Tau Temoni—Totoko Fēfē e Tautolu a Lautolu?
Tau Temoni—Totoko Fēfē e Tautolu a Lautolu?
“Tau agelu foki kua nakai taofi ha lautolu a lilifu, ka kua toka e lautolu e mena ne nonofo ai a lautolu, kua taofi e ia [Atua] a lautolu ke he tau liliaga tukulagi ki lalo he pouli, ato hoko ke he fakafiliaga he aho lahi.”—IUTA 6.
1, 2. Ko e heigoa e tau hūhū ne lagā mai hagaao ki a Satani ko e Tiapolo mo e tau temoni?
“KIA nonofo fakalatalata a mutolu, kia mataala,” he hataki he aposetolo ko Peteru. “Ha ko ia kua eke a mutolu mo tau fi hana, ko e [T]iapolo ia, kua faifano a ia tuga ne leona tagi, kua kumi kia falu ke faiola ai e ia.” (1 Peteru 5:8) Hagaao ke he tau temoni, ne pehē e aposetolo ko Paulo: “Nakai loto foki au ke fakafetui fakalataha a mutolu mo e tau temoni. Mena nakai maeke ia mutolu ke inu ke he kapiniu he Iki [Iehova] katoa mo e kapiniu he tau temoni; ti nakai maeke ke fai tufaaga he laulau he Iki [Iehova] katoa mo e laulau he tau temoni.”—1 Korinito 10:20, 21.
2 Ka ko hai a Satani ko e Tiapolo mo e tau temoni? Puhala fe mo e magaaho fe ne kamata ai a lautolu? Ko e Atua kia ne tufuga a lautolu? Malolō fēfē e fakaohoohoaga ha lautolu ke he tau tagata? Ko e heigoa e puipuiaga ha tautolu ki a lautolu, kaeke kua fai?
Fēfē e Kamataaga ha Satani mo e Tau Temoni?
3. Kamata fēfē e taha agelu he Atua ko Satani ko e Tiapolo?
3 He fakamua atu he fakamauaga tuai he tagata ne kamata he kaina ko Etena, ne eke taha agelu he Atua ke fakafualoto. Ko e ha? Ha kua nakai makona a ia mo e matagahua haana he fakatokatokaaga ha Iehova he lagi. Ti he tufugatiaaga ha Atamu mo Eva, ne kitia e ia e magaaho ke fofō ma haana e omaoma mo e tapuakiaga ha laua ma e Atua mooli. He totoko ke he Atua mo e he tataki e hoa tagata fakamua ke tutuli e puhala agahala, ne taute ni he agelu nei a ia ko Satani ko e Tiapolo. Fai magaaho, ne fai agelu foki ne fakalataha ke he fakafualoto haana. Puhala fe?—Kenese 3:1-6; Roma 5:12; Fakakiteaga 12:9.
4. Ko e heigoa ne taute he falu agelu fakafualoto ato hoko e Fakapuke he vahā a Noa?
4 Ne talamai he tau Tohiaga Tapu omoomoi ki a tautolu he fai magaaho ato hoko e Kenese 6:2-4) Ko e tau mena moui fakaagaaga ne nakai omaoma ke he Atua ne kau mo Satani ke totoko ki a Iehova.
Fakapuke lahi he vahā a Noa, ne kamata falu agelu ke kehe e onoonoaga ke he tau fifine he lalolagi. Ma e manako hepe, ne “kitia ai he tau tama tane he Atua [i luga he lagi] e tau tama fifine he tau tagata kua mitaki ni a lautolu,” he talahau he Tohi Tapu, “ti faihoana ai kia lautolu oti ne loto a lautolu ki ai.” Ko e tau fakafetuiaga nei kua matakehe lahi, ti fanafanau e lautolu e fānau hafakati ne iloa ko e tau Nefalimi. (5. Lauia fēfē e kau totoko he magaaho ne fakahoko e Iehova e moumouaga puhala he Fakapuke lahi?
