Skip to content

Skip to table of contents

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Fakamua he Tau Salamo

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Fakamua he Tau Salamo

Kua Moui e Kupu ha Iehova

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Fakamua he Tau Salamo

KO E heigoa e mataulu kua lata ma e tohi he Tohi Tapu ne laulahi ke toka ai e tau fakaheke ke he ha tautolu a Tufuga, ko Iehova ko e Atua? Nakai fai higoa kua liga felauaki ka ko e Tau Salamo, po ke Tau Fakaheke. Ko e tohi ne mua atu e loa anei he Tohi Tapu kua toka ai e tau lologo fulufuluola ne fati hagaao ke he tau aga homo ue atu mo e tau gahua malolō he Atua mo e talahau e tau perofetaaga loga. Loga he tau lologo ne fakakite e tau logonaaga ha lautolu ne tohia ai he magaaho ne matematekelea lahi a lautolu. Ne putoia e tau talahauaga nei ke he kavi taha e afe tau—mai he vahā he perofeta ko Mose ke hoko ke he vahā he mole e fakapaea. Ko lautolu e tau tagata tohia ko Mose, Patuiki ko Tavita, mo e falu. Ko e ekepoa ko Esera ne nava ki ai he fakavahega e tohi he fakamaopoopoaga katoa.

Mai he vahā fakamua, kua vevehe e tohi he tau Salamo ke he lima e potaaga po ke tau veheveheaga lologo:(1) Salamo 1-41, (2) Salamo 42-72, (3) Salamo 73-89, (4) Salamo 90-106, mo e (5) Salamo 107-150. To fakatutala e vala nei ke he potaaga fakamua. Ko e tau salamo tolu he vala nei ne tohia he Patuiki ko Tavita ha Isaraela i tuai. Ko e tau tagata ne fati e Salamo 1, 10, mo e 33 kua nakai iloa.

“KO E HAKU A ATUA, KO E HAKU A MAKA TUMAU”

(Salamo 1:1–24:10)

He mole e totoku he salamo fakamua kua fiafia e tagata ne fiafia ke he fakatufono ha Iehova, ne takitaki atu e salamo ke uaaki ke he matapatu kupu he Kautu. * Kua puke e potaaga he tau salamo nei ke he tau ole ke he Atua. Salamo 3-5, 7, 12, 13, mo e 17, ma e fakatai, ko e tau ole ke laveaki mai he tau fī. Fakatōtō mai he Salamo 8 e lahi mua ue atu ha Iehova ka fakatatai ke he tote mena noa he tagata.

He fakamaama a Iehova ko e Puipui he haana tau tagata, ne lologo e Tavita: “Ko e haku a Atua, ko e haku a maka tumau, kua tua au kia ia.” (Salamo 18:2) Kua fakaheke a Iehova ko e Tufuga mo e Foaki Fakatufono ia Salamo 19, ko e Fakamoui he Salamo 20, mo e ko e Fakamoui he haana Patuiki fakauku ia Salamo 21. Kua fakatino he Salamo 23 a ia ko e Leveki Mamoe Mua Ue Atu, ka e fakatino he Salamo ke 24 aki a ia ko e Patuiki lilifu lahi mahaki.

Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

2:1, 2—Ko e heigoa e “mena nakai aoga” ne fakatumau e tau motu kehe ke go ki ai? Ko e “mena nakai aoga” ko e manamanatu tumau he tau fakatufono he tagata ke tumau e pule ha lautolu. Kua nakai aoga e mena nei kakano to kaumahala pauaki ni e tau pulega ha lautolu. Maeke nakai e tau matakau he tau motu ke amaamanaki to kautu mooli a lautolu he tūtū atu a lautolu ke “totoko atu kia Iehova mo ia ne fakauku e ia”?

2:7—Ko e heigoa e ‘fakatufono ha Iehova’? Ko e fakatufono ko e maveheaga ma e Kautu, ne taute e Iehova mo e Tama fakahele haana, ko Iesu Keriso.—Luka 22:28, 29.

