Skip to content

Skip to table of contents

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Lima he Tau Salamo

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Lima he Tau Salamo

Kua Moui e Kupu ha Iehova

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi Lima he Tau Salamo

NE LIGA pehē e tagata monuina: “Kia eke ha mautolu a tau tama tane ke tuga e tau akau kua to, kua tupu lahi ka kua fuata a lautolu; mo e ha mautolu a tau tamāfine ke tuga e tau maka he malokuaga kua taute ke lata mo e faituga. Kia puke ha mautolu a tau fale saito, . . . kia fanau mai ha mautolu a tau fuifui mamoe ke afe mo afe.” Lafi ki ai, liga talahau e tagata mautū: ‘Fiafia e motu kua pehenā a lautolu.’ Ka e kehe he talahau e salamo: ‘Fiafia e motu kua eke a Iehova mo Atua ha lautolu.’ (Salamo 144:12-15) Ka e fēfē foki? Ko Iehova ko e Atua fiafia, ti fiafia a lautolu ne tapuaki ki a ia. (1 Timoteo 1:11, NW) Ko e kupu mooli nei kua maaliali ai he potaaga fakahiku he tau lologo ne omoomoi he agaaga ia Salamo 107 ke he 150.

Ko e tohi Lima he Tau Salamo kua fakakite foki e tau aga mua ue atu ha Iehova, putoia e fakaalofa-totonu, fakamooli, mo e mitaki lahi. Ka maama lahi e tautolu e aga he Atua, to au atu e hihiga ha tautolu ke ofania mo e matakutaku ki a ia. Kua lafi foki e mena nei ke he fiafia ha tautolu. Ko e fekau aoga ha ia ne moua e tautolu he Tohi Lima he Tau Salamo!—Heperu 4:12.

FIAFIA HA KO E FAKAALOFA-TOTONU HA IEHOVA

(Salamo 107:1–119:176)

“Kia fakaheke atu a lautolu kia Iehova ha ko e hana [“fakaalofa-totonu,” NW], mo e hana tau mana kua eke ke he fanau he tau tagata,” he lologo he tau Iutaia ne uta fakapaea he liliu mai he liliaga faka-Papelonia. (Salamo 107:8, 15, 21, 31) He fakaheke e Atua, ne lologo e Tavita: “Ko e hāu a fakamoli foki kua hoko ia ke he tau aolagi.” (Salamo 108:4) He lologo ne mui mai, ne liogi a ia: ‘Iehova na e, haku Atua, kia lagomatai mai a koe kia au, kia fakamoui e koe au ke lata mo e hāu a fakaalofa-totonu.’ (Salamo 109:18, 19, 26) Ko e Salamo 110 ko e perofetaaga he pule he Mesia. “Ko e matakutaku kia Iehova, ko e kamataaga ia he iloilo,” he talahau he Salamo 111:10. Hagaao ke he salamo ne mui mai, ‘fiafia e tagata kua matakutaku kia Iehova.’—Salamo 112:1.

Ne fakahigoa e Salamo 113 ke he 118 ko e Tau Fakahekeaga ha Salamo, kua ui pihia ha kua lagaloga e fakaaoga e talahauaga “Haleluia,” po ke fakaheke a Ioha ma tau tagata. Hagaao ke he Mishnah—ko e gahua he senetenari ke toluaki ne tohi e tau fakatufono talahau he vahā fakamua—ne uhu e tau lologo nei he Paseka mo e tolu e galue ne taute lagataha he tau he tau Iutaia. Ko e salamo ne loa lahi he tau salamo oti mo e tau veveheaga he Tohi Tapu, ko e Salamo 119 ne fakalaulahi e kupu fakakite po ke fekau ha Iehova.

Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

109:23—Ko e heigoa ne kakano ki ai a Tavita he pehē: “Kua mole atu au tuga ne ata loa, kua havilia kehe au”? Ne talahau fakapoeme e Tavita he logona e ia kua tata lahi e mate haana.—Salamo 102:11.

110:1, 2—Ko e heigoa he “Iki [a Tavita],” ko Iesu Keriso, ne taute he nofo he faahi matau he Atua? He mole atu e liu tu mai haana, ne haele a Iesu ke he lagi mo e fakatali he faahi matau he Atua ato hoko e 1914 ke kamata ke pule ko e Patuiki. He magaaho ia, ne pule a Iesu ke he tau tutaki fakauku haana, he takitaki a lautolu he gahua fakamatala mo e taute tutaki mo e tauteute ia lautolu ke pule fakalataha mo ia he haana Kautu.—Mataio 24:14; 28:18-20; Luka 22:28-30.