5 He fakahoko e Iehova e Fakapuke ke he tau tagata, ne mahaikava e tau Nefalimi mo e tau matua fifine tagata ha lautolu. Ne fakafaliu he tau agelu totoko e tau tino tagata ha lautolu ti liliu hake ke he lagi. Pete ia, kua nakai maeke ia lautolu ke matutaki “ha lautolu a lilifu” mo e Atua. Ka kua tuku atu a lautolu ke he “pouli [fakaagaaga],” ne talahau ko Tatarusi.—Iuta 6; 2 Peteru 2:4, NW.
6. Fakahehē fēfē he tau temoni e tau tagata?
6 Tali mai he galo he tau agelu kelea “ha lautolu a lilifu,” ne eke a lautolu mo tau temoni ha Satani ne lalago e tau manako kelea haana. Mai he magaaho ia, ne nakai fai malolō mana e tau temoni ke liu fakafaliu ke he tau tino tagata. Ka kua maeke ia lautolu ke fakataki e tau tagata ke putoia ke he tau puhala fakalialia kehekehe he mahani fakataane mo e fifine. Kua fakahehē foki he tau temoni e tau tagata puhala he matutakiaga fakataulatua, ne maeke ke putoia ai e tau mena tuga e tau talahauaga mana, taulatua vutu mo e tau agaaga talahau tuai. (Teutaronome 18:10-13; 2 Nofoaga he Tau Patuiki 33:6) Ko e fakahikuaga he tau agelu kelea kua tatai mo e he Tiapolo—ko e mahaikava tukulagi tukumuitea. (Mataio 25:41; Fakakiteaga 20:10) Ti he magaaho nei kua lata ia tautolu ke tutū mauokafua mo e totoko a lautolu. Kua pulotu a tautolu ke manamanatu ke he malolō lahi ha Satani mo e ke he puhala ka kautū mai he totoko a ia mo e tau temoni haana.
Lahi Fēfē e Malolō a Satani?
7. Ko e heigoa e malolō ne ha ha ia Satani ke he lalolagi?
7 Kua leva tigahau e fatipiko a Satani hagaao ki a Iehova. (Tau Fakatai 27:11) Ti kua fakaohooho e ia e laulahi he tau tagata. “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea,” he tohi he 1 Ioane 5:19. Kakano ia ati maeke he Tiapolo ke kamatamata a Iesu he foaki ki a ia e pule mo e lilifu he “tau kautu oti he lalolagi.” (Luka 4:5-7) Hagaao ki a Satani, ne pehē e aposetolo ko Paulo: “Kaeke foki kua ufia ha mautolu a vagahau mitaki, kua ufia ia kia lautolu kua malaia. Kua fakapouli he atua he lalolagi nai e tau manatu ha lautolu kua nakai tua, neke kikila atu kia lautolu e maama he vagahau mitaki he lilifu a Keriso, ko ia kua fakatai ke he Atua.” (2 Korinito 4:3, 4) Ko Satani ‘ko e pikopiko mo e matua he pikopiko’ ka e fakatupua a ia ke eke mo “agelu he maama.” (Ioane 8:44; 2 Korinito 11:14) Ha ha ia ia e malolō mo e tau puhala ke fakapouli aki e tau loto he tau pule he lalolagi mo e tau tagata ha lautolu. Ha ko e tau tala fakahehē ti fakalataha mo e tau tala tuai mo e tau tala pikopiko he tau lotu, ne fakavaia e ia e tau tagata.
8. Ko e heigoa ne fakakite he Tohi Tapu hagaao ke he fakaohoohoaga a Satani?
8 Ko e malolō mo e fakaohoohoaga a Satani kua kitia mooli he vahā he perofeta ko Tanielu, kavi ke lima e senetenari ato hoko e Vahā Nei ha tautolu. He fakafano e Iehova e agelu ke uta e Tanielu 10:12, 13, 20) Ti he Fakakiteaga 13:1, 2, kua fakakite a Satani ko e “tarako” ne age ke he manu favale fakapolitika e “hana malolo, mo e hana nofoaiki, mo e pule lahi.”
fekau fakamafanatia ki a Tanielu, ne totoko e “iki [agaaga] he kautu a Peresia” ke he agelu. Ati taofi ai e agelu tua fakamooli ke 21 e aho ato hau a “Mekaeli ko e taha he tau iki ne mua” ke lagomatai a ia. Ne vagahau foki e tala taha ia ke he “iki [temoni] a Iavana [Heleni].” (9. Ko hai ne tau e tau Kerisiano ki ai?