2:12—Ko e heigoa e puhala kua maeke e tau pule he tau motu kehe ke “figita ā e Tama”? He tau vahā he Tohi Tapu, ko e figita ko e fakakiteaga he fekapitigaaki mo e tua fakamooli. Ko e puhala ke fakafeleveia aki e tau tagata ahiahi mai. Ko e tau patuiki he lalolagi kua poaki ke figita ā e Tama—kakano, ke fakafeleveia ki a ia ko e Patuiki faka-Mesia.

3:mataulu—Ko e heigoa e fakaaogaaga he mataulu ne foaki ke he falu salamo? Ko e mataulu he falu magaaho kua fakakite e tagata ne tohia ai mo e/po ke foaki e tau vala tala hagaao ke he tau tutuaga he tau mena tutupu he magaaho ne fati ai e salamo ia, tuga e Salamo 3. Ko e mataulu to maeke foki ke fakamaama e kakano po ke fakaaogaaga he lologo pauaki ia (Salamo 4 mo e 5) pihia foki ke foaki e tau fakamaamaaga ke he fakaakoaga he leo fakatagi (Salamo 6).

3:2—Ko e heigoa e “Sila”? Kua fa mahani ke manamanatu ke he kupu nei ke hagaao ke he fakamaoki ke manamanatu fakahokulo nakai fai leo, pete he lologo tokotaha po ke lologo ke he taha leo fakatagi. Kua taute e fakamaoki ke fakahokulo atu fakalahi e manatu po ke logonaaga ke mahomo hake e mitaki. Nakai lata ke totou fakaleo lahi e kupu ia ka totou ke he toloaga mai he tau Salamo.

11:3—Ko e heigoa e tau fakaveaga kua uulu ki lalo? Ko e tau fakaveaga nei ne fakatu ai e fakatokatokaaga he tagata—fakatufono, poakiaga, mo e fakafili tonu. Ka nakai moua e tonu he tau mena nei, to ha ha ai e fetotokoaki he tau tagata ti nakai fai fakafili tonu. Ki lalo hifo he tau tutuaga pihia, ko “ia ne tututonu” kua lata ni ke falanaki katoatoa ke he Atua.—Salamo 11:4-7.

21:3—Ko e heigoa e aoga he “foufou auro mitaki”? He mooli po ke ko e mena fakatai e foufou he lafi ke he lilifu ha ko e loga he tau kautuaga ha Tavita ne nakai talahau ai. Pete ia, kua tuhi fakaperofeta e kupu nei ke he foufou patuiki ne moua e Iesu mai ia Iehova he 1914. Ha kua talaga e foufou mai he auro kua talahau ai to mua atu e mitaki he pule haana.

22:1, 2—Liga ko e heigoa e kakano ati logona hifo e Tavita kua tiaki e Iehova a ia? Kua pehia lahi mahaki a Tavita mai he tau fī haana ati kua ‘pili mo e faliu puke vai haana manava.’ (Salamo 22:14) Kua tuga na tiaki e Iehova a ia. Magaaho ne tamate ai, ne pihia foki e logonaaga ha Iesu. (Mataio 27:46) Ne fakaata he tau kupu ha Tavita e tali atu haana ko e tagata ke he haana tuaga fakatupetupe ia. Pete ia, mai he liogi ne fakamau he Salamo 22:16-21, kua maaliali ai kua nakaila galo ia e tua ha Tavita ke he Atua.

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

1:1. Kua lata ke kalo mai he feoaki mo lautolu ne nakai fakaalofa ki a Iehova.—1 Korinito 15:33.

1:2. Kua nakai lata ia tautolu ke tonoa ha aho he nakai manamanatu ke he tau mena fakaagaaga.—Mataio 4:4.

