Tutuli e Tututonu ka Puipui a Tautolu

‘Ka kia tutuli fakamua e tututonu he Atua.’—MATAIO 6:33.

1, 2. Ko e heigoa e fifiliaga ne taute he fuata Kerisiano, ti ko e ha ne taute e ia e fifiliaga ia?

KO E fifine Kerisiano fuata i Asia ne gahua ko e tohikupu he ofisa fakatufono. Kua fakamakutu mooli a ia, he hoko tuai ke he gahuaaga ti nakai fakatevateva a ia he gahua haana. Pete ia, ko e gahua haana ko e gahua fakaku, kua hoko ke liu kitekite ki ai. Ko e ulu he faahi gahua ne tala age ke he matakainaga fifine to fakagahua tumau e ia a ia ti foaki age foki ki a ia e tuaga tokoluga, ka eke ke taute e ia e mahani feuaki mo ia. Ne fakaheu katoatoa he matakainaga fifine, pete ni ko e kakano to galo e gahua haana.

² Kua hepehepe kia e kitiaaga he fifine Kerisiano ia? Nakai, ne fakaeneene a ia he muitua e tau kupu ha Iesu: ‘Ka kia tutuli fakamua e tututonu he Atua.’ (Mataio 6:33) Ke lata mo ia, he muitua ke he tau matapatu fakaakoaga tututonu kua mua atu e aoga ke he lagomatai he puhala mahani fakataane mo e fifine.—1 Korinito 6:18.

Ko e Aoga he Tututonu

3. Ko e heigoa e tututonu?

³ Kua hagaao e “tututonu” ke he pipiki mau ke he tau matapatu fakaakoaga he tau mahani. He Tohi Tapu, ko e tau kupu Heleni mo e Heperu ne ha ha ai e manatu he “mahani tututonu” po ke “mahani hakohako.” Nakai ko e fia tututonu, he fakafili taha ha ko e haana tau tutuaga. (Luka 16:15) Kua hakohako hagaao ke he tau tutuaga ha Iehova. Ko e tututonu ha Iehova.—Roma 1:17; 3:21.

4. Ko e ha e tututonu kua aoga ke he Kerisiano?

⁴ Ko e ha ne aoga e tututonu? Ha ko Iehova, ko e ‘Atua tututonu,’ kua fiafia ke he tau tagata haana ka fakagahua e lautolu e tututonu. (Salamo 4:1; Tau Fakatai 2:20-22; Hapakuka 1:13) Ko e ha tagata ne taute e tau gahua nakai tututonu kua nakai moua e fakafetuiaga tata mo ia. (Tau Fakatai 15:8) Ko e mena haia ne fakamalolō he aposetolo ko Paulo a Timoteo: “Kia hola kehe mo e tau manako lahi he tau fuata, ka kia tutuli e tututonu,” fakalataha mo e falu mahani kua aoga. (2 Timoteo 2:22) Ko e mena ia foki ne putoia e Paulo e “ufi kahokaho ko e tututonu haia” he magaaho ne tohi e tau vala kehekehe he tapulu tau fakaagaga ha tautolu.—Efeso 6:14.

5. Maeke fēfē e tau mena momoui nakai mitaki katoatoa ke tutuli e tututonu?

⁵ Mooli, nakai fai tagata kua tututonu ke he puhala katoatoa. Kua lauia oti he nakai mitaki katoatoa mai ia Atamu, ti nakai tututonu e tau agahala oti, tali mai he fanau. Ka e, pehe a Iesu kua lata ia tautolu ke tutuli e tututonu. Maeke fēfē e mena ia? Ko e mena haia ne foaki e Iesu e moui mitaki katoataoa haana ko e lukutoto ma tautolu, ti ka fakagahua e tautolu e tua he poa ia, kua makai a Iehova ke fakamagalo e tau agahala ha tautolu. (Mataio 20:28; Ioane 3:16; Roma 5:8, 9, 12, 18) He fakaveaga ia, kua ako e tautolu e tau tutuaga tututonu ha Iehova mo e foaki katoatoa a tautolu ke manamanatu ki ai—he liogi ma e lagomatai ke fahia ke he tau lolelole ha tautolu—kua talia e Iehova e tapuakiaga ha tautolu. (Salamo 1:6; Roma 7:19-25; Fakakiteaga 7:9, 14) Ko e mafanatia ha ia!