9 Kakano haia ati tohia he aposetolo ko Paulo: “Ko e mena nakai tau a tautolu ke he tau tagata, ka ko e tau iki lalahi, mo e tau pule, mo e tau iki he pouli ha he lalolagi nai, katoa mo e tau agaga kelea ke he tau mena ha he lagi.” (Efeso 6:12) Pihia foki he vahā nei, ko e kau he tau temoni i lalo he pule ha Satani ko e Tiapolo kua nakai kitia mata, hane fakaohooho e tau tagata ne pule mo e tau tagata tokologa foki ke taute e tau gahua fakalialia he kelipopoaga fakamatakau, fakamatakutaku, mo e tamate tagata. Kia kumikumi atu a tautolu mogonei ke he puhala ka kautū a tautolu he totoko ke he tau kau fakaagaaga malolō lahi nei.
Ko e Heigoa e Puipuiaga ha Tautolu?
10, 11. Totoko fēfē e tautolu a Satani mo e tau agelu kelea haana?
10 Kua nakai maeke a tautolu ke totoko a Satani mo e tau agelu kelea haana ha ko e malolō he tino po ke he manamanatuaga ha tautolu. Ne fakatonu e Paulo a tautolu: “Kia fakamalolo a mutolu ke he Iki ke he malolo he hana mana.” Lata ia tautolu ke haga ke he Atua ma e puipuiaga. Ne lafi e Paulo: “Kia tapulu a mutolu ke he tau tapulu tau katoa he Atua, kia maeke ia mutolu ke totoko atu ke he Efeso 6:10, 11, 13.
tau lagatau he [T]iapolo . . . kia toto ai e mutolu e tau tapulu tau katoa he Atua, kia maeke ia mutolu ke totoko atu ka hohoko ke he aho kelea, ka oti e tau mena he eke e mutolu, ti tumau ai ni a mutolu.”—11 Ne fakamafana lagaua e Paulo e tau matakainaga Kerisiano ke tui e “tau tapulu tau katoa he Atua.” Ko e kakano he kupu “katoa,” kia nakai lata ke lotolotoua kaeke ke totoko ke he tau kamatamata fakatemoni. Ti, ko e heigoa e tau vala aoga he tapulu tau fakaagaaga ne kua latatonu ma e tau Kerisiano he vahā nei ke maeke ke totoko ke he tau temoni?
‘Kia Tutu Mau’—He Puhala Fe?
12. Maeke fēfē e tau Kerisiano ke pipi e tau tokupu ha lautolu aki e kupu mooli?
12 Ne fakamaama e Paulo: “Haia ni, kia tutu a mutolu mo e tau tokupu ha mutolu kua pipi ke he kupu moli, kia tapulu foki ke he ufi kahokaho ko e tututonu haia.” (Efeso 6:14) Ko e tau vala he tapulu tau nei kua hagaao ke he malotau po ke pipi, mo e ufi kahokaho. Kua lata he kautau ke toho fakamakoto e pipi ke puipui aki e tokupu haana (tau patupula, pokotega, mo e tuapale) mo e tau ai e pelu mamafa. Pihia foki, kua lata ke pipi fakamakoto e kupu mooli he Tohi Tapu ia tautolu ke maeke ia tautolu ke moui fakatatau ki ai. Kua fai setulu nakai a tautolu ke totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha? Kua putoia nakai e magafaoa katoa ki ai? Kua fai fakaholoaga mau nakai a tautolu ke fakatutala hagaao ke he lauga he aho ko e magafaoa? Lafi ki ai, kua fakatumau nakai a tautolu mo e tau fakamaamaaga i loto he tau tohi ne foaki he “fekafekau fakamoli mo e loto matala”? (Mataio 24:45) Ka pihia, kua makutu a tautolu ke fakagahua e fakatonuaga ha Paulo. Kua haia foki ia tautolu e tau vitio mo e tau DVD ka foaki e takitakiaga faka-Tohiaga Tapu. He tapiki fakalahi ke he kupu mooli ka lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu ti puipui a tautolu neke ō he puhala hepe.
