Aoga Kia e Lotu ne Fifili e Koe?

TOKOLOGA ia tautolu kua manako ke loga e koloa ke fifili mai ai ka o atu ke fakatau. Ka kehekehe e tau fua akau mo e tau lakau kai he makete, kua maeke ia tautolu ke fifili e tau fua ne fiafia lahi a tautolu ki ai mo e mitaki ma e magafaoa ha tautolu. Kaeke ke ha ha he fale koloa mena tui e tau vahega mo e tau lanu kehekehe nukua maeke ia tautolu ke fakatau, to fifili e tautolu e mena ne latatonu mo tautolu. Ko e falu fifiliaga ne taute e tautolu he moui ko e fakakiteaga he manako fakatagata ni. Kua lauia e falu ha ko e tuaga ha tautolu, ma e fakatai, he fifili e tau kai huhua mitaki po ke tau kapitiga lotomatala. Ka e kua e fifiliaga ha tautolu he lotu? Kua lata kia e puhala tapuaki ha tautolu ko e fakakiteaga hokoia he manako fakatagata? Po ke taha mena kia kua lauia lahi mahaki ai a tautolu?

Kua loga lahi e lotu ke fifili mai ai. Loga e motu ne mavehe ma e atāina he lotu, ti lahi fakahaga e atāina he tau tagata ke toka e lotu he tau matua ha lautolu. Ko e kumikumiaga he Tau Faahi Kaufakalataha ne moua ko e 80 e pasene he tau Amerika ne “talitonu na loga e tua ke moua e fakamouiaga.” Mai he kumikumiaga taha ia, “taha mai he lima e tagata ne tali pehē kua hiki e lotu haana he mogo ne lahi ai.” Ko e kumikumiaga i Parasili ne fakakite kua teitei kuata e tau Parasili oti ne kua hiki e lotu ha lautolu.

He vahā fakamua, kua fetoko fakamakamaka e tau tagata ke he tau taofiaga ne fakakite e kehe he taha lotu mai he taha lotu. Ko e onoonoaga talahaua mogonei, ‘Nakai fai lekua e lotu haau ka fifili.’ Ka e pihia nakai? Maeke nakai he lotu ne fifili e koe ke lauia a koe?

Tuga ni he hūhū e tagata fakatau ne lotomatala hagaao ke he moua maiaga he tau koloa, ti kua pulotu foki ma haau ke hūhū, ‘Kamata fēfē e tau lotu kehekehe nei, mo e ko e ha?’ Kua foaki mai he Tohi Tapu e tau tali.

 Kamata Fēfē e Tau Lotu?

I Isaraela i tuai, ne kamata he Patuiki ko Ierepoamo e lotu foou kavi ke teitei taha e afe tau ato hau a Iesu ke he lalolagi. Ko Ierepoamo e patuiki fakamua he kautu tū tokotaha he faahi tokelau ha Isaraela. Ne fehagai a ia mo e paleko ke fakamaopoopo mai e tau tagata ke taute e tau mena ne manako a ia ki ai. “Ti pulega ai e patuiki, ti eke ai e ia ua e punua povi auro, ti pehe age a ia kia lautolu, Kua uka kia mutolu he o hake ki Ierusalema; kitiala, ko e ha mutolu a tau atua hanai ma Isaraela na e.” (1 Tau Patuiki 12:28) Maaliali ai, ne manako e patuiki ke fakaaoga e lotu ke hiki aki e mahani fakamooli he tau tagata mai i Ierusalema, ko e matakavi ne fa mahani a lautolu ke tapuaki ai. Ne loga e senetenari ne tū e lotu ne kamata e Ierepoamo ti ko e fua ne totou miliona ne kaumahala he magaaho ne fakahala he Atua e motu tiaki taofiaga ko Isaraela. Ko e mena fakaohooho fakapolitika e lotu ha Ierepoamo. Ne kamata pihia foki e falu lotu he Motu ne hoko mai ke he vahā nei he lali ke fakamalolō he pule fakapolitika.

Ne fakakite foki he aposetolo ko Paulo e taha kakano he tau tagata ati kamata e lotu foou, he pehē a ia: “Kua iloa e au ka mole haku a fano to hoko mai kia mutolu e tau luko favale, nakai fakahelehele e fuifui mamoe. To tutupu foki ia mutolu ni e tau tagata ke vagahau mai ke he tau mena fakakeukeu, to futiaki ai e tau tutaki kia mumui atu kia lautolu.” (Gahua 20:29, 30) Kua fa kamata he tau takitaki fakatokoluga e tau hikihikiaga fakalotu ke fakamatalahi a lautolu ni. Ko e tau lotu ne totoku fakavai ko e faka-Kerisiano kua vehevehe ke he loga e matakau.

Ko Hai he Tau Lotu ne Manako ke Fakafiafia?

Ko e fakatautonu ke he tau manako talahaua ka liga omoi e falu ke kamata e lotu foou. Ma e fakatai, ko e mekasini Economist ne hokotaki hagaao ke he tau lotu lalahi he Tau Faahi Kaufakalataha. Ne talahau he vala tala nei kua tupu e tau lotu nei ha kua “fakavē ke he taha e matapatu manatu ke tuga e tau pisinisi oti ne kautū:ko e tuku mua e manako he tau tagata.” Falu “ne taute e tau tapuakiaga mo e tau fakafiafiaaga ke he tau vitiō, taute tala mo e tau leo kofe foou.” Ko e falu takitaki lotu he tau lotu nei ne totoku ke fakaako e tau tagata ha lautolu ke “mautū, tino malolō mo e atāina mai he tau lekua.” Pete kua tuhituhi ke he tau lotu pihia ha kua fakalataha ke he feua fakafiafia po ke “gahua tokotaha,” he mailoga he tohi ia foki, “ko e fakatautonu noa ni a lautolu ke he tau manako.” Ne fakaoti e hokotaki: “Ko e lafi he pisinisi mo e lotu kua mua atu e kautū.”

Pete kua nakai kitia maali e falu lotu ke tuga ko e tau pisinisi, ko e tau lotu ne “fakatautonu ke he tau manako” kua fakamanatu ki a tautolu e hatakiaga ne mai e Paulo. Ne tohi e ia: “Ko e mena to hoko mai e vaha nakai maeke ai ia lautolu ke talia e kupu tonu ka e lata ni mo e tau manako lahi ha lautolu, ke fakapotopoto ai e tau akoako ma lautolu, ha kua magiho e tau teliga ha lautolu. To mafoki kehe foki ha lautolu a tau teliga mai he kupu moli, ka e hagao atu ke he tau tala tuai.”​—2 Timoteo 4:3, 4.

Ha kua loga e lotu ne fakatū ha ko e manako ke he pule fakapolitika, tuaga tokoluga, mo e talahaua ke he tokologa ka e nakai ko e manako ke fakafiafia e Atua, ati nakai ofo ai he putoia e lotu ke he mahani kelea tuga e fakakelea he tau tama, fakavai, felakutaki, po ke fakamatakutaku. Fa mahani ai, ko e mena fakavaia e lotu. Maeke fēfē ia koe ke kalo mai neke fakavaia?

[Blurb he lau 4]

Loga e lotu ne tupu mai ha ko e manako ke he pule fakapolitika, tuaga tokoluga, mo e talahaua ke he tokologa ka e nakai ko e manako ke fakafiafia e Atua