Lagomatai ‘he Atua ne Foaki e Fakauka mo e Mafanatia’
Lagomatai ‘he Atua ne Foaki e Fakauka mo e Mafanatia’
KAVI ke he 2,000 tau kua mole, ne fakamaama he tagata tohia he Tohi Tapu ko Paulo a Iehova ko e “Atua hana e fakauka, mo e fakamafanaaga.” (Roma 15:5) Ha kua fakamafana mai he Tohi Tapu ki a tautolu mena nakai hiki a Iehova he tau magaaho, ati mauokafua a tautolu to fakamafana foki he Atua a lautolu kua fekafekau ki a ia. (Iakopo 1:17) Ka e fakakite he Tohi Tapu kua foaki e Iehova e tau puhala fakamafana kehekehe ki a lautolu kua lata ai. Ko e heigoa e falu puhala nei? Kua foaki he Atua e malolō ki a lautolu ne fuluhi ki a ia he liogi ke ole ma e haana lagomatai. Kua omoomoi foki e ia e tau Kerisiano mooli ke foaki e fakamafanaaga ke he tau matakainaga talitonu. Ti foaki e Iehova e tau fakamauaga mafanatia i loto he Kupu haana, ko e Tohi Tapu, ne fakamalolō pauaki ki a lautolu ne maanu he mate e tama. To fakatutala a tautolu ke he tau fakamafanaaga tolu nei, taha he magaaho.
“Fanogonogo Mai Ai a Iehova”
Ne tohi e Tavita hagaao ke he Tufuga ha tautolu ko Iehova: “Ko e tau motu na e, kia tua a mutolu kia ia ke he tau vaha oti; kia fakatokanoa e mutolu ha mutolu a tau loto ki mua hana; ko e ha tautolu a taute ko e Atua.” (Salamo 62:8) Ko e ha ne mauokafua pihia a Tavita ki a Iehova? Ne pehē a Tavita hagaao ki a ia ni he tohi: “Ne ui atu e tagata mamahi nai, ti fanogonogo mai ai a Iehova, mo e fakamoui a ia mai he hana tau matematekelea oti kana.” (Salamo 34:6) He tau tuaga tupetupe oti ne fehagai mo ia, ne liogi tumau a Tavita ke he Atua ma e lagomatai, ti lagomatai tumau e Iehova a ia. Ne iloa e Tavita mai he mena ne tupu ki a ia, to lalago mo e lagomatai he Atua a ia ke fakauka.
Lata e tau matua hane momoko ke iloa to lalago e Iehova a lautolu ne maanu, tuga ni he taute e ia ki a Tavita. Maeke ia lautolu ke ui atu ke he “[F]anogonogo liogi” ne mua mo e falanaki to lagomatai e ia a lautolu. (Salamo 65:2) Ko William ne totoku he vala tala fakamua, ne mailoga: “Ne lagaloga e logona e au kua nakai fahia ke fakauka foki ke he moui he mate e tama taane haaku, ti ole au ki a Iehova ke foaki mai e fakatotoka. Kua foaki mai tumau e ia e malolō ke fakatumau au ke moui.” Kaeke ke liogi pihia a koe ki a Iehova mo e tua, to lalago he Atua mua ue atu he lagi a koe. Ka e, na mavehe e Iehova ko e Atua ki a lautolu ne fakamakamaka ke fekafekau ki a ia: “Ko au ko Iehova ko e Atua hau, ko ia kua taofi hau a lima matau; ko ia kua pehe atu kia koe, Ua matakutaku a koe ko au ni kua lagomatai kia koe.”—Isaia 41:13.
Lalago ne Foaki he Tau Kapitiga Mooli
Ko lautolu ne fakatutuku he mate e tama kua lata ke fai magaaho ke maanu tokotaha mo e manamanatu ke he tau logonaaga ha lautolu. Pete ia, ka leva e kalo ha lautolu ke lafi mo e falu, kua nakai ko e puhala iloilo a ia ke mumui ki ai. Hagaao ke he Tau Fakatai 18:1, “ko ia kua vevehe kehe a ia” to liga matematekelea. Ko e mena ia, ko lautolu ne maanu kua lata ke fakaeneene neke mokulu ke he matahele he vevehe kehe.