13. Puipui fēfē e tautolu e loto ha tautolu?
13 Ko e ufi kahokaho ka puipui e fatafata, atevili, mo e falu alaga aoga foki he kautau. Kua puipui he Kerisiano e loto haana he feaki e fakaalofa ma e tututonu he Atua mo e tapiki ke he tau tutuaga tututonu a Iehova. Kua puipui he ufi kahokaho fakatai a tautolu mai he fakavalavai e Kupu he Atua. He o mai a tautolu ke ‘fakavihia e kelea, ka e manako ke he mitaki,’ kua tautaofi e tautolu e tau hui ha tautolu mai he “tau puhala kelea oti kana.”—Amosa 5:15; Salamo 119:101.
14. Ko e heigoa e kakano ke ‘ati e tau aloalohui ha tautolu ke he tauteaga he vagahau mitaki he mafola’?
14 Ko e tau aloalohui he tau kautau Roma kua mautauteute tumau ke ō hui he tau fenoga loloa ne teau e tau maila he tau puhalatū he kautu Roma. Ko e heigoa e kakano he talahauaga ‘tau aloalohui kua ati ke he tauteaga he vagahau mitaki he mafola’ ma e tau Kerisiano? (Efeso 6:15) Ko e kakano nukua mautauteute a tautolu ke gahua. Kua mautali a tautolu ke fakamatala e tala mitaki he Kautu he Atua he tau magaaho oti kua lata. (Roma 10:13-15) Ko e hakahakau ha tautolu ke he fekafekauaga faka-Kerisiano ko e puipuiaga a ia mai he “tau lagatau” ha Satani.—Efeso 6:11.
15. (a) Fakakite he heigoa na mua e aoga he akau punuti lahi he tua? (e) Ko e heigoa e “tau fana kaka” ka fakahagahaga kelea e tua ha tautolu?
15 “Ka e mua hanai ke he tau mena oti,” he matutaki e Paulo, “kia toto e akau punuti [lahi], ko e tua haia, kia maeke ai ke tamate e tau fana kaka oti hana kua kelea.” (Efeso 6:16) Ko e tomatoma ke toto e akau punuti lahi he tua kua kamata aki e talahauaga nei, “ka e mua hanai ke he tau mena oti” ne fakakite kua aoga lahi e vala ē he tapulu tau. Kua nakai lata ke fakalolelole e tua ha tautolu. Ti tuga e akau-punuti puipui lahi, kua maeke he tua ha tautolu ke puipui a tautolu mai he “tau fana kaka” ha Satani. Ko e heigoa ne liga hukui he tau mena ia he vahā nei? Liga ko e tau kupu fakahukia, tau fatipiko, mo e tau tala nakai katoa e mooli he tau fi mo e tau tagata tiaki taofiaga ne lali ke fakalolelole e tua ha tautolu. Ko e “tau fana” nei kua liga eke foki mo tau kamatamata ke velevelekoloa, he taute a tautolu ke lavelave he fakafua e tau koloa loga ti fakataki mogoia a tautolu ke fetokoaki mo lautolu nukua fitā e mokulu ke he tau puhala moui ke hula ki ai. Liga ne fakaputu e lautolu e tau tupe he fakatau e tau kaina lalahi ne mua e mitaki mo e tau peleoafi po ke fakatātā e tau koloa fakamanaia tino ne tauuka mo e tau mena tui fasone ne foou ha lautolu. Pete e tau mena ne taute he falu, kua lata ia tautolu ke malolō e tua ke maeke ke kalo kehe mai he “tau fana kaka” nei. Puhala fe ka atihake mo e fakatumau e tautolu e tua malolō?—1 Peteru 3:3-5; 1 Ioane 2:15-17.
16. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke atihake e tua malolō?
16 Lata ia tautolu ke fakatata atu ke he Atua puhala he fakaako Tohi Tapu fakatagata tumau mo e tau liogi fakamakamaka. Lata ia tautolu ke ole ki a Iehova ke fakamalolō e tua ti gahua fakatatau ke he tau liogi ha tautolu. Ke fakatai ki ai, kua fa tauteute fakamitaki nakai a tautolu ma e Fakaakoaga Kolo Toko he faahitapu he foli ke tali? To malolō e tua ha tautolu kaeke fakaako e tautolu e Tohi Tapu mo e tau tohi fakavē ki ai.—Heperu 10:38, 39; 11:6.
