To ‘Mahani Kia a Mutolu ke Lata mo e Agaaga’?
To ‘Mahani Kia a Mutolu ke Lata mo e Agaaga’?
“Kia mahani a mutolu ke lata mo e [a]gaga, ti nakai eke ai e mutolu e tau manako lahi he tino.”—KALATIA 5:16.
1. Fakatote hifo fēfē e fakaatukehe he agahala ke he agaaga?
KUA ha ha ai e puhala ke fakatote hifo e fakaatukehe he agahala ke he agaaga tapu a Iehova. Ko e taute e tau mena ne talahau he aposetolo ko Paulo: “Kia mahani a mutolu ke lata mo e [a]gaga, ti nakai eke ai e mutolu e tau manako lahi he tino.” (Kalatia 5:16) Kaeke ke toka e tautolu e agaaga he Atua ke takitaki a tautolu, to nakai kaumahala a tautolu ke he manako lahi he tau mena he tino.—Roma 8:2-10.
2, 3. Kaeke ke fakatumau a tautolu ke mahani ke lata mo e agaaga, to liga lauia fēfē a tautolu?
2 He ‘mahani a tautolu ke lata mo e agaaga,’ to omoi he malolō gahuahua he Atua a tautolu ke omaoma ki a Iehova. To fakatātā e tautolu e tau fua he mahani Atua ke he ha tautolu a fekafekauaga, i loto he fakapotopotoaga, he kaina, mo e falu mena foki. Ko e fua he agaaga to kitia mooli ai he fakafehagai a tautolu mo e tau hoa mau ha tautolu, fanau ha tautolu, tau matakainaga talitonu ha tautolu, mo e falu foki.
3 He “momoui ai ke he agaga ke lata mo e Atua” ka taute a tautolu ke tiaki e agahala. (1 Peteru 4:1-6) Kaeke ko tautolu i lalo he fakaohoohoaga he agaaga, to nakai taute e tautolu e agahala ne nakai fai fakamagalo. Ka ko e heigoa e falu a puhala mitaki ka lauia a tautolu kaeke ke fakatumau a tautolu ke mahani ke lata mo e agaaga?
Fakatata Tumau ke he Atua mo Keriso
4, 5. Lauia fēfē e onoonoaga ha tautolu ki a Iesu he mahani ke lata mo e agaaga?
4 Ha kua mahani a tautolu ke lata mo e agaaga tapu, kua maeke ia tautolu ke fakatumau e fakafetuiaga tata mo e Atua mo e Tama haana. He tohia hagaao ke he tau mena fakaalofa fakaagaaga, ne pehē a Paulo ke he tau matakainaga talitonu i Korinito: “Kua fakailoa atu ai e au kia mutolu [tau tagata tapuaki tupua fakamua], nakai fakai ha tagata kua vagahau ke he [a]gaga he Atua ke talahau e ia kua anetema a Iesu; ti nakai maeke foki ia taha ke talahaua ko Iesu ko e Iki, ka noa mo e [a]gaga [t]apu.” (1 Korinito 12:1-3) Ko e ha agaaga ne omoomoi e tau tagata ke fakapuloa kua anetema, po ke malaia, a Iesu kua tupu mai mooli ia Satani ko e Tiapolo. Ka ko e tau Kerisiano ne mahani ke lata mo e agaaga tapu, kua talitonu a tautolu ne fakatū e Iehova a Iesu mai he mate ti eke a ia ke tokoluga mai he tau tufugatia oti kana. (Filipi 2:5-11) Kua tua a tautolu ke he poa lukutoto he Keriso mo e talia ko Iesu e Iki ne kotofa he Atua ke pule ki a tautolu.
5 Ko e falu ne talahau teao ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua V.N. ne fakatikai na haele mai a Iesu ke he tino. (2 Ioane 7-11) He talia e manatu pikopiko ia ne taute falu ke fakaheu e tau fakaakoaga mooli hagaao ki a Iesu, ko e Mesia. (Mareko 1:9-11; Ioane 1:1, 14) He mahani ke lata mo e agaaga tapu ka puipui a tautolu neke kaumahala ke tiaki taofiaga pihia. Ka e he fakatumau hokoia ke mataala fakaagaaga ka maeke ia tautolu ke matutaki ke olioli e fakaalofa noa ha Iehova mo e ‘eke e mahani he kupu moli.’ (3 Ioane 3, 4) Kia mauokafua ai a tautolu ke fakaheu e tau tiaki taofiaga oti ke maeke ia tautolu ke fakatumau e fakafetuiaga malolō ha tautolu mo e ha tautolu a Matua he lagi.
