Puhala ke Tutala ke he ‘Fanogonogo Liogi’
Puhala ke Tutala ke he ‘Fanogonogo Liogi’
“Ko e [F]anogonogo [L]iogi na e, to o atu kia koe e tau tagata oti kana.”—SALAMO 65:2.
1. Ko e heigoa ne kehe e tau tagata mai he falu mena momoui he lalolagi, ti ko e heigoa e magaaho kua hafagi mai ki a tautolu?
KE HE afe he tau mena momoui oti kana he lalolagi, ko e tau tagata hokoia ne lotomatala ke tapuaki ke he Tufuga. Ko e tau tagata hokoia ne manamanatu ke he manako fakaagaaga mo e logona e manako ke fakamakona ai. Kua hafagi he mena nei ma tautolu e magaaho homo ue atu ke moua e fakafetuiaga fakatagata mo e ha tautolu a Matua he lagi.
2. Ko e heigoa e lauiaaga kelea lahi he agahala ke he fakafetuiaga he tagata mo e Tufuga?
2 Ne tufuga he Atua e tagata aki e lotomatala ke matutaki mo e Tufuga haana. Ne nakai agahala a Atamu mo Eva he magaaho ne tufugatia ai. Ti, ataina a laua ke tutala ke he Atua tuga e tama ne ataina ke tutala ke he matua taane haana. Pete ia, ne utakehe he agahala e kotofaaga mua ue atu ia. Ne liuliu a Atamu mo Eva ke he Atua ti galo e fakafetuiaga tata ha laua mo ia. (Kenese 3:8-13, 17-24) Kakano kia e mena ia kua nakai maeke he fanau nakai mitaki katoatoa ha Atamu ke matutaki mo e Atua? Nakai, ne fakaatā agaia e Iehova a lautolu ke tutala ki a ia, ka e maeke ni ka fakatatau a lautolu ke he tau tutuaga pauaki. Ko e heigoa e tau tutuaga ia?
Tau Poakiaga he Matutaki ke he Atua
3. Lata fēfē e tau tagata agahala ke matutaki ke he Atua, ti ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakakite e mena nei?
3 Kua lagomatai he mena ne tupu ke he tau tama taane tokoua ha Atamu a tautolu ke kitia e manako he Atua ke he tagata nakai mitaki katoatoa ne loto ke matutaki mo Ia. Ne lali tokoua a Kaino mo Apelu ke matutaki ke he Atua he foaki e tau poa ki a Ia. Ti talia ai e poa ha Apelu, ka e nakai talia ha Kaino. (Kenese 4:3-5) Ko e heigoa e kehekeheaga? Ne talahau he Heperu 11:4: “Ko e tua ne ta age ai ke he Atua e Apelu e poa kua mua he mitaki ke he poa a Kaino, ko e mena ia kua talahaua ai kua tututonu a ia.” Nakai taumaleku ai, kua aoga lahi e tua ke moua e matutakiaga ke he Atua. Ko e taha mena aoga foki kua kitia ke he tau kupu ha Iehova ki a Kaino: “Kaeke kua mahani mitaki a koe ti ha ia koe e fiafia.” E, na liga talia e matutakiaga ha Kaino ke he Atua ane fuluhi atu a ia ke taute e mena mitaki. Pete ia, ne tiaki e Kaino e hatakiaga he Atua, ti kelipopo a Apelu, mo e fakahiku ai ke hekepefano. (Kenese 4:7-12) Ke he kamataaga mogoia he fakamauaga tala, kua aoga lahi mahaki e matutaki mo e Atua ke he tua fakalataha mo e taute e tau gahua mitaki.
4. Ko e heigoa ne lata ke mailoga e tautolu hagaao ke he o atu ha tautolu ke he Atua?
4 Kua latatonu ke mailoga e tuaga agahala ha tautolu ni kaeke ke manako a tautolu ke matutaki ke he Atua. Kua agahala e tau tagata oti, ti ko e fakatauhele e agahala ke matutaki ke he Atua. Ne tohi he perofeta ko Ieremia hagaao ki a Isaraela: “Kua holifono a mautolu . . . Kua ufiufi e koe a koe ke he aolagi, kia nakai hao atu ai ha mautolu a liogi.” (Tagi Aue 3:42, 44) Pihia foki, ke he fakamauaga tuai he tagata ne fakakite he Atua a ia ke talia fiafia e tau liogi ha lautolu ne o atu ki a ia ke he tua mo e aga he loto mitaki, he omaoma e tau poakiaga haana. (Salamo 119:145) Ko hai falu ia lautolu nei, ti ko e heigoa ne ako e tautolu mai he tau liogi ha lautolu?
