Iopu—Ko e Tagata Mahani Fakauka mo e Hakohako
Iopu—Ko e Tagata Mahani Fakauka mo e Hakohako
“Kua manamanatu nakai a koe ke he fekafekau haku ko Iopu, kua nakai ha ha i ai taha ke tatai mo ia ke he lalolagi, ko e tagata mahani hakohako mo e mahani tonu, kua matakutaku a ia ke he Atua mo e kalo kehe mo e tau mena kelea?”—IOPU 1:8.
1, 2. (a) Ko e heigoa e tau matematekelea fakalutukia ne tupu ki a Iopu? (e) Fakamaama e moui fakamua ha Iopu ato tutupu e tau mena uka.
KUA ha ha ai e tagata ne tuga kua moua e ia e tau mena oti—ko e muhukoloa, talahaua, malolō tino mitaki, mo e fiafia e moui magafaoa. Ti fakaofo mai tolu e matematekelea ne tupufetui. Ne galo agataha e tau monuina haana. Mui mai ai, ne mamate oti e fanau haana he afā matakutakuina. Nakai leva, ne moua e ia e gagao kelea lahi ti kaputia e tino katoa haana he tau fakafoha mamahi. Liga kua iloa e koe ko Iopu e tagata nei, ko ia ne matapatu e tohi he Tohi Tapu ne fakahigoa aki a ia.—Iopu veveheaga 1 mo e 2.
2 “Ane mai kua monuina au tuga ne tau mahina kua mole atu,” he tagi e ia. (Iopu 3:3; 29:2) He magaaho ka tupu e matematekelea, ko hai ka nakai manako ke he tau aho mitaki kua mole atu? Hagaao ki a Iopu, ne mitaki lahi e moui haana, ti tuga kua puipui mai he matematekelea. Ne fakalilifu he tau iki a ia mo e o atu ki a ia ma e fakatonuaga. (Iopu 29:5-11) Ne muhukoloa a ia, ka e lagotatai e onoonoaga haana ke he tupe. (Iopu 31:24, 25, 28) Magaaho ne fehagai a ia mo e tau takape mo e tau tama nakai fai matua ne matematekelea, ne lagomatai e ia a lautolu. (Iopu 29:12-16) Mo e fakamooli tumau a ia ke he haana hoana.—Iopu 31:1, 9, 11.
3. Fēfē e onoonoaga ha Iehova ki a Iopu?
3 Ne moui hakohako a Iopu ha kua tapuaki a ia ke he Atua. “Kua nakai ha ha i ai taha ke tatai mo ia ke he lalolagi,” he talahau e Iehova, “ko e tagata mahani hakohako mo e mahani tonu, kua matakutaku a ia ke he Atua mo e kalo kehe mo e tau mena kelea.” (Iopu 1:1, 8) Ka e pete ni he mahani hakohako a Iopu, ne moumou he tau mena uka e puhala moui hagahaga mitaki haana. Ko e tau mena oti kana ne gahua lahi a ia ki ai kua galo, ati kamatamata ai e tuaga mooli haana ha kua mamahi mo e hogohogomanava a ia.
4. Ko e ha kua lagomatai ai ka manamanatu a tautolu ke he kamatamata ha Iopu?
4 Mooli, nakai ni ko Iopu hokoia e fekafekau he Atua ne matematekelea fakatagata. Tokologa e Kerisiano he vahā nei ne mukamuka ke maama e mena ne tupu ki a ia. Ma e kakano nei, ua e hūhū kua latatonu ke fakatutala ki ai: Maeke fēfē he manatu e kamatamata ha Iopu ke lagomatai a tautolu he magaaho ka fehagai mo e matematekelea? Mo e maeke fēfē he mena ia ke fakaako a tautolu ke momokoina ki a lautolu ne matematekelea?
Ko e Matakupu he Fakamooli mo e Kamatamata he Mahani Hakohako
5. Hagaao ki a Satani, ko e ha ne fekafekau a Iopu ke he Atua?
5 Kua matakehe e mena ne tupu ki a Iopu. He nakai iloa e Iopu, kua paleko he Tiapolo e kakano ne fekafekau a ia ke he Atua. He fakalataha ai ke he lagi ne hagaaki a Iehova ke he tau mahani mitaki lahi ha Iopu, ne tali age a Satani: “Nakai kia pa takai ai e koe a ia, mo e hana fale, katoa mo e hana tau mena oti ke he tau faahi oti?” Ne talahau e Satani ko e lotokai ne fakaohooho aki a Iopu—ti talahau pihia foki ke he falu he tau fekafekau he Atua. “Kia fakaolo atu a e koe e lima hau mo e pipiki atu ke he hana tau mena oti, ti vagahau kelea ai a ia kia koe ki mua hau ni,” he tala age e Satani ki a Iehova.—Iopu 1:8-11.