110:4—Ko e heigoa ha Iehova ne ‘omonuo mo e nakai tokihala’ ki ai? Ko e omonuo nei ko e maveheaga ne taute e Iehova mo Iesu Keriso ke eke mo Patuiki mo e Ekepoa ne Mua.—Luka 22:29.

113:3—Puhala fe kua lata e higoa a Iehova ke fakaheke “ke kamata ke he mena ne hake ai e la, ti hoko ni ke he mena ne to ai”? Kua lahi atu e mena kua putoia ke he matakau he tau tagata ne tapuaki ke he Atua he tau aho takitaha. He hake mai e la he faahi uta ke to he faahi lalo, ko e tau hokohoko he la kua maamatia ai e lalolagi katoa. Pihia foki, kua fakaheke he lalolagi katoa a Iehova. Nakai maeke e mena nei ka nakai taute ha fakatokaaga. Ha ko e Tau Fakamoli a Iehova, kua moua e tautolu e kotofaaga lilifu ke fakaheke e Atua mo e fakalataha fakamakutu ke he gahua ke fakapuloa e Kautu.

116:15—Puhala fe kua ‘lahi e manatu a Iehova he mamate hana tau tagata tapu’? Kua lahi e manatu ha Iehova ke he tau tagata tapuaki haana ti kitia e ia e mamate ha lautolu ko e matakau, kua totogi uho lahi ke fakaatā a lautolu ke mamate. Kaeke ke fakaatā e Iehova e mena ia ke tupu, kua tuga kua mua hake e malolō he tau fi haana ki a ia. Mua atu, to nakai fai ka toe he lalolagi ke eke mo fakaveaga he lalolagi foou.

119:71—Liga ko e heigoa kua mitaki e matematekelea? Kua maeke e tuaga uka ke fakaako a tautolu ke falanaki katoatoa ki a Iehova, ke liogi fakamalolō ki a ia, mo e fakaako fakamakamaka e Tohi Tapu mo e taute e tau mena ne talahau i ai. Lafi ki ai, ko e puhala ne fehagai a tautolu ke he matematekelea ka fakakite e tau lolelole fakatagata ne lata ke fakahako. To nakai fakaita he matematekelea a tautolu kaeke fakaatā ai ke hakahaka a tautolu.

119:96—Ko e heigoa e kakano he “fakahikuaga he tau mena oti kua katoatoa e mitaki”? Kua tutala e salamo ke he mitaki katoatoa mai he kitiaaga he tagata. Liga manatu a ia kua fakakaupa ni e iloaaga he tagata ke he mitaki katoatoa. Ke fakatatai ki ai, ne nakai fai fakakaupaaga pihia e fakatufono he Atua. Kua felauaki e takitakiaga haana mo e tau faahi oti he moui. ‘Ke he fakahikuaga kua katoatoa e mitaki lahi mahaki, ka ko e hāu a poaki kua laulahi mahaki.’

119:164—Ko e heigoa e aoga he fakaheke e Atua “takilagafitu ni ke he aho”? Kua fa hagaao e numera fitu ke he katoatoa. Ko e mena ia, kua talahau e salamo kua tonuhia a Iehova ke moua e tau fakahekeaga oti kana.

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

107:27-31. Ko e loto matala he lalolagi to “lifa fano” ka hoko mai a Amaketo. (Fakakiteaga 16:14, 16) To nakai fakaai ke fakahao ha tagata mai he moumouaga. Ko lautolu ni ne ono ki a Iehova ma e fakamouiaga ka momoui ke ‘fakaheke kia ia ha ko e hana fakaalofa-totonu.’

109:30, 31; 110:5. Ko e lima matau he kautau ne tōtō e pelu kua nakai puipui ai he papatau ne tōtō he lima hema. He vagahau metafoa, ko Iehova “ha he fahi matau” he haana tau fekafekau, ke tau ma lautolu. Ti foaki age e ia e puipuiaga mo e lagomatai—ko e kakano mitaki ma tautolu ke ‘fakaheke fakalahi ki a ia’!

113:4-9. Kua tokoluga lahi a Iehova ati lata ia ia ke fakatokolalo hifo ke “kitekite ke he lagi.” Ka e, ne fakaalofa hofihofi noa a ia ke he lalo tagata, tagata nofogati, mo e fifine tufua. Ko e Iki Pule Katoatoa ko Iehova kua fakatokolalo ti manako ke pihia foki e tau tagata tapuaki haana.—Iakopo 4:6.

114:3-7. He iloa e tau gahua homo ue atu ha Iehova ne taute ma e haana tau tagata he Tahi Kula, he Vailele i Ioritana, mo e he Mouga ko Sinai kua lata ke lauia lahi ai a tautolu. Ko e tau tagata ne hukui he “lalolagi,” nukua lata ke matakutakuina—tuga e “vivivivi”—ha ko e Iki.