6. Ko e heigoa e tau mahani ne fakatupu he agaaga he Atua ia lautolu kua mahani ke lata mo e agaaga?
6 Ne tohi fakalataha e Paulo e tiaki taofiaga he tapuaki tupua mo e tau vahega lotu ko e “tau gahua he tino” tuga e feuaki mo e matahavala. Ka e fakamaama e ia: “Ko e tau tagata a Keriso, ne [“fakakikiveka,” NW] e lautolu e tino, mo e hana tau foliaga, mo e hana tau manako lahi. Kaeke ko e [a]gaga kua momoui ai a tautolu, kia mahani foki a tautolu ke lata mo e [a]gaga.” (Kalatia 5:19-21, 24, 25) Ko e heigoa e tau fua ne fakatupu he malolō gahuahua he Atua ia lautolu kua momoui mo e mahani ke lata mo e agaaga? “Ko e fua he [a]gaga,” he tohia e Paulo, “ko e fakaalofa, ko e fiafia, ko e mafola, ko e [“fakamanavalahi,” NW], ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e tua, ko e mahani molu, mo e [“fakauka,” NW].” (Kalatia 5:22, 23) Kia o mai a tautolu ke fakatutala ke he tau vala nei he fua he agaaga.
“Kia Feofanaki Foki a Tautolu”
7. Ko e heigoa e fakaalofa, ti ko e heigoa falu he tau aga he fakaalofa?
7 Ko e fakaalofa—taha vala he fua he agaaga—kua fa putoia e manako malolō mo e loto fakamokoi ke he falu, fakalataha mo e fakafetuiaga mafanatia mo lautolu. Ne talahau he tau Tohiaga Tapu “ko e Atua ko e fakaalofa” ha ko ia ko e alito mooli he mahani ia. Ko e fakaalofa ue atu he Atua mo e Tama haana ma e tau tagata kua fakakite he poa lukutoto ha Iesu Keriso. (1 Ioane 4:8; Ioane 3:16; 15:13; Roma 5:8) Kua kitia a tautolu ko e tau tutaki ha Iesu he fakafeofanaki. (Ioane 13:34, 35) Ti kua poaki mooli ke “feofanaki foki a tautolu.” (1 Ioane 3:23) Mo e talahau foki e Paulo ko e fakaalofa kua fakamanavalahi mo e totonu ai. Kua nakai mahekeheke, mo e nakai hula, nakai mahani fuafua kelea, po ke kumi e ia e haana tau mena ni. Ko e fakaalofa kua nakai ita vave po ke talahaua e kelea ke he taha. Kua fiafia ni mo e kupu mooli, nakai ke he tau mahani kelea. Ko e fakaalofa kua fakauka, talia, amaamanaki, mo e fakamanavalahi ke he tau mena oti. Mua atu, kua nakai kaumahala ai.—1 Korinito 13:4-8.
8. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakakite e fakaalofa ke he tau matakainaga tapuaki ha Iehova?
8 Kaeke ke fakaatā e tautolu e agaaga he Atua ke fakatupu e fakaalofa ia tautolu, to kitia maali e fua ia ke he tau fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua mo e katofia ha tautolu. (Mataio 22:37-39) “Ko ia kua nakai fakaalofa ke he matakainaga hana, kua nofo agaia a ia ke he mate,” he tohia he aposetolo ko Ioane. “Ko lautolu oti kua vihiatia e tau matakainaga ha lautolu, ko e tau tagata kelipopo tagata a lautolu; kua iloa foki e mutolu ko lautolu oti kua kelipopo tagata kua nakai toka mau ia lautolu e moui tukulagi.” (1 Ioane 3:14, 15) Kua maeke a ia ne kelipopo e tagata ke moua e fakamouiaga i loto he huaga he maaga ha Isaraela kaeke kua nakai fai fī tuai a ia ke he tagata ne kelipopo e ia. (Teutaronome 19:4, 11-13) Kaeke kua takitaki he agaaga tapu a tautolu, to fakakite e tautolu e fakaalofa ke he Atua, tau matakainaga tapuaki, mo e falu.