6. Ko e heigoa e matakupu aoga ne talahau e Satani?
6 Kua aoga lahi e matakupu ia. Ne paleko e Satani e puhala ne fakagahuahua e Iehova e pule katoatoa haana. Kua maeke mooli kia he Atua ke pule ke he lagi mo e lalolagi katoatoa puhala he fakaalofa? Po ke tuga ne talahau e Satani, to fakahiku ni kia ke kautū tumau e lotokai? Ne fakaatā e Iehova e Tiapolo ke kamatamata a Iopu, he mauokafua ke he mahani hakohako mo e fakamooli he fekafekau Haana. Ko e mena ia, ne fakatupu e Satani e tau matematekelea tupufetui ki a Iopu. He kaumahala a Satani ke he totoko fakamua haana, ne fakamamahi e ia a Iopu aki e gagao kelea lahi. “Ko e kili ke totogi aki e kili; ko e tau mena oti foki ha ha he tagata, to ta age e ia ke totogi aki hana moui,” he talahau he Tiapolo.—Iopu 2:4.
7. Ko e heigoa e tau puhala nukua hokotia e tau fekafekau he Atua he vahā nei ke he tau kamatamata ne tatai ke he ha Iopu?
7 Pete kua nakai tatai e matematekelea he tokologa he tau Kerisiano he vahā nei mo e ha Iopu, nukua lauia agaia a lautolu he tau kamatamata kehekehe. Tokologa ne fehagai mo e favale po ke tau lekua fakamagafaoa. Ti ko e tau tutuaga uka fakatupe mo e nakai mitaki e malolō tino kua fakamatematekelea. Falu kua foaki ha lautolu a tau momoui ha ko e tua. Mooli, kua nakai lata ia tautolu ke manatu ko Satani ne fakatupu mooli e tau matematekelea takitaha ne mamahi ai a tautolu. Ko e mooli anei, kua maeke he tau hēhē ni ha tautolu ke tupu mai e falu lekua po kua moua ha ko e agahala ni ha tautolu. (Kalatia 6:7) Ti kua hokotia oti a tautolu ke he lauiaaga he momotua e tau tino mo e tau matematekelea pauaki. Ne fakamahino he Tohi Tapu, kua nakai fakaaoga e Iehova e mana he vahā nei ke puipui aki e tau fekafekau haana mai he tau mamahi pihia.—Fakamatalaaga 9:11.
8. Puhala fe ka liga fakaaoga e Satani e tau matematekelea ne tutupu ki a tautolu?
8 Moha ia, liga kua fakaaoga e Satani e tau matematekelea ne tutupu ki a tautolu ke fakalolelole aki e tua ha tautolu. Ne talahau he aposetolo ko Paulo e mamahi he “mahukihuki ke he tino, [ha] ko e agelu a Satani” ne “tatuki” tumau a ia. (2 Korinito 12:7) He liga ko e lekua fakatino anei, tuga e kelea e tau mata, po ke ha mena ni, ne mailoga e Paulo kua maeke ia Satani ke fakaaoga e tau lekua mo e hogohogomanava ne tupu mai ai ke fōfō e fiafia mo e mahani hakohako ha Paulo. (Tau Fakatai 24:10) He vahā nei, kua liga fakaohooho e Satani e tau tagata he magafaoa, tau kapitiga aoga, po ke tau fakatufono pule malolō ke favale ke he tau fekafekau he Atua ke he falu puhala ni.
9. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke ofo lahi ke he tau mena uka po ke favale?
9 Maeke fēfē ia tautolu ke kautū ke he tau lekua nei? He onoono ki ai ko e taha na puhala ia ke fakatātā e fakaalofa ha tautolu ki a Iehova ti ko e omaoma ha tautolu ke he pule katoatoa haana kua nakai hikihiki fano. (Iakopo 1:2-4) Ko e heigoa ni ne fakaatukehe ai a tautolu, ko e maama e kakano he fakamooli ke he Atua ka lagomatai a tautolu ke fakalagotatai e tuaga fakaagaaga. Ne tohia he aposetolo ko Peteru ke he tau Kerisiano: “Ko e tau fakahelehele na e, aua neke ofo a mutolu ke he kamatamata[a]ga tuga e afi, kua hoko kia mutolu ke eke mo kamatamataaga kia mutolu, tuga ne hoko ha mena fou kia mutolu.” (1 Peteru 4:12) Ti fakamaama e Paulo: “Ko lautolu oti foki kua loto ke nonofo mo e mahani Atua kia Keriso Iesu, to hoko ni kia lautolu e favale.” (2 Timoteo 3:12) Hane paleko agaia e Satani e mahani hakohako he Tau Fakamoli a Iehova, tuga ne taute e ia ki a Iopu. Kua talahau foki he Tohi Tapu hane fakatolomaki e Satani e matematekelea ke he tau tagata he Atua he vahā fakahiku nei.—Fakakiteaga 12:9, 17.
