Fēfē e Malolō he Falanaki Haau ke he Atua?
Fēfē e Malolō he Falanaki Haau ke he Atua?
“Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua.”—MATAIO 6:33.
1, 2. Ko e heigoa e lakaaga ke he gahua fakalalolagi ne taute he fuata taane, ti ko e ha?
KO E fuata taane ne manako ke fakaaoga lahi ke he fakapotopotoaga haana. Ko e lekua ne fakatauhele he gahua fakalalolagi haana e fakalataha tumau ke he feleveiaaga. Fehagai fēfē e ia ke he tuaga? Ne fakamukamuka e ia e moui haana, fakaoti e gahua haana, ti nakai leva ne moua e ia e gahua ne nakai fakatauhele e tau matagahua faka-Kerisiano haana. He vaha nei, kua tote e tupe moua haana nakai tuga fakamua, ka e leveki agaia e ia e tau manako he magafaoa haana ti mua atu e mitaki kua maeke ke lalago e fakapotopotoaga.
2 Maama nakai e koe e kakano kua taute he fuata taane nei e lakaaga ia? Kitia nakai e koe a koe ne taute e lakaaga taha ia kaeke ko koe he tau tutuaga tuga haana? Nava ai, tokologa e Kerisiano kua taute pihia, ti fakatātā he tau gahua ha lautolu e mauokafua ha lautolu ke he maveheaga ha Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e haana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mataio 6:33) Kua falanaki a lautolu ki a Iehova ma e nakai haofia ka e nakai ke he gahua he lalolagi.—Tau Fakatai 3:23, 26.
3. Ko e ha ne manamanatu e falu kua aoga mooli ke tuku fakamua e Kautu he Atua he vaha nei?
3 He mailoga e tau vaha uka kua nonofo a tautolu i ai, kua manamanatu e falu nukua taute nakai he fuata taane ia e fifiliaga pulotu. He vaha nei, taha e fahi he lanu tagata ne nonofogati kelea ka e olioli he taha vahega e tuaga tokoluga ue atu he moui he fakamauaga tala tuai. Laulahi he tau motu mativa nukua kumi fakamakai e puhala ke fakamukamuka aki e tau momoui ha lautolu. He taha fahi, tokologa he tau motu monuina ne logona e pehiaaga he fakatumau ke he tuaga moui ha lautolu pete he kelea e tuaga fakatupe, hiki e tau makete gahua, mo e manako lahi e tau tagata gahua. He kitia e pehiaaga ne lauia he leveki e moui, falu ne manamanatu, ‘Kua aoga agaia kia ke tuku fakamua e Kautu?’ Ke lagomatai ke tali e huhu, mailoga e toloaga ne tutala ki ai a Iesu.
“Aua Neke Fakaatukehe”
4, 5. Fakakite fēfē e Iesu kua tonu lahi ma e tau tagata he Atua ke nakai molea e fakaatukehe ke he tau kapaletu he tau aho takitaha?
4 Ko Iesu haia i Kalilaia, ne tutala ke he moto tagata tokologa mai he tau matakavi loga. (Mataio 4:25) Tokogahoa kaeke kua fai he tau tagata ia ne monuina. Liga, tokologa ne mativa. Ka e, ne fakamalolō e Iesu a lautolu ke tuku fakamua, nakai ko e kumi he tau monuina ke he tau koloa, ka e tanaki e tau mena ne mua e uho—ko e tanakiaga fakaagaga. (Mataio 6:19-21, 24) Ne pehe a ia: “Aua neke fakaatukehe a mutolu ke he moui ha mutolu, ke he tau mena ke kai ai a mutolu, mo e tau mena ke inu ai a mutolu; po ke tau tino ha mutolu ke he tau mena ke tapulu ai a mutolu. Ka e nakai kia ko e mena mua e moui ke he mena kai, mo e mena mua e tino ke he tapulu?”—Mataio 6:25.
5 Ke he tokologa ne fanogonogo, ne liga nakai tonu e tau kupu ha Iesu. Ne iloa e lautolu ka nakai gahua malolō a lautolu, to matematekelea e tau magafaoa ha lautolu. Pete ia, ne fakamanatu age e Iesu ki a lautolu hagaao ke he tau manu lele. Ne momoui e tau manu lele he taha aho ke he taha aho, ka e leveki e Iehova a lautolu. Ne tuhi atu foki a Iesu ke he puhala ne leveki e Iehova e tau fiti, ko e fulufuluola ne mua ue atu ke he lilifu oti kana ha Solomona. Kaeke ke leveki e Iehova e tau manu lele mo e tau fiti, to lahi fēfē e leveki haana ki a tautolu? (Mataio 6:26-30) He talahau e Iesu, ko e tau momoui (tau solu) mo e tau tino ha tautolu kua mua atu e aoga ke he tau mena kai ne fakatau ke fakatumau aki e tau momoui ha tautolu mo e tau mena tui ne moua e tautolu ke fakatapulu aki e tau tino ha tautolu. Ka foaki katoatoa e tau laliaga oti kana ha tautolu ke lata ni mo e fagai mo e fakatapulu ia tautolu, ti nakai fai malolō ne toe ke fekafekau ki a Iehova, kua fakatonoa e tautolu e kakano mooli ne momoui ai.—Fakamatalaaga 12:13.