“Ko e Fiafia kia Iehova ko e Malolo ha Mutolu Haia”
9, 10. Ko e heigoa e fiafia, ti ko e heigoa e falu kakano ke fiafia ai?
9 Ko e fiafia ko e tuaga olioli lahi mahaki. Ko Iehova ko e “Atua fiafia.” (1 Timoteo 1:11, NW; Salamo 104:31) Ne fiafia e Tama ke taute e finagalo he haana Matua. (Salamo 40:8; Heperu 10:7-9) Ti “ko e fiafia kia Iehova ko e malolo ha [ta]utolu haia.”—Nehemia 8:10.
10 Kua tamai he fiafia he Atua ki a tautolu e loto mauokafua lahi he taute e tautolu e finagalo Haana ti pihia ke he tau magaaho uka, fakaatukehe, po ke favale. Ko e fiafia mooli ha ia ne tamai he “iloilo ke he Atua” ki a tautolu! (Tau Fakatai 2:1-5) Ko e fakafetuiaga fiafia ha tautolu mo e Atua kua fakavē ke he iloilo tonu mo e tua ki a ia mo e ke he poa lukutoto ha Iesu. (1 Ioane 2:1, 2) Ha ko e taha vala he tau matakainaga mooli hokoia he lalolagi katoa ko e taha punaaga foki he fiafia. (Sefanaia 3:9; Hakai 2:7) Ko e ha tautolu a amaamanakiaga ke he Kautu mo e kotofaaga homo ue atu he fakapuloa e tala mitaki ne taute a tautolu ke fiafia. (Mataio 6:9, 10; 24:14) Pihia foki e amaamanakiaga he moui tukulagi. (Ioane 17:3) Ha kua ha ha ia tautolu e tau amaamanakiaga homo ue atu pihia, kua latatonu a tautolu ke “fiafia ai ni.”—Teutaronome 16:15.
Kia Nonofo Mafola mo e Fakamanavalahi
11, 12. (a) Fakamaama fēfē e koe e mafola? (e) Ko e heigoa e lauiaaga he mafola mahani Atua ki a tautolu?
11 Ko e mafola—taha vala he fua he agaaga—ko e tuaga totoka mo e atāina mai he tau fakalavelave. Ko e ha tautolu a Matua he lagi ko e Atua he mafola, ti kua mavehe mai ki a tautolu: “To fakamonuina e Iehova hana motu ke he mafola.” (Salamo 29:11; 1 Korinito 14:33) Ne pehē a Iesu ke he tau tutaki haana: ‘Kua tuku atu e au kia mutolu e mafola; ko e mafola haku ke ta atu e au kia mutolu.’ (Ioane 14:27) To lagomatai fēfē he mena ia e tau tutaki haana?
12 Ko e mafola ne tuku age e Iesu ke he tau tutaki haana ne fakatotoka aki e tau loto mo e tau manamanatuaga ha lautolu mo e fakatote hifo foki ha lautolu a matakutaku. Mua atu e mafola ha lautolu he magaaho ne moua e lautolu e agaaga tapu ne mavehe. (Ioane 14:26) I lalo he fakaohoohoaga he agaaga mo e he tali e tau liogi ha tautolu he vahā nei, kua olioli e tautolu e mua ue atu he “mafola he Atua,” ne fakatotoka aki e tau loto mo e tau manamanatuaga ha tautolu. (Filipi 4:6, 7, NW) Mua atu, ne lagomatai he agaaga a Iehova a tautolu ke loto fakatotoka ti nonofo mafola mo e tau matakainaga talitonu ha tautolu mo e ke he falu.—Roma 12:18; 1 Tesalonia 5:13.
13, 14. Ko e heigoa e fakamanavalahi, ti ko e ha ne kua lata ia tautolu ke fakatātā ai?
