Tau Fuata, Fifili ke Fekafekau ki a Iehova
Tau Fuata, Fifili ke Fekafekau ki a Iehova
“Fifili la e mutolu ke he aho nai, po ko hai ke fekafekau ki ai a mutolu.”—IOSUA 24:15.
1, 2. Ko e heigoa e tau vahega papatisoaga hepe ne taute he Kerisitenitome?
“KIA eke e [tau tama] mo tau Kerisiano he magaaho ka maeke ia lautolu ke iloa e Keriso.” Ko e tagata tohia ne higoa ko Tertullian ne tohi e tau kupu nei he tata atu ke he matahiku he senetenari V.N. ke uaaki. Ne totoko e ia e papatiso he tau tama mukemuke, ko e matagahua ne fakatū he tiaki taofiaga faka-Kerisiano he vahā haana. He totoko ki a Tertullian mo e ke he Tohi Tapu, ne talahau he Matua he Lotu ko Augustine ne utakehe he papatisoaga e ilaila he agahala fakamua ti ko e tau tama mukemuke ne mamate ka e nakai papatiso kua fakahala. Kua fakatolomaki he taofiaga ia e matagahua he papatiso fakamafiti e tau tama mukemuke he mole laia e fanau ha lautolu.
2 Loga e tau matapatu lotu he Kerisitenitome ne papatiso agaia e tau tama mukemuke fanau foou. Mua atu ai, he magahala he fakamauaga tuai, ko e papatisoaga ne kotofa ma e “tau tagata pouliuli” ne liliuina kua taute he tau pule mo e tau takitaki lotu ne talahau ko e tau motu Kerisiano. Ka ko e papatiso he tama mukemuke mo e toho e tau fuata ke papatiso kua nakai fakavē mai he Tohi Tapu.
Nakai Moua Noa e Tukuleleaga he Vahā Nei
3, 4. Ko e heigoa ke lagomatai e tau tama he tau matua ne tukulele ke taute ne lautolu e tukuleleaga ha lautolu?
3 Ne fakakite he Tohi Tapu kua mailoga he Atua e tau tama ikiiki ke tapu pete ni kua taha he tau matua ha lautolu ne ko e Kerisiano tua fakamooli. (1 Korinito 7:14) Kua taute kia he mena ia e tau tama pihia ko e tau fekafekau tukulele ha Iehova? Nakai. Ka ko e tau tama ne feaki he tau matua ne tukulele ki a Iehova ne moua e fakaakoaga ke maeke ke takitaki e tau tama ia ke taute ne lautolu e tukuleleaga ki a Iehova. Ne tohi he patuiki pulotu ko Solomona: “Haku tama na e, kia omaoma a koe, ke he tau poaki he hāu a matua tane; ti ua tiaki e koe e tau kupu fakaako atu he hāu a matua fifine; . . . Ka faifano a koe, to takitaki ai e ia a koe; ka mohe a koe, to leveki ai e ia a koe; ka ala a koe to vagahau a ia mo koe. Ha ko e poaki ko e hulu haia; mo e kupu ne fakaako atu ko e maama haia; ko e tau akonakiaga foki ne akonaki ai, ko e puhala he moui haia.”—Tau Fakatai 6:20-23.
4 Ko e takitakiaga he tau matua Kerisiano kua eke mo puipuiaga ma e tau tama kaeke kua makai a lautolu ke muitua ki ai. Kua talahau foki e Solomona: “Ko e tama tane iloilo kua fakafiafia e ia hana matua tane; ka ko e tama tane goagoa kua fakamamahi ai e ia e loto he hana matua fifine.” “Kia fanogonogo mai a koe, haku tama na e, mo e iloilo a a koe; mo e takitaki tonu hāu a loto ke he puhala.” (Tau Fakatai 10:1; 23:19) E, ke aoga mai he fakaako fakamatua, kua lata ia mutolu ma fanau ke talia fiafia e tomatoma, fakatonu, mo e akonaki. Kua nakai iloilo a mutolu he fanau mai, ka e maeke ia mutolu ‘ke iloilo’ mo e muitua fakamakai ‘e puhala he moui.’
Ko e Heigoa e Tau Kupu Fakamafana?