5, 6. Ko e heigoa ka ako e tautolu mai he tutala ha Aperahamo ke he Atua?
5 Ko e taha tagata pihia ko Aperahamo. Ne Isaia 41:8) Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he matutaki ha Aperahamo mo e Atua? Ne hūhū e tupuna tua fakamooli nei ki a Iehova hagaao ke he hakeaga, he pehē: “Ko e heigoa taha mena ke foaki mai e koe kia au, ko au foki kua nakai fai tama au?” (Kenese 15:2, 3; 17:18) He taha magaaho foki, ne fakakite e ia e kapaletu haana ko hai ka laveaki he magaaho ka fakafili he Atua a Sotoma mo Komora ne mahani kelea. (Kenese 18:23-33) Ne ole foki a Aperahamo ke lata mo e falu. (Kenese 20:7, 17) Ti ko e mena ne tupu ki a Apelu, ne matutaki a Aperahamo mo e Atua he tau magaaho ne putoia e poa ki a Iehova.—Kenese 22:9-14.
talia he Atua e matutaki haana mo ia, ti fakahigoa he Atua a Aperahamo “haku a kapitiga.” (6 He tau magaaho oti nei, ne logona e Aperahamo e ataina ke tutala mo Iehova. Pete ia, ne tuilima haana a ataina ke tutala mo e onoonoaga fakatokolalo he tuaga haana mo e Tufuga. Mailoga e tau kupu fakalilifu haana ne moua he Kenese 18:27: “[“Fakamolemole,” NW] ko au ni ko e efuefu mo e efuefu afi, kua fakamalolo e au ke vagahau atu ke he Iki.” Ko e aga mitaki ha ia ke fifitaki!
7. Ko e heigoa e tau mena ne talahau he tau tupuna ki a Iehova he liogi?
7 Ne kehekehe e tau matakupu ne liogi e tau tupuna ki ai, ti logona fiafia e Iehova. Ne taute e Iakopo e liogi he puhala omonuo. He mole e ole ma e lalagoaga he Atua, ne mavehe mauokafua a ia: “Ko e tau mena oti foki ke foaki mai e koe kia au to ta atu e au e mena ne hogofulu aki kia koe.” (Kenese 28:20-22) Magaaho fakamui, he teitei a ia ke feleveia mo e taokete haana, ne kumi atu a Iakopo ki a Iehova ma e puipuiaga, he pehē: “Kia laveaki e koe au mai he lima he haku a matakainaga, ko e lima ni a Esau; ha kua matakutaku au kia ia.” (Kenese 32:9-12) Ne matutaki e tupuna ko Iopu ki a Iehova ke lata mo e magafaoa haana, he foaki e tau poa ma lautolu. He magaaho ne agahala e tau kapitiga tokotolu ha Iopu ke he tau mena ne vagahau e lautolu, ne liogi a Iopu ke lata mo lautolu, ti “talia ai e Iehova a Iopu.” (Iopu 1:5; 42:7-9) Ko e tau tala nei ne lagomatai a tautolu ke mailoga e tau mena kua lata ia tautolu ke talahau ki a Iehova he liogi. Kua kitia foki e tautolu kua mautauteute a Iehova ke talia e tau liogi ha lautolu ne o atu ki a ia ke he puhala hako.
I Lalo he Maveheaga he Fakatufono
8. I lalo he maveheaga he Fakatufono, fakahoko atu fēfē e tau matakupu ki a Iehova ke lata mo e tau tagata?
8 He mole e fakahao e Iehova e motu ha Isaraela mai i Aikupito, ne age e ia ki a lautolu e maveheaga he Fakatufono. Ne talahau he Fakatufono e fakatokatokaaga he matutaki ke he Atua he puhala he tau ekepoa ne fifili. Ne kotofa falu Levi ke eke mo tau ekepoa ke lata 1 Samuela 8:21, 22; 14:36-41; Ieremia 42:1-3) Ma e fakatai, he fakatapuaga he faituga, ne tutala e Patuiki ko Solomona ki a Iehova he liogi mai he loto. Fakahiku, ne fakakite e Iehova e talia haana ke he liogi a Solomona he fakapuke e faituga aki e lilifu Haana mo e pehē: “[To] hagao atu haku tau teliga ke he liogi ka eke ai ke he mena nai.”—2 Nofoaga he Tau Patuiki 6:12–7:3, 15.
