Kakano ka Nakai Leva ti Fakaoti e Tau Matematekelea Oti Kana

“Ko e Maka tumau a ia, kua katoatoa ni e mitaki hana gahua.”​—TEUTARONOME 32:4.

1, 2. (a) Ko e ha ne tokiofa e koe e amaamanakiaga he moui tukulagi? (e) Ko e heigoa ne taute falu ke nakai talitonu ke he Atua ne foaki e tau maveheaga homo ue atu ma e vahā anoiha?

KUA fiafia nakai a koe ke manamanatu ke he moui he Parataiso? Liga kua kitia e koe a koe hane kumikumi mo e ako hagaao ke he tau mena momoui kehekehe loga he palaneta mitaki lahi nei. Po ke liga manamanatu a koe ke he mauokafua ka logona e koe he gahua auloa mo e falu ke leveki e lalolagi mo e lagomatai ke taute ai ke eke mo paaka fulufuluola he lalolagi katoa. Po ke manamanatu a koe ke he tau taleni ka moua e koe ke he tā fakatino, tā fale, tā leo fakatagi, po ke falu tutuliaga foki ne nakai fai magaaho a koe ke taute ai he moui lavelave lahi nei. Ke he ha mena ni, kua tokiofa e koe e amaamanakiaga he moui ke he mena ne fakahigoa he Tohi Tapu ko e “moui tukulagi”​—ko e moui ne finagalo e Iehova ma tautolu, ka nakai fai fakaotiaga.​—1 Timoteo 6:19.

² Ko e mena fiafia lahi mo e ko e kotofaaga uho ke fakamatala ke he falu e amaamanakiaga ia ne fakavē ke he Tohi Tapu, pihia nakai? Ka kua tokologa ne fakaheu e amaamanakiaga pihia. Ne fakaheu e lautolu ke tuga ko e mena tuahā noa, ko e miti nakai mooli he tau tagata ne mukamuka ke fakavaia. Ti liga uka foki ia lautolu ke talitonu ke he Atua ne mavehe mai e moui tukulagi he Parataiso. Ko e ha? Ma e falu, ko e lavelave ne putoia ai kua fa mahani ke ui ko e lekua he kelea muitui. Ne manatu a lautolu kaeke kua ha ha ai e Atua ne malolō ue atu mo e fakaalofa, ko e kelea muitui mo e matematekelea he lalolagi kua nakai maeke ke fakamaama. Kua nakai fai Atua ne fakaatā e kelea muitui pihia, he talahau e lautolu​—po ke kaeke kua fai, kua nakai malolō ue atu a ia po ke nakai fakaalofa a ia ki a tautolu. Ke he falu, kua tonu lahi e talahauaga pehēnei. Kua pulotu mooli a Satani he fakapouli e tau loto he tau tagata.​—2 Korinito 4:4.

3. Ko e heigoa e hūhū uka kua maeke ia tautolu ke lagomatai e tau tagata ke tali, ti ko e ha ko tautolu he tuaga kehe ue atu ke taute pihia?

³ Ko e Tau Fakamoli a Iehova, ko tautolu he tuaga kehe ue atu ke lagomatai e tau tagata hane fakahehē e Satani mo e he pulotu he lalolagi nei. (1 Korinito 1:20; 3:19) Maama ai e tautolu e kakano ne nakai talitonu e tokologa ke he tau maveheaga i loto he Tohi Tapu. Kua nakai ni iloa e lautolu a Iehova. Liga nakai iloa e lautolu e higoa haana po ke kakano  he higoa ia, ti liga tote po ke nakai fai mena a lautolu ne iloa hagaao ke he tau mahani po ke aga talahaua haana he fakatumau e tau maveheaga. Kua monuina a tautolu ke moua e iloilo ia. He falu magaaho, kua lata ia tautolu ke liu manamanatu ke he puhala ke lagomatai e tau tagata ne ‘pouligia e tau loto manamanatu’ ke moua e tali ke he taha he tau hūhū uka ne hūhū he tau tagata, “Ko e ha ne fakaatā he Atua e kelea muitui mo e matematekelea?” (Efeso 4:18) To tutala fakamua a tautolu ke he puhala ke tali fakamitaki aki e hūhū ia. To fakatutala a tautolu ke he tau mahani ha Iehova ne kua kitia mooli ke he tau puhala ne fehagai a ia mo e matakupu he kelea muitui.