5. Ko e heigoa e fakatonuaga ne foaki e Paulo ke he tau fanau mo e tau matua taane?
5 Ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Ko mutolu na, ko e tau fanau, kia omaoma ke he tau matua ha mutolu ke he Iki, ha ko e mena tonu ni haia. Kia fakalilifu a koe ke he hau a matua tane, mo e hau a matua fifine, (ha ko e fakatufono fakamua haia ha ha i ai e talahauaga;) Kia mitaki ai a koe, kia fakatuleva e tau aho hau ke nofo ai a koe ki luga he kelekele. Ko mutolu foki, ko e tau matua tane, aua neke fakahogohogomanava ke he fanau ha mutolu, ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki [Iehova].”—Efeso 6:1-4.
6, 7. Ko e heigoa kua putoia he feaki e tau tama ke he tau ‘kupu fakamafana ha Iehova,’ ti ko e ha e mena nei ne nakai kakano kua fakaohooho kelea e tau fanau ha lautolu?
6 Kua fakaohooho kelea kia he tau matua Kerisiano e tau tama ha lautolu he feaki a lautolu ke he “tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki [Iehova]”? Nakai. Ko hai ka tuhituhi e tau matua he fakaako e tau tama ha lautolu ke he aoga he mahani hakohako? Ne nakai tuhituhi e tau tagata ne fakatikai na fai Atua he fakaako e tau tama ha lautolu ko e mena ai fai Atua. Ne fai fakalagoaga e tau Katolika Roma ke feaki e tau tama ha lautolu ke he tua faka-Katolika, ti lavea ke tuhituhi a lautolu he lali ke taute pihia. Pihia foki, kua nakai lata ke tukumale e Tau Fakamoli a Iehova he fakaohooho e tau loto he tau tama ha lautolu ka feaki a lautolu ke moua e manamanatuaga ha Iehova ke he kupu mooli mo e tau matapatu fakaakoaga he mahani.
7 Hagaao ke he Theological Dictionary of the New Testament, ko e kupu Heleni fakamua ne fakaliliu “tau kupu fakamafana” ia Efeso 6:4 kua hagaao ke he puhala ne “lali ke fakahako e manamanatuaga, ke fakatonu e mena ne hepe, ke fakatolomaki e aga fakaagaaga.” Ka e kua ka totoko he tama fuata e fakaakoaga fakamatua ha ko e pehiaaga he atu taha, he manako ke muitua ki a lautolu. Ko hai ka talahau ke fakaohooho e pehiaaga hagahagakelea—ko e tau matua po ke tau kapitiga atu taha? Kaeke ko e tau kapitiga atu taha ne peehi a ia ke kai tulaki, inu lahi ke he kava, po ke taute e mahani kelea he fakataane mo e fifine, kua lata kia mogoia ke tuhituhi e tau matua he lali ke hiki e manamanatuaga he tama mo e lagomatai a ia ke mailoga e tau fua hagahagakelea he mahani ia?
8. Ko e heigoa kua putoia ke he fakaohooho a Timoteo ke talitonu?
8 Ne tohi he aposetolo ko Paulo ke he fuata ko Timoteo: “Kia tumau a koe ke he tau mena kua ako ai e koe, mo e iloa tonuhia e koe, ha kua iloa e koe a ia ne fakaako atu ai kia koe, tali mai foki he vaha tote kua iloa e koe e tau Tohi Tapu, kua maeke ke fakailoilo a koe ke moua ai e moui ke he tua ha ha ia Keriso Iesu.” (2 Timoteo 3:14, 15) He vahā tama ha Timoteo, ne fakavē mauokafua he matua fifine mo e tupuna fifine e tua haana ke he Atua ke he iloilo he Tohi Tapu. (Gahua 16:1; 2 Timoteo 1:5) Magaaho fakamui, he eke a laua mo Kerisiano, ne nakai omoi e laua a Timoteo ke talitonu, ka kua fakaohooho a ia ha ko e fakakakano mitaki ne fakavē ke he iloilo he Tohi Tapu.
Uiina e Iehova a Koe ke Fifili
9. (a) Fakalilifu fēfē e Iehova haana tau mena momoui, ti ko e heigoa e kakano? (e) Fakagahuahua fēfē he Tama fuataha he Atua haana a ataina ke fifili?