mo e tau tagata. Ka fai matakupu aoga kua lata mo e motu, ko e hukui he tau tagata—falu magaaho ko e patuiki po ke perofeta—ne fakahoko atu e matakupu ke he Atua he liogi. (9. Ko e heigoa kua lata ma e matutakiaga mitaki ki a Iehova he faituga?
9 He Fakatufono ne age ki a Isaraela, ne putoia e Iehova e poaki ma e matutakiaga kua talia ki a Ia he faituga. Ko e heigoa a ia? Ko e tau pogipogi mo e tau afiafi oti, lafi ke he foaki he tau poa manu, kua lata e ekepoa ne mua ke tugi e tau mena manogi ki mua a Iehova. Fakamui, ne taute foki he tau ekepoa lagomatai e gahua nei, ka e nakai taute he Aho he Fakafeiloaga. Ane mai nakai taute he tau ekepoa e tuaga fakalilifu ue atu ia, to nakai fiafia a Iehova ke he fekafekauaga ha lautolu.—Esoto 30:7, 8; 2 Nofoaga he Tau Patuiki 13:11.
10, 11. Ko e heigoa e fakamooliaga ne moua e tautolu kua talia e Iehova e tau liogi he tau tagata takitokotaha?
10 Ki Isaraela i tuai, kua maeke ni kia ke matutaki ke he Atua he puhala he tau hukui ne kotofa? Nakai, kua fakakite he tau Tohiaga Tapu kua fiafia a Iehova ke talia e tau liogi fakatagata he tau tagata takitokotaha. He liogi a Solomona ke he fakatapuaga he faituga, ne ole a ia ki a Iehova, he pehē: “Ko e tau liogi oti, mo e tau ole oti, ke eke ai he tagata, po ke hau a motu oti ko Isaraela; . . . mo e fakaolo atu e lautolu e tau lima ha lautolu ke he fale nai; kia fanogonogo mai a a koe mai he lagi.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 6:29, 30) Kua talahau he tala ha Luka ki a tautolu ko e magaaho ne foaki e Sakaria, ko e matua taane a Ioane ko e Papatiso, e mena manogi he faituga, ne tokologa e tau tagata tapuaki ne nakai ko e tau ekepoa ha Iehova ne “liogi foki i fafo.” Mooli ai, kua eke mo aga fakamotu ma e tau tagata ke fakapotopoto ke liogi i fafo he faituga ka e ta atu e tau mena manogi ki a Iehova he fatapoa auro.—Luka 1:8-10.
11 Ti, ka tutala ki a Iehova he puhala hako, ne fiafia a Ia ke talia e tau ole mai ia lautolu ne hukui e motu katoa mo e mai ia lautolu takitokotaha ne manako ke tutala fakahako ki a Ia. He vahā nei, ne nakai nonofo a tautolu i lalo he maveheaga he Fakatufono. Ka e, maeke ia tautolu ke ako mai falu fakaakoaga kua lata hagaao ke he liogi he tau puhala he tau Isaraela i tuai ne tutala ke he Atua.
I Lalo he Fakatokaaga Kerisiano
12. Ko e heigoa e fakatokaaga ne fakatoka ma e tau Kerisiano ke tutala ki a Iehova?
12 Kua nonofo a tautolu mogonei i lalo he fakatokaaga Kerisiano. Kua nakai fai faituga ke hukui he tau ekepoa e tau tagata oti he Atua po ko lautolu kua maeke ke fuluhi a tautolu ki ai ka liogi a tautolu ke he Atua. Pete ia, kua ha ha agaia ia Iehova e fakatokaaga ma tautolu ke tutala ki a ia. Ko e heigoa a ia? He 29 V.N., ko e magaaho ne fakauku e Keriso mo e kotofa mo Ekepoa ne Mua, ne kamata fakagahuahua ai e * Ko e faituga fakaagaaga nei ko e fakatokaaga foou ke tutala ki a Iehova he tapuaki ne fakavē ke he poa lukutoto ha Iesu Keriso.—Heperu 9:11, 12.
faituga fakaagaaga.13. Hagaao ke he liogi, ko e heigoa taha tataiaga he faituga i Ierusalema mo e faituga fakaagaaga?
