1, 2. Ko hai ne fakaaoga e Iesu ke fagai a tautolu he vahā nei? Ko e ha kua lata ia tautolu ke iloa ko hai e fekafekau nei?

 “TAU MATAKAINAGA, nakai maeke au ke totou ko e lagafiha e foaki mai e mutolu e tau vala tala ki a au ne ha ha i loto e tau mena ne latatonu ni mo au.” Ko e mena ia ne tohi he taha matakainaga fifine ke fakaaue ke he tau matakainaga ne gahua he la matapatu ha tautolu he lalolagi. Kua logona hifo pihia nakai a koe? Tokologa ia tautolu ne pihia. Lata kia ke ofo a tautolu he mena ia? Nakai.

² He moua e tautolu e tau mena kai fakaagaaga he magaaho tonu, ne fakamooli ko Iesu e Ulu he fakapotopotoaga, hane taofi ke he maveheaga haana ke fagai a tautolu. Ko hai ne fakaaoga e Iesu ke fagai a tautolu? He tala age e Iesu ke he tau tutaki haana e fakamailoga he ha ha hinei haana, talahau e ia to fakaaoga e ia e “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ke age e “tau mena kai ke he tau magaaho [tonu]” ke he haana “tau fekafekau.” a (Totou Mataio 24:45-47.) He magaaho nei he fakaotiaga, ne fagai e Iesu e tau tutaki mooli haana puhala he fekafekau fakamoli ia. Kua aoga lahi mahaki ke iloa e tautolu ko hai e fekafekau fakamoli ia. Kua fakavē e tuaga kapitiga ha tautolu mo e Atua he moua e tau mena kai fakaagaaga puhala he fekafekau fakamoli nei.​​—Mata. 4:4; Ioane 17:3.

3. Ko e heigoa ne talahau he tau tohi ha tautolu hagaao ke he fakataiaga he fekafekau fakamoli?

³ Ko e heigoa e kakano he fakataiaga ha Iesu ke he fekafekau fakamoli? He tau tau kua mole, ko e tau tohi ha tautolu ne talahau e tau mena nei: He Penetekoso he tau 33, ne kotofa e Iesu e fekafekau fakamoli ke leveki e tau fekafekau haana. Tali mai he mogoia, ko e fekafekau ko e tau Kerisiano fakauku oti ko e matakau ne nonofo he lalolagi he taha e magaaho. Ko e tau fekafekau ko lautolu takitokotaha anei ne fakauku. He 1919, ne kotofa e Iesu e fekafekau fakamoli ke he “hana tau mena oti,” ko e tau mena oti he lalolagi ne fakaaoga ke lalago aki e  gahua fakamatala he Kautu. Ka e he mole e fakaako fakamakutu ke he vala tala nei, liogi hagaao ki ai, mo e manamanatu fakahokulo ki ai, ne mailoga e mautolu ko e maama ha tautolu ke he tau kupu ha Iesu hagaao ke he fekafekau fakamoli mo e loto matala ne lata ke hiki. (Fakatai 4:18) Kia fakatutala a tautolu ke he fakataiaga mo e puhala ne lauia ai a tautolu, he ha ha ia tautolu e amaamanakiaga he moui ke he lagi po ke lalolagi.

4-6. Ko e ha kua maaliali ai ko e fakataiaga ha Iesu ke he fekafekau fakamoli ne kamata ke fakamooli he mole laia e 1914?

⁴ Ko e falu kupu tohi ia Mataio veveheaga 24 ne fakakite ko e fakataiaga ke he fekafekau fakamoli mo e loto matala ne kamata ke fakamooli he magaaho nei he fakaotiaga, ka e nakai he Penetekoso he tau 33. Kia kitekite la tautolu ke he puhala kua lagomatai he tau Tohiaga Tapu a tautolu ke maama e mena nei.

⁵ Ko e fakataiaga he fekafekau fakamoli ko e vala he perofetaaga ha Iesu hagaao ke he fakamailoga he haana ha ha hinei mo e tau aho fakamui. (Mata. 24:3) Ko e vala fakamua he perofetaaga ne fakamau ia Mataio 24:4-22, ne ua e fakamooliaga. Ko e fakamooliaga fakamua mai he tau tau 33 ke hoko ke he 70. Ko e fakamooliaga uaaki mo e lahi mahaki ko e vahā ha tautolu. Kakano kia e mena nei ko e tau kupu ha Iesu hagaao ke he fekafekau fakamoli to ua foki e fakamooliaga? Nakai.