Tututonu he Lalolagi Nakai Tututonu

6. Ko e ha e lalolagi ko e matakavi hagahagakelea ma e tau Kerisiano fakamua atu?

⁶ He magaaho ne moua he tau tutaki a Iesu e poakiaga ke eke mo tau fakamooli haana “ke hoko ni ke he fakaotiaga he lalolagi,” ne fehagai a lautolu mo e tuaga uka. (Gahua 1:8) Ko e tau matakavi kotofa oti ha lautolu ne “ha he pule  hana kua mahani kelea,” ko Satani. (1 Ioane 5:19) Ne hufia e lalolagi he agaga kelea ne fakatupu ki mua e ia, mo e to fakatapakupaku e tau Kerisiano ke he fakaohoohoaga kona i ai. (Efeso 2:2) Ma lautolu, ko e lalolagi ko e matakavi hagahagakelea. He tuku fakamua hokoia e tututonu he Atua ka fakauka a lautolu fakalataha mo e fakamooli tumau ha lautolu. Laulahi ne fakauka, ka e tokogahoa ne liliu kehe he “puhala he mahani tututonu.”—Tau Fakatai 12:28; 2 Timoteo 4:10.

7. Ko e heigoa e tau matagahua ne lata he Kerisiano ke totoko e tau fakaohoohoaga matahavala?

⁷ Kua haohao mitaki kia e lalolagi he vaha nei ma e tau Kerisiano? Mamao ligo! Kua mua atu e matahavala mogonei ke he senetenari fakamua. Lafi ki ai, nukua liti hifo a Satani ke he lalolagi mo e latau velagia ke he tau Kerisiano fakauku ne toe, “ko lautolu [he fifine] kua omaoma ke he tau poaki he Atua, mo e taofi e talahauaga kia Iesu Keriso.” (Fakakiteaga 12:12, 17) Kua favale foki a Satani ke he taha kua lalago e ‘tega’ ia. Ka e, nakai fakamumuli e tau Kerisiano mai he lalolagi. He nakai fai vala i ai, ne kua nonofo a lautolu i ai. (Ioane 17:15, 16) Ti kua lata ia lautolu ke fakamatala i ai ke kumi a lautolu ko e tau tagata loto hako mo e fakaako a lautolu ke eke mo tau tutaki he Keriso. (Mataio 24:14; 28:19, 20) Ko e mena ia, ha kua nakai maeke he tau Kerisiano ke kalo katoatoa mai he tau fakaohoohoaga matahavala he lalolagi nei, maeke ia lautolu ke totoko ai. Kia kitekite la tautolu ke he fa he tau fakaohoohoaga ia.

Ko e Matahele he Mahani Feuaki

8. Ko e ha ne fuluhi e tau Isaraela ke tapuaki ke he tau atua ha Moapi?

⁸ Ke hoko ke he matahiku he o hui ha lautolu ke 40 e tau he tutakale, ne lahi e numera lahi he tau Isaraela ne tiaki e puhala he tututonu. Ne kitia mata e lautolu loga e gahua he fakahaoaga ne taute e Iehova, ti nakai leva to foleni a lautolu ke he Motu he Maveheaga. Ka e, he magaaho tonu ia, ne fuluhi a lautolu ke fekafekau ke he tau atua ha Moapi. Ko e ha? Ne mokulu a lautolu ke he “manako lahi he tino.” (1 Ioane 2:16) Pehe e fakamauaga: “Ti kamata ai he motu ke feuaki mo e tau fifine Moapi.”—Numera 25:1.

9, 10. Ko e heigoa e tuaga he vaha nei ne aoga tumau ke tokaloto e malolō kolokolovao he tau manako kelea he tino?

⁹ Kua fakatātā he mena ia ne tupu e tau manako lahi he tino ne hehē ke moumou a lautolu ne nakai matahavala. Kua lata ia tautolu ke ako mai i ai, mua atu ha ko e mahani feuaki kua eke mo onoonoaga he puhala moui kua talia. (1 Korinito 10:6, 8) Ne pehe e hokotaki mai he Tau Fahi Kaufakalataha: “Ato hoko e 1970, ko e mau pouli [he nonofo tokoua e hoa ka e nakai fai fakamauaga] kua moumou e matafakatufono i Amerika. Mogonei kua fakaatā tuai. Molea e hafa he tau fakamauaga fakamua oti ne taute mua e mau pouli.” Ko e mena ia mo e tau mahani kelea fakalialia kua nakai kaupa ni ke he taha e motu. Kua tupu ke he lalolagi katoa, ti momoko ai, ne mokulu e falu Kerisiano ke he puhala ia—ti galo foki e tuaga ha lautolu ke he fakapotopotoaga Kerisiano.—1 Korinito 5:11.

