Fakakite e Fakalilifu ma e Tau Fakalatahaaga Tapu ha Tautolu
Fakakite e Fakalilifu ma e Tau Fakalatahaaga Tapu ha Tautolu
“To tamai e au a lautolu ke he haku a mouga tapu, mo e fakafiafia ai e au a lautolu ke he haku a fale liogi.”—ISAIA 56:7.
1. Ko e heigoa e tau kakano faka-Tohi Tapu kua ha ha ia tautolu he fakakite e fakalilifu mitaki ma e tau feleveiaaga?
KUA fakapotopoto e Iehova e tau tagata haana, ko e tau Kerisiano fakauku mo e tau hoa ha lautolu, ke tapuaki ki a ia he “mouga tapu” haana. Kua fakafiafia e Ia a lautolu ke he haana “fale liogi,” haana faituga fakaagaaga, “ko e fale liogi he atu motu oti kana.” (Isaia 56:7; Mareko 11:17) Ne fakakite he tau tupuaga nei e tapu, mea, mo e tokoluga he tapuakiaga a Iehova. He fakakite e fakalilifu mitaki ma e tau feleveiaaga ha tautolu he fakaako mo e tapuaki, kua fakamooli e tautolu kua fakalataha a tautolu mo e onoonoaga a Iehova ke he tau mena tapu.
2. Ko e heigoa ne fakakite kua fakatapu e Iehova e matakavi ne fifili e ia ma e tapuakiaga haana, ti fakakite fēfē e Iesu kua taute pihia foki e ia?
2 I Isaraela i tuai, ko e matakavi ne fifili e Iehova ma e tapuakiaga haana kua fakatapu ai. Ko e faituga utafano mo e tau fakatokaaga mo e tau koloa fakaaoga kua lata ke fakatapu mo e fakamonuina “k[e] eke mo tau mena tapu ue atu.” (Esoto 30:26-29) Ko e tau poko ua he faituga ne fakahigoa ‘ko e Mena Tapu’ mo e ‘Tapu Ue Atu.’ (Heperu 9:2, 3) Ne hukui he faituga i Ierusalema e faituga utafano he magaaho fakamui. Ha ko e lotouho he tapuakiaga a Iehova, ne fakahigoa a Ierusalema ko e “ma[a]ga tapu.” (Nehemia 11:1; Mataio 27:53) He fekafekauaga ha Iesu he lalolagi, ne fakakite e ia e fakalilifu kua lata ma e faituga. Ne ita a ia ke he tau tagata ha ko e puhala nakai fakalilifu he fakaaoga e lautolu e matakavi he faituga ma e tau kakano fakatupe mo e kua fakaaoga mo hala kū.—Mareko 11:15, 16.
3. Ko e heigoa ne fakakite e tapu pauaki he tau fakapotopotoaga he tau Isaraela?
3 Ne fakapotopoto tumau e tau Isaraela ke tapuaki ki a Iehova mo e ke fanogonogo ke he totouaga he Fakatufono haana. Ha ha i ai e tau aho pauaki he tau galue ha lautolu ne fakahigoa ko e tau fakalatahaaga tapu po ke tau fakapotopotoaga, he fakakite e tapu pauaki he tau fakalatahaaga nei. (Levitika 23:2, 3, 36, 37) He fakapotopotoaga he vahā a Esera mo Nehemia, ne “fakamatala atu ai [he tau Levi] e fakatufono ke he motu.” Ha “ko e mena tagi e motu oti he logona ai e lautolu e tau kupu he fakatufono,” ne “fakanānā ai foki he tau tagata Levi e motu oti, ne pehe age a lautolu, Kia fakanono ā mutolu; ha ko e aho tapu hanai.” Ne fitu e aho ne fakamanatu he tau Isaraela e Galue he Tau Fale Api mo e “lahi mahaki ai e fiafia.” Lafi ki ai, “ne totou foki e ia ke he tohi he fakatufono he Atua ke he taha aho mo e taha aho ne kamata ai he aho fakamua ti hoko ke he aho ne fakahiku ai. Ko e fitu e aho foki ne eke ai e lautolu e galue, ti eke ai e lautolu e fakapotopotoaga ke he aho ne valu aki, ke lata mo e kotofaaga.” (Nehemia 8:7-11, 17, 18) Ko e tau magaaho tapu mooli anei nukua lata mo e onoonoaga fakalilifu ha lautolu kua ha ha i ai.
Ko e Tau Fakalatahaaga Tapu e Tau Feleveiaaga ha Tautolu
4, 5. Ko e heigoa e tau vala ne eke e tau feleveiaaga ha tautolu mo tau fakalatahaaga tapu?