4:4. Magaaho ka hogohogo manava po ke ita lahi, kua pulotu a tautolu ke taofi e alelo ha tautolu ke nakai talahau ha mena ka tokihala ai a tautolu fakamui.—Efeso 4:26.

4:5. Ko e tau poa fakaagaaga ha tautolu ko e ‘tau poa he tututonu’ ni kaeke puna mai he fatuakiloto hako mo e felauaki e tau mahani ha tautolu ke he tau manako ha Iehova.

6:5. Ko e heigoa e kakano mitaki ne ha ha i ai ati manako ke fakatumau ke moui?—Salamo 115:17.

9:12. Kumi e Iehova e tau tagata ne fakamaligi toto ke fakahala a lautolu ne agahala, ka e nakai fakanimonimo e ia e “tagi ha lautolu kua matematekelea.”

15:2, 3; 24:3-5. Ko e tau tagata tapuaki mooli kua latatonu ke talahau e mena mooli mo e kalo mai he tau omonuo fakavai mo e pikopiko.

15:4. Ato mailoga e tautolu kua taute e tautolu e omonuoaga kua nakai felauaki mo e tau Tohiaga Tapu, kua lata ia tautolu ke fakamakamaka fakalahi ke fakamooli e kupu ha tautolu, pete kua uka lahi mahaki ke taute pihia.

15:5. Ha ko e tau tagata tapuaki ha Iehova, kua lata ia tautolu ke puipui mai he fakaaoga fakahēhē e tupe.

17:14, 15. Ko e ‘tau tagata he lalolagi nei’ kua foaki e lautolu a lautolu ke uku e moui mitaki lahi, feaki e magafaoa, mo e toka hifo taha tufaaga. Ko e matapatu tupetupe ha Tavita he moui ke taute e higoa mitaki mo e Atua ke ‘kitia haana fofoga,’ po ke logona e taliaaga ha Iehova. He “ala atu” ke he tau maveheaga mo e tau fakamafanaaga ha Iehova, ne logona hifo e Tavita e ‘makona ke he Haana fakatai,’ po ke olioli he ha ha a Iehova mo ia. Tuga a Tavita, nakai kia lata ia tautolu ke hagaaki e tau loto ke he tanakiaga fakaagaaga?

19:1-6. Kaeke maeke e tau mena tufugatia ne nakai vagahau po ke fakakakano ke fakalilifu a Iehova, lahi fēfē e latatonu ha tautolu ne maeke ke manamanatu, vagahau, mo e tapuaki ke taute pihia?—Fakakiteaga 4:11.

19:7-11. Ko e tau manako ha Iehova—ko e mitaki ha ia ma tautolu!

19:12, 13. Ko e tau hepehepe mo e tau gahua fakatokoluga ko e tau agahala kua lata ke puipui mai ai.

19:14. Kua lata ia tautolu ke nakai ni tupetupe ke he tau mena taute ha tautolu ka e pihia foki ke he tau mena ne talahau mo e manamanatu a tautolu ki ai.

‘KUA TOTO HAKE E KOE AU KE HE HAKU A MAHANI FAKAMOOLI’

(Salamo 25:1–41:13)

Ko e manako mafanatia mo e manatu malolō ha ia ke fakatumau haana fakamooli ne talahau e Tavita he tau salamo ua fakamua he potaaga nei! ‘Ka ko au nai, to fano au mo e haku a mahani fakamooli,’ he lologo e ia. (Salamo 26:11) He liogi haana ma e fakamagaloaga he tau agahala, ne talahau e ia: “Ne fakamate au, ti popo ai haku a tau huimotua he haku a fakatutu ke he aho oti.” (Salamo 32:3) Ke he tau tagata fakamooli ha Iehova, ne foaki e Tavita e fakamafanaaga: “Ko e tau fofoga a Iehova kua hagaao ia kia lautolu ne tututonu, mo e hana tau teliga foki ke he kalaga ha lautolu.”—Salamo 34:15.