119:97-101. He moua e pulotu, iloilo, mo e maama mai he Kupu he Atua ka puipui a tautolu mai he hagahaga kelea fakaagaaga.

119:105. Ko e kupu he Atua ko e hulu ia ke he tau hui ha tautolu kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fehagai mo e tau lekua mogonei. Kua fakatai foki ke hulu e puhala ha tautolu, kakano kua talahau tuai e finagalo he Atua ma e anoiha.

FIAFIA PETE HE MATEMATEKELEA

(Salamo 120:1–145:21)

Maeke fēfē ia tautolu ke fehagai mo e tau tutuaga kamatamata mo e kautu ke he tau matematekelea? Kua tuku mai he Salamo 120 ke he 134 e tali mahino ke he hūhū nei. Kua kautu mai a tautolu he tau tuaga uka mo e fakatumau e olioli he ono ki a Iehova ke lagomatai. Ko e tau salamo nei, ne fakahigoa ko e Tau Lologo he O Hake, ne liga uhu he tau Isaraela he fenoga hake ki Ierusalema ke taute e tau fakamanatuaga lagataha ha lautolu he tau.

Ne fakakite he Salamo 135 mo e 136 a Iehova ko ia ne Eke e ha mena ne fiafia a ia ki ai, ne kehekehe mamao mo e tau tupua ne nakai gahuahua. Ko e Salamo ke 136 aki ne fati ke lologo fetaliaki, ko e vala fakahiku he tau kupu takitaha kua uhu ke tali e vala fakamua. Ko e salamo ne mui mai kua talahau e fakaatukehe he tau Iutaia i Papelonia ne tapuaki ki a Iehova i Siona. Ko e ha Tavita e Salamo 138 ke he 145. Kua manako a ia ke ‘fakaaue ki a Iehova mo e loto katoa.’ Ko e ha? “Ha ko e mena eke au kia matakutakuina mo e ofo ki ai” he talahau e ia. (Salamo 138:1; 139:14) He tau salamo lima ne mui mai, kua liogi a Tavita ke puipui mai he tau tagata kelea, ke akonaki tututonu, ke laveaki mai he tau tagata favale, ke takitaki e mahani. Ne fakamaama e ia e fiafia he tau tagata ha Iehova. (Salamo 144:15) He mole e liu kitekite ke he mua ue atu mo e mitaki lahi he Atua, ne talahau e Tavita: “To talahau atu hoku gutu e fakahekeaga a Iehova; to fakamonu atu ke he hana higoa tapu e tau tagata oti kana tukulagi tukumuitea.”—Salamo 145:21.

Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

122:3—Puhala fe ne “tutaki fakalataha” e maaga ko Ierusalema? Ko e mena fa mahani ke he tau maaga i tuai, ne ta fakapikipiki e tau fale i Ierusalema. Ha kua putuputui e maaga ti mukamuka ke puipui. Lafi ki ai, he fetataaki e tau kaina ti mukamuka e tau tagata he maaga ke falanaki ke he falu ma e lagomatai mo e puipui. Kua talahau mai he mena nei e kaufakalataha fakaagaaga he tau magafaoa 12 ha Isaraela he o mai fakalataha a lautolu ke tapuaki.

123:2—Ko e heigoa e kakano he fakataiaga ke he tau mata he tau fekafekau? Ko e tau fekafekau taane mo e tau fekafekau fifine ne hagaao atu ke he tau lima he tau iki ha lautolu ke he ua e kakano:ke iloa e tau manako he haana iki mo e ke moua e puipuiaga mo e moua e tau mena ke lata mo e moui. Pihia foki, kua hagaao atu a tautolu ki a Iehova ke iloa haana finagalo mo e moua haana a taliaaga.

131:1-3—Puhala fe ha Tavita ne ‘fakanā mo e fakamate e loto hana, tuga ne tama kua tapani he hana matua fifine’? He ako he tama kua tapani ke moua e mafanatia mo e makona ke he tau lima he haana matua fifine, ne lali a Tavita ke fakanā mo e fakatotoka haana loto “tuga ne tama kua tapani he hana matua fifine.” Fēfē? He nakai fakatokoluga e loto mo e fakaikaluga e tau mata mo e nakai kumi ke he tau mena lalahi ma haana. He nakai kumi e tuaga tokoluga, ne fa mailoga e Tavita haana tau kūkū mo e fakakite e fakatokolalo. Kua pulotu ma tautolu ke fifitaki e aga ia haana, mua atu ka foli ke he tau tutuaga he fakapotopotoaga.