Ko e Onoonoaga Lagotatai
6. (a) Ko e heigoa ne fakalago ke he tau Kerisiano? (e) Mena fe ne fakave he tau Kerisiano e falanakiaga katoatoa ha lautolu ki ai?
6 Mooli, ne nakai fakamalolō e Iesu e tau tagata fanogonogo haana ke nakai gahua mo e tatali ni ke he Atua ke leveki e tau magafaoa ha lautolu. Kua maeke foki he tau manu lele ke vetuvetu mena kai ma lautolu mo e tau punua ha lautolu. Ti, kua lata e tau Kerisiano ke gahua ka manako a lautolu ke kai. Kua lata ia lautolu ke leveki e tau matagahua fakamagafaoa ha lautolu. Ko e tau fekafekau Kerisiano mo e tau tupa kua lata ke gahua fakamakutu ke he tau iki ha lautolu. (2 Tesalonia 3:10-12; 1 Timoteo 5:8; 1 Peteru 2:18) Ne fa mahani e aposetolo ko Paulo ke gahua ko e tagata talaga fale ie ke leveki aki a ia. (Gahua 18:1-4; 1 Tesalonia 2:9) Pete ia, ko lautolu e tau Kerisiano ne nakai onoono ke he gahua fakalalolagi ma e vaha haohao mitaki. Ne falanaki a lautolu ki a Iehova. Ti ko e fua, ne olioli e lautolu e mafola he loto ne nakai iloa he falu. Ne pehe e salamo: “Ko lautolu kua [“falanaki,” NW] kia Iehova, tuga ne mouga ko Siona a lautolu, nakai gahuahua, ka e tumau tukulagi ni.”—Salamo 125:1.
7. Liga ko e heigoa e manatu haana ne nakai falanaki katoatoa ki a Iehova?
7 Ko e ha tagata ne nakai falanaki katoatoa ki a Iehova kua liga kehe e manatu. Laulahi he tau tagata ne onoono ke he monuina he tau koloa ko e kei ke he haohao mitaki. Ti, maeke he tau matua ke fakamalolō e tau tama ha lautolu ke foaki fakalahi e moui he tama ke he fakaakoaga tokoluga, he amanaki to tauteute ai he mena ia a lautolu ma e tau gahua totogi lahi. Momoko ai, kua moua he falu magafaoa Kerisiano e totogi lahi he foakiaga pihia ke tokoluga lahi, ha kua galo he tau tama ha lautolu e onoonoaga fakaagaga ha lautolu ti hahaga atu ke he tau foliaga fakatino.
8. Ko e heigoa e lagotataiaga ne fakatumau he tau Kerisiano?
8 Ti, mailoga he tau Kerisiano pulotu kua aoga lahi e tomatomaaga ha Iesu ke he vaha nei tuga ni he senetenari fakamua, ti lali a lautolu ke fakalagotatai ai. Pete ne fakaaoga e lautolu e tau magaaho loloa ke he gahua fakalalolagi ke maeke ke leveki e tau matagahua faka-Tohi Tapu, ne nakai fakaatā e lautolu e manako ke moua e tupe lahi, ke fakapouli aki a lautolu he tau mena fakaagaga aoga lahi.—Fakamatalaaga 7:12.
“Aua Neke Fakaatukehe”
9. Kua fakamafana fēfē e Iesu a lautolu ne falanaki katoatoa ki a Iehova?
9 He haana Lauga he Mouga, ne fakamalolō e Iesu e tau tagata fanogonogo haana: “Aua neke fakaatukehe a mutolu, mo e pehe age, To kai e tautolu ha ha, po ke inu e tautolu ha ha, po ke tapulu a tautolu ha ha? Ha ko e tau mena oti ia kua kumi he tau motu kehe. Ha ko e mena fioia he Matua ha mutolu ha ha he lagi kua aoga e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mataio 6:31, 32) Ko e tau kupu fakamafana mooli! Ka falanaki katoatoa a tautolu ki a Iehova, to ha ha tumau a ia ke lalago a tautolu. Pete ia, ne fakalagalaga manatu foki e tau kupu a Iesu. Kua fakamanatu ki a tautolu ka kumi ‘fakamakai’ e tautolu e tau koloa fakatino, nukua tatai e manatu ha tautolu ke he “tau motu kehe,” ko e tau tagata ne nakai ko e tau Kerisiano mooli.