¹⁰ Mua atu, ko e fakaakoaga ne fakaholo ki mua e mahani feuaki kua tuga ke haia he tau matakavi oti. Ko e tau kifaga mo e  tau fakaholoaga televisoni kua fakakite nukua talia katoatoa ma e tau fuata ikiiki ke taute e mahani fakataane mo e fifine to hoko e fakamauaga. Kua fakatino he tau fakafetuiaga fakasotoma ko e mena mitaki. Ti tokologa ne fakakite katoatoa e puhala mahani fakataane mo e fifine. Ko e tau ata he puhala katoatoa he mahani fakataane mo e fifine kua mukamuka ke kitia he Internet. Tuga anei, ko e tagata tohi nusipepa ne hokotaki kua hau e tama taane fitu tau haana ki kaina he aoga mo e tala age fiafia ke he matua taane haana kua kitekite e kapitiga aoga haana ke he fahi Internet ne fakakite e tau fifine telefua ne taute e mahani fakataane mo e fifine. Ne fakahogohogo ke he matua taane, ka e tokofiha e tama ne kitekite ke he tau fahi pihia ka e nakai tala age ke he tau matua ha lautolu? Lafi ki ai, tokofiha e matua ne iloa e tau fakaholoaga he tau pelē vitio ne pelē he tau tama ha lautolu? Loga e tau pelē talahaua ne fakakitekite e mahani feuaki fakalialia, ti pihia mo e aga fakatemoni mo e vale.

11. Maeke fēfē he magafaoa ke puipui mai he mahani feuaki he lalolagi?

¹¹ Maeke fēfē he magafaoa ke totoko e tau “fakafiafiaaga” fakateteki pihia? He tutuli fakamua e tututonu he Atua, he fakaheu ke putoia ke he ha mahani feuaki. (2 Korinito 6:14; Efeso 5:3) Ko e tau matua ne matakite fakatonu ke he tau matafeua he tau tama ha lautolu mo e fakaako atu mau ke he tau tama ha lautolu ko e fakaalofa ha Iehova mo e tau fakatufono tututonu haana kua fakamalolō a lautolu ke nakai kitekite e tau fakatino telefua, pelē vitio telefua, tau kifaga feuaki, mo e falu kamatamata nakai tututonu.—Teutaronome 6:4-9. *

Ko e Hagahagakelea he Peehiaga Mai he Maaga

12. Ko e heigoa e lekua ne tupu he senetenari fakamua?

¹² He haia a Paulo i Luseta i Asia Tote, ne fakamaulu fakamana e ia e tagata. Ne pehe e talahauaga: “Kua kitia he motu o tagata e mena kua eke e Paulo; ati tauui atu ai a lautolu ke he vagahau a Lukaonia, kua pehe, Kua haele hifo e tau atua kia tautolu tuga ne tau tagata. Kua fakahigoa atu foki e lautolu a Panapa, ko Tia; ka ko Paulo, ko Hereme ia, ha ko ia ko e patu he vagahau.” (Gahua 14:11, 12) Fakamui, ko e moto tagata taha ia ne manako ke kelipopo a Paulo mo Panapa. (Gahua 14:19) Maaliali ai, ko e tau tagata ne lauia lahi ke he peehiaga he maaga. Tuga ko e magaaho ne eke falu he maaga motu ia mo tau Kerisiano, ne nakai tiaki ha lautolu a tau aga matakutaku aitu. He tohi haana ke he tau Kerisiano i Kolose, ne hataki e Paulo ke he “hufeilo ke he tau agelu.”—Kolose 2:18.

13. Ko e heigoa falu he tau aga fakamotu ne lata he Kerisiano ke kalo kehe, ti maeke fēfē ia ia ke moua e malolō ke taute pihia?

¹³ He vaha nei, kua pihia foki e tau Kerisiano mooli kua lata ke kalo kehe mai he tau aga fakamotu talahaua ne fakave ke he tau manatu fakalotu fakavai ne moumou e tau matapatu fakaakoaga Kerisiano. He falu motu, ma e fakatai, loga e tau faiagahau fakamotu ne takatakai he fanauaga mo e mate ne fakave ke he pikopiko  kua ha ha ia tautolu e agaga kua moui ka mate. (Fakamatalaaga 9:5, 10) Fai motu nukua ha ha i ai e tau aga fakamotu kua lata he tau tama fifine ikiiki ke hehele e mouiaga he fifine. * Ko e tauteaga nakai lata ti vale anei ne nakai lautatai mo e levekiaga he tau matua Kerisiano ne foaki ke he tau tama ha lautolu. (Teutaronome 6:6, 7; Efeso 6:4) Maeke fēfē he tau Kerisiano ke fehola mai he tau peehiaga he maaga mo e tiaki e tau tauteaga pihia? He ha ha ai e falanaki katoatoa ki a Iehova. (Salamo 31:6) Ko e Atua tututonu to fakamalolō mo e leveki lautolu ne pehe ki a ia mai he tau loto ha lautolu: “Ko e haku a kolo, mo e haku a taue; ko e haku a Atua kua falanaki au kia ia.”—Salamo 91:2; Tau Fakatai 29:25.