Ko e Nakai Maama mo e Falu Tomatomaaga Kelea
10. Ko e heigoa e matematekelea ne tupu ki a Iopu?
10 Ne tupu e matematekelea lahi ki a Iopu, ko e matematekelea ne nakai lata ke tupu ki a tautolu. Ne nakai iloa e ia e kakano ne tutupu e tau matematekelea nei ki a ia. Ati talahau hēhē e Iopu ne “foaki mai ai e Iehova, kua uta kehe foki e Iehova” ke he falu puhala ni. (Iopu 1:21) Ti liga kua lali pauaki a Satani ke taute a Iopu ke manamanatu ko e Atua ne fakatupu e mamahi haana.
11. Fakamaama e tali ha Iopu ke he tau matematekelea haana.
11 Ne lolelole lahi a Iopu, pete ia ne fakaheu a ia ke vagahau kelea ke he Atua, tuga e mena ne tala age he hoana haana ke taute. (Iopu 2:9, 10) ‘Kua tuga ke monuina e tau tagata kelea ki a au,’ he talahau e ia. (Iopu 21:7-9) ‘Ko e ha ne fakahala ai he Atua au?’ he liga tuahā e ia. Ti fai magaaho ne manako ni a ia ke mate. “Ane fufu e koe au i Seoli, mo e fakagalo ai e koe au ato mole atu hāu a ita,” he talahau e ia.—Iopu 14:13.
12, 13. Lauia fēfē a Iopu he tau talahauaga he tau kapitiga tokotolu haana?
12 Ne tokotolu e kapitiga ha Iopu ne aahi atu ki a ia, ti tuga kua o mai ke ‘tagi mo e ke fakamafana a ia.’ (Iopu 2:11) Ka kua eke a lautolu “ko e tau tagata fakamafana fakahukia.” (Iopu 16:2) Kua lata ke moua e Iopu e lagomatai mai he tau kapitiga he tutala ki a lautolu e tau lekua haana, ka ko e tau tagata tokotolu nei kua fakagogoa mo e fakaauatu e hogohogomanava ha Iopu.—Iopu 19:2; 26:2.
13 Maama ai, ne liga huhū hifo a Iopu: ‘Ko e ha ne tupu e mena nei ki a au? Ko e heigoa haaku ne taute ke moua e tau mamahi oti nei?’ Ne foaki he tau kapitiga haana e tau talahauaga ne kua hēhē lahi. Ne piko a lautolu kua fakamatematekelea ni e Iopu a ia he taute falu agahala lalahi. “Po ko hai ne malaia noa ka e nakai hala a ia?” he hūhū e Elifasa. “Tuga he kitia e au, ko lautolu ne keli e kelekele mo e mahani hepehepe, mo e gana ai e mahani kelea, to helehele mai ai e lautolu.”—Iopu 4:7, 8.
14. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke mafiti ke matutaki e matematekelea mo e mahani hepe?
14 Mooli, kua liga tutupu e tau lekua kaeke gana e tautolu e tau mena ke lata mo e tino ka e nakai ke he agaaga. (Kalatia 6:7, 8) Pete ia, i loto he fakatokaaga nei, to tutupu ni e tau lekua pete ne tau mahani ha tautolu. Taha mena foki, kua nakai fai talahauaga ne pehē kua hao e tagata mahani mitaki he tau matematekelea oti. Ko Iesu Keriso, ne “nakai fai mena kelea kua mamao mo e tau tagata hala,” ne mamahi he mate i luga he akau fakakikiveka, mo e mate fakamatulo foki e aposetolo ko Iakopo. (Heperu 7:26; Gahua 12:1, 2) Ko e tau talahauaga hēhē ha Elifasa mo e tau kapitiga tokoua haana ne omoomoi a Iopu ke puipui e higoa mitaki mo e fakamakamaka kua mahani mitaki a ia. Ka e mau agaia ni e tau talahauaga totoko ha lautolu kua tonu e matematekelea ha Iopu ati fakaohooho ai e onoonoaga haana na fakafili tonu e Atua.—Iopu 34:5; 35:2.