13 Loga e vala he faituga i Ierusalema ne fakatino fakamitaki e tau foakiaga he faituga fakaagaaga, putoia ai foki e tau vala ke he liogi. (Heperu 9:1-10) Ma e fakatai, ko e heigoa ne fakakite he mena manogi ne foaki, he magaaho pogipogi mo e afiafi, ke he fatapoa he tau mena manogi ke he poko Tapu he faituga? Hagaao ke he tohi he Fakakiteaga, “[ko e] tau mena manogi ke huhunu, ko e tau liogi haia he tau tagata tapu.” (Fakakiteaga 5:8; 8:3, 4) Ne omoomoi a Tavita ke tohi: “Kia tumau haku a liogi ke tuga ne tau mena manogi kua vela ki mua hāu.” (Salamo 141:2) Ti, he fakatokaaga Kerisiano, ko e mena manogi kua latatonu ne fakakite e tau liogi ne talia mo e fakaheke ki a Iehova.—1 Tesalonia 3:10.
14, 15. Ko e heigoa kua talahau hagaao ke he matutaki ki a Iehova he puhala he (a) tau Kerisiano fakauku? (e) ‘tau mamoe kehe’?
14 Ko hai ka liga tutala ke he Atua he faituga fakaagaaga nei? He faituga fakatino, ko e tau ekepoa mo e tau Levi ne moua e lilifu ke fekafekau he lotopā i loto, ka ko e tau ekepoa ni ka huhū atu ke he Tapu. Ko e tau Kerisiano fakauku mo e amaamanakiaga ke he lagi kua moua e tuaga fakaagaaga homo ue atu ne fakaata tuai mai he lotopā i loto mo e he Tapu, ne maeke ia lautolu ke talahau e tau liogi mo e fakaheke ke he Atua.
15 Ka e kua a lautolu ne amaamanaki ke he lalolagi, ko e ‘tau mamoe kehe’? (Ioane 10:16) Ne fakakite he perofeta ko Isaia ko e tau tagata he tau motu loga to o mai ke tapuaki ki a Iehova “ke he tau aho a mui.” (Isaia 2:2, 3) Ne tohi foki e ia to fakalataha mai e “tau motu kehe” ki a Iehova. He fakakite e makai haana ke talia e matutakiaga ha lautolu, ne pehē e Atua: “To tamai e au a lautolu . . . mo e fakafiafia ai e au a lautolu ke he haku a fale liogi.” (Isaia 56:6, 7) Ne fakamatafeiga foki he Fakakiteaga 7:9-15, he talahau ko e “moto tagata tokologa” mai he “tau motu oti” ne fakapotopoto ke tapuaki mo e liogi ke he Atua “ke he aho mo e po” he tūtū a lautolu i fafo he lotopā he faituga fakaagaaga. Ko e manatu mafanatia ha ia kua maeke he tau fekafekau oti he Atua he vahā nei ke ataina ke matutaki ke he Atua mo e mauokafua katoatoa kua logona e Ia a tautolu!
Ko e Tau Liogi Fe ne Talia?
16. Ko e heigoa kua ako e tautolu hagaao ke he liogi he tau Kerisiano fakamua atu?
16 Ko e tau tagata liogi e tau Kerisiano fakamua atu. Ko e heigoa e tau mena ne liogi ki ai a lautolu? Ne ole e tau motua Kerisiano ma e takitakiaga he fifili e tau tagata taane ma e tau matagahua he fakatokatokaaga. (Gahua 1:24, 25; 6:5, 6) Ne liogi a Epafara ke lata mo e tau matakainaga talitonu. (Kolose 4:12) Ko e tau tagata he fakapotopotoaga i Ierusalema ne liogi ma Peteru he magaaho ne nofo a ia he fale puipui. (Gahua 12:5) Ne ole e tau Kerisiano ke he Atua ke foaki ki a lautolu e malolō he fehagai ke he totokoaga, he pehē: “Ma [Iehova] na e, kia kitekite a koe ke he fakamatakutaku mai ha lautolu; mo e foaki mai e koe ke he hau a tau fekafekau, kia talahau atu e lautolu hau a kupu mo e fakamalolo ni.” (Gahua 4:23-30) Ne tomatoma he tutaki ko Iakopo e tau Kerisiano ke liogi ke he Atua ma e iloilo ka lauia he kamatamata. (Iakopo 1:5) Putoia nakai e koe e tau matakupu pihia he tau ole haau ki a Iehova?