13 Ko e fakamanavalahi kua tatai ke he nonofo mafola, ha kua fakauka fakatekiteki a tautolu ke he tau fakaita po ke tau hepehepe he amaamanaki to laukauka e tau tuaga ia. Kua fakamanavalahi e Atua. (Roma 9:22-24) Ne fakakite foki e Iesu e fua nei. Maeke foki ia tautolu ke aoga mai he fakamanavalahi ia, he tohia e Paulo: “Ko e hanai e mena ne ofania ai au, kia fakakite fakamua ia au e Iesu Keriso e [“fakamanavalahi,” NW] ni kia eke au mo fakafifitaki kia lautolu kua nakai la tua kia ia, ke moua ai e moui tukulagi.”—1 Timoteo 1:16.
14 Kua maeke he mahani fakamanavalahi ke lagomatai a tautolu ke fakauka ka talahau po ke taute he falu e tau mena nakai totonu po ke fakahanoa. Ne fakamafana he aposetolo ko Paulo e tau matakainaga Kerisiano: “Kia [“fakamanavalahi,” NW] ke he tau tagata oti kana.” (1 Tesalonia 5:14) Ha kua nakai mitaki katoatoa a tautolu oti ti taute e tau hehē, nukua manako mooli a tautolu ke fakauka mai e tau tagata ki a tautolu, ke fakamanavalahi mai ka hehē a tautolu ke he tau fehagaiaga ha tautolu mo lautolu. Kia lali ā a tautolu ke “fakamanavalahi katoa mo e fiafia.”—Kolose 1:9-12.
Fakatātā e Mahani Totonu mo e Mahani Mitaki
15. Fakamaama e mahani totonu, mo e talahau e tau fakafifitakiaga hagaao ki ai.
15 Ko e mahani totonu kua fakatātā he magaaho ka fakakite e tautolu e fiafia ke he falu ha ko e tau kupu mo e tau gahua fakakapitiga mo e lagomatai. Kua mahani totonu a Iehova, ti pihia foki e Tama haana. (Roma 2:4; 2 Korinito 10:1) Kua amanaki ke mahani totonu e tau fekafekau he Atua mo e Keriso. (Mika 6:8; Kolose 3:12) Kua fakakite foki he falu ne nakai fai fakafetuiaga fakatagata mo e Atua e “mahani totonu lahi he tagata.” (Gahua 27:3; 28:2, NW) Mooli ni mogoia, kua maeke ia tautolu ke fakatātā e mahani totonu kaeke ‘mahani a tautolu ke lata mo e agaaga.’
16. Ko e heigoa e falu tutūaga ne kua lata ke omoi a tautolu ke fakakite e mahani totonu?
16 Kua maeke foki ke fakakite e mahani totonu kaeke ke tonu a tautolu ke ita ha ko e tau kupu fakahukia po ke tau gahua fakahanoa he falu. “Ka ita a mutolu, aua neke hala ai,” he talahau e Paulo. “Aua foki neke to e la ka e ita agaia a mutolu. Aua foki neke fakaatā e mutolu ha mena ma e tiapolo. . . . Kia eke a mutolu mo tau tagata totonu ko e taha ke he taha, kia hofihofi ha mutolu a fakaalofa, mo e fefakamagaloaki a mutolu; tuga e Atua ha ia Keriso ne fakamagalo e ia a mutolu.” (Efeso 4:26, 27, 32) Kua lata lahi foki ke fakatātā e mahani totonu ki a lautolu hane ha ha ke he tau kamatamata. Ka e mooli, kua nakai fakakite he motua Kerisiano e mahani totonu kaeke ke kaumahala a ia ke foaki e fakatonuaga faka-Tohiaga Tapu neke fakahukia e tau logonaaga he tagata hane fetamaki ke tiaki e puhala he ‘mahani mitaki mo e tututonu, mo e tau kupu moli.’—Efeso 5:9.
17, 18. Fakamaama fēfē e mahani mitaki, ti ko e heigoa e matagahua kua lata ke taute he mahani nei ke he tau momoui ha tautolu?
17 Ko e mahani mitaki ko e aga tonu, ko e mahani ne mua atu, po ke aga po ke tuaga mitaki. Kua mitaki e Atua ke he kakano katoatoa. (Salamo 25:8; Sakaria 9:17) Ne mahani tonu a Iesu mo e ha ha ia ia e mahani ne mua atu e mitaki. Pete ia, ne nakai talia e ia e mataulu ‘Mitaki’ he magaaho ne fakahigoa a ia ko e ‘Akoako Mitaki.’ (Mareko 10:17, 18) Kua fakamooli e mena nei ha kua mailoga e ia ko e Atua e alito ue atu he mahani mitaki.