Aua Neke Nimo a Iehova

14. Ko e heigoa e hatakiaga ne age e Iehova ke he tau Isaraela nakai leva e huhu atu ha lautolu ke he Motu he Maveheaga?

¹⁴ Nakai leva ti huhu atu e tau Isaraela ke he Motu he Maveheaga, ne hataki e Iehova a lautolu ke nakai nimo a ia. Ne pehe a ia: “A koe ni, neke nimo ia koe a Iehova hau a Atua, he nakai omaoma a koe ke he hana tau poaki, mo e hana tau fakafiliaga, mo e hana tau fakatufono, kua poaki atu ai au kia koe ke he aho nai; Neke kai ai a koe mo e makona, mo e ta ai e tau fale mitaki mo e nofo ai; ti tupu loga ai foki hau a tau fuifui povi, mo e hau a tau fuifui mamoe; ti fakaloga ai hau a tau ario mo e hau a tau auro, ti fakaloga ai foki hau a tau mena oti. Ti fakatokoluga ai hau a loto, mo e fakanimonimo e koe a Iehova hau a Atua.”—Teutaronome 8:11-14.

15. Maeke fēfē ia tautolu ke iloa mooli kua nakai nimo e Iehova a tautolu?

¹⁵ Liga fai mena pihia nakai ka tupu he vaha nei? E, kaeke ke nakai hako e tau mena ne tuku fakamua e tautolu. Kaeke ke tutuli fakamua e tautolu e tututonu he Atua, to eke e tapuakiaga mea mo mena aoga lahi ke he tau momoui ha tautolu. To maeke ia tautolu, tuga he fakamalolō e Paulo ki a tautolu ke taute he ‘fakatau e tau magaaho’ ti moua e aga fakamafiti he fekafekauaga ha tautolu. (Kolose 4:5; 2 Timoteo 4:2) Kaeke mogoia kua aoga tote he fakalataha ke he feleveiaaga mo e gahua he fonua ki a tautolu mai he okioki po ke kumi puhala ke moua e magaaho fakafiafia, to liga nimo e tautolu a Iehova he onoono ki a ia ko e mena ke uaaki he tau momoui ha tautolu. Ne pehe a Paulo ke he tau aho fakamui, to “manako lahi ke he tau mena ke fiafia ki ai, ka e manako tote ke he Atua.” (2 Timoteo 3:4) Ko e tau Kerisiano mooli kua kumikumi tumau e lautolu a lautolu ke mailoga tumau kua nakai fakaohooho ke he ha puhala manamanatu pihia.—2 Korinito 13:5.

Mataala he Aga Tu Tokotaha

16. Ko e heigoa e aga hepe ne kitia ki a Eva mo e falu he vaha ha Paulo?

¹⁶ I Etena, ne kautu a Satani he fakaohooho e manako lotokai ha Eva ke tu tokotaha. Ne manako a Eva ke taute e tau fifiliaga ni haana hagaao ke he mena kua hako mo e hepe. (Kenese 3:1-6) He senetenari fakamua, falu he fakapotopotoaga Korinito ne ha ha ai e aga tu tokotaha. Ne manatu a lautolu kua iloa lahi atu a lautolu ia Paulo, ti fakahigoa goagoa e ia a lautolu ko e tau aposetolo kua mumua.—2 Korinito 11:3-5; 1 Timoteo 6:3-5.