4 He vahā nei, nakai fai maaga tapu mooli a Iehova he lalolagi, mo e faituga pauaki ne fakatapu ma e tapuakiaga haana. Kia nakai nimo mogoia e tautolu ko e tau fakalatahaaga tapu e tau feleveiaaga ke tapuaki ki a Iehova. Lagatolu he faahi tapu, kua feleveia a tautolu ke maeke ke totou mo e fakaako e tau Tohiaga Tapu. Ne “fakakite atu” e Kupu a Iehova, mo e he vahā a Nehemia ‘ne tuku ki ai e alito.’ (Nehemia 8:8) Kua kamata mo e fakahiku aki e tau liogi e tau feleveiaaga oti ha tautolu, mo e laulahi ai, kua uhu e tautolu e tau lologo fakaheke ki a Iehova. (Salamo 26:12) Ko e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga ko e vala mooli he tapuakiaga ha tautolu ti kua lata ke moua e aga liogi mo e onoonoaga fakalilifu ki ai.
5 Kua fakamonuina e Iehova e tau tagata haana he fakapotopoto auloa a lautolu ke tapuaki ki a ia, fakaako haana Kupu, mo e moua e feoakiaga atihake faka-Kerisiano. Ka hoko e magaaho ke o ke he feleveiaaga, maeke ia tautolu ke iloa mitaki ko e matakavi haia “kua poaki e Iehova kia hoko ki ai hana a monuina.” (Salamo 133:1, 3) Kua fakalataha a tautolu ke he monuina ia ka ha ha i ai mo e muitua fakamakutu ke he fakaholoaga fakaagaaga. Lafi ki ai, ne pehē a Iesu: “Ko e mena kua fakapotopoto ai e tokoua po ke tokotolu ke he haku a higoa, ko au ha ha i ai fakalataha mo lautolu.” He vala tala, ko e talahauaga nei kua hagaao ke he tau motua Kerisiano hane feleveia ke taute e tau lekua hagahagakelea he vahāloto he tau tagata, ka kua hagaao atu foki ke he tau feleveiaaga ha tautolu. (Mataio 18:20) He puhala he agaaga tapu, kaeke ko Keriso a ia he magaaho ka feleveia ai e tau Kerisiano ke he higoa haana, nakai kia eke e tau fakalatahaaga ia mo mena tapu?
6. Ko e heigoa ka talahau hagaao ke he tau matakavi ke feleveia a tautolu, ne lahi mo e tote?
6 Kua mooli na nakai ha ha i ai a Iehova he tau faituga ne taute he tau tagata. Ka ko e tau Fale he Kautu ha tautolu ko e tau matakavi he tapuakiaga mooli. (Gahua 7:48; 17:24) Kua feleveia a tautolu i ai ke fakaako e Kupu a Iehova, liogi ki a ia, mo e lologo fakaheke ki a ia. Kua mooli foki e mena ia ke he tau Fale Toloaga ha tautolu. Ko e tau matakavi lalahi ne totogi ke fakahoko e tau fonoaga ha tautolu—tuga e tau fale tolo, tau fale fakatātā koloa, po ke tau malē sipote—kua eke mo tau matakavi tapuaki nukua fakaaoga ma e tau fakalatahaaga tapu. Ko e tau magaaho pehēnei ma e tapuakiaga, ne lahi mo e tote, kua lata mo e fakalilifu ha tautolu, ti kua lata e mena ia ke fakaata he aga mo e mahani ha tautolu.
Tau Puhala ke Fakakite e Fakalilifu ma e Tau Fakalatahaaga ha Tautolu
7. Ke he puhala pauaki fe ka fakakite e tautolu e fakalilifu ma e tau fakalatahaaga ha tautolu?
7 Ha ha i ai e tau puhala pauaki ke fakakite e tautolu e fakalilifu ma e tau fakalatahaaga ha tautolu. Taha puhala ko e fakalataha ke uhu e tau lologo he Kautu. Loga he tau lologo nei kua tuku ke he tau kupu liogi ti kua lata ke lologo mo e fakalilifu. He fatiaki e Salamo 22, ne tohi e Paulo hagaao ki a Iesu: “To talahau atu e au hau a higoa ke he tau matakainaga haku, to lologo fakaheke au kia koe ki mua he [“fakapotopotoaga,” NW].” (Heperu 2:12) Ti, kua lata ke fakamahani a tautolu ke nonofo ato hafagi he tagata nofoa aki e lologo ti manamanatu fakahokulo ke he kakano he tau kupu ka lologo. Kia fakakite he lologo ha tautolu e tau logonaaga he salamo ne tohi: “To fakaheke au kia Iehova mo e loto katoa ke he toloaga he tau tagata tututonu, katoa mo e fakapotopotoaga.” (Salamo 111:1) E, ko e lologo fakaheke ki a Iehova ko e taha kakano mitaki lahi ke hoko atu tuai ke he tau feleveiaaga ha tautolu mo e ke nonofo ato oti ai.