17. Ha hai e tau liogi ne talia e Iehova?
17 Nakai talia he Atua e tau liogi oti. Ti liogi fēfē a tautolu mo e mauokafua to talia e tau liogi ha tautolu? Ko e tau tagata tua fakamooli i tuai ne fanogonogo e Atua ki a lautolu ne matutaki ki a Ia he fakamooli mo e hako e tuaga he loto. Ne fakakite e lautolu e tua mo e lalago e mena nei he tau gahua mitaki. Mauokafua a tautolu to logona e Iehova a lautolu he vahā nei nukua tutala ki a ia he puhala pihia.
18. Ke logona e tau liogi ha lautolu, ko e heigoa e poakiaga kua lata ke moua he tau Kerisiano?
18 Ha ha i ai foki taha poakiaga. Ne fakamaama he aposetolo ko Paulo e mena nei, he talahau: “Kua moua e tautolu oti ia ia e takitakiaga ke he Matua ke he [a]gaga taha.” Ko hai ne hagaao a Paulo ki ai he magaaho ne tohi e ia, ‘kua moua ia ia’? Hagaao ki a Iesu Keriso. (Efeso 2:13, 18) E, ataina a tautolu ke tutala ke he Matua he puhala hokoia ia Iesu.—Ioane 14:6; 15:16; 16:23, 24.
19. (a) Magaaho fe ne fakalialia e poa manogi ha Isaraela ki a Iehova? (e) Iloa mooli fēfē e tautolu kua eke e tau liogi ha tautolu mo mena manogi ki a Iehova?
19 Fitā he talahau, ko e mena manogi ne foaki he tau ekepoa Isaraela ne fakakite kua talia he Atua e tau liogi he tau fekafekau tua fakamooli. Pete ia, he falu magaaho, ko e tau poa manogi he tau Isaraela ne vihiatia ki a Iehova. Ko e mena anei ne tupu he magaaho ne tugi he tau Isaraela e tau mena manogi he faituga ka e he magaaho taha hufeilo ke he tau tupua. (Esekielu 8:10, 11) Pihia foki he vahā nei, ko e tau liogi ha lautolu ne talahau kua fekafekau ki a Iehova ka e he magaaho taha taute e tau gahua ne totoko ke he tau fakatufono Haana kua tuga ke fakalialia ki a ia. (Tau Fakatai 15:8) Kia fakatumau ā a tautolu ke fakamea tumau e tau faahi oti he tau momoui ha tautolu ke maeke e tau liogi ha tautolu ke eke mo mena manogi ke he Atua. Kua fiafia a Iehova ke he tau liogi ha lautolu kua mumuitua ke he tau puhala tututonu haana. (Ioane 9:31) Pete ia, kua tumau agaia falu hūhū. Kua lata ke liogi fēfē a tautolu? Ko e heigoa ka liogi ki ai a tautolu? Ti tali fēfē he Atua e tau liogi ha tautolu? To tali he vala tala ka mui mai e tau hūhū nei mo e falu foki.
[Matahui Tala]
^ para. 12 Kikite The Watchtower, Me 15, 2001, lau 27.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Matutaki fēfē e tau tagata agahala ke talia he Atua?
• He tau liogi ha tautolu, maeke fēfē ia tautolu ke fifitaki e tau tupuna?
• Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he tau liogi he tau Kerisiano fakamua atu?
• Magaaho fe ka eke e tau liogi ha tautolu mo mena manogi ke he Atua?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 23]
Ko e ha ne talia he Atua e poa ha Apelu ka e nakai talia ha Kaino?
[Fakatino he lau 24]
“Ko au ni ko e efuefu mo e efuefu afi”
[Fakatino he lau 25]
“To ta atu e au e mena ne hogofulu aki kia koe”
[Fakatino he lau 26]
Ko e tau mena manogi nakai e tau liogi haau ki a Iehova?