofa noa he Atua. Ka kua pehe falu, ko e perofeta ko Hosea ne vagahau, he ole ke he tau tagata ke liliu ki a Iehova. Pete ko hai ne vagahau e tau fakamauaga nei, ko e huhu aoga, Liliu nakai e tau tagata tokologa he kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela ki a Iehova, he fakakite e tokihala moli? Ko e tali, nakai. Ne talahau e Iehova puhala ia Hosea: “Efaraimo na e, ko e heigoa kia ke eke e au kia koe? Iuta na e, ko e heigoa kia ke eke e au kia koe? ha kua tuga ne aolu ke he pogipogi e [“fakaalofa-totonu,” NW] ha mutolu, tuga ne hahau foki ne mole atu ke he magaaho pogipogi.” (Hosea 6:4) Ko e fakakiteaga moli haia he tuaga kelea muitui fakaagaga he tau tagata he Atua! Ko e fakaalofa-totonu, po ke fakaalofa fakamoli, kua teitei ke galo—ke tuga e hahau he magaaho pogipogi ne galo vave he hake mai e la. Pete kua kitia maali e tau tagata ke tokihala fakauaua, ne nakai moua e Iehova ha fakaveaga ke foaki e fakaalofa noa. Ko e heigoa e lekua?
7 Ko e tokihala ha Isaraela kua nakai mai moli he loto. Ne pehe a Hosea 7:14 hagaao ke he nakai fiafia ha Iehova ke he tau tagata hana: “Nakai tagi mai kia au a lautolu mo e tau loto ha lautolu, ka e tagi fekapai a lautolu ke he tau mohega ha lautolu.” Lafi he kupu 16: “Kua liliu mai a lautolu ka e nakai liliu mai a lautolu kia ia ne Mua ue atu.” Kua nakai mahalo e tau tagata ke liliu ke he tapuakiaga tokoluga ha Iehova he taute e tau hikihikiaga kua lata ke fakafou e fakafetuiaga ha lautolu mo ia. Moli, ne nakai ni manako a lautolu ke o mo e Atua.
8 Kua ha ha ai foki taha lekua ke he tokihala a Isaraela. Ko e tau tagata kua fakatumau ke taute e agahala—e, ko e tau vahega agahala kehekehe, ne putoia ai e fakavai, keli tagata, kaiha, tapuaki tupua, mo e taute e tau matutakiaga nakai pulotu mo e falu a motu. Ia Hosea 7:4, kua fakatatai e tau tagata ke he “gutu umu,” po ke umu tao falaoa, kakano ha kua velagia e tau manako kelea i loto ha lautolu. Ha ko e tuaga kelea muitui fakaagaga pihia, kua lata nakai e tau tagata ma e fakaalofa noa? Nakai lata! Ne tala age e Hosea ke he tau tagata totoko to “manatu ai e [Iehova] ha lautolu a mahani kelea” mo e “taui atu e ia e tau hala ha lautolu.” (Hosea 9:9) Nakai fai fakaalofa noa ma lautolu!
9. Ko e heigoa ne fakaako he tau kupu ha Hosea ki a tautolu hagaao ke he tokihala mo e fakaalofa noa?
9 He totou e tautolu e tau kupu ha Hosea, ko e heigoa ne ako e tautolu hagaao ke he tokihala mo e fakaalofa noa? Ko e fakafifitakiaga hataki he tau Isaraela nakai tua fakamoli kua fakaako ki a tautolu ke maeke ke aoga mai he fakaalofa noa ha Iehova, kua lata ia tautolu ke fakakite e tokihala mai he loto. Puhala fe ka fakakite e tokihala pihia? Kua nakai fakavaia he tau hihina mata po ke he tau kupu teao a Iehova. Ko e tokihala moli kua kitia maali ke he tau gahua. Ke moua e fakaalofa noa, ko e tagata taute mena hepe kua lata ke tiaki katoatoa e puhala agahala hana mo e fakalautatai hana moui mo e tau tutuaga tokoluga he tapuakiaga mitaki lahi ha Iehova.
Nakai Fakafiafia Hokoia he Tau Poa a Iehova
10, 11. Tuga ne fakatai he tuaga ha Isaraela, ko e ha ne nakai fakafiafia hokoia he tau poa a Iehova?