17. Liga talia fēfē e tautolu e “potiki tau ko e fakamouiaga haia”?
17 Ne fakahiku e Paulo e fakamaamaaga haana ke he tapulu tau fakaagaaga aki e fakatonuaga nei: “Kia eke foki e potiki tau ko e fakamouiaga haia, mo e pelu he [a]gaga ko e kupu he Atua haia.” (Efeso 6:17) Ko e potiki kua puipui e ulu mo e uhoniu, ne taute i ai e tau fifiliaga, he kautau. Tuga foki, kua puipui he amaamanakiaga faka-Kerisiano ha tautolu e tau manamanatuaga ha tautolu. (1 Tesalonia 5:8) Ti he nakai fakapuke e tau loto ha tautolu aki e tau foliaga fakalalolagi mo e tau mohemiti ke muhukoloa, lata ke hagaaki e manamanatuaga ha tautolu ke he amaamanakiaga ne mai he Atua, tuga ne taute foki e Iesu.—Heperu 12:2.
18. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke fakaheu e fakaholoaga ke totou tumau e Tohi Tapu?
18 Ko e puipuiaga fakahiku ha tautolu ke he fakaohoohoaga a Satani mo e tau temoni haana ko e kupu po ke fekau he Atua ne fakamau i loto he Tohi Tapu. Ko e taha kakano foki anei ne kua nakai lata ia tautolu ke tiaki e polokalama ha tautolu he totou tumau e Tohi Tapu. Kua puipui he iloilo hokulo ke he Kupu he Atua a tautolu mai he tau pikopiko mo e tau talahauaga fakatemoni ha Satani ti pihia foki mai he tau talahauaga ekefakakelea lahi he tau tagata tiaki taofiaga.
“Nakai Noa ke he Tau Ole mo e Tau Liogi Oti”
19, 20. (a) Ko e heigoa ne fakatali ki a Satani mo e tau temoni haana? (e) Ko e heigoa ka fakamalolō fakaagaaga a tautolu?
19 Ko e utakeheaga ha Satani, tau temoni haana, mo e lalolagi kelea nukua tata mai. Na iloa e Satani kua “tote hana vaha.” Ne ita lahi a ia ti hane tau ki a lautolu “kua omaoma ke he tau poaki he Atua, mo e taofi e talahauaga kia Iesu Keriso.” (Fakakiteaga 12:12, 17) Kua aoga lahi mogoia ke totoko e tautolu a Satani mo e tau temoni haana.
20 Ko e oue tulutulou ha ia ha tautolu ma e tomatomaaga ke tui katoatoa e tapulu tau mai he Atua! Ne fakahiku e Paulo e fakatutalaaga haana ke he tapulu tau fakaagaaga aki e fakatonuaga nei: “Kia olelalo atu a mutolu ke he [a]gaga nakai noa ke he tau ole mo e tau liogi oti, kia leoleo ki ai a mutolu mo e fakamakamaka ai ke he tau liogi ma e tau tagata tapu oti kana.” (Efeso 6:18) Kua maeke he liogi ke fakamalolō fakaagaaga mo e lagomatai a tautolu ke mataala tumau. Kia uta e tautolu ke he loto e tau kupu ha Paulo mo e fakatumau ke liogi, ha ko e mena to lagomatai ai a tautolu ke totoko a Satani mo e tau temoni haana.
Ko e Heigoa ne Ako e Koe?
• Fēfē e kamataaga ha Satani mo e tau temoni haana?
• Lahi fēfē e malolō he Tiapolo?
• Ko e heigoa e puipuiaga ha tautolu mai ia Satani mo e tau temoni haana?
• Maeke fēfē ia tautolu ke tui katoatoa e tapulu tau mai he Atua?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 13]
“Ti kitia ai he tau tama tane he Atua e tau tama fifine he tau tagata”
[Fakatino he lau 14]
Mailoga nakai e koe e tau vala ono he tapulu tau fakaagaaga ha tautolu?
[Tau Fakatino he lau 15]
Fakalataha fēfē ke he tau gahua nei ka puipui mai ia Satani mo e tau temoni haana?