Kua maeke e tau kapitiga matakutaku Atua ke foaki e tau lagomatai aoga ki a lautolu kua matematekelea. Pehē e Tau Fakatai 17:17: “Kua fakaalofa e kapitiga ke he tau aho oti kana; kua fanau foki e matakainaga ke lata ai mo e aho matematekelea.” Ko Lucy ne totoku foki he vala tala fakamua, ne logona e mafanatia ne foaki he tau kapitiga mooli he mate e tama taane haana. He talahau hagaao ke he tau kapitiga haana he fakapotopotoaga, ne pehē a ia: “Ne lagomatai lahi mahaki e tau ahiahi mai ha lautolu, pete kua nakai tutala lahi he falu magaaho. Taha e kapitiga ne ahiahi mai he tau aho ne nofo tokotaha au. Ne iloa e ia ko au i kaina ne liga fa e tagi, ti fa hau a ia mo e tagi mo au. Taha kapitiga ne vilo mai tumau he tau aho oti ke fakamafana ia au. Ka ko e falu ne uiina a mautolu ke he tau kaina ha lautolu ke kai, ti fakatumau a lautolu ke taute pihia.”
Pete to nakai mukamuka ke galo vave e momoko lahi ne logona he tau matua he mate e tama, ko e liogi ke he Atua mo e lafi mo e tau kapitiga Kerisiano mooli ka tamai e mafanatia mooli ki a lautolu ne maanu. Loga e matua Kerisiano ne kua mate taha tama ne logona kua fakalataha a Iehova mo lautolu. E, ko Iehova “kua fakamalolo e ia a lautolu ne malipilipi e tau loto; kua pipi e ia ha lautolu a tau motu.”—Tau Fakamauaga he Tohi Tapu ne Foaki e Fakamafanaaga
Ke lafi ke he liogi mo e lafiaga atihake, ko e Kupu tohia he Atua ko e punaaga he mafanatia ma lautolu kua maanu. Kua fakakite mai he tau fakamauaga he Tohi Tapu kua manako lahi mo e kua maeke ia Iesu ke utakehe e mamahi he tau matua ne fakatutuku he liu fakamomoui a lautolu ne mamate. Ko e tau fakamauaga pihia kua foaki e mafanatia mooli ki a lautolu kua maanu. To fakatutala a tautolu ke he ua e fakamauaga pihia.
Ne fakamaama he Luka veveheaga 7 e mena ne tupu he feleveia a Iesu mo e mauku he maaga ko Naina. Kua tauteute e tau tagata ke tanu e tama taane fuataha he takape. Ne talahau he kupu 13: “Kua kikite atu e Iki kia ia [matua fifine], ti fakaalofa hohofi ai a [Iesu] kia ia, mo e tala age kia ia, Ua tagi a koe.”
Gahoa ni ne fahia ke tala age ke he ha matua fifine ne mate e tama taane ke ua tagi. Ko e ha ne vagahau pihia a Iesu? Kakano ne iloa e ia to galo e maanu he matua fifine. Ne talahau foki he fakamauaga: “Kua haele age a [Iesu], kua piki atu ke he fata, ti tutu ai a lautolu ne tauloto, ati tala age ai a ia, Ko e fuata na e, kua tala atu e au kia koe, Ati matike a.” (Luka 7:) He magaaho ia, ne liga liu e matua fifine tagi foki, ka ko e tagi he olioli mogonei. 14, 15
He taha magaaho foki, ne fina atu e tagata ne higoa ko Iairo ki a Iesu, mo e ole lagomatai ma e haana tama fifine ne 12 e tau kua gagao lahi mahaki. Nakai leva, ne hoko mai e kupu kua mate tuai e tama fifine. Ne malipilipi e loto ha Iairo he tala nei, ka e tala age a Iesu ki a ia: “Ua matakutaku a koe, ka e tua hokoia.” He kaina he magafaoa, ne hu atu e Iesu ke he tama fifine ne kua mate. He totō e Iesu e lima haana, ne pehē a ia: “Tama fifine na e, kua tala atu e au kia koe, kia matike a.” Ko e heigoa ne tupu? “Ti matike ai agataha e tama fifine, mo e fano.” Tali atu fēfē e tau matua he tama fifine? “Ti hopohopo ai ha lau[a] a tau ate.” He peka atu a Iairo mo e hoana haana ke he tama fifine ha laua, ne logona e laua e fiafia lahi mahaki. Ne tuga kua miti a laua.—Mareko 5:22-24, 35-43.