8. Ko e heigoa e fakafifitakiaga he Tohi Tapu ne fakakite ko e tau liogi he tau fakalatahaaga ha tautolu kua latatonu mo e onoonoaga fakalilifu ha tautolu?
8 Taha puhala ne fakatupu ki mua fakaagaaga e tau feleveiaaga oti ha tautolu kua foaki e liogi mai he loto ne foaki ke lata mo lautolu oti ne fakapotopoto i ai. He taha magaaho, ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua i Ierusalema ne feleveia auloa “ati ui fakaleo lahi ai a lautolu ke he Atua mo e loto fakalataha” he liogi fakamakutu. Ti ko e fua, ne fakatumau a lautolu—pete e favaleaga—“kua talahau atu e kupu he Atua mo e fakamalolo.” (Gahua 4:24-31) Manamanatu nakai a tautolu to fanoa e tau manamanatuaga he falu ka liogi ai? Nakai, kua liogi a lautolu “mo e loto fakalataha.” Ko e tau liogi ne talahau he tau fakalatahaaga ha tautolu kua fakaata e tau logonaaga ha lautolu oti i ai. Ti kua latatonu e tau liogi nei mo e onoonoaga fakalilifu ha tautolu.
9. Maeke fēfē ia tautolu ke fakalilifu ke he tau fakalatahaaga tapu ha ko e tau mena tui mo e mahani ha tautolu?
9 Lafi ki ai, maeke ia tautolu ke fakakite e hokulo lahi he fakalilifu ha tautolu ke he tapu pauaki he tau fakalatahaaga ha tautolu ke he puhala tauteute ha tautolu. Ko e foliga ha tautolu fakalataha mo e tau mena tui mo e puhala taute he ulu ne lahi mahaki e mena ke lalafi ke he lilifu he tau feleveiaaga ha tautolu. Ne hataki he aposetolo ko Paulo: “Kua manako au kia liogi e tau tane ke he tau mena oti, kua nikiti ki luga e tau lima kua nakai hala, kia nakai ita foki ti nakai mahalohalo noa. Kua pihia mo e tau fifine, kia taute e lautolu a lautolu ke he tau tapulu kua gali, mo e maimaina mo e mahani fakalatalata; aua neke taute mo e lauulu fili, po ke auro, po ke tau penina, po ke tapulu fakafua lahi; ka kia taute a lautolu ke he tau gahua mitaki, (ko e mena haia kua lata mo e tau fifine kua talahaua e lautolu a lautolu kua mahani Atua.)” (1 Timoteo 2:8-10) Ka o atu a tautolu ke he tau fonoaga lalahi ne taute he tau malē, kua lata e tau tapulu ha tautolu ke felauaki mo e tuaga he matagi ti lata agaia ke lilifu. Lafi ki ai, ko e fakalilifu ha tautolu ke he fakaholoaga ka takitaki atu a tautolu ke nakai kai po ke gau pililole he tau fakaholoaga. Ko e tau tapulu mo e mahani kua lilifu he tau fakalatahaaga ha tautolu kua fakaheke a Iehova ko e Atua, haana tapuakiaga, mo e tau matakainaga tapuaki ha tautolu.
Mahani ne Felauaki mo e Kaina he Atua
10. Fakakite fēfē he aposetolo ko Paulo e tuaga tokoluga he mahani kua lata mo e tau feleveiaaga Kerisiano ha tautolu?
10 Ia 1 Korinito, veveheaga 14, kua moua e tautolu e hatakiaga pulotu he aposetolo ko Paulo ke he puhala ke fakaholo aki e tau feleveiaaga Kerisiano. Ne fakahiku e ia he talahau: “Kia eke e tau mena oti mo e fulufuluola mo e taute fakamitaki.” (1 Korinito 14:40) Ko e tau feleveiaaga ha tautolu ko e vala aoga lahi he gahua he fakapotopotoaga Kerisiano, ti kua lata ke ha ha ai e mahani kua felauaki mo e kaina ha Iehova.
11, 12. (a) Ko e heigoa kua lata ke peehi ke he tau manamanatuaga he tau tama ne ō he tau feleveiaaga? (e) Ko e heigoa e puhala kua latatonu ke fakakite he tau tama e tua ha lautolu he tau feleveiaaga ha tautolu?