10 O mai a tautolu mogonei ke fakatutala ke he fakaakoaga ke uaaki ka lagomatai a tautolu ke o mo Iehova. Hanei e mena ia: Kua nakai fakafiafia hokoia he tau poa e Atua. Ne pehe a Hosea 6:6: “Kua loto au [Iehova] ke he [“fakaalofa-totonu,” NW] ka e nakai ko e poa; ke iloa e Atua foki kua mua ia ke he haku a manatu ke he tau poa huhunu.” Mailoga kua fiafia a Iehova ke he fakaalofa-totonu, po ke fakaalofa fakamoli—ko e fua he loto—mo e iloilo ki a ia. Ka e liga manatu a koe: ‘Ko e ha ne talahau e kupu nei kua nakai fiafia a Iehova ke he “poa” mo e “ke he tau poa huhunu”? Kua nakai kia lata e tau mena nei i lalo he Fakatufono faka-Mose?’
11 Ko e tau poa mo e tau foakiaga kua lata i lalo he Fakatufono, ka kua hokulo lahi e lekua he atuhau ha Hosea. Kua ha ha ai e tau Isaraela ne taute e tau foakiaga pihia he fakatata teao e fakamoli. He magaaho taha, hane taute e lautolu e agahala. Ha ko e ha lautolu a agahala ne fakakite e lautolu ko e tau loto ha lautolu kua gatigati he fakaalofa fakamoli. Ne fakakite foki e lautolu kua fakaheu e lautolu e iloilo ke he Atua, he nakai momoui fakalautatai a lautolu ki ai. Kaeke nakai ha ha he tau tagata e tuaga hako he loto mo e nakai tutuli e puhala hako he moui, aoga fefe mogoia e tau poa ha lautolu? Ko e tau poa ha lautolu kua fakahogohogomanava ki a Iehova ko e Atua.
12. Ko e heigoa e hatakiaga ne toka ia Hosea 6:6 ma e tau tagata kua momoui he vaha nei?
12 Ko e tau kupu ha Hosea kua toka ai e hatakiaga ma e tau tagata o tapu he vaha nei. Kua taute e lautolu e tau foakiaga ke he Atua ke he puhala taute mena fakalotu. Ka ko e tapuakiaga ha lautolu kua temotemoai e fakaohoohoaga, ka fai, ke he tau mahani ha lautolu he tau aho takitaha. Kua fakafiafia moli kia he tau tagata pihia e Atua ka e nakai omoi he tau loto ha lautolu a lautolu ke moua e iloilo tonu ki a ia mo e fakagahuahua e iloilo ia he fuluhi kehe mai he tau gahua agahala? Kia nakai lata taha ke manatu kua fakafiafia he tau gahua fakalotu hokoia e Atua. Kua nakai fiafia a Iehova ke he tau tagata ne lali ke moua e fiafia hana ha ko e puhala tapuaki teao ka e nakai moui moli ke he Kupu hana.—2 Timoteo 3:5.
13. Ko e heigoa e tau poa ne foaki e tautolu, ka ko e heigoa kua lata ke tokaloto hagaao ke he aoga he tau poa ia?
13 Ko e tau Kerisiano moli, kua tokaloto e tautolu nukua nakai fakafiafia hokoia he tau poa e Atua. Moli kua nakai foaki e tautolu e tau poa manu ki a Iehova. Moha ia, kua ‘uta mau e tautolu e poa fakaheke ke he Atua, ko e fua haia he tau laugutu kua fakaaue atu ke he hana higoa.’ (Heperu 13:15) Kua aoga lahi ai ke nakai eke a tautolu ke tuga e tau Isaraela agahala he vaha ha Hosea, he manamanatu kua maeke ia tautolu ke totogi e tau gahua hepe ha tautolu he foaki ke he Atua e tau poa pihia. Mailoga e fakafifitakiaga he taha fuata ne putoia fufu ke he mahani feuaki. Ne talahau e ia fakamui: “Ne fakalahi hake e au e fekafekauaga haku he fonua, he manatu to fakamalu he gahua nei e mena hepe.” Kua tatai ai mo e mena ne lali e tau Isaraela mahani keukeu ke taute. Ka e, ko e poa fakaheke ha tautolu kua talia ni e Iehova kaeke kua taute mo e manatu hako mai he loto mo e he mahani Atua.
