Lotu—Ko e Heigoa e Mitaki ne Taute?
Lotu—Ko e Heigoa e Mitaki ne Taute?
“MAEKE au ke mitaki ka e nakai mahani fakalotu!” Ko e logonaaga aga mau a ia. Tokologa e tagata mahani fakamooli, loto fakaalofa mo e kua falanaki ki ai ne nakai futiaki ke he lotu. Ke fakatai, gahoa e tagata Europa Lalo ne o tapu, pete kua laulahi ne talahau na talitonu a lautolu ke he Atua. * Pihia foki i Amerika Latini, ko e 15 ke he 20 ni e pasene he tau Katolika ne o tumau he tapu.
Ke tuga e tokologa, liga logona hifo e koe kua nakai aoga e lotu ke moua e moui mitaki. Liga mailoga foki e koe ke he loga e tau tau kua mole, ke he vahā he tau tupuna haau, ne laulahi e tau tagata ke o tapu he fakatatai ke he vahā nei. Galo fēfē e talahaua he lotu? Maeke nakai e tagata ke mitaki ka nakai mahani fakalotu? Fai lotu nakai ne maeke ke aoga ki a koe?
Kakano Ati Tokologa ne Fuluhi Kehe Mai he Lotu
He tau senetenari, laulahi he tau tagata he Kerisitenitome ne talitonu kua manako e Atua ke he omaoma. Ne o a lautolu he tapu ke moua e taliaaga he Atua, puhala he tau gahua tapu ne taute he akoako po ke he takitakiaga ne foaki he tagata lauga. Ka e mooli, tokologa ne mailoga e fakavaia he lotu. Ko e gahua he lotu ne putoia ke he felakutaki kua maaliali ai, pihia mo e mahani ekefakakelea he falu takitaki lotu. Ka e laulahi he tau tagata ne logona hifo kua mitaki e lotu. Kua fiafia falu ke he tau fakakiteaga, tau aga tuai, mo e ke he leo kofe; hokotia falu ke kitia na aoga e fakamatakutaku ke he fakakikiveka tukulagi i helo, ko e fakaakoaga ne nakai fakavē ke he tau Tohiaga Tapu. Ka e, loga e mena tutupu ati hiki e onoonoaga he tau tagata tokologa ke he tau lotu.
Ne talahaua lahi e fakaakoaga he tupumainoa. Ne talitonu e falu ko e mena tupu noa ni e moui—nakai ha ko e Atua. Laulahi he tau lotu ne kaumahala ke fakakite e fakamooliaga ko e Atua e Punaaga he moui. (Salamo 36:9) Ke lafi ki ai, ha kua tolomaki ki mua e tau koloa foou, tau foliaga ofoofogia ne moua he tau tuluiaga ekekafo, tau puhala o fenoga, mo e tau puhala matutaki ne manatu e tau tagata na maeke e saiene ke fakamafola ha lekua. Lafi ki ai, ne logona hifo kua lauka mai e tau takitakiaga ne foaki he tau tagata kumikumi ke he aga he tagata mo e kumikumi ke he manamanatuaga ka fakatatai ke he tau lotu. Ne kaumahala e tau lotu ke fakakite fakamahino ko e moui fakatatau ke he matafakatufono he Atua e puhala kua mua atu e mitaki ke moui ai.—Iakopo 1:25.
He tali, loga e lotu ne huhui e fekau ha lautolu. Ne oti e fakaako he tau akoako mo e tau tagata lauga na manako e Atua ke he omaoma. Ka e, tokologa ne fakaako kua lata ke igatia ni e tagata mo e fifili ma haana e mena hako mo e hepe. He lali ke talahaua, ne talahau he falu takitaki lotu na talia he Atua e tagata pete e puhala ne moui ai a ia. Ne fakamanatu he tau fakaakoaga pihia e mena ne talahau tuai he Tohi Tapu: “Ko e mena to hoko mai e vaha 2 Timoteo 4:3.