18 Ko e lotomatala ha tautolu ke taute e mahani mitaki kua tauhele ha ko e agahala ne moua tuai. (Roma 5:12) Mohā ia, maeke ia tautolu ke fakatātā e fua nei kaeke ke liogi a tautolu ke he Atua ke ‘fakaako a tautolu ke mahani mitaki.’ (Salamo 119:66) Ne pehē a Paulo ke he tau matakainaga talitonu i Roma: “Haku a tau matakainaga na e kua iloa tonuhia e au ni, kua puke namo a mutolu ke he tau mahani mitaki, kua fakapuke foki a mutolu ke he maama katoatoa.” (Roma 15:14) Ko e leveki Kerisiano kua lata ke “loto ke he mitaki.” (Tito 1:7, 8) Kaeke kua takitaki he agaaga he Atua a tautolu, to talahaua a tautolu ke mahani mitaki, mo e to ‘manatu e Iehova a tautolu ma e tau mahani mitaki ne taute e tautolu.’—Nehemia 5:19; 13:31.
“Tua Fakamoli”
19. Fakamaama e tua, ke felauaki mo e Heperu 11:1.
19 Ko e tua—e vala foki he fua he agaaga—“ko e falanaki haia ke he tau mena kua amaamanaki ki ai, ko e fakamoli he tau mena nakai kitia atu.” (Heperu 11:1) Kaeke ke tua a tautolu, to mauokafua a tautolu kua mitaki e tau mena oti ne mavehe e Iehova ke tuga kua fitā he taute. Ko e fakamooliaga mauokafua ke he tau mena nakai kitia kua malolō lahi ati pehē ai kua tatai tonu ne tua mo e tau fakamooliaga ia. Tuga a nei, ko e tau fakamooliaga he tau tufugatia ati mauokafua a tautolu na ha ha ai e Tufuga. Ko e tua haia ka fakatātā e tautolu kaeke kua mahani a tautolu ke lata mo e agaaga tapu.
20. Ko e heigoa e “agahala kua mukamuka lahi ke fakavihi aki a tautolu,” ti maeke fēfē ia tautolu ke kalo mai i ai mo e tau gahua he tino?
20 Ke nakai tua ko e “agahala kua mukamuka lahi ke fakavihi aki a tautolu.” (Heperu 12:1, NW) Lata mogoia ia tautolu ke falanaki ke he agaaga he Atua ke maeke ke kalo mai he tau gahua he tino, velevelemena, mo e tau fakaakoaga pikopiko ka moumou e tua. (Kolose 2:8; 1 Timoteo 6:9, 10; 2 Timoteo 4:3-5) Ne fakatupu he agaaga he Atua ke he tau fekafekau ha Iehova he vahā nei e tua ne tatai ke he tau fakamooli haana ato vahā Kerisiano mo e ke he falu foki ne fakamau he Tohi Tapu. (Heperu 11:2-40) Ti, to liga fakamalolō foki he “tua fakamoli” ha tautolu e tua he falu.—1 Timoteo 1:5; Heperu 13:7.
Fakakite e Mahani Molū mo e Manako Fakalatalata
21, 22. Fakamaama fēfē e mahani molū, ti ko e ha kua lata ia tautolu ke fakatātā ai?
21 Ko e mahani molū ko e aga mo e puhala he mahani totonu. Ko e taha he tau mahani he Atua ko e mahani molū. Kua iloa ai e tautolu kua totonu, po ke mahani molū a Iesu he fakaata mitaki katoatoa e aga fakaperesona ha Iehova. (Mataio 11:28-30; Ioane 1:18; 5:19) Ko e heigoa mogoia kua lata ma tautolu ko e tau fekafekau he Atua?