Kumi e Tali Hako

4, 5. Ko e heigoa kua liga lata ke taute fakamua e tautolu he magaaho ka hūhū mai taha tagata ko e ha ne fakaatā he Atua e matematekelea? Fakamaama.

⁴ He magaaho ka hūhū taha tagata ko e ha ne fakaatā he Atua e matematekelea, ko e heigoa e tali ha tautolu? Liga amanaki a tautolu ke tala age mogoia ni e tau tala fakamatafeiga, kamata he mena ne tupu he katene ko Etena. Ke he falu tuaga, liga kua lata ke pihia. Ka kua lata foki ke fakaeneene. Liga kua lata ke fai fakavēaga. (Tau Fakatai 25:11; Kolose 4:6) Kia fakatutala a tautolu ke he tolu e manatu ka liga lagomatai a tautolu ke fakamaama ke he tagata ato foaki e tali ke he hūhū.

⁵ Fakamua, kaeke kua tupetupe lahi e tagata ke he kelea muitui ne holofa he lalolagi, liga kua fitā e lauia fakatagata a ia po ke tau fakahele haana he kelea muitui. Ti liga kua pulotu mogoia ke kamata he fakakite e maama mooli. Ne fakatonu he aposetolo ko Paulo e tau Kerisiano: “Kia tagi foki a mutolu fakalataha mo lautolu kua tagi.” (Roma 12:15) He fakakite e maama, po ke “feofanaki,” ka liga aamotia e tagata. (1 Peteru 3:8) Kaeke ke maama e ia kua manamanatu a tautolu ki a ia, to liga fanogonogo a ia ke he tau mena ka talahau e tautolu.

6, 7. Ko e ha ne liga fakaaue a tautolu ke he tagata loto fakamooli ne talahau e hūhū fakatupetupe fakaagaaga?

⁶ Ke uaaki, liga fakaaue a tautolu ke he tagata loto fakamooli he talahau e hūhū nei. Ne manatu falu tagata ha kua taufetului a lautolu mo e tau hūhū pihia, kua nakai tua po ke nakai fakalilifu a lautolu ke he Atua. Ti liga kua tala age pihia he akoako ki a lautolu. Ka kua nakai lata ke pihia e mena nei. Ha ko e mena hūhū pihia foki e tau tagata tua fakamooli he tau vahā Tohi Tapu. Ke fakatai ki ai, ne hūhū e salamo ko Tavita: “Iehova na e, ko e ha kia ne tu mamao mai ai a koe? mo e fakamumuli he ha ke he tau vaha matematekelea?” (Salamo 10:1) Ne hūhū pihia foki e perofeta ko Hapakuka: “Iehova na e, ke ui atu au kia koe ato a fe, ka e nakai fanogonogo mai a koe? Kua tagi atu ai au kia koe ha ko e favale, ka e nakai fakamoui mai e koe. Ko e ha kua fakakite mai ai e koe kia au e mahani kelea, mo e kitekite a koe ke he matematekelea? ha ha i mua haku e moumou mo e favale; ha i ai foki e taufetoko, kua tupu ai foki e latau.”​—Hapakuka 1:2, 3.

⁷ Ko e tau tagata taane tua fakamooli anei ne lahi e fakalilifu ma e Atua. Kua akonaki kia a laua he talahau e tau hūhū fakatupetupe pihia? Mamao mai ai, ne manako a Iehova ke tohi hifo e tau hūhū loto fakamooli ha laua he Kupu haana. He vahā nei, ko e tagata ne taufetului ke he kelea muitui ne holofa he lalolagi kua liga hoge fakaagaaga mooli​—kua manako lahi ke he tau tali ne maeke ni he Tohi Tapu ke foaki. Manatu na nava a Iesu ki a lautolu ne hoge fakaagaaga, po ko lautolu ne “manamanatu ke he tau mena fakaagaga kua lata ma lautolu.” (Mataio 5:3, NW) Ko e lilifu ha ia ke lagomatai e tau tagata pihia ke moua e fiafia ne mavehe e Iesu!