Kumi Lagomatai Ka Fehagai mo e Matematekelea
15. Ko e heigoa e tau manatu ka lagomatai a tautolu ke fehagai mo e matematekelea?
15 Kua fai fakaakoaga kia e mena nei ma tautolu? Ko e tau mamahi, gagao, po ke favale kua tuga ke nakai tonu. Ko e falu tagata kua tuga ke hao mai he laulahi he tau lekua ia. (Salamo 73:3-12) He falu magaaho, liga lata ia tautolu ke hūhū hifo ni ki a tautolu e tau matapatu hūhū nei: ‘To omoi nakai he fakaalofa haaku ma e Atua au ke fekafekau ki a ia pete ko e heigoa ni ka tupu? Kua manako lahi nakai au ke foaki ki a Iehova e “tali ki a ia kua fakafiu mai ki a Ia?” ’ (Tau Fakatai 27:11; Mataio 22:37) Kia nakai fakaatā e tautolu e tau talahauaga fakahanoa he falu ke taute a tautolu ke fakauaua ke he Matua ha tautolu he lagi. Ne taha e Kerisiano tua fakamooli, ne matematekelea he leva e gagao ke he tau tau loga ne talahau: “Iloa e au ko e ha mena ni ka fakaatā e Iehova, to mitaki ni. Iloa e au to foaki mai e ia e malolō kua lata. Kua taute pihia tumau e ia.”
16. Foaki fēfē he Kupu he Atua e lagomatai ki a lautolu ne fehagai mo e tau mena uka?
16 Ke he tau lagatau a Satani, kua ha ha ia tautolu e maamaaga ne nakai moua e Iopu. “Nukua nakai pouli a tautolu ke he hana tau lagatau,” po ke tau puhala kelea. (2 Korinito 2:11) Lafi foki, kua lahi e pulotu ne ha ha mo tautolu ke fakaaoga. I loto he Tohi Tapu, ne totou e tautolu e tau tala ke he tau tagata taane mo e tau fifine tua fakamooli ne fakauka ke he tau puhala kehekehe. Ko e aposetolo ko Paulo ne lahi atu e matematekelea ke he falu Kerisiano, ne tohia: “Ko e tau mena oti ne tohi mai i tuai, ne tohi ia, ke fakaako ai a tautolu; kia moua ai e tautolu e amaamanaki ha ko e fakauka mo e fakamafanatia mai he tau Tohi.” (Roma 15:4) Taha e Fakamoli i Europa ne tuku he fale puipui ha ko e tua haana he magahala he felakutaki ke uaaki he lalolagi ne tautui e fua kai haana he tolu e aho ke moua aki e Tohi Tapu. “Kua palepale mitaki e tautui ia!” he talahau e ia. “Pete he hoge au, ne moua e au e kai fakaagaaga ne lagomatai ke fakamalolō au mo e falu foki he tau kamatamata ha mautolu ke he tau vahā matematekelea ia. Ti toka agaia e Tohi Tapu ia mo au ke hoko mai ke he mogonei.”
17. Ko e heigoa e tau foaki faka-Atua ka lagomatai a tautolu ke fakauka?
17 Lafi ke he mafanatia he tau Tohiaga Tapu, kua moua e tautolu e tau tohi lagomatai ke he Tohi Tapu ne foaki e takitakiaga aoga lahi ke fahia ke he tau lekua. Ka kumi a koe ke he Watch Tower Publications Index, to liga moua e koe e tala he matakainaga Kerisiano ne tatai e kamatamata mo e haau. (1 Peteru 5:9) Kua liga lagomatai foki ke tutala ke he tau motua ne loto maama ke he tau tuaga haau po ke falu Kerisiano ne momotua fakaagaaga. Ka e mua atu ke he puhala he liogi, maeke ia koe ke falanaki ke he lagomatai mo e agaaga tapu ha Iehova. Totoko fēfē e Paulo e “tatuki” ha Satani? He ako ke falanaki ke he malolō he Atua. (2 Korinito 12:9, 10) “Kua maeke ia au e tau mena oti kana ke he fakamalolo mai [“he Atua,” NW] kia au,” he tohia e ia.—Filipi 4:13.