22 Ha ko e tau Kerisiano, kua amanaki ki a tautolu ke “fakakite e mahani molu ni ke he tau tagata oti kana.” (Tito 3:2) Kua fakatātā e tautolu e mahani molū ke he fekafekauaga ha tautolu. Ko lautolu kua mahani fakalata ke he agaaga kua fakatonu ki ai ke liuaki mai e Kerisiano ne hehē mo e “loto he mahani molu.” (Kalatia 6:1) Kua lata ai ia tautolu oti ke lafilafi atu ke he kaufakalataha mo e mafola faka-Kerisiano he fakatātā e “loto fakatokolalo ni mo e [“mahani molū,” NW].” (Efeso 4:1-3) Maeke ia tautolu ke fakakite e mahani molū kaeke kua mahani mau a tautolu ke lata mo e agaaga mo e fakagahua e fakauka.
23, 24. Ko e heigoa e fakauka, ti lagomatai fēfē ki a tautolu?
23 Ko e fakauka ati maeke ia tautolu ke taofi e tau manatu, vagahau, mo e tau gahua ha tautolu. Ne fakagahua e Iehova e “fakauka” he fehagai mo e tau Papelonia ne moumou a Ierusalema. (Isaia 42:14) Ne fakatoka he Tama haana e ‘fakafifitaki ma tautolu’ he fakagahuahua e fakauka ke he tau magaaho matematekelea haana. Mo e fakatonu he aposetolo ko Peteru e tau matakainaga Kerisiano ke ‘lafilafi ke he iloilo ha lautolu e manako fakalatalata.’—1 Peteru 2:21-23; 2 Peteru 1:5-8.
24 Ko e tau motua Kerisiano kua amanaki ki a lautolu ke nakai matagaoi, po ke fakauka. (Tito 1:7, 8) Ka e ko lautolu oti ne takitaki he agaaga tapu kua lata ke fakagahua e fakauka ti maeke mogoia ke kalo mai he mahani feuaki, vagahau pilo, po ke ha mena ni ka liga hokotia ke he nakai fiafia a Iehova. Kaeke ke fakaatā e tautolu e agaaga he Atua ke fakatupu ia tautolu e fakauka, to kitia maali he falu ha ko e vagahau mo e puhala mahani Atua ha tautolu.
Kia Mahani ke Lata mo e Agaaga
25, 26. To lauia fēfē e tau fakafetuiaga ha tautolu mogonei mo e tau amaamanakiaga ha tautolu anoiha he mahani ke lata mo e agaaga?
25 Kaeke kua mahani a tautolu ke lata mo e agaaga, to eke a tautolu ko e tau tagata fakapuloa makutu he Kautu. (Gahua 18:24-26) To eke a tautolu mo tau kapitiga ke fiafia ki ai, mo e mua atu to fiafia lahi e tau tagata mahani Atua fakamooli ke lafi mo tautolu. Ke tuga a lautolu ne takitaki he agaaga tapu, to eke foki a tautolu ko e tau punaaga he fakamafanatia fakaagaaga ke he tau matakainaga tapuaki ha Iehova. (Filipi 2:1-4) Nakai kia ko e mena ia ne manako oti e tau Kerisiano ke moua?
26 He lalolagi nei ne ha i lalo he pule a Satani, kua nakai mukamuka ke mahani ke lata mo e agaaga. (1 Ioane 5:19) Mohā ia, nukua totou miliona hane taute pihia he vahā nei. Kaeke ke falanaki a tautolu mo e loto katoa ki a Iehova, to olioli e tautolu e moui mogonei mo e to maeke ke ō tukulagi ke he tau puhala tututonu he Foaki fakaalofa he agaaga tapu.—Salamo 128:1; Tau Fakatai 3:5, 6.
Ko e Heigoa e Tali Haau?
• Lauia fēfē e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua mo e Tama haana he ‘mahani ke lata mo e agaaga’?
• Ko e heigoa e tau mahani ne ha ha he fua he agaaga tapu?
• Ko e heigoa e falu puhala ke fakatātā e fua he agaaga he Atua?
• Lauia fēfē e moui ha tautolu mogonei mo e tau amaamanakiaga ha tautolu anoiha he mahani ke lata mo e agaaga?
[Tau Hūhū he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 9]
Ne fakamalolō he agaaga tapu ha Iehova e fakaalofa ma e tau matakainaga talitonu ha tautolu
[Fakatino he lau 10]
Fakakite e mahani totonu puhala he tau kupu mo e tau gahua lagomatai