9 Nukua maeke ia Iehova ke taute e tau mena momoui haana mo tau ropoto, he polokalama ke taute e finagalo haana ti nakai maeke ke fifili ma lautolu ni. Ka e, kua foaki e ia ki a lautolu e lilifu he ataina ke fifili. Kua manako e Atua ha tautolu ke he tau tagata makai. Ne fiafia a ia he kitia e tau mena momoui haana, kua momotua mo e fuata, ne fekafekau mai he fakaalofa ki a ia. Ko e fakafifitakiaga mua ue atu he omaoma fakaalofa ke he finagalo he Atua ko e Tama fuataha haana, ne talahau e Iehova: “Ko e haku a tama fakahele hanā, kua fiafia na au kia ia.” (Mataio 3:17) Ne pehē e Tama uluaki nei ke he Matua haana: “Kua fiafia au ke eke hāu a finagalo; ha i loto ia au hau a fakatufono.”—Salamo 40:8; Heperu 10:9, 10.
10. Ko e heigoa e fakavēaga ma e fekafekau kua talia ki a Iehova?
10 Kua amanaki a Iehova ki a lautolu ne fekafekau i lalo hifo he takitakiaga he Tama haana ke fakakite e omaoma fakamakai pihia ke he finagalo Haana. He fakaperofeta, ne lologo he salamo: “To eke poa mo loto hāu a tau tagata ke he aho he hāu a malolo mo e tau mena fulufuluola tapu mai he manava he matafatafa ata he aho; ha i ai ia koe e hahau he hāu a fuata.” (Salamo 110:3) Ko e fakatokatokaaga katoa ha Iehova, ki luga he lagi ti pihia mo e lalolagi, kua gahuahua ai he fakavē ke he omaoma fakaalofa ke he finagalo he Atua.
11. Ko e heigoa e fifiliaga ne tuku ki mua he tau tama ikiiki nukua feaki he tau mamatua tukulele?
11 Ti ko mutolu ne ikiiki kua lata ke maama to nakai omoi he tau matua po ke tau motua Kerisiano he fakapotopotoaga ke papatiso. Ko e manako ke fekafekau ki a Iehova kua mai ni ia mutolu. Ne tala age a Iosua i tuai ke he tau Isaraela: “Fekafekau atu a mutolu kia [Iehova] mo e loto katoa mo e fakamoli . . . Fifili la e mutolu ke he aho nai, po ko hai ke fekafekau ki ai a mutolu.” (Iosua 24:14-22) Pihia foki, kua lata ia mutolu ke fifili ke tukulele a mutolu ki a Iehova mo e foaki katoatoa e tau momoui ha mutolu ke taute haana finagalo.
Talia e Matagahua Haau
12. (a) Pete he fakaako he tau matua e tau tama ha lautolu, ko e heigoa ne nakai taute e lautolu ma e tau tama? (e) Magaaho fe ka fai fakalagoaga e tama fuata mui ki a Iehova ma e tau fifiliaga ne taute e ia?
12 To hoko mai e magaaho ki a mutolu ne fuata mui ke nakai puipui a mutolu ha ko e mahani fakamooli he tau matua ha mutolu. (1 Korinito 7:14) Ne tohi he tutaki ko Iakopo: “Ko ia kua iloa ke eke e mena mitaki, ka e nakai eke, ko e hala haia kia ia.” (Iakopo 4:17) Nakai fekafekau e tau matua ke he Atua ke lata ma e tau fanau ha lautolu ti nakai fekafekau foki e tau fanau ke he Atua ma e tau matua ha lautolu. (Esekielu 18:20) Kua fakaako nakai a koe hagaao ki a Iehova mo e tau finagalo haana? Kua lahi nakai a koe ke maama e tau mena ne fakaako e koe ti kamata ke fai fakafetuiaga fakatagata mo ia? Nakai kia tonu mogoia ke manamanatu kua mailoga he Atua kua maeke ia koe ke fifili ke fekafekau ki a Ia?
13. Ko e heigoa e tau huhū kua lata he tau fuata mui nakai la papatiso ke huhū hifo ki a lautolu?
13 Ko koe kia ko e tama fuata mui nakaila papatiso ne feaki he tau matua mahani Atua, kua fano ke he tau feleveiaaga Kerisiano, mo e fakalataha foki ke fakamatala e tala mitaki he Kautu? Ka pihia, ti huhū hifo fakamooli ki a koe: ‘Ko e ha ne taute e au e mena nei? Kua fano kia au he tau feleveiaaga mo e fakalataha ke he gahua fakamatala ha kua amanaki e tau matua haaku ki a au ke taute pihia po ke kua manako au ke fakafiafia a Iehova?’ Kua fakamooli nakai ki a koe e “finagalo he Atua, ko e mena mitaki, kia talia foki mo e fiafia, ti kua katoatoa”?—Roma 12:2.