Ko e tau fakamauaga fakamatafeiga pihia he Tohi Tapu ke he liu tu mai he tau tama kua fakakite ke he tau matua ne maanu he vahā nei e mena ka tatali a lautolu ki ai. Ne pehē a Iesu: “Ha ko e mena hoko ke he aho ke logona ai ke he hana leo a lautolu katoa ha he tau [“tuagamau fakamanatu,” NW], mo e o mai ai.” (Ioane 5:28, 29) Ne finagalo e Iehova to foaki he Tama haana e moui ki a lautolu ne mamate. Totou miliona e tau fanau ne mamate to ‘logona hana leo’ ka vagahau a ia ki a lautolu: “Kua tala atu e au kia [mutolu], Ati [ma]matike a.” Ko e tau fanau ia to liu o hui mo e tutala. Ti tuga a Iairo mo e hoana haana, ko e tau matua ia to “hopohopo ai ha lautolu a tau ate.”
Kaeke kua mate e tama taane po ke tama fifine haau, fakamolemole iloa kua maeke ia Iehova ke hiki e maanu haau ke he olioli puhala he liu tu mai. Ke aoga mai he amaamanakiaga lilifu nei, kia omaoma ke he tomatomaaga he salamo: “Kia kumi a mutolu kia Iehova mo e hana malolo; kia kumi ke he hana fofoga nakai noa. Kia manatu a mutolu ke he hana tau mena fakaofo ne eke e ia, ko e hana tau mana.” (Salamo 105:4, 5) E, fekafekau ke he Atua mooli ko Iehova ti tapuaki ki a ia ke he puhala kua talia.
Ko e heigoa e fua kaeke ke ‘kumi a koe ki a Iehova’? To moua e koe e malolō ha ko e liogi ke he Atua, to mafanatia a koe he manamanatu fakaalofa he tau kapitiga Kerisiano mooli, mo e to atihake a koe he fakaako e Kupu he Atua. Lafi ki ai, he vahā tata i mua, to iloa e koe e ‘tau gahua ofoofogia mo e tau mana’ ka fakahoko e Iehova ke aoga tukulagi ai a koe mo e tama haau ne mate.
[Puha he lau 5]
“Tamai e Fifine ne Tokoua e Fanau ne Mamate”
Ko Kehinde mo Bintu, ko e hoa Nigeria ti ko e Tau Fakamoli a Iehova, ne tokoua e fanau ne mamate he pakia he motokā. Tali mai he mogo ia, ne matematekelea a laua he maanu ha ko e mate mamahi nei. Pete ia, ko e tua ha laua ki a Iehova ati tumau ai, mo e matutaki ke tukuogo e fekau he Tohi Tapu he amaamanakiaga ke he tau katofia ha laua.
Ne mailoga he falu e milino mo e malolō ne fakatātā e Kehinde mo Bintu. He taha aho ne pehē e fifine ne higoa ko Mrs. Ukoli ke he taha kapitiga ha Bintu: “Ta mai e fifine ne tokoua e fanau ne mamate he taha e mogo mo e hane fakamatala agaia e fekau he Tohi Tapu. Fia iloa au ko e heigoa ne fakamalolō aki a ia ke fakauka.” Magaaho ne hoko atu a Bintu ke he fale he fifine, ne tala age a Mrs. Ukoli ki a ia: “Manako au ke iloa e kakano ne fakamatala agaia a koe hagaao ke he Atua ne tamate e tau fanau haau. Ne uta he Atua e tama fifine fuataha haaku. Tali mai he mogo ia, ne nakai fai mena au ke taute mo e Atua.” Ne fakaaoga e Bintu e Tohi Tapu ke fakamaama e kakano ati mamate e tau tagata, mo e kakano kua maeke ia tautolu ke moua e amaamanakiaga mooli to liu tutū mai e tau fakahele ha tautolu.—Gahua 24:15; Roma 5:12.