nakai maeke ai ia lautolu ke talia e kupu tonu ka e lata ni mo e tau manako lahi ha lautolu, ha kua magiho e tau teliga ha lautolu.”—Ne nakai futiaki mai he tau fakaakoaga pihia e tau tagata ka e fuluhi kehe ai. Ne manatu pauaki a lautolu: ‘Ka tuahā e tau lotu ke he malolō he Atua ke tufuga mo e pulotu he Atua ke taute e tau matafakatufono, ko e heigoa e aoga haaku he fano he tapu? Ko e ha ne tupetupe au ke fakaako e lotu ke he tau fanau haaku?’ Ko e tau tagata ne lali ke mitaki e tau momoui ne kamata agataha ke kitia kua nakai aoga e lotu. Ne toka e lautolu e tau lotu, ti kua nakai fai aoga e lotu ki a lautolu. Maeke fēfē e lotu ne kua lata ke hako ke hepe lahi mahaki? Kua foaki mai he Tohi Tapu e fakamaamaaga omoomoi.
Fakaaoga e Lotu ma e Tau Foliaga Kelea
Ne hataki he aposetolo ko Paulo e tau Kerisiano fakamua to fakaaoga he falu e faka-Kerisiano ma e tau foliaga kelea. Ne pehē a ia: “To hoko mai kia mutolu e tau luko favale, nakai fakahelehele e fuifui mamoe. To tutupu foki ia mutolu ni e tau tagata ke vagahau mai ke he tau mena fakakeukeu, to futiaki ai e tau tutaki kia mumui atu kia lautolu.” (Gahua 20:29, 30) Ko e tagata ne vagahau e “tau mena fakakeukeu” ko e tagata fioloti Katolika Roma ko Augustine. Ne fakaako e Iesu e tau tutaki haana ke fakaohooho e falu ke talitonu he fakamaama mai he tau Tohiaga Tapu. Ka e, fakakeukeu e Augustine e kakano he tau kupu ha Iesu ne fakamau ia Luka 14:23, “Ti fakamakamaka atu ke o mai a lautolu,” ke kakano na mitaki ke peehi fakamalolō ke he tau tagata ke liliuina. (Mataio 28:19, 20; Gahua 28:23, 24) Ne fakaaoga e Augustine e lotu ke pule ke he tau tagata.
Ko Satani, ko e agelu totoko i tua he fakaaoga fakahēhē mo e matahavala he lotu. Ne fakaohooho e ia e tau tagata taane he lotu he senetenari fakamua ke lali ke fakahēhē e tau fakapotopotoaga Kerisiano. Ne pehē e Tohi Tapu hagaao ke he tau tagata taane ia: “Ko e tau aposetolo pikopiko a lautolu, ko e tau ekegahua fakavai, kua faliu e lautolu a lautolu mo tau aposetolo a Keriso. Nakai ko e mena foki ia ke ofo ai, ha ko Satani ni kua faliu e ia a ia mo agelu he maama. Haia ni, nakai ko e mena lahi kaeke ke faliu hana tau fekafekau ke tuga e tau fekafekau he tututonu.”—2 Korinito 11:13-15.
Ne fakaaoga agaia e Satani e lotu ne fakatupua kua faka-Kerisiano, mahani mitaki, mo e fakamaama ke taute e tau tagata ke momoui fakatatau ke he tau tutuaga haana ka e nakai he Atua. (Luka 4:5-7) Liga kua fitā he mailoga e koe na tokologa e tau takitaki lotu he vahā nei ne fakaaoga e lotu ke fakalugaluga aki a lautolu ha ko e tau matahigoa tokoluga mo e moua tupe mai he tau fuifui ha lautolu. Kua fakaaoga foki he tau fakatufono e lotu ke fakaohooho ke he tau tagata he motu ke foaki a lautolu ke o ke he felakutaki.
Kua fakaaoga lahi he Tiapolo e lotu ka e nakai mailoga he tokologa. Liga manatu a koe na gahoa ni e tagata malolō lahi ke he lotu ne lalago e tau fekau ha Satani. Ka e hagaao ke he Tohi Tapu, “ko ia kua higoa ko e tiapolo, ko Satani . . . kua fakahehe e lalolagi oti.” Ne pehē foki e Tohi Tapu: “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (Fakakiteaga 12:9; 1 Ioane 5:19) Fēfē e logonaaga he Atua ke he lotu ne fakaaoga he tau takitaki ne manako ke futia e tau tagata ki a lautolu?