Mamahi a Iehova he Magaaho ne Tiaki he Tau Tagata Tapuaki Hana a Ia
14. Ko e heigoa ne fakakite he perofetaaga ha Hosea hagaao ke he tau logonaaga he Atua?
14 Ko e fakaakoaga ke toluaki ne ako e tautolu mai ia Hosea veveheaga 6 ke he 9 kua hagaao ke he logonaaga ha Iehova he magaaho ne fuluhi kehe e tau tagata tapuaki hana mai ia ia. Kua ha ha he Atua e tau logonaaga malolo mo e totonu. Ha ha ia ia e tau logonaaga totonu he fiafia mo e fakaalofa hofihofi ki a lautolu ne tokihala mai he tau agahala ha lautolu. Ka nakai tokihala e tau tagata hana, ne taute e ia e fifiliaga malolo lahi. Ha kua lahi e manamanatu he Atua ke he levekiaga ha tautolu, kua fiafia a ia ka o mo e tua fakamoli a tautolu mo ia. “Kua fiafia a Iehova ke he hana motu,” he talahau he Salamo 149:4. Ka e fefe la e logonaaga he Atua he magaaho ne nakai tua fakamoli e tau tagata fekafekau hana?
15. Hagaao ki a Hosea 6:7, fefe e aga he falu Isaraela?
15 Hagaao ke he tau Isaraela nakai tua fakamoli, ne pehe a Iehova: “Kua holi e lautolu e maveheaga tuga a Atamu; kua pikopiko a lautolu kia au ke he mena ia.” (Hosea 6:7) Ko e kupu Heperu ne fakaliliu “pikopiko” kua kakano foki ke “fakavaia, nakai tua fakamoli.” Ia Malaki 2:10-16, kua fakaaoga e kupu Heperu taha ia ni ke fakamaama e mahani nakai fakamoli he tau Isaraela nakai tua fakamoli ke he hoa ha lautolu he fakamauaga. Hagaao ke he fakaaogaaga he kupu nei ia Hosea 6:7, ne talahau he taha tohi ko e “fakamauaga metafoa ne tuku e tau mahani fakatagata ke he fakafetuiaga . . . Ko e tuaga ko e mena fakatagata ne holitu e fakaalofa.”
16, 17. (a) Fakalilifu fefe a Isaraela ke he maveheaga he Atua ma e motu ia? (e) Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke manatu hagaao ke he tau gahua ha tautolu?
16 Ne fioia e Iehova a Isaraela ko e hoana fakatai hana kakano he maveheaga hana mo e motu. Ti he magaaho ne holitu he tau tagata hana e tau tutuaga he maveheaga ia, kua tuga taute e lautolu e mahani feuaki. Kua tuga e tane tua fakamoli e Atua, ka e kua tiaki he tau tagata hana a ia!
17 Ka e kua a tautolu? Kua manamanatu e Atua ki a tautolu pete he o a tautolu mo ia po ke nakai. Kua lata ia tautolu ke manatu “ko e Atua, ko e fakaalofa a ia” mo e to lauia a ia he tau gahua ha tautolu. (1 Ioane 4:16) Kaeke tutuli e tautolu e puhala hepe, liga to fakamamahi moli e tautolu a Iehova mo e nakai fakafiafia a ia. He manatu tumau e tautolu e mena nei ka eke mo puipui lahi ke he tau kamatamata.
Puhala ne Maeke ia Tautolu ke Helehele e Tau Fua Mitaki
18, 19. Ko e heigoa e matapatu fakaakoaga ne moua e tautolu ia Hosea 8:7, mo e fakamoli fefe e matapatu fakaakoaga ia ke he tau Isaraela?
18 O mai a tautolu ke fakatutala ke he fakaakoaga ke faaki he perofetaaga ha Hosea—puhala ka helehele e tautolu e tau fua mitaki. Hagaao ke he tau Isaraela mo e goagoa mo e fakaikaluga he puhala nakai tua fakamoli he lalolagi, ne tohia e Hosea: “Kua gana e lautolu e matagi, ko e mena ia to helehele mai ai e lautolu e afā.” (Hosea 8:7) Kua moua e tautolu i ai e matapatu fakaakoaga ne lata ia tautolu ke tokaloto: Kua ha ha ai e fakafetuiaga tonu he vahaloto he tau mena ne taute e tautolu mogonei mo e tau mena ka tupu ki a tautolu a mui. Moli fefe e matapatu fakaakoaga nei hagaao ke he tau Isaraela nakai tua fakamoli?