18. Maeke fēfē he tau matakainaga Kerisiano ke foaki e fakamalolō uho lahi?
18 Ha kua ha ha ai e tau lagomatai, kua nakai lata ia koe ke fakauaua ke kumi ki ai. “Kaeke ke fakalolelole a koe ke he aho matematekelea, kua tote ni hāu a malolo,” he talahau he fakatai. (Tau Fakatai 24:10) Ti tuga ni he maeke e fale ke malolo hifo he kai he tau moko kai akau, maeke foki he fakalolelole ke moumou e mahani hakohako he Kerisiano. Ke totoko ke he hagahaga kelea nei, kua foaki mai e Iehova ki a tautolu e lalagoaga puhala he tau fekafekau he Atua. Ne fakakite atu e agelu ki a Iesu mo e fakamalolō a ia he po ne tapaki ai a ia. (Luka 22:43) He fenoga ki Roma ko e pagotā, ne “fakaaue ai [a Paulo] ke he Atua, mo e fakamanavalahi” he feleveia a ia mo e tau matakainaga he Matakavi i Apio Foro mo Tapereno ne Tolu. (Gahua 28:15) Ne manatu agaia he taha fifine Fakamoli Sihamani e lagomatai ne moua e ia he hoko atu ke he kemuaga pagotā i Ravensbrück ko e fuata mui ne hopoate. “Ne moua he taha matakainaga fifine Kerisiano au ti fakamafana mai ki a au,” he manatu e ia. “Taha foki e matakainaga fifine ne leveki au, ti eke a ia mo matua fifine fakaagaaga haaku.”
“Kia Fakamoli a Koe”
19. Ko e heigoa ne lagomatai a Iopu ke totoko e tau laliaga ha Satani?
19 Ne fakakite e Iehova ko Iopu ko e tagata ne ‘taofi agaia e hana mahani hakohako.’ (Iopu 2:3) Pete he lolelole e logonaaga mo e nakai maama e kakano ne matematekelea a ia, ne mauokafua a Iopu ke he matakupu aoga he fakamooli. Ne nakai fakatikai e Iopu e tau kakano oti he moui haana. Ne talahau fakamalolō e ia: “Ato hoko ke he aho ke mate ai au nakai toka e au haku a mahani hakohako.”—Iopu 27:5.
20. Ko e ha kua latatonu ke fakauka?
20 To lagomatai he fifiliaga pihia a tautolu ke fakatumau e mahani hakohako ha tautolu i lalo he ha tuaga—ka fehagai mo e tau kamatamata, totokoaga, po ke tau mena uka. “Ua matakutaku a koe ke he tau mena ko e mamahi ai ha ne fai a koe,” he tala age e Iesu ke he fakapotopotoaga i Semurana. “Kitiala, ko e tuku ne fai he tiapolo e falu a mutolu ke he fale puipui, kia kamatamata ai a mutolu; to po hogofulu foki ke matematekelea [lekua, tupetupe, po ke ekefakakelea] ai a mutolu. Kia fakamoli a koe ato hoko ke he mate, ti ta atu ai e au e foufou he moui kia koe.”—Fakakiteaga 2:10.
21, 22. He fakauka ke he matematekelea, ko e heigoa e iloilo kua maeke ke fakamafana aki a tautolu?
21 He fakatokaaga nei ne pule e Satani, to kamatamata e fakauka mo e mahani hakohako ha tautolu. Ka e, kua fakamafana mai e Iesu ki a tautolu he amaamanaki atu ke he vahā anoiha, kua nakai lata ia tautolu ke matakutaku. Ko e mena ne mua e aoga, ko e fakakite e tua fakamooli ha tautolu. “Ko e matematekelea ha mutolu kua mama mo e mole vave,” he talahau e Paulo, ka ko e “monuina,” po ke palepale ne mavehe e Iehova ki a tautolu, “kua mua ue atu e mamafa mo e tukulagi.” (2 Korinito 4:17, 18) Kua mole vave foki e matematekelea ha Iopu ka fakatatai atu ke he tau tau loga ne olioli fakamua e ia mo e he mole e kamatamata haana.—Iopu 42:16.
22 Ka e, to fai magaaho agaia he tau momoui ha tautolu ka liga nakai fakaai ke oti e tau kamatamata ti teitei foki ke liga nakai fahia ke he tau matematekelea ia. He vala tala ka mui mai, to fakatutala a tautolu ke he mena ne tupu ki a Iopu ke lagomatai a tautolu ke ako falu puhala ke fakauka. To onoono foki a tautolu ke he tau puhala ka maeke ia tautolu ke fakamalolō e falu ne fehagai mo e tau mena uka.
To Tali Fefe e Koe?
• Ko e heigoa e matakupu lahi ne talahau e Satani hagaao ke he mahani hakohako ha Iopu?
• Ko e ha kua nakai lata he tau mena uka ke fakaofo lahi a tautolu?
• Lagomatai fēfē e Iehova a tautolu ke fakauka?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 11]
He kumikumi, tala ke he tau Kerisiano ne motua fakaagaaga, mo e liogi fakamakutu ka lagomatai a tautolu ke fakauka