10. He magaaho ne fina atu e fuata taane ki a Iesu ma e tomatomaaga, fakakite fēfē e Iesu e mena ne fakaalofa lahi e fuata ki ai?
10 He taha magaaho, ko e fuata taane monuina ne huhu ki a Iesu e mena kua lata ia ia ke taute ke moua e moui tukulagi. Ne fakamanatu e Iesu ki a ia e tau poakiaga he Fakatufono, ne gahuahua agaia he magahala ia. Ne tala age e fuata taane ki a Iesu: “Kua omaoma e au e tau mena oti na . . . ka ko heigoa e mena ne toe nakai eke e au?” Ko e tali ha Iesu ne liga nakai tonu ke he tokologa. Ne pehe a ia: “Kaeke ke manako a koe kia katoatoa hau a mahani mitaki, kia fano a koe mo e fakafua atu hau a tau mena, ti age ke he tau nonofogati, ati moua ai e koe e tau koloa loga ke he lagi; ati hau a, mo e mui mai kia au.” (Mataio 19:16-21) Ati fano ai e tama fuata mo e momoko, nakai manako ke fakafua haana tau koloa. Pete he fakaalofa lahi a ia ki a Iehova, ne mua atu e fakaalofa haana ke he tau koloa.
11, 12. (a) Ko e heigoa e tau kupu fakamanamanatu ne talahau e Iesu hagaao ke he monuina? (e) Maeke fēfē he tau koloa ke fakakaupa e gahua ki a Iehova?
11 Ne takitaki he mena ia ne tupu a Iesu ke talahau e taha mena ne nakai amanaki ki ai: “Ko e mena uka ke hu atu e tagata muhukoloa ke he kautu he lagi. . . . Kua maeke vave ke hu atu e kamela ke he pu he nila, ka e uka ke hu atu e tagata muhukoloa ke he kautu he Atua.” (Mataio 19:23, 24) Kakano kia a Iesu to nakai fai tagata monuina ka hohoko ke he Kautu? Nakai, ha kua matutaki a ia ke talahau: “Maeke e tau mena oti ke he Atua.” (Mataio 19:25, 26) Mooli, mo e lagomatai ha Iehova ke he falu tagata monuina he vaha i tuai ati eke a lautolu mo tau Kerisiano fakauku. (1 Timoteo 6:17) Ka e, ne talahau e Iesu e tau kupu fakaofoofo ia he fai kakano mitaki. Ne foaki e ia e hatakiaga.
12 Ka pipiki e tagata ke he tau koloa haana tuga ne taute he fuata taane monuina ia, kua eke ai mo fakakaupaaga ke he gahua loto katoa haana ki a Iehova. Liga mooli e mena ia ki a ia ne fita he muhu koloa mo ia ne “manako ke maukoloa.” (1 Timoteo 6:9, 10) Ko e falanaki foki ke he tau koloa fakatino kua maeke ke takitaki e tagata ke tote e ‘fiafia haana he manamanatu ke he tau mena fakaagaga.’ (Mataio 5:3) Ti ko e fua, kua liga nakai logona hifo e ia e manako taha pihia ma e lalagoaga ha Iehova. (Teutaronome 6:10-12) To liga hau a ia mo e amaamanaki ke moua e tauteaga pauaki he fakapotopotoaga. (Iakopo 2:1-4) Ti liga fakamole e ia lahi e magaaho haana ke olioli e monuina haana ka e nakai fekafekau ki a Iehova.
Feaki e Onoonoaga Hako
13. Ko e heigoa e onoonoaga hehe ne moua he tau Laotikaia?
13 Taha e matakau ne hehe e onoonoaga he tau koloa ko e fakapotopotoaga i Laotikaia he senetenari fakamua. Ne tala age a Iesu ki a lautolu: “Kua tala mai e koe, Kua maukoloa au, kua fakaloga mai haku a tau mena, kua nakai nofogati foki au he taha mena taha; ka e nakai iloa e koe kua malaia a koe, mo e matematekelea, mo e nofogati, mo e matapouli, mo e nakai fai felevehi.” Nakai ko e monuina ne tamai e tuaga malaia fakaagaga ke he tau Laotikaia. Ko e mena ne tupu kua falanaki a lautolu ke he monuina ka e nakai ki a Iehova. Ti ko e fua, ne mafanafana fakaagaga a lautolu, teitei ke “fakalua atu ai” he gutu ha Iesu.—Fakakiteaga 3:14-17.