8. Ko e heigoa e tau fakaakoaga fakagoagoa ne takitaki e tau tagata ke talitonu ko e Atua ati tupu e matematekelea, ti lagomatai fēfē e tautolu a lautolu?

⁸ Ke toluaki, liga lata a tautolu ke lagomatai e tagata ke kitia mena nakai ko e Atua ati holofa lahi ai e mahani kelea he lalolagi. Kua fakaako ke he tau tagata tokologa ko e Atua hane pule ke he lalolagi nei ne nonofo ai a tautolu, ti kua leva tigahau he fifili he Atua e tau mena ka tutupu ki a tautolu, ti ha ha ia ia e tau kakano halagalo ke fakamatematekelea e tau tagata. Kua pikopiko e tau fakaakoaga nei. Kua nakai fakalilifu ai e Atua ti fakakite ko ia ati tupu ai e mahani kelea mo e matematekelea he lalolagi. Ti  liga lata ni ia tautolu ke fakaaoga e Kupu he Atua ke fakatonu aki. (2 Timoteo 3:16) Nakai ko Iehova e pule he fakatokaaga keukeu nei; ka ko Satani ko e Tiapolo. (1 Ioane 5:19) Ne nakai fifili tuai e Iehova e fakahikuaga he tau mena momoui lotomatala haana; ne age e ia ki a lautolu takitokotaha e tokanoaaga mo e tau magaaho ke fifili e mitaki mo e kelea, hako mo e hepe. (Teutaronome 30:19) Ti nakai fakaai a Iehova ke eke mo punaaga he mahani kelea; ne vihiatia e ia e mahani kelea mo e fakaalofa ki a lautolu ne matematekelea he nakai fakafili tonu.​—Iopu 34:10; Tau Fakatai 6:16-19; 1 Peteru 5:7.

9. Ko e heigoa falu tohi ne foaki he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ke lagomatai e tau tagata ke maama e kakano ne fakaatā e Iehova ko e Atua e matematekelea?

⁹ He fakatoka e koe e fakavēaga pihia, liga mailoga e koe kua mautali e tagata fanogonogo haau ke ako ko e ha ne fakaatā he Atua e matematekelea ke matutaki. Ke lagomatai a koe, ne foaki he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” e tau tohi loga. (Mataio 24:45-47) Ke tuga anei, he Fonoaga Faahimotu “Omaoma Mahani Atua” he 2005/06, ne fakatoka mai e tuleke ne mataulu Tau Matematekelea Nakai Leva to Fakaoti! Kaeke kua ha ha e tuleke nei ke he vagahau haau, ko e ha he fakamahani a koe ke he tau matakupu i loto? Pihia foki, he tohi Ko e Heigoa ne Fakaako Moli he Tohi Tapu?, kua moua mogonei ke he 157 e vagahau, kua tala katoa e taha veveheaga ke he hūhū aoga nei. Kia fakaaoga katoatoa e tau tohi pihia. Kua fakamaama fakamahino e talahauaga he Tohi Tapu ke he matakupu he pule katoatoa he lagi mo e lalolagi ne fakatū i Etena mo e kakano ne fehagai pihia ai a Iehova ke he paleko ia. Kia manatu foki, he fakatutala a koe ke he matakupu nei, hane hafagi fakahaga e koe ke he tagata fanogonogo haau e puhala aoga lahi he iloilo. Ko e iloilo ha Iehova mo e tau mahani homo ue atu haana.

Hagaaki ke he Tau Mahani a Iehova

10. Ko e heigoa ne uka ai he tokologa ke maama hagaao ke he kakano ne fakaatā he Atua e matematekelea, ti ko e heigoa e iloilo ka liga lagomatai a lautolu?