Ko e Ha ne Fakamule ai ke Papatiso?
14. Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu ne fakakite kua nakai lata e papatisoaga ke fakamule teao?
14 “Ke lekua he ha ke nakai papatiso ai au?” Ko e tagata Aitiope ne talahau e huhū ia ke he utafekau ko Filipo ne iloa laia ko Iesu e Mesia. Ka e fai iloilo e Aitiope ke he tau Tohiaga Tapu ke mailoga kua nakai lata a ia ke fakamule ke talahau atu he magaaho ia to fekafekau a ia ki a Iehova ko e vala he fakapotopotoaga Kerisiano, ti tamai he mena ia e olioli lahi ki a ia. (Gahua 8:26-39) Pihia foki, ko e fifine ne higoa ko Litia, kua vevete “hana loto kia hagao mai ke he tau kupu ne vagahau atu e Paulo,” ne fakamafiti “kua papatiso” a ia mo e magafaoa katoa haana. (Gahua 16:14, 15) Pihia foki, ne fanogonogo e leoleo he fale puipui i Filipi ki a Paulo mo Sila he “talahau atu ai e laua e kupu he Iki kia ia,” ati “papatiso ai agataha a ia mo e hana magafaoa oti.” (Gahua 16:25-34) Ko e mena ia, kaeke ke fai iloilo a koe hagaao ki a Iehova mo e haana finagalo, ko e manako mooli ke taute haana a finagalo, mo e mitaki e tuaga he fakapotopotoaga mo e kua fina atu tumau a koe ke he tau feleveiaaga mo e fakalataha ke fakamatala e tala mitaki he Kautu, ti ko e ha ne fakamule ai a koe ke papatiso?—Mataio 28:19, 20.
15, 16. (a) Ko e heigoa e kakano hepe ne liga taofi falu fuata mui ke papatiso? (e) Eke fēfē e tukuleleaga mo e papatisoaga mo puipui ma lautolu ne fuata mui?
15 Liga tehatehaua kia a koe ke taute e lakaaga aoga nei neke fai fakalagoaga a koe kaeke ke taute e mahani hepehepe? Ka pihia, manamanatu ke he mena nei: To fakaheu kia e koe ke moua e laisini fakaholo ha kua matakutaku neke pakia a koe a taha aho? Nakai mooli! Ti ua tehatehaua foki a koe ke papatiso kaeke kua lata a koe. Kua fakalagalaga fakamalolō ki a koe ke lali fakalahi ke totoko e taute mena hepehepe kaeke ke tukulele e koe e moui haau ki a Iehova mo e talia ke taute e finagalo haana. (Filipi 4:13, NW) Ma tau fuata mui, fakamolemole ua manamanatu ha kua nakai papatiso to kalo mai a koe neke fai fakalagoaga. Ka hokotia a koe ke he tau he moui ne fai fakalagoaga ki ai, ko koe ni ka tali ki a Iehova ma e tau mena ne taute e koe pete he papatiso po ke nakai.—Roma 14:11, 12.
16 Tokologa e Tau Fakamoli he lalolagi katoa ne logona e fifiliaga ha lautolu ke papatiso he vahā fuata mui kua lagomatai lahi ki a lautolu. Manamanatu ke he fakataiaga he fuata Fakamoli i Europa Lalo ne 23 e tau he moui. Ne manatu e ia he papatiso he 13 e tau he moui ne omoomoi a ia ke mataala ke “hola kehe mo e tau manako lahi he tau fuata.” (2 Timoteo 2:22) He vahā tote, ne foli a ia ke eke mo fekafekau gahua mau. Mogonei, kua gahua fiafia a ia he la ofisa he Tau Fakamoli a Iehova. Ko e tau monuina lalahi ne tatali ke he tau fuata oti, putoia a koe, ne fifili ke fekafekau ki a Iehova.