Fakamui, ne pehē a Mrs. Ukoli: “Ne fa manatu au ko e Atua ne fa tamate e tau tagata. Mogonei kua iloa e au e tala mooli.” Ne fifili a ia ke fakaako e Tohi Tapu mo e Tau Fakamoli a Iehova ke ako fakalahi hagaao ke he tau maveheaga he Atua.
[Puha he lau 6]
‘Manako Au ke Lagomatai, ka e Ai Iloa ko e Taute Fēfē’
He maanu lahi e tau matua mo e lafu he tama ne mate, kua liga tupetupe foki e tau kapitiga ha lautolu. Kua manako a lautolu ke lagomatai e magafaoa ka e tupetupe neke talahau po ke taute taha mena hepe ke au atu e fakamatemate kelea he tuaga. Hanei falu puhala ma lautolu ne liga manamanatu, ‘Manako au ke lagomatai, ka e ai iloa ko e taute fēfē.’
❖ Kia nakai kalo mai ia lautolu ne mauku ha kua nakai iloa e koe e mena ke talahau po ke taute. Ne atihake a lautolu ha kua fakalataha atu a koe. Kua nakai kia iloa e koe ha kupu ke talahau? Ko e kuku mo e talahau fakamooli “Momoko ai pihia” ka fakailoa kua manamanatu a koe ki a lautolu. Kua matakutaku kia a koe neke kamata ke tagi, ti lafi e koe e fakamomoko ke he magafaoa? Pehē e Tohi Tapu: “Kia tagi foki a mutolu fakalataha mo lautolu kua tagi.” (Roma 12:15) Kua fakakite he tau hihina mata haau kua momoko fakalataha a koe mo lautolu, ti mafanatia e mena ia.
❖ Fakaaoga e manamanatuaga. Maeke nakai ia koe ke taute taha kai māmā ma e magafaoa? Maeke nakai ia koe ke fufulu e tau kapiniu kiva ne fakaputu? Maeke nakai ia koe ke taute e tau fekau ma lautolu? Ua pehē, “Fakailoa mai ka manako lagomatai a koe.” Pete he talahau mo e loto mooli, ko e kakano he tau kupu ia ke he loga e matua ne mauku, kua lavelave lahi a koe ke lagomatai a lautolu. Ka e hūhū, “Ko e heigoa haaku ka taute ke lagomatai a koe mogonei?” ti taute e fekau ha lautolu. Ka e kalo mai he fakahanoa ke he tau poko fakaeneene he fale po ke tau moui fakatagata ha lautolu.
❖ Kalo mai he pehē, “Maama e au e logonaaga haau.” Mena kehekehe e puhala ne fehagai e tau tagata mo e mate he fakahele. Pete kua mate foki e tama haau, nakai iloa mahino e koe e logonaaga ha lautolu.
❖ To fai magaaho he mole ato liu e kaina ke tuga fakamua. Fakatumau ke lagomatai fakalahi ke he mena kua fahia a koe ki ai. He tau aho fakamua, ne fa lahi e mamata atu ke he magafaoa ne mauku, ti lata ke fakatumau pihia ki a lautolu. Kia mataala ke he tau manako ha lautolu he tau faahi tapu mo e tau mahina i mua. *
[Matahui Tala]
^ para. 29 Ma e falu vala tala foki ke he puhala ke lagomatai a lautolu ne maanu he mate e tama, kikite e veveheaga “Maeke Fefe e Falu ke Lagomatai?” lau 20-4 he porosua Ka Mate a Ia ne Ofania e Koe, ne taute fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.
[Tau Fakatino he lau 7]
Fakakite he tau fakamauaga he Tohi Tapu kua ha ha ia Iesu e malolō mo e manako ke liu fakamoui e tau fanau