19 He taute e agahala, ne gana he tau Isaraela ia e tau fua kelea. To maeke nakai a tautolu ke fakatumau ke taute pihia mo e nakai helehele e tau fua kelea? To nakai tokanoa moli mai a lautolu he fakafiliaga velagia. Ne talahau ia Hosea 8:13: “To manatu ainei e [Iehova] e tau mahani kelea ha lautolu, mo e taui atu kia lautolu ha lautolu a tau hala.” Mo e ia Hosea 9:17, ne totou e tautolu: “To tiaki he Atua haku a lautolu, he nakai fanogonogo a lautolu kia ia; ti eke a lautolu mo tau tagata neva ke he tau motu kehe.” To taui atu e Iehova e tau Isaraela ma e tau agahala ha lautolu. Ha kua gana e lautolu e tau fua kelea, to helehele e lautolu e tau fua kelea. Kua fakamoli e fakafiliaga he Atua ki a lautolu he 740 F.V.N., magaaho ne moumou he tau Asuria e kautu he magafaoa hogofulu ha Isaraela ti uta fakapaea e tau tagata.
20. Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he mena ne tupu ke he tau Isaraela?
20 Ko e mena ne tupu ke he tau Isaraela ia kua fakaako ki a tautolu e kupu moli: Kua helehele e tautolu e mena ne gana e tautolu. Kua hataki he Kupu he Atua a tautolu: “Aua neke fakahehe ai a mutolu, kua nakai fakavai e taha e Atua; ha ko e mena kua gana he tagata, ko e mena ia ni ke helehele mai ai e ia.” (Kalatia 6:7) Kaeke gana e tautolu e tau fua kelea, to helehele e tautolu e tau fua kelea. Ke fakatai ki ai, ko lautolu ne tutuli e puhala faivao he moui to helehele e tau fua kona lahi. To tupu mai e nakai fiafia ma e tagata taute mena hepe ne nakai tokihala.
21. Maeke fefe ia tautolu ke helehele e tau fua mitaki?
21 Maeke fefe, mogoia, ia tautolu ke helehele e tau fua mitaki? Kua moua e tali ke he huhu ia puhala he fakataiaga mukamuka. Kaeke manako e tagata faama ke helehele saito, to kia e ia e karite? Nakai pihia! Kua lata ia ia ke to e mena kua manako a ia ke helehele. Pihia foki, kaeke manako a tautolu ke helehele e tau fua mitaki, kua lata ia tautolu ke gana e tau fua mitaki. Manako nakai a koe ke helehele e tau fua mitaki—ko e moui mauokafua he mogonei fakalataha mo e amaamanakiaga he moui tukulagi he lalolagi fou he Atua? Kaeke manako, kua lata ia koe ke fakatumau ke gana e tau fua mitaki mo e fakatauo mo e Atua mo e moui fakalautatai mo e tau tutuaga tututonu hana.
22. Ko e heigoa e tau fakaakoaga kua ako e tautolu mai ia Hosea veveheaga 6 ke he 9?
22 Mai ia Hosea veveheaga 6 ke he 9, kua ako e tautolu fa e fakaakoaga ka lagomatai a tautolu ke o mo e Atua: (1) Ko e tokihala moli ne fakakite he tau gahua; (2) nakai fakafiafia hokoia he tau poa e Atua; (3) mamahi a Iehova ka fuluhi kehe e tau tagata tapuaki hana mai ia ia; mo e (4) ke helehele e tau fua mitaki, kua lata ia tautolu ke gana e tau fua mitaki. Maeke fefe he tau veveheaga lima fakahiku he tohi nei he Tohi Tapu ke lagomatai a tautolu ke o mo e Atua?
To Tali Fefe e Koe?
• Kua fakakite fefe e tokihala moli?
• Ko e ha ne nakai fakafiafia hokoia he tau poa e Matua ha tautolu he lagi?
• Fefe e logonaaga he Atua he magaaho ne tiaki he tau tagata tapuaki hana a ia?
• Ko e heigoa kua lata ke gana e tautolu kaeke ke helehele e tautolu e tau fua mitaki?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 9]
Tuga e tau aolu he magaaho pogipogi, ne galo vave e fakaalofa fakamoli ha Isaraela
[Fakatino he lau 9]
Ko e tau manako kelea ha Isaraela kua velagia tuga e gutu umu
[Fakatino he lau 10]
Ko e ha ne fakaheu e Iehova e tau poa he tau tagata hana?
[Fakatino he lau 11]
Ke helehele e tau fua mitaki, kua lata ia tautolu ke gana e tau fua mitaki