14. Ko e ha e tau Kerisiano Heperu ne ofania e talahauaga mitaki ha Paulo?
14 He taha fahi, ne fakamalolō e Paulo e tau Kerisiano Heperu ma e ha lautolu a aga he magahala fakamua ia he favaleaga. Ne pehe a ia: “Ha kua fakaalofa mai a mutolu ke he haku a tau liliaga, kua tuku atu foki e mutolu mo e fiafia e tau koloa ha mutolu ke fofo, he iloa e mutolu ha he lagi e tau koloa ha mutolu kua mua he mitaki to tumau.” (Heperu 10:34) Ne nakai kapaletu e tau Kerisiano ia he galo e tau koloa ha lautolu. Ne fakatumau e olioli ha lautolu ha kua taofi mau a lautolu ke he koloa ne mua atu e uho, ko e ha lautolu a ‘koloa kua mua he mitaki to tumau.’ Tuga e tagata fakafua koloa he fakatai ha Iesu ne foaki e tau mena oti ke moua aki e penina fakafua lahi, ne fifili a lautolu ke nakai tiaki e totō mau ha lautolu ke he amaamanakiaga he Kautu, pete ni e totogi lahi. (Mataio 13:45, 46) Ko e aga mitaki mooli!
15. Maeke fēfē he fifine Kerisiano i Liperia ke tuku fakamua e Kautu?
15 Tokologa he vaha nei ne feaki e aga mitaki pihia. I Liperia, ma e fakatai, ko e fifine Kerisiano fuata ne foaki e magaaho ke kumikumi he univesiti. He motu ia, ko e foakiaga pihia kua eke mo puhala ke he vaha nakai haofia anoiha. Ka e, ne paionia a ia, ko e tagata fakamatala mau, ti moua e uiina ke eke mo paionia mau fakaku. Ne fifili a ia ke tuku fakamua e Kautu ti fakatumau ke he fekafekauaga mau. Ne fano a ia ke he gahua haana ti kamata 21 e fakaakoaga Tohi Tapu he tolu e mahina. Ko e matakainaga fifine fuata nei mo e tokoafe ia lautolu ne tuga a ia kua tuku fakamua e Kautu, pete ne nakai lahi e tau koloa fakatino. Maeke fēfē ia lautolu ke fakatumau e aga pihia he lalolagi velevelekoloa nei? Ne feaki e lautolu loga e tau mahani mitaki. O mai la tautolu ke fakatutala ke he falu he tau mena nei.
16, 17. (a) Ko e ha kua aoga e fakalatalata ka falanaki a tautolu ki a Iehova? (e) Ko e ha kua lata ke feaki e tautolu e mauokafua ke he tau maveheaga he Atua?
16 Fakalatalata: Ne pehe e Tohi Tapu: ‘Kia falanaki a koe kia Iehova mo e hāu a loto katoa; ka e aua neke tua a koe ke he hāu a pulotu. Kia manatu e koe a ia ke he hāu a tau puhala oti, ti fakahakohako ai e ia hāu a tau puhala. Aua neke fakafiailoilo a koe.’ (Tau Fakatai 3:5-7) Falu magaaho, ko e puhala pauaki ne liga aoga mai he onoonoaga fakalalolagi. (Ieremia 17:9) Onoono agaia e Kerisiano moli ki a Iehova ma e takitakiaga. (Salamo 48:14) Ke he ‘haana tau puhala oti’—he tau gahua he fakapotopotoaga, fakaakoaga po ke gahua fakalalolagi, okioki, po ke falu mena foki—kua kumi fakalatalata e ia e fakatonuaga ha Iehova.—Salamo 73:24.
17 Kia mauokafua ke he tau maveheaga ha Iehova: Ne pehe a Paulo: “Ko e mena lata ia ia kua fina atu ke he Atua ke talia kua moui a ia, ko ia foki kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia.” (Heperu 11:6) Ka fakauaua a tautolu to fakamooli e Iehova haana tau maveheaga, to liga nakai fakatatau ke he ‘totō fakalahi ke he lalolagi nei.’ (1 Korinito 7:31) He taha fahi, ka malolō e taofiaga ha tautolu, to fifili a tautolu ke tuku fakamua e Kautu. Maeke fēfē e taofiaga malolō ke fakatupu? He fakatata tumau ki a Iehova, liogi mai he loto ti kumikumi fakatagata tumau. (Salamo 1:1-3; Filipi 4:6, 7; Iakopo 4:8) Tuga e Patuiki ko Tavita, maeke ia tautolu ke liogi: ‘Kua falanaki au kia koe Iehova na e, kua pehe atu au, Ko koe ni ko e haku a Atua. Kua lahi mahaki hāu a totonu.’—Salamo 31:14, 19.