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

120:1, 2, 6, 7. Maeke e fakavai mo e vagahau mania ke fakahukia lahi e falu. He leveki e alelo ha tautolu ko e taha puhala ke fakakite kua ‘maeke ke mafola’ a tautolu.

120:3, 4. Kaeke kua fakauka a tautolu ke he tagata “alelo fakavai,” kia mafanatia he iloa to fakahako e Iehova e lekua he magaaho ni haana. Ko e tau tagata vagahau fakavai to mamahi he matematekelea ke he tau lima he “tagata malolo.” To moua mooli a lautolu he fakafiliaga kākā ha Iehova tuga ne fakatino he tau “malala kaka he ratami.”

127:1, 2. Ke he tau feua oti ha tautolu, kua lata a tautolu ke haga ki a Iehova ma e takitakiaga.

133:1-3. Ko e nonofo fakalataha he tau tagata ha Iehova kua fakatotoka, atihake, mo e fakahauhau. Kia nakai tauhele ai e tautolu he kumi kelea, taufetoko, po ke gūgū.

137:1, 5, 6. Ne pipiki lahi e tau tagata tapuaki ha Iehova ne fakapaea ki a Siona, ne hukui e fakatokatokaaga he Atua. Ka e kua a tautolu? Kua pipiki mooli nakai a tautolu ke he fakatokatokaaga ne fakaaoga e Iehova he vahā nei?

138:2. Ne ‘fakahomo atu ni e Iehova haana vagahau ke he haana higoa oti,’ kakano ko e fakamooliaga he tau mena oti ne mavehe e ia ke he haana higoa to homo atu ke he tau mena ne amanaki a tautolu ki ai. Mooli, kua homo atu e tau amaamanakiaga ha ha i mua ha tautolu.

139:1-6, 15, 16. Iloa e Iehova e tau gahua ha tautolu, tau manatu, mo e tau kupu ha tautolu pete he nakaila talahau ia e tautolu. Iloa e ia a tautolu he kamata laia ke fakafua, ato mau e tau vala kehekehe he tino. “Kua [“homo ue atu,” NW]” ke iloa kua maama lahi he Atua a tautolu takitokotaha. Ti mafanatia ha ia ke iloa kua nakai ni kitia hokoia e Iehova e tuaga uka kua fehagai mo tautolu ka e maama foki e ia e puhala ne lauia ai a tautolu!

139:7-12. To nakai fai matakavi ka liga o a tautolu ki ai ka mamao ligo ke nakai hoko e Atua ke fakamalolō a tautolu.

139:17, 18. Mitaki nakai e pulotu ha Iehova ki a tautolu? (Tau Fakatai 2:10) Ka mitaki, kua moua tuai e tautolu e punaaga fiafia ne nakai fai fakaotiaga. Ko e tau manatu ha Iehova kua “loga ni ka e gahoa e oneone.” To loga tumau e tau mena ke ako hagaao ki a ia.

139:23, 24. Kua lata ke manako a tautolu ke kumikumi hifo a Iehova ke he tau fatuakiloto ha tautolu ke he “ha mahani ke mamahi ai”—tau manatu, tau manako, mo e tau fakahihiga nakai tonu—mo e ke lagomatai a tautolu ke utakehe ai.

143:4-7. Maeke fēfē ia tautolu ke fakauka ke he tau tutuaga uka lahi mahaki? Kua foaki mai he salamo ki a tautolu e kei: Manamanatu fakahokulo ke he gahua ha Iehova, kia manamanatu tumau a tautolu ke he tau gahua haana mo e liogi ki a ia ke lagomatai.

Fakaheke a Ioha ma Tau Tagata

Ne fakaoti e tau potaaga fa fakamua he tau salamo aki e talahauaga ke fakaheke a Iehova. (Salamo 41:13; 72:19, 20; 89:52; 106:48) Kua nakai kehe foki e potaaga fakahiku. Pehē e Salamo 150:6: “Kua fakaheke atu kia Ioha e tau mena oti kana kua fafagu. Haleluia [po ke fakaheke a Ioha ma tau tagata].” To fakamooli e mena ia he lalolagi foou he Atua.

He amaamanaki a tautolu ke he magaaho monuina ia, kua fai kakano lahi ma tautolu ke fakalilifu e Atua mooli mo e fakaheke haana higoa. Ka manamanatu a tautolu ke he fiafia ne logona e tautolu ha kua iloa a Iehova mo e olioli e fakafetuiaga mitaki mo ia, nakai kia omoomoi a tautolu ke fakaheke ki a ia mai he loto fiafia lahi?