Kua aoga ha ia he fakatonuaga ne mai ia Salamo 37 ke he tau Isaraela mo e ki a tautolu, ha kua momoui pihia a tautolu he “tau aho fakamui” he fakatokaaga nei! (2 Timoteo 3:1-5) He talahau fakaperofeta hagaao ki a Iesu Keriso, ne talahau he Salamo 40:7, 8: “Kitiala, kua fina atu au; kua tohia kia au ke he tohivakai; Haku Atua na e, kua fiafia au ke eke hāu a finagalo; ha i loto ia au hau a fakatufono.” Ko e salamo fakaoti he potaaga nei kua hagaao ke he ole a Tavita ke lagomatai e Iehova he tau matematekelea lahi haana he mole e hala a ia mo Patesepa. Ne lologo e ia: ‘Ha ko au, kua toto hake e koe au ke he haku a mahani fakamooli.’—Salamo 41:12.

Tali e Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

26:6—Maeke fēfē a tautolu ke tuga a Tavita, ne foleni viko fakaagaaga he fatapoa a Iehova? Kua hukui he fatapoa e finagalo ha Iehova he talia e poa lukutoto ha Iesu Keriso ma e fakamagaloaga he tau tagata. (Heperu 8:5; 10:5-10) Kua foleni viko a tautolu he fatapoa a Iehova he fakagahuahua e tua ke he poa ia.

29:3-9—Ko e heigoa ne fakatino he fakatatai e leo ha Iehova ke he pakūlagi ne omoomoi e lilifu he tomumu? Hanei ni e kakano:ko e malolō homo ue atu ha Iehova!

31:23—Taui fakalahi fēfē e tagata mahani fakatokoluga? Ko e taui nei ko e fakahala. Moua he tagata tututonu e taui haana mai he tau hēhē totamaki ke he puhala he akonaki mai ia Iehova. Ha kua nakai fuluhi kehe mai e tagata mahani fakatokoluga he haana puhala hepe, kua taui fakalahi a ia he fakahala lahi mahaki.—Tau Fakatai 11:31; 1 Peteru 4:18.

33:6—Ko e heigoa e “agaga,” (NW) po ke “fafagu,” he fofoga a Iehova? Ko e agaaga nei ko e malolō gahuahua, po ke agaaga tapu he Atua, ne fakaaoga e ia he tufuga e tau lagi. (Kenese 1:1, 2) Kua fakahigoa ko e agaaga he fofoga haana kakano, tuga e fafagu malolō lahi, to maeke ke fakafano atu ke fakakatoatoa e tau mena he matakavi mamao.

35:19—Ko e heigoa e kakano he ole ha Tavita ke nakai fakaatā a lautolu ne fakavihia a ia ke kemokemo age e tau mata ha lautolu? Ko e kemokemo age he mata kua liga ko e mena fakafiafia ke he tau fī ha Tavita ha kua kautu e tau lagatau kelea ha lautolu ki a ia. Ne ole a Tavita ke nakai tupu e mena nei.

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

26:4. Kua pulotu ma tautolu ke kalo mai he feoaki mo lautolu ne fufū a lautolu he tau poko tututala he Internet, lautolu he aoga po ke tau matakavi gahua ha tautolu ne fakatupua ko e tau kapitiga ha tautolu ma e tau kakano fakapikopiko, tau tagata tiaki taofiaga ne fakatupua ke fakamooli, mo lautolu ne moui faahi ua.

26:7, 12; 35:18; 40:9. Latatonu ia tautolu ke fakaheke a Iehova ke he toloaga tagata he tau fakapotopotoaga Kerisiano.

26:8; 27:4. Manako lahi nakai a tautolu ke fakalataha ke he tau feleveiaaga Kerisiano?

26:11. He talahau e manako haana ke taofi mau e fakamooli, ne ole foki a Tavita ma e fakahaoaga. E, maeke ia tautolu ke fakatumau e fakamooli pete e nakai mitaki katoatoa ha tautolu.