17. Ko e tau faahi fe kua lata ke iloa e ‘finagalo ha Iehova’?
17 Ko e tukulele mo e papatiso ko e kamataaga he moui ne manamanatu fakalahi a tautolu ke he tau matagahua oti he finagalo ha Iehova. He fakamooli e tukuleleaga ha tautolu kua putoia e [“fakatau e tau magaaho,” NW]. Taute fēfē e tautolu e mena ia? He fakaaoga e tau magaaho ne liga fakamole e tautolu ke he tau mena nakai aoga ti foaki katoatoa ai ke fakaako fakahokulo e Tohi Tapu, fano tumau he feleveiaaga, mo e fakalataha katoa ke fakamatala e “tala mitaki nai he kautu.” (Efeso 5:15, 16; Mataio 24:14) Ko e tukuleleaga ha tautolu ki a Iehova mo e manako ha tautolu ke taute haana finagalo to aoga ke he tau faahi oti he tau momoui ha tautolu, putoia e puhala ne fakaaoga e tautolu e tau magaaho okioki, tau aga kai mo e inu ha tautolu, mo e tau vahega leo kofe ne fanogonogo ki ai a tautolu. Ko e ha he fifili e vahega okioki ka maeke ia koe ke olioli tukulagi? Totou afe he Tau Fakamoli fuata mui fiafia ka tala atu ki a koe kua loga e tau puhala fakafiafia mitaki ka e fakakaupa ki loto he ‘finagalo ha Iehova.’—Efeso 5:17-19.
‘To O a Mautolu mo Mutolu’
18. Ko e heigoa e huhū kua lata ia lautolu ne fuata mui ke huhū hifo ni ki a lautolu?
18 Mai he 1513 F.V.N. ke he Penetekoso 33 V.N., ha ha ia Iehova he lalolagi e tau tagata ne fakapotopoto e ia ke tapuaki ki a ia ti eke mo fakamoli haana. (Isaia 43:12) Ne fanau mai e tau Isaraela fuata mui ke he motu ia. Tali mai he Penetekoso, ne ha ha ia Iehova e “motu” foou he lalolagi, ko Isaraela fakaagaaga, ko e “tau tagata māna.” (1 Peteru 2:9, 10; Gahua 15:14; Kalatia 6:16) Ne talahau he aposetolo ko Paulo kua fakameā he Keriso ma haana e “motu fifili kua fakamakutu ke he tau gahua mitaki.” (Tito 2:14) Ko mutolu e tau fuata mui kua ataina ke fifili ke kumi e tau tagata ia. Ko hai he vahā nei ne fakatū e “motu mahani tututonu ko lautolu ne omaoma ke he mena moli,” kua momoui fakatatau ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, kua eke mo Tau Fakamoli kua tua ki a Iehova, mo e fakapuloa e Kautu haana ko e amaamanakiaga hokoia ma e tau tagata? (Isaia 26:2-4) Onoono ke he tau lotu he Kerisitenitome mo e falu lotu foki, ti fakatatai e tau mahani ha lautolu mo e tau mena ne poaki he Tohi Tapu ma e tau fekafekau mooli he Atua.
19. Ko e heigoa kua iloa tonu he tau tagata miliona he lalolagi katoa?
19 Totou miliona e tau tagata he lalolagi katoa, putoia e tokologa ha lautolu ne fuata mui, ne iloa tonu kua fakatū e lautolu ne fakauku ne toe he Tau Fakamoli a Iehova e “motu mahani tututonu” ia. Kua pehē a lautolu ke he tau Isaraela fakaagaaga nei: “To o a tautolu mo mutolu; ha kua logona e mautolu ha ha ia mutolu e Atua.” (Sakaria 8:23) Kua amanaki mooli a tautolu mo e liogi to fifili e mutolu ne fuata mui ke fakalataha mo e tau tagata he Atua ti ‘fifili e moui’—ko e moui tukulagi he lalolagi foou ha Iehova.—Teutaronome 30:15-20; 2 Peteru 3:11-13.
Ko e Puhala he Fakamanatu
• Ko e heigoa ne putoia he kupu fakamafana?
• Ko e heigoa e vahega gahua ne talia ki a Iehova?
• Ko e heigoa e fifiliaga kua fakatoka ki mua ha lautolu oti ne fuata mui ne feaki he tau matua tukulele?
• Ko e ha kua nakai lata ke fakamamao teao he papatisoaga?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 23]
Ko hai haau ka fanogonogo ki ai?
[Fakatino he lau 25]
Eke fēfē e tukuleleaga mo e papatisoaga mo puipuiaga ki a koe?
[Fakatino he lau 26]
Ko e heigoa ne taofi a koe mai he papatiso?