Skip to content

Skip to table of contents

‘Fiafia ke he Hoana he Hāu a Vahā Fuata’

‘Fiafia ke he Hoana he Hāu a Vahā Fuata’

‘Fiafia ke he Hoana he Hāu a Vahā Fuata’

“Fiafia a koe ke he hoana ne faihoana ai a koe ke he hāu a vaha fuata. . . . Haku tama na e, ke fiafia he ha a koe ke he fifine kehe; mo e falanaki ai a koe ke he fatafata he fifine kehe?”—TAU FAKATAI 5:18, 20.

1, 2. Ko e ha ne pehē kua fakamonuina e fakaalofa lotofakavihi he vahāloto he taane mo e haana hoana?

KUA nakai ufiufi he Tohi Tapu e tala hagaao ke he tau fakafetuiaga he mahani fakataane mo e fifine. Ne totou e tautolu he Tau Fakatai 5:18, 19: “Kia monuina hāu a vaipuna, mo e fiafia a koe ke he hoana ne faihoana ai a koe ke he hāu a vaha fuata. Kia tuga ne aila fakahele a ia, mo e samoi fulufuluola; kia makona a koe ke he hana tau huhu ke he tau aho oti; ti fiafia mau a koe ke he hāu a fakaalofa kia ia.”

2 Ko e kupu “vaipuna” nei kua hagaao ke he punaaga ne fakamakona e mahani fakataane mo e fifine. Kua fakamonuina ai ha ko e logonaaga he fakaalofa lotofakavihi mo e fiafia ne olioli he tau hoa mau ko e mena fakaalofa mai he Atua. Ka ko e fakafetui tata nei, kua fakakaupā hokoia ni ki loto he fakamauaga. Ti hūhū e Patuiki ko Solomona ha Isaraela i tuai, ko e tagata tohia he Tau Fakatai: “Haku tama na e, ke fiafia he ha a koe ke he fifine kehe; mo e falanaki ai a koe ke he fatafata he fifine kehe?”—Tau Fakatai 5:20.

3. (a) Ko e heigoa e fua mamahi ne tupu ke he tau fakamauaga loga? (e) Fēfē e onoonoaga he Atua ke he mahani faivao?

3 He aho mau ha laua, ne omonuo e tagata taane mo e fifine ke fefakaalofaaki mo e tumau ke fakamooli. Pete ia, kua loga e tau fakamauaga ne moumou he mahani faivao. He mole e kikite atu ke he 25 e kumikumiaga, ne fakahiku he taha tagata kumikumi ko e “25 e pasene he tau hoana mo e 44 e pasene he tau taane ne taute e mahani faivao.” Ne pehē e aposetolo ko Paulo: “Aua neke fakahehe ai a mutolu; ko e tau tagata feuaki, mo lautolu kua hufeilo ke he tau tupua, mo lautolu kua faivao, mo lautolu kua fakakelea e lautolu a lautolu, mo lautolu kua eke e mahani Sotoma, . . . nakai moua e lautolu nā e kautu he Atua.” (1 Korinito 6:9, 10) Kua nakai fakauaua hagaao ki ai. Ko e faivao ko e hala kelea lahi ki mua he Atua, ti kua lata he tau tagata tapuaki mooli ke puipui mai neke nakai fakamooli i loto he fakamauaga. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke ‘tumau ke lilifu e fai hoana, mo e nakai fakakelea e mohega’?—Heperu 13:4.

Mataala ke he Loto Fakavai

4. Ko e heigoa falu puhala ka putoia pouli e Kerisiano kua mau ke he fakafetuiaga lotofakavihi i fafo he fakamauaga?

4 He takatakaiaga mahani fakalialia he vahā nei, tokologa e tagata “kua puke ha lautolu a tau mata ke he fifine faivao, to nakai maeke ia lautolu ke okioki he hala.” (2 Peteru 2:14) Ne tutuli pauaki e lautolu e tau fakafetuiaga lotofakavihi i fafo he fakamauaga. He falu motu, kua tokologa e tau fifine ne o ke gahua, ti ko e gahua auloa mo e tau tagata taane ko e matakavi mukamuka ma e tau mahani faivao i loto he tau ofisa. Ti, fakamukamuka foki he tau poko tutala he Internet a lautolu ne mua atu e mā ke moua e tau kapitiga tata ke he puhala ia. Tokologa e tau tagata kua mau ne mokulu ke he tau matahele pihia ka e nakai mailoga e mena ne fa e tupu ki a lautolu.