29:10. He nofo ki luga he “fakapuke,” po ke “ki luga he lalolagi,” (NW) kua fakakite e Iehova ko ia e pule katoatoa he haana malolō.

30:5. Ko e matapatu aga ha Iehova ko e fakaalofa—nakai ko e ita.

32:9. Nakai manako a Iehova ki a tautolu ke tuga e solofanua po ke falata ne omaoma ha kua fakamau e gutu po ke fahi. Ka e, manako a ia ke fifili a tautolu ke omaoma ki a ia kakano kua maama e tautolu e finagalo haana.

33:17-19. Nakai fakaai ha fakatokaaga ne fakatū he tagata pete he malolō lahi, kua maeke ke tamai e fakamouiaga. Ko e falanakiaga ha tautolu kua latatonu ni ki a Iehova mo e fakatokatokaaga he Kautu haana.

34:10. Ko e mafanatia ha ia ma lautolu ne tuku fakamua e tau mena he Kautu ke he tau momoui ha lautolu!

39:1, 2. Ka kumi he tau tagata mahani kelea e tau vala tala ke fakakelea aki e tau matakainaga talitonu ha tautolu, kua pulotu ma tautolu ke ‘tuku e fakamau gutu ke he tau gutu ha tautolu’ mo e fakanonono.

40:1, 2. Ko e amaamanaki ki a Iehova ka lagomatai a tautolu ka fakaatukehe lahi ti “ta hake mai he liu he malaia, mo e mena pelapela ue atu.”

40:5, 12. To nakai fakaai e malaia po ke tau kūkū fakatagata, pete he loga lahi, ke tanumia ai a tautolu kaeke nakai galo ia tautolu e mooli he tau monuina ha tautolu kua “loga ni, ai maeke he totou.”

“Kia Fakamonu kia Iehova”

Ko e mafanatia mo e fakamalolō ha ia he tau salamo 41 he potaaga fakamua! He matematekelea a tautolu he kamatamata po ke lauia he hukia e manamanatuaga, kua maeke ia tautolu ke moua e malolō mo e mafanatia mai he vala nei he Kupu malolō he Atua. (Heperu 4:12) Ha ha he tau salamo nei e tau vala tala ne foaki mai e tau takitakiaga mitaki he moui. Kua lagaloga e fakamafana mai ki a tautolu pete he vihi e tuaga ha tautolu, to nakai tiaki e Iehova a tautolu.

Kua fakaoti e potaaga fakamua he tau salamo aki e tau kupu: “Kia fakamonu kia Iehova, ko e Atua a Isaraela, mai i tuai tigahau to hoko ke he tukulagi, Amene mo Amene.” (Salamo 41:13) He oti e fakatutalaaga ke he potaaga fakamua nei, kua nakai kia omoomoi a tautolu ke fakamonu, po ke fakaheke a Iehova?

[Matahui Tala]

^ para. 3 Ha ha he Salamo 2 e fakamooliaga fakamua he vahā a Tavita.

[Blurb he lau 15]

Ka maeke e tau tufugatia nakai gahuahua ke fakalilifu a Iehova, kua lahi atu fēfē e lata ha tautolu ke taute pihia!

[Fakatino he lau 13]

Ko Tavita ne teitei fati oti e tau salamo 41 fakamua

[Fakatino he lau 14]

Iloa nakai e koe ko e salamo fe ne fakatino a Iehova ko e Leveki Mamoe Mua Ue Atu?

[Fakatino he lau 16]

Kia nakai tonoa ha aho nakai manamanatu ke he tau mena fakaagaaga

[Fakatino Credit Line he lau 13]

Stars: Courtesy United States Naval Observatory

[Fakatino Credit Line he lau 15]

Stars, pages 14 and 15: Courtesy United States Naval Observatory

[Fakatino Credit Line he lau 16]

Stars: Courtesy United States Naval Observatory