¹⁰ He lagomatai e koe e tau tagata ke maama ko e ha ne fakaatā e Iehova e tau tagata ke pule na lautolu ki a lautolu i lalo he fakaohoohoaga a Satani, lali ke hagaaki ke he tau mahani homo ue atu ha Iehova. Kua tokologa e tagata ne iloa na lahi mahaki e malolō he Atua; he fa logona e lautolu a ia ne fakahigoa ko e Atua Malolō Ue Atu. Pete ia, liga kua uka ia lautolu ke maama e kakano ne nakai fakaaoga e ia e malolō lahi haana ke fakaoti aki e nakai fakafili tonu mo e matematekelea. Liga kua nakai maama e lautolu e falu mahani ha Iehova, tuga e tapuina, fakafili tonu, pulotu, mo e fakaalofa. Ne fakatātā e Iehova e tau mahani nei ke he puhala mitaki katoatoa mo e lagotatai. Ne pehē ai e Tohi Tapu: “Kua katoatoa ni e mitaki hana gahua.” (Teutaronome 32:4) Maeke fēfē ia koe ke fakamatalahi e tau mahani nei he tali e tau hūhū ne fa talahau hagaao ke he matakupu nei? Kia fakatutala a tautolu ke he tau fakafifitakiaga gahoa.

11, 12. (a) Ko e ha ne nakai lata ke fai fakamagaloaga he magaaho ne agahala a Atamu mo Eva? (e) Ko e ha ka nakai tokanoa tukulagi e Iehova e agahala?

¹¹ Lata kia a Iehova ke fakamagalo a Atamu mo Eva? Kua nakai lata ke fai fakamagalo ke he tuaga nei. Ko e tau tagata mitaki katoatoa, ko Atamu mo Eva ne taute pauaki e fifiliaga ke fakaheu e pule katoatoa ha Iehova ka e talia e takitakiaga ha Satani. Nakai ofo, ne nakai hihiga a laua ne totoko ke fakatokihala. Ka e he magaaho ne hūhū e tau tagata hagaao ke he fakamagaloaga ke he mena ne tupu, liga kua manamanatu a lautolu ko e ha ne nakai fakamolūlū hifo e Iehova e tau tutūaga haana ti fakauka ke he agahala mo e fakafualoto. Ko e tali nukua putoia e mahani ne uho ke he aga pauaki ha Iehova​—ko e haana tapuina.​—Esoto 28:36; 39:30.

¹² Ne laga teau e peehi he Tohi Tapu e tapuina ha Iehova. Ka e momoko lahi ha kua tokogahoa ne tagata he lalolagi keukeu nei ne maama e mahani ia. Ko Iehova kua meā, tavana, mo e mamao mai he tau agahala oti kana. (Isaia 6:3; 59:2) Hagaao ke he agahala, ne fakatoka e ia e puhala ke fakamagalo aki, ke tatafi kehe ai, ka e to nakai tokanoa tukulagi e ia. Kaeke kua makai a Iehova ke tokanoa tukulagi e agahala, to nakai fai amaamanakiaga a tautolu ma e vahā anoiha. (Tau Fakatai 14:12) He magaaho kotofa ni haana, to liuaki mai oti e Iehova e tau tufugatia  haana ke he tuaga tapu. To fakamooli ni ha ko e finagalo a ia Haana ne Tapu.

13, 14. Ko e ha ne fifili e Iehova ke nakai fakaotioti e tau tagata totoko i Etena?