5, 6. Puhala fe ne hokotia e taha fifine Kerisiano ke he tuaga hagahaga kelea, ti ko e heigoa ka ako e tautolu mai he mena nei?

5 Kikite e puhala he Kerisiano ka ui e tautolu ko Mary, ne putoia ke he tuaga ne fetamakina a ia ke taute e mahani faivao. Ko e taane haana, nakai ko e taha he Tau Fakamoli a Iehova, ne tote maka e fakaalofa ne fakakite ke he magafaoa haana. Ne manatu e Mary e magaaho ne feleveia a ia mo e taha he tau tagata ne gahua mo e taane haana he fai tau kua mole. Ne mitaki lahi e mahani he tagata, ti he magaaho fakamui, ne fakakite foki e ia e fiafia ke he tau taofiaga he lotu ha Mary. “Ko e mitaki ha ia haana, kehe lahi mai he taane haaku,” he talahau e Mary. Nakai leva ne fai logonaaga lotofakavihi a Mary ke he tagata ia ne gahua mo e taane haana. “Nakaila taute e au e mahani faivao,” he talahau e ia, “mo e fiafia e tagata ke he Tohi Tapu. Ti liga maeke au ke lagomatai a ia.”

6 Ato takitaki he matutakiaga lotofakavihi a ia ke mahani faivao, ne matala e loto ha Mary. (Kalatia 5:19-21; Efeso 4:19) Ne kamata a ia ke manamanatu, ti fakahako e ia e matalekua nei. Ne fakakite he mena ne tupu ki a Mary “kua mua ke he tau mena oti e loto he fakavai, ti gagao lahi ni a ia.” (Ieremia 17:9) Ne tomatoma he Tohi Tapu a tautolu: “Kia mua he leveki e koe e loto hāu ke he tau mena oti kua leveki ai.” (Tau Fakatai 4:23) Maeke fēfē ia tautolu ke taute pihia?

‘Ne Fakamumuli e Tagata Lotomatala’

7. Magaaho ka lagomatai taha tagata mo e tau mena uka he fakamauaga, ko e heigoa e fakatonuaga faka-Tohiaga Tapu ka eke mo puipuiaga?

7 “Ko ia kua manatu kua tu a ia, kia fakaeneene a ia neke veli,” he tohia he aposetolo ko Paulo. (1 Korinito 10:12) Ti pehē e Tau Fakatai 22:3: “Kua kitia he tagata lotomatala e kelea, mo e fakamumuli ai a ia.” He nakai molea e mauokafua he manamanatu, ‘To nakai fai mena ka tupu ki a au,’ kua pulotu a koe ke manamanatu ke he tau tutuaga ka takitaki atu a koe ke he tau lekua. Ke fakatai ki ai, kalo kehe neke tutala e taane haau ke he taha fifine hagaao ke he tau mena galo ne lauia he lekua he fakamauaga. (Tau Fakatai 11:14) Tala age ki a ia kua lata e tau lekua he fakamauaga ke tutala ni ke he hoa haana, ke he Kerisiano taane po ke fifine ne motua fakaagaaga ne manako ke kautū e fakamauaga haana, po ke ke he tau motua. (Tito 2:3, 4) Kua fakatoka he tau motua i loto he tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova e fakafifitakiaga mitaki hagaao ke he mena nei. He magaaho ka lata e motua ke tutala ke he Kerisiano fifine hokoia, kua taute ai he mena ne ha ha ai e tau tagata—tuga he Fale he Kautu.

8. Ko e heigoa kua latatonu ke mataala ki ai he gahuaaga?

8 He tau gahuaaga mo e he falu matakavi foki, kia mataala ke he tau tutuaga ka fakatupu e fakafetuiaga tata lahi. Ke fakatai ki ai, he lahi e magaaho ne gahua tokoua e tagata taane mo e fifine ka fakatupu e kamatamata. Ko e taane po ke hoana, kua lata ia koe ke fakamahino ke he puhala vagahau mo e ke he foliga haau kua fai hoa mau a koe. Ti ko e tagata ne tutuli e mahani Atua fakamooli, kua nakai lata ke kalahī he tui e tau mena tui nakai gali mo e he puhala tauteute haau. (1 Timoteo 4:8; 6:11; 1 Peteru 3:3, 4) He toka e tau ata he hoa mau mo e he fanau haau i loto he gahuaaga ka fakamanatu ki a koe mo e falu ke he tau mena ne mua ki a koe. Kia fakamalolō ke nakai fakaohooho—po ke mahala—e mahani kalahī mai he taha tagata.—Iopu 31:1.