11 Mua atu ke he tau tama, kua lata ke fakaako e puhala ke fai mahani he tau feleveiaaga ha tautolu. Kua lata e tau matua Kerisiano ke fakamaama ke he tau tama ha lautolu nakai ko e tau matakavi fefeua e Fale he Kautu mo e matakavi he Fakaakoaga Tohi he Fakapotopotoaga. Ko e tau matakavi haia kua tapuaki a tautolu ki a Iehova mo e fakaako haana Kupu. Ne tohi he patuiki pulotu ko Solomona: “Kia leveki e koe hāu a tau hui ka fina atu a koe ke he fale he Atua; kua mitaki ke fakatata atu a koe ke fanogonogo.” (Fakamatalaaga 5:1) Ne fakaako e Mose e tau Isaraela ke fakapotopoto auloa ko lautolu ne lalahi mo e “tau tama ikiiki.” Ne pehē a ia: “Kia fakapotopoto ai e koe e motu . . . kia fanogonogo ai a lautolu, mo e ako ai e lautolu, mo e matakutaku ai a lautolu kia Iehova ha mutolu a Atua, mo e taofi e lautolu ke eke ai e tau kupu oti ni he fakatufono nai. Ko e ha lautolu a fanau foki, kua nakaila iloa, kia fanogonogo ai a lautolu, mo e ako ai e lautolu ke matakutaku kia Iehova.”—Teutaronome 31:12, 13.
12 Pihia foki he vahā nei, ko e ha tautolu a tau tama ikiiki ne ō mo e tau matua ha lautolu ke he tau feleveiaaga kua matapatu ke fanogonogo mo e ke ako. Ka maeke he tau tama ke muitua mo e ke maama e tau kupu mooli mukamuka he Tohi Tapu, ti maeke foki mogoia ia lautolu ke “talahau ai” e tua ha lautolu he tali fakakū. (Roma 10:10) Liga kamata e tama tote lahi ke talahau e tau kupu gahoa he tali ke he hūhū ne maama e ia. Fakamua, liga totou e ia e tali, ka e fano fakahaga, to lali a ia ke talahau ke he tau kupu ni haana. Kua aoga lahi mo e fiafia foki e mena nei ke he tama, ti ko e tau talahauaga maama pehēnei he tua ne fakafiafia aki e tau loto ha lautolu ne momotua he toloaga. Kua fakatoka pauaki he tau matua e fakafifitakiaga he tali a lautolu. Ka maeke, kua mitaki foki ma e tau tama ke fai Tohi Tapu, pepa lologo, mo e lagaki he tohi hane fakaako ki ai. Kua lata ia lautolu ke ako ke fakakite e fakalilifu mitaki ke he tau tohi pihia. To peehi he tau mena oti nei ke he tau manamanatuaga he tau tama ko e tau fakalatahaaga tapu e tau feleveiaaga ha tautolu.
13. Ko e heigoa e amaamanakiaga ha tautolu hagaao ki a lautolu ne ō fakamua laia ke he tau feleveiaaga ha tautolu?
13 Mooli, kua nakai manako a tautolu ke tuga e tau fakaakoaga he lotu Kerisitenitome e tau feleveiaaga ha tautolu. Kua liga ke fakateaga mo e fia tututonu lahi po ke ulāfia tuga e tau konesete roko e tau fakalatahaaga ha Kerisitenitome. Manako a tautolu ke he tau feleveiaaga ha tautolu he Fale he Kautu ke mafanatia mo e kapitiga ka e nakai ke hokotia ke tuga e kalapu fakafiafia he takatakaiaga. Kua feleveia a tautolu ke tapuaki ki a Iehova, ti kua lata e tau feleveiaaga ha tautolu ke lilifu tumau. Ko e manako ha tautolu he mole e logona e vala tala ne talahau mo e mailoga e mahani ha tautolu mo e tau tama ha tautolu, ko lautolu ne ō fakamua laia ka pehē: “Ko e moli ha ha ia mutolu e Atua.”—1 Korinito 14:25.
Ko e Puhala Tukulagi he Tapuakiaga ha Tautolu
14, 15. (a) Maeke fēfē a tautolu ke kalo mai he ‘tiaki e fale he Atua ha tautolu’? (e) Ne fakamooli fēfē e Isaia 66:23?