¹³ Lata kia a Iehova ke fakaotioti e tau tagata totoko i Etena mo e liu kamata foki? Kua ha ha mooli ia ia e malolō ke taute pihia; nakai leva to fakaaoga e ia e malolō nei ke fakaotioti aki a lautolu ne mahani kelea. ‘Ko e ha,’ he liga manatu he falu, ‘ne nakai taute pihia e ia he magaaho ne tokotolu ni ne agahala he lagi mo e lalolagi katoa? To liga taofi nakai he mena ia e holofa he agahala mo e tau matematekelea loga ne kitia e tautolu he lalolagi?’ Ko e ha ne nakai fifili e Iehova e puhala ia? Ne pehē ia Teutaronome 32:4: “Kua [fakafili] tonu hana tau puhala oti ni.” Ne malolō lahi e logonaaga a Iehova hagaao ke he fakafili tonu. Ko e mooli, ‘kua fiafia a Iehova ke he fakafili tonu.’ (Salamo 37:28) Ha ko e fiafia haana ma e fakafili tonu, ati nakai tatafi kehe e Iehova e tau tagata totoko i Etena. Ko e ha?

¹⁴ Ne fakalagā he fakafualoto ha Satani e hūhū hagaao ke he tonuhia he Atua ke pule katoatoa. Ko e fakafili tonu ha Iehova ati toka ai e paleko ha Satani ke moua e tali kua latatonu. Kaeke kua fakahala e tau tagata totoko he mogo ia ni, pete kua latatonu ke moua e fakahala ia, to nakai foaki e tali kua latatonu. Ka e to fakakite fakamooli foki e tokoluganea he malolō ha Iehova, ka e nakai ko e malolō haana ne hūhū toko a Satani ki ai. Lafi ki ai, kua fitā he talahau e Iehova e finagalo haana ki a Atamu mo Eva. Ke fanafanau a laua mo e fakapuke mo e kautū ke he lalolagi, mo e pule ke he tau mena momoui oti i ai. (Kenese 1:28) Ane mai ke fakaotioti e Iehova a Atamu mo Eva, ko e finagalo haana ne fakapuloa hagaao ke he tau tagata to eke mo tau kupu fakateaga. To nakai fakaatā he fakafili tonu ha Iehova e mena ia ke tupu, ha kua fakakatoatoa tumau e ia e finagalo haana.​—Isaia 55:10, 11.

15, 16. He fakakite he tau tagata e “tau tali” kehekehe ha lautolu ke he paleko ne fakatū i Etena, liga maeke ke lagomatai fēfē e tautolu a lautolu ia?

¹⁵ Kua fai tagata kia he lagi mo e lalolagi katoatoa kua pulotu atu ia Iehova ke fehagai mo  e fakafualoto? Liga fakakite ni he falu tagata e “tau tali” ha lautolu ke he fakafualoto i Etena. Ka e he taute pihia, kua nakai kia pehē a lautolu na maeke ia lautolu ke manamanatu ke he tau puhala ne mua atu e mitaki ke fehagai mo e matakupu ia? Liga kua nakai taute pihia e lautolu ha ko e manako kelea, ka e ha kua nakai maama e lautolu a Iehova mo e pulotu ofoofogia haana. He tohi ke he tau Kerisiano i Roma, ne kumikumi fakahokulo e aposetolo ko Paulo ke he pulotu he Atua, putoia e “mena galo” hagaao ke he finagalo ha Iehova ke fakaaoga e Kautu faka-Mesia ke fakahoko e laveakiaga ma e tau tagata tua fakamooli mo e ke fakatapu e higoa tapu Haana. Fēfē e logonaaga ha Paulo hagaao ke he pulotu he Atua ne taute e finagalo nei? Ne fakahiku he aposetolo e tohi haana ke he tau kupu nei: “Ko e Atua iloilo ne tokotaha, kia ha ha ia ia e fakahekeaga tukulagi ha ko Iesu Keriso. Amene.”​—Roma 11:25; 16:25-27.