‘Kia Fiafia ke he Hāu a Moui Fakalataha mo e Hoana Hāu’

9. Ko e heigoa e tau mena tutupu ka taute a koe ke manako lahi ke he fakafetuiaga lotofakavihi foou?

9 Kua nakai kuenaia ke puipui e loto he lali ke kalo kehe he tau tutuaga hagahaga kelea. Ko e matutakiaga lotofakavihi ke he taha tagata i fafo he fakamauaga ka liga fakakite e nakai manamanatu he taane po ke hoana ke he tau manako he taha mo e taha. Ti liga ha kua fakaheu tumau e hoana po kua tuhituhi tumau ke he taane. Ati amanaki ni kua ha ha he taha tagata—he gahuaaga po ke pihia foki he fakapotopotoaga Kerisiano—e tau mahani tuga ne nakai moua he hoa. Nakai leva ti tupu e matutakiaga, ti kua tuga kua manako lahi ke he fakafetuiaga foou ia. Kua fakamooli ai he tau mena tutupu fakatekiteki nei e mooli he tau kupu he Tohi Tapu: “[Kua] takitokotaha mo e kamatamata a ia ka toho mo e hele a ia he hana tau manako lahi.”—Iakopo 1:14.

10. Maeke fēfē he tau taane mo e tau hoana ke fakamalolō e fakafetuiaga ha lautolu?

10 He nakai kumi atu ke he falu i fafo he fakamauaga ke fakamakona e tau manako ha lautolu—ma e mafanatia, kapitiga, po ke lagomatai ka tupu e tau mena uka—kua lata he tau taane mo e tau hoana ke lali fakamakamaka ke fakamalolō e fakafetuiaga fakaalofa mo e tau hoa ha lautolu. Ti lata mogoia ke fai magaaho tokoua, mo e fefakatataaki. Liu manatu e kakano ne fakaalofa hohofi a koe ke he tagata ia. Lali ke liu moua e mafanatia ne logona e koe ma e tagata ia ne eke mo hoa haau. Manamanatu ke he tau magaaho mitaki ne olioli tokoua e mua. Liogi ke he Atua hagaao ke he matalekua. Ne ole e salamo ko Tavita ki a Iehova: “Ko e Atua na e, kia eke e koe e loto meā maku; mo e fakafou e loto mau ki loto ia au.” (Salamo 51:10) Kia fakamalolō ke ‘fiafia ke he hāu a moui fakalataha mo e hoana hāu kua fakaalofa a koe ki ai he tau aho oti he hāu a moui kua foaki atu he Atua kia koe i lalo he lā.’—Fakamatalaaga 9:9.

11. Ko e heigoa e aoga he iloilo, pulotu, mo e manamanatu ke fakamalolō aki e pipi he fakamauaga?

11 Ua nimo ke fakamalolō e pipi he fakamauaga ha ko e aoga he iloilo, pulotu, mo e manamanatu. Ne pehē e Tau Fakatai 24:3, 4: “Kua ati hake ai e fale ke he iloilo; kua fakamau ai foki ke he pulotu. Ko e iloilo foki kua fakapuke ai e tau poko ke he tau koloa oti ni kua uho mo e fulufuluola.” Putoia ke he tau mena uho ne fakapuke ai e magafaoa fiafia ko e tau fua tuga e fakaalofa, mahani fakamooli, matakutaku Atua, mo e tua. Ke moua e tau mena nei kua lata ma e iloilo he Atua. Kua lata mogoia he tau taane mo e tau hoana ke eke mo tau tagata fakaako fakamakutu he Tohi Tapu. Ti aoga fēfē e pulotu mo e manamanatu? Ke kautū he fahia ke he tau lekua he tau aho takitaha kua lata ke fakapulotu, ke maeke ke fakagahuahua e iloilo faka-Tohiaga Tapu. Ko e tagata ne manamanatu kua maama e tau manatu mo e tau logonaaga he hoa haana. (Tau Fakatai 20:5) “Haku tama na e, kia fanogonogo mai a koe ke he haku a iloilo,” he talahau e Iehova, puhala ia Solomona. “Kia fakateliga mai a koe ke he haku a pulotu.”—Tau Fakatai 5:1.