14 He talahau fakamua, kua fakapotopoto e Iehova haana tau tagata mo e fakafiafia a lautolu i loto he haana “fale liogi,” ko e haana faituga fakaagaaga. (Isaia 56:7) Ne fakamanatu he tagata tua fakamooli ko Nehemia ke he tau matakainaga Iutaia haana kua lata a lautolu ke fakakite e fakalilifu mitaki ma e faituga he lalago ai ke he puhala fakakoloa. Ne pehē a ia: “Nakai tiaki e tautolu e fale he Atua ha tautolu.” (Nehemia 10:39) Lafi ki ai, kua nakai lata ia tautolu ke tiaki e uiina a Iehova ke tapuaki ki a ia he haana “fale liogi.”
15 He fakakite e lata ke fakalataha auloa tumau ke tapuaki, ne perofeta mai e Isaia: “Ko e taha mahina pula fou, mo e taha mahina pula fou, ko e taha sapati mo e taha sapati to o mai ai e tau tagata oti ke hufeilo ki mua haku, kua pihia mai a Iehova.” (Isaia 66:23) Pihia e mena ne tupu he vahā nei. Ko e tau faahi tapu oti he tau mahina takitaha, ne fakapotopoto tumau e tau Kerisiano tukulele ke tapuaki ki a Iehova. Ne taute e lautolu e mena nei, fakalataha mo e falu mena foki, ka e ō agaia ke he tau feleveiaaga Kerisiano mo e fai vala ke he fekafekauaga. Ko ko e nakai taha ia lautolu ne fano tumau ke ‘hufeilo ki mua a Iehova’?
16. Ko e ha kua lata e ō tumau he feleveiaaga ko e puhala tukulagi he tau momoui ha tautolu mogonei?
16 To hagaao katoatoa e Isaia 66:23 ke he moui he lalolagi foou ne mavehe mai e Iehova. He magaaho ia, to o mai mooli e ‘tau tagata oti kana,’ he tau faahi tapu oti mo e tau mahina oti ke “hufeilo ki mua,” po ke tapuaki tukulagi tukumuitea ki a Iehova. Ha ko e fakapotopoto ke tapuaki ki a Iehova ko e puhala tukulagi he tau momoui fakaagaaga ha tautolu he fakatokaaga foou, nakai kia lata ke ō tumau a tautolu ke he tau fakalatahaaga tapu ko e puhala tukulagi he tau momoui ha tautolu mogonei?
17. Ko e ha kua lata e tau feleveiaaga ha tautolu he ‘au atu ai ha kua kitia e [tautolu] kua tata tuai e aho’?
17 Ha kua tata mai e fakaotiaga, kua lata ia tautolu ke eketaha fakamalolō ke ō ke he tau fakalatahaaga Kerisiano ha tautolu ma e tapuakiaga. Mai he fakalilifu ke he tapu pauaki he tau feleveiaaga ha tautolu, kia nakai fakaatā e tautolu e gahua tupe, gahua aoga taute i kaina, po ke aoga pō, ati taute a tautolu ke nakai feleveia tumau mo e tau matakainaga talitonu ha tautolu. Lata ia tautolu e malolō ne puhala mai he feoakiaga. Kua foaki he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga e magaaho ki a tautolu ke feiloaaki, ke foaki e fakamalolōaga, mo e ke fakalagalaga e falu ke he “fakaalofa mo e tau gahua mitaki.” Kua lata ia tautolu ke taute e mena nei he “au atu ai foki he pihia ha kua kitia e [tautolu] kua tata tuai e aho.” (Heperu 10:24, 25) Ati fakakite ā e tautolu e fakalilifu mitaki ma e tau fakalatahaaga tapu he ō tumau, tui e mena tui kua gali, mo e mahani kua lata. He taute pihia, kua fakakite e tautolu kua fakalataha a tautolu ke he onoonoaga a Iehova ke he tau mena tapu.
Ko e Puhala he Fakamanatu
• Ko e heigoa ne fakakite kua lata e tau fakalatahaaga he tau tagata ha Iehova ke fakatapu?
• Ko e heigoa e tau puhala he tau feleveiaaga ha tautolu kua fakamooli ko e tau fakalatahaaga tapu?
• Maeke fēfē he tau tama ke fakakite kua fakalilifu e lautolu e tapu pauaki he tau feleveiaaga ha tautolu?
• Ko e ha kua lata ke taute e tautolu e ō tumau ke he feleveiaaga ko e puhala tukulagi he tau momoui ha tautolu?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 28]
He feleveia ke tapuaki ki a Iehova ko e tau fakalatahaaga tapu e tau matakavi ne fakahoko ai
[Fakatino he lau 31]
Kua ō e tau tama ha tautolu ke he tau feleveiaaga ke fanogonogo mo e ke ako