‘Ko e Heigoa e Mena ia Kia Au?’
Ka ofo a koe he tau mahani he falu lotu he Kerisitenitome, kia iloa kua nakai fiafia e Atua Malolō Ue Atu ki a lautolu. Ne totoku e Kerisitenitome kua fai maveheaga a ia mo e Atua; ne pihia foki e talahauaga ne taute e Isaraela i tuai. Ne nakai tua fakamooli a laua nei. Ko e akonaki ha Iehova ki a Isaraela kua hagaao malolō pihia foki ki a Kerisitenitome he vahā nei. Ne pehē a Iehova: “Kua nakai fanogonogo mai a lautolu ke he haku a tau kupu; ko e haku a tau fakatufono foki kua tiaki e lautolu ia. Ko e heigoa e mena kua ta mai ai e mutolu kia au e pili lipano i Sihipa, . . . [ko e] tau poa ha mutolu nakai fiafia au ki ai.” (Ieremia 6:19, 20) Ne nakai kitia he Atua e tau tapuakiaga ne taute he tau tagata fakavai. Ne nakai fiafia a Ia ke he tau gahua tapu mo e tau liogi ha lautolu. Ne tala age a ia ki a Isaraela: “Ha mutolu a tau fakapotopotoaga, kua vihia he haku loto; kua eke ni mo mena mamafa kia au, nakai maeke kia au ke uta. Ka fakaolo mai e mutolu ha mutolu a tau lima, to haga kehe au haku tau mata ia mutolu, ka fakaloga ai e mutolu e tau liogi nakai fanogonogo atu au.”—Isaia 1:14, 15.
Kua futiaki nakai a Iehova ke he tau fakapotopotoaga he tau lotu ne taute faka-Kerisiano ne kua taute fakamua ai ke fakalilifu ke he tau atua fakavai? Fanogonogo nakai a ia ke he tau liogi he tau takitaki lotu ne fakakeukeu e tau fakaakoaga he Keriso? Talia nakai he Atua ha lotu ne fakatikai haana matafakatufono? Kia iloa e koe kua tatai ni e tali haana ke he tau gahua tapu he vahā nei tuga ni ke he tau poa ha Isaraela i tuai, ati pehē a ia hagaao ki ai: ‘Ko e heigoa e mena ia kia au?’
Pete ia, ne mailoga lahi e Iehova e tapuakiaga ne taute fakamooli he tau tagata loto mooli. Kua fiafia e Atua ke he tau tagata ne fakakite e loto fakaaue ke he tau mena oti ne moua e lautolu mai ia ia. (Malaki 3:16, 17) Ti maeke nakai ia koe ke mitaki ka e nakai tapuaki ke he Atua? Ko e tagata ne nakai fai mena ne taute ma e tau matua fakahele haana kua nakai lata ke totoku kua mitaki a ia, pihia nakai? Maeke nakai e tagata ne nakai fai mena ne taute ma e Atua ke mitaki? Ko e mena ia kua lata ia tautolu ke fiafia lahi ke he Atua mooli, ko ia e punaaga he moui. He vala tala ka mui mai, to kitia e tautolu e puhala he tapuakiaga mooli kua fakalilifu e Atua mo e aoga foki ki a tautolu.
[Matahui Tala]
^ para. 2 “He atu tau 1960 . . . ne kitia ke he loga he tau motu ko e kamataaga a ia he malolo hifo katoa he aga fakalotu.”—The Decline of Christendom in Western Europe, 1750-2000.
[Fakatino he lau 4]
Kua fakakite nakai he tau lotu e fakamooliaga ko e Atua ne tufuga e tau mena oti kana?
[Fakatino he lau 4, 5]
Felauaki nakai e hukui he Atua mo e tuaga nei?
[Fakatino he lau 5]
Fēfē e onoonoaga he Atua ke he fakapotopotoaga pehēnei?
[Credit Line]
AP Photo/Georgy Abdaladze