17. Maeke fēfē ia tautolu ke kalo kehe he fakatupu e aga tu tokotaha?

 ¹⁷ He lalolagi he vaha nei, tokologa kua “mahani fakahanoa, to fakatokoluga,” ti kua fakaohooho tuai e falu he tau Kerisiano ke he puhala manamanatu ia. Kua eke falu mo tau totoko ke he kupu mooli. (2 Timoteo 3:4; Filipi 3:18) Ka hagaao ke he tapuakiaga mea, kua aoga ke ono a tautolu ki a Iehova ma e takitakiaga mo e kaufakalataha mo e “fekafekau fakamoli mo e loto matala” mo e tau motua he fakapotopotoaga. Ko e puhala a ia ke tutuli e tututonu, ti puipui ai a tautolu mai he feaki e aga tu tokotaha. (Mataio 24:45-47; Salamo 25:9, 10; Isaia 30:21) Ko e fakapotopotoaga ha lautolu ne fakauku ko e ‘pou mo e fakaveaga he kupu mooli.’ Kua foaki e Iehova e mena ia ke puipui mo e takitaki aki a tautolu. (1 Timoteo 3:15) He mailoga e aoga lahi ke lagomatai a tautolu ke ‘aua neke hula noa’ he muitua fakatokolalo a tautolu ke he finagalo tututonu ha Iehova.—Filipi 2:2-4; Tau Fakatai 3:4-6.

Kia Eke mo Tau Fifitakiaga a Iesu

18. Ko e heigoa e tau puhala ha Iesu ne fakamalolō a tautolu ke fifitaki ki ai?

¹⁸ Hagaao ki a Iesu, kua talahau fakaperofeta he Tohi Tapu: “Kua fiafia a koe ke he mahani tututonu, ka e vihiatia e mahani hepehepe.” (Salamo 45:7; Heperu 1:9) Ko e aga mitaki ha ia ke fifitaki! (1 Korinito 11:1) Ne nakai iloa noa e Iesu e tau tutuaga hakohako ha Iehova; nukua fiafia a ia ki ai. Ti ko e magaaho ne kamatamata e Satani a ia he tutakale, ne nakai fakauaua a Iesu ti mauokafua he totoko ke nakai hola kehe mai he “puhala he tututonu.”—Tau Fakatai 8:20; Mataio 4:3-11.

19, 20. Ko e heigoa e tau fua mitaki he tutuli e tututonu?

¹⁹ Mooli, ko e tau manako nakai tututonu he tino kua maeke ke malolō. (Roma 7:19, 20) Pete ia, kaeke ke uho e tututonu ki a tautolu, to fakamalolō he mena nei a tautolu ke totoko e mahani kelea. (Salamo 119:165) Ko e fakaalofa hokulo he tututonu ke puipui a tautolu ka fehagai a tautolu mo e mena hehe. (Tau Fakatai 4:4-6) Manatu, ka mahala a tautolu ke he kamatamata, kua foaki e tautolu e kautuaga ki a Satani. Ko e mitaki ha ia ke totoko a ia mo e foaki e kautuaga ki a Iehova!—Tau Fakatai 27:11; Iakopo 4:7, 8.

²⁰ Ha kua tutuli e lautolu e tututonu, ko e tau Kerisiano mooli kua ‘puke ke he tau fua he mahani tututonu mai ia Iesu Keriso, ke tupu ai e fakaheke mo e fakaaue ke he Atua.’ (Filipi 1:10, 11) Kua tapulu e lautolu e “tagata fou kua eke ke lata mo e Atua, ke he tututonu mo e mahani mitaki ke fakamoli ai.” (Efeso 4:24) Kua pule a Iehova ki a lautolu ti momoui a tautolu ke fekafekau ki a ia, nakai ke fakafiafia ni ia lautolu. (Roma 14:8; 1 Peteru 4:2) Ko e mena haia ne fifili e tau manatu mo e tau gahua ha lautolu. Ko e fiafia ha ia kua tamai e lautolu ke he loto he ha lautolu a Matua he lagi!—Tau Fakatai 23:24.

[Tau Matahui Tala]

Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?

• Ko e ha ne aoga ai ke tutuli e tututonu?

• Maeke fēfē he Kerisiano nakai mitaki katoatoa ke tutuli e tututonu?

• Ko e heigoa e falu mena he lalolagi ke kalo kehe ki ai e Kerisiano?

• Maeke fēfē he tutuli e tututonu ke puipui a tautolu?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 29]

Ma e tau tutaki ha Iesu, ko e lalolagi ko e matakavi hagahagakelea

[Fakatino he lau 30]

Ko e tau tama ne fakaako ke fakaalofa ki a Iehova to fakamalolō ke totoko e mahani feuaki

[Fakatino he lau 31]

Ne nimo he falu Isaraela a Iehova he mole e moua e lautolu e monuina he Motu he Maveheaga

[Fakatino he lau 32]

Tuga a Iesu, kua vihiatia he tau Kerisiano e nakai tututonu