18, 19. (a) Maeke fēfē he fakamakutu ke fakamalolō e falanaki ha tautolu ki a Iehova? (e) Ko e ha e Kerisiano kua lata ke makai ke taute e tau foakiaga?
18 Fakamakai he gahua a Iehova: Ne fakamatutaki e Paulo e mauokafua he tau maveheaga ha Iehova mo e fakamakutu he magaaho ne tohi e ia: “Ka kua manako lahi a mautolu kia takitokotaha a mutolu mo e fakakite mai e fakamakutu ia, kia mauokafua ai e amaamanaki ato hohoko ke he fakahikuaga.” (Heperu 6:11) Ka lavelave a tautolu he gahua a Iehova, to lalago e ia a tautolu. He tau magaaho takitaha ne moua e tautolu e lalagoaga ia, kua malolō lahi e falanakiaga ha tautolu, ti eke a tautolu ke ‘tumau mo e nakai fagahuatia.’ (1 Korinito 15:58) Kua fakafou e tua ha tautolu, ti mauokafua e amaamanakiaga ha tautolu.—Efeso 3:16-19.
19 Makai ke taute e tau foakiaga: Ne fakatoka kehe e Paulo e feua pauaki ke maeke ke mui ki a Iesu. Ne taute fakamaaliali e ia e fifiliaga hako, pete ne uka e moui haana he falu magaaho ke he tuaga fakatino. (1 Korinito 4:11-13) Ne nakai mavehe e Iehova e moui muhu koloa, ti falu magaaho ne fakauka e tau fekafekau haana ke he tau mena uka. Ko e makai ha tautolu ke fakamukamuka e puhala moui mo e taute e tau foakiaga ne mooli ke fakamalolō e fifiliaga ha tautolu ke fekafekau ki a Iehova.—1 Timoteo 6:6-8.
20. Ko e ha kua aoga e fakauka ma haana ne tuku fakamua e tau mena he Kautu?
20 Fakauka: Ne fakamalolō he tutaki ko Iakopo e tau matakainaga Kerisiano: “Hanai, ko e tau matakainaga na e, kia fakauka a mutolu ato hohoko ke he haele mai he Iki.” (Iakopo 5:7) He lalolagi lavelave lahi nei, kua uka ke fakauka. Manako a tautolu ke he tau mena ke hoko mafiti. Ka e fakamalolō e Paulo a tautolu ke fifitaki a lautolu kua “moua tuai ke he tua mo e fakauka e tau mena kua talahaua mai.” (Heperu 6:12) Kia makai ke fakatali ki a Iehova. Ko e moui tukulagi he lalolagi parataiso—kua aoga mooli e tatali ki ai!
21. (a) Ko e heigoa kua fakatātā e tautolu ka tuku fakamua e tau mena he Kautu? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ke he vala tala ka mui mai?
21 E, ko e tomatoma ha Iesu ke tuku fakamua e Kautu kua aoga. Ka taute pihia e tautolu, kua fakatātā e tautolu kua falanaki mooli a tautolu ki a Iehova ti fifili ko e puhala haohao mitaki ni a ia ma e Kerisiano ke moui. Pete ia, ne tomatoma foki e Iesu a tautolu ke fakatumau ‘kia kumikumi fakamua e tututonu he Atua.’ He vala tala ne mui mai, to kitia e tautolu e kakano kua lata pauaki e fakamalolōaga ia he vaha nei.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Hagaao ke he tau koloa fakatino, ko e heigoa e lagotatai ne fakamalolō e Iesu ki a tautolu ke taute?
• Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he fakataiaga ha Iesu ke he kamela mo e pu he nila?
• Ko e heigoa e tau mahani Kerisiano kua lagomatai a tautolu ke tuku fakamua e Kautu he Atua?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 24]
Tokologa ne logona e tau kupu ha Iesu ne mativa
[Fakatino he lau 25]
Ko e fuata taane monuina ne mua atu e fakaalofa ke he tau koloa, nakai ke he Atua
[Fakatino he lau 25]
Ko e tagata fakafua koloa he fakatai a Iesu ne foaki e tau mena oti ke moua aki e penina fakafua lahi
[Fakatino he lau 26]
Ka lavelave a tautolu he gahua ha Iehova, to lalago e ia a tautolu