Ka Ha Ha Ai e “Matematekelea”

12. Ko e ha kua nakai ofo ha kua tutupu e tau lekua ke he tau hoa mau?

12 Kua nakai fai fakamauaga ne mitaki katoatoa. Ne talahau foki he Tohi Tapu ko e tau taane mo e tau hoana to “matematekelea ke he tino.” (1 Korinito 7:28) Ko e tau tupetupe, tau gagao, tau favale, mo e falu mena foki ka fakamatematekelea e fakamauaga. Ka tutupu e tau lekua, kua lata ia mua ke kumi tokoua e mafola ha ko e tau hoa mau fakamooli ne kua lali ke fakafiafia a Iehova.

13. Ko e tau puhala fe kua lata he taane mo e hoana ke kumikumi hifo ki a laua ni?

13 Ka e kua ka matematekelea e fakamauaga ha ko e puhala ne fakafehagai e tau hoa? Kua lata ke fakamakamaka ke moua e mafola. Ke tuga anei, kua liga hu atu ke he fakamauaga e vagahau vale ti mogonei kua vagahau pihia tumau. (Tau Fakatai 12:18) Tuga ne tutala ki ai he vala tala fakamua, kua maeke he mena nei ke ha ha ai e lauiaaga kelea lahi. Ne pehē e fakatai he Tohi Tapu: “Kua mitaki he nofo ke he tutakale, ka e kelea he nonofo mo e fifin[e] favale mo e fa ita.” (Tau Fakatai 21:19) Kaeke ko e hoana a koe i loto he fakamauaga pihia, hūhū ki a koe ni, ‘Kua taute kia he haaku mahani e taane haaku ke uka ke fai magaaho mo au?’ Ne pehē e Tohi Tapu ke he tau taane: “Kia fakaalofa ke he tau hoana ha mutolu, ti ua fakahogohogo kia lautolu.” (Kolose 3:19) Kaeke ko e taane a koe, hūhū ki a koe ni, ‘Kua nakai kia fai fakaalofa au, ati fano ai e hoana haaku ke kumi mafanatia ke he taha mena foki?’ Mooli, kua nakai fai fakaatāaga ma e mahani feuaki. Ka kua tutupu e tau matematekelea pihia ati lata ke fakatutala fakamooli hagaao ke he tau lekua.

14, 15. Ko e ha ne nakai ko e tali a ia ke kumi ki fafo he fakamauaga ke lata mo e tau lekua he taane mo e hoana?

14 Nakai ko e tali a ia ke kumi e mafanatia hagaao ke he tau lekua he taane mo e hoana i fafo he fakamauaga. To takitaki atu mogoia ki fe e fakafetuiaga pihia? Ke he fakamauaga foou kia ne mua atu e mitaki? Liga manatu pihia e falu. ‘Ha ko e tagata nei,’ he fetoko e lautolu, ‘kua ha ha ia ia e tau mahani mitaki ne fia loto au ki ai.’ Ka ko e tau manatu ia kua fakavaia, ha ko e tagata ne tiaki e hoa haana—po ke fakaohooho a koe ke tiaki e hoa haau—kua nakai fakalilifu a ia ke he tapu he fakamauaga. Kua nakai tonu ke manatu to tupu mai he fakafetuiaga ia e fakamauaga ne mua e mitaki.

15 Ko Mary, ne totoku fakamua, ne manamanatu fakahokulo ke he tau fua ka tutupu mai he mena ne taute e ia, pihia foki neke galo e ia mo e taha tagata e fiafia he Atua. (Kalatia 6:7) “He kamata au ke manamanatu ke he logonaaga haaku ma e tagata gahua mo e taane haaku,” he talahau e ia, “ne mailoga e au kaeke manako e tagata nei ke iloa e kupu mooli, kua nakai lagomatai e au. Ko e mahani hēhē kua lauia ai e tau tagata oti ne putoia ai mo e fakalolelole e falu!”—2 Korinito 6:3.

Kakano ne Mua Atu e Malolō

16. Ko e heigoa e falu fua ka moua he mahani nakai meā?

16 Ne hataki he Tohi Tapu: “Kua hihina hifo e meli mai he tau laugutu he fifine kehe; kua mua foki e molemole he hana gutu ke he puke lolo. Ka e kona fakamui a ia tuga e laena; kua matila a ia po ke pelu ne matila fakafahiua.” (Tau Fakatai 5:3, 4) Ko e fua ka moua he mahani nakai meā kua mamahi lahi mo e hokotia ke he mate. Kua putoia ai e loto manamanatu hukia, tau gagao pikitia he mahani fakataane mo e fifine, mo e mamahi lahi he logonaaga he hoa he tagata ne nakai fakamooli. Ti ko e kakano anei ke aua neke kamata ke fano he puhala ka takitaki atu ke he nakai fakamooli i loto he fakamauaga.