¹⁶ Ne maama ia Paulo ko Iehova ‘tokotaha ni ne iloilo’​—ko e alito he pulotu he lagi mo e lalolagi katoatoa. Ko hai mogoia he tau tagata nakai mitaki katoatoa kua maeke ke manamanatu ke he puhala ne mua atu e mitaki ke fehagai mo e ha mena taha​—po ke paleko vihi lahi mahaki ne taute ke he pulotu faka-Atua? Kua lata mogoia ia tautolu ke lagomatai e tau tagata ke o mai ke fakalilifu auloa mo tautolu e Atua kua ‘pulotu e finagalo.’ (Iopu 9:4) He maama lahi e tautolu e pulotu ha Iehova, to falanaki katoatoa a tautolu kua mua atu e mitaki he tau puhala ne fehagai a ia mo e tau mena oti.​—Tau Fakatai 3:5, 6.

Loto Fakaaue ke he Mahani Mua Ue Atu ha Iehova

17. Maeke fēfē he maama lahi e fakaalofa ha Iehova ke lagomatai a lautolu ne tupetupe he fakaatā he Atua e matematekelea?

¹⁷ “Ko e Atua ko e fakaalofa.” (1 Ioane 4:8) Mo e tau kupu fulufuluola ia, ne fakakite he Tohi Tapu e mahani mua ue atu ha Iehova, ko e mahani kua tokoluga hake ke he tau mahani oti haana, ti fakamafanatia lahi ki a lautolu ne tupetupe ha ko e holofa he mahani kelea. Ne fakakite e Iehova e fakaalofa ke he tau faahi oti he fakafehagai a ia mo e ekefakakelea muitui ne tamai he agahala ke he tau tufugatia haana. Ne omoi he fakaalofa a Iehova ke foaki e amaamanakiaga ke he hologa agahala ha Atamu mo Eva, he foaki ki a lautolu e puhala ke o atu ki a Ia mo e fakatū e fakafetuiaga talia mo Ia. Ne omoi he fakaalofa e Atua ke tamai e lukutoto ka hafagi e puhala ke fakamagalo katoatoa aki e tau agahala mo e liu moua e moui mitaki katoatoa tukulagi. (Ioane 3:16) Ti omoi he fakaalofa a ia ke fakauka ke he tau tagata, he foaki ke he tokologa e magaaho ke totoko a Satani mo e fifili a Iehova mo Pule Katoatoa ha lautolu.​—2 Peteru 3:9.

18. Ko e heigoa e maama ne kua monuina a tautolu ke moua, ti ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala ka mui mai?

¹⁸ He talahau he taha akoako ke he toloaga ne fakapotopoto ke fakamanatu e magaaho fakamatakutakuina ne matematekelea lahi, ne pehē a ia: “Nakai iloa e tautolu e kakano ne fakaatā he Atua e kelea muitui mo e matematekelea ke matutaki.” Ko e momoko ha ia! Ti nakai kia fiafia a tautolu he maama e matakupu nei? (Teutaronome 29:29) Ha kua pulotu, fakafili tonu, mo e fakaalofa a Iehova, ne iloa e tautolu to nakai leva ti fakaotioti e ia e tau matematekelea oti kana. Ti kua mavehe mai to taute pihia e ia. (Fakakiteaga 21:3, 4) Ka e kua a lautolu oti ne mamate he tau senetenari loga kua mole? Kua nakai kia fai amaamanakiaga a lautolu ha ko e puhala ne fehagai a Iehova ke he paleko i Etena? Nakai. Kua omoi he fakaalofa a ia ke foaki foki ma lautolu he puhala he liu tu mai. Ko e matakupu a ia he vala tala ka mui mai.

To Tali Fēfē e Koe?

• Ko e heigoa ka tala age e tautolu ke he tagata ka hūhū ko e ha ne fakaatā he Atua e matematekelea?

• Kitia fēfē e tapuina ha Iehova mo e fakafili tonu haana ke he puhala ne fehagai a ia ke he tau tagata totoko i Etena?

• Ko e ha kua lata ia tautolu ke lagomatai e tau tagata ke o mai ke maama lahi e fakaalofa ha Iehova?

[Tau Hūhū he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 8]

Lali ke lagomatai a lautolu ne tupetupe he matematekelea he lalolagi

[Tau Fakatino he lau 11]

Ne hūhū e Tavita mo Hapakuka e tau hūhū loto fakamooli ke he Atua