17. Ko e heigoa e kakano ne mua atu e malolō ke fakatumau e fakamooli i loto he fakamauaga?

17 Ko e kakano mua atu ne hepe e nakai fakamooli i loto he fakamauaga ha kua vihiatia e Iehova, ko e Punaaga he fakamauaga mo e Foaki he matutakiaga he mahani fakataane mo e fifine. Puhala he perofeta ko Malaki, ne pehē a Ia: “To fakatata ai au kia mutolu ke he fakafiliaga; to fakaave foki au ke eke mo talahau kia lautolu . . . kua faivao.” (Malaki 3:5) Hagaao ke he mena ne kitia e Iehova, ne pehē e Tau Fakatai 5:21: “Ko e mena ha ha i mua he tau fofoga a Iehova e tau puhala he tagata; ne fakamolemole foki e ia hana tau puhala oti.” E, “kua toka noa mo e maliali e tau mena oti kana ke he na fofoga hana ke talahau ki ai e tautolu e tau mahani ha tautolu.” (Heperu 4:13) Ti, ko e kakano ne mua atu e malolō ke fakatumau e fakamooli i loto he fakamauaga he mailoga pete ne ufiufi e nakai fakamooli haau mo e tuga nakai lauia lahi ke he taha tagata, ko e ha mahani nakai meā he fakataane mo e fifine kua moumou e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova.

18, 19. Ko e heigoa ne ako e tautolu mai he fakafehagai ha Iosefa mo e hoana ha Potifara?

18 Ne fakakite he fakafifitakiaga ha Iosefa, ko e tama he tupuna ko Iakopo, ko e kakano ne mua atu e malolō ko e manako ke fakatumau e mafola mo e Atua. He fiafia a Potifara ki a ia, ko e fekafekau pule ha Farao, ne moua e Iosefa e tuaga monuina he fale ha Potifara. Ko e “tagata tino mitaki [foki] a Iosefa, to mitaki hana mata,” ko e mena ne mailoga he hoana ha Potifara. He tau aho oti, ne lali a ia ke momohe mo Iosefa, ka e kaumahala e tau laliaga haana. Ko e heigoa ati totoko e Iosefa e tau fakaohooho he hoana ha Potifara? Ne talamai he Tohi Tapu: “Ka e nakai mafai a ia, kua pehe atu a ia ke he hoana he hana iki, Kitiala, . . . nakai taofi e ia ha mena taha neke eke au, ko koe hokokoe ni, ha ko e hana hoana a koe; to maeke fefe ia au ke eke e mena kelea lahi ia mo e hala au ke he Atua?”—Kenese 39:1-12.

19 Ko e tagata nakaila mau ko Iosefa ne fakatumau e mahani meā he fakaheu ke fakalataha mo e hoana he taha tagata. “Kia inu e koe e maga vai mai he vai hāu,” he talahau he Tau Fakatai 5:15 ke he tau tagata taane ne mau, “mo e vai ne tafe mai ai he vaikeli hāu.” Kia puipui mai neke putoia pouli ke he tau matutakiaga lotofakavihi i fafo he fakamauaga. Lali fakalahi ke fakamalolō e pipi he fakaalofa i loto he fakamauaga haau, mo e gahua fakamalolō ke fakamafola e tau mena vihi ka tupu he fakamauaga. Ke he tau mena oti, “fiafia a koe ke he hoana ne faihoana ai a koe ke he hāu a vaha fuata.”—Tau Fakatai 5:18.

Ko e Heigoa ne Ako e Koe?

• Puhala fe ka putoia pouli e Kerisiano ke he fakafetuiaga lotofakavihi?

• Ko e heigoa ka lagomatai taha ke mataala neke taute e matutakiaga lotofakavihi i fafo he fakamauaga?

• Ka tutupu e tau lekua, ko e heigoa kua lata ke taute he tau hoa mau?

• Ko e heigoa e kakano malolō lahi ke fakatumau e fakamooli i loto he fakamauaga?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 10]

Momoko ha kua mukamuka e gahuaaga ke taute e mahani faivao i loto he tau ofisa

[Fakatino he lau 12]

‘Ko e iloilo foki kua fakapuke ai e tau poko ke he tau koloa kua fulufuluola’