⁶ Kamata he tau kupu ia Mataio 24:29, ne matapatu e vagahau ha Iesu ke he tau mena ka tutupu he vahā ha tautolu. (Totou Mataio 24:30, 42, 44.) He vagahau hagaao ke he mena ka tupu he matematekelea lahi, ne pehē a ia ko e tau tagata to “kitia . . . e Tama he tagata kua hau ke he tau aolagi.” Ti, tutala ki a lautolu ne momoui he tau aho fakamui, ne pehē a ia: “Nakai iloa e mutolu po ke magaaho fe ke hau ai e Iki ha mutolu” mo e, “Ko e magaaho nakai manatu ai e mutolu, ke hau ai e Tama he Tagata.” b He mole e tutala ha Iesu hagaao ke he mena ka tupu he tau aho fakamui, ne talahau e ia e fakataiaga ke he fekafekau fakamoli. Ti kua maaliali ko e tau kupu ha Iesu hagaao ke he fekafekau fakamoli ne kamata ke fakamooli he mole laia e tau aho fakamui ne kamata he 1914. Fai kakano mooli e maamaaga nei. Ko e ha e mena ia?

7. Ko e heigoa ne eke mo hūhū aoga he kamata e magaaho he heleheleaga, ti ko e ha?

⁷ Manamanatu fakakū la ke he hūhū: “Ko hai foki e fekafekau fakamoli mo e loto matala?” He senetenari fakamua, ne nakai fai kakano ke hūhū e hūhū nei. He kitia e tautolu he vala tala fakamua, na taute he tau aposetolo e tau mana mo e foaki age foki e tau mena fakaalofa he agaaga ke he falu. Kua fakamooli he mena nei ko e tau aposetolo ne fakaaoga he Atua. (Gahua 5:12) Ti nakai lata he ha tagata ke hūhū ko hai mooli ne fifili he Keriso ke takitaki. Ka e he 1914, ne kehe lahi e tuaga. Ne kamata e magaaho he heleheleaga he tau ia. Ne hoko mai e magaaho ke vehevehe e tau titania mai he tau saito. (Mata. 13:36-43) He hoko mai e magaaho ke kamata e helehele, ne loga lahi e tau Kerisiano fakavai ne talahau ke eke mo tau tutaki mooli ha Iesu. Ti ko e hūhū aoga anei: Maeke fēfē ke mailoga e tau saito, po ke tau Kerisiano fakauku? Ko e fakataiaga ke he fekafekau fakamoli ne foaki e tali. Ko e tau tutaki fakauku he Keriso ko lautolu ka moua e tau mena kai fakaagaaga ne lata mo lautolu.

8. Ko e ha kua fai kakano kua moua mai e fekafekau fakamoli he tau Kerisiano fakauku?

⁸ Kua lata ke moua e fekafekau fakamoli mai he tau Kerisiano fakauku he lalolagi. Ne fakahigoa a lautolu “ko e tau patuiki mo e tau ekepoa” ti kua fakauku ke fakamatala ke he falu hagaao ke he tau mena ofoofogia ne taute he Atua. (1 Pete. 2:9) Kua fai kakano ai ko e “tau patuiki mo e tau ekepoa” ko lautolu haia  ke fakaako e kupu mooli ke he tau matakainaga ha lautolu.​​—Mala. 2:7; Fakakite. 12:17.

9. To eke oti kia e tau Kerisiano fakauku mo fekafekau fakamoli? Fakamaama.

⁹ To eke oti kia a lautolu ne fakauku ne ha ha he lalolagi mo fekafekau fakamoli? Nakai. Ai tufa e lautolu oti ne fakauku e tau mena kai fakaagaaga ke he tau matakainaga ha lautolu he lalolagi katoa. Mooli ko e falu ha lautolu ne fakauku ko e tau fekafekau lagomatai po ke tau motua he fakapotopotoaga. Ne fakaako a lautolu mai he taha fale ke he taha fale mo e he fakapotopotoaga ha lautolu, ti lalago fakamakai e lautolu e takitakiaga mai he la matapatu. Ka e nakai age e lautolu e tau mena kai fakaagaaga ke he tau matakainaga ha lautolu he lalolagi katoa. Fai matakainaga fifine fakatokolalo foki ne ha ha mo lautolu ne fakauku, ka nakai lali ke eke mo tau faiaoga he fakapotopotoaga.​​—1 Kori. 11:3; 14:34.

10. Ko hai e fekafekau fakamoli mo e loto matala?

¹⁰ Ko hai mogoia e fekafekau fakamoli mo e loto matala? Ko e fekafekau ia kua moua mai he matakau tote he tau matakainaga fakauku ne tauteute ai mo e age e tau mena kai fakaagaaga he ha ha hinei he Keriso. Tatai e mena nei ke he puhala ne fagai e Iesu e tokologa he tau lima he tokogahoa he senetenari fakamua. He tau aho fakamui, ko e tau matakainaga fakauku ne moua mai he fekafekau fakamoli ne gahua he la matapatu. He tau tau e kua mole, ko e fekafekau ia ko e Kau Fakatufono he Tau Fakamoli a Iehova. Ka e mailoga, he fakataiaga ha Iesu, ne pehē a ia to taha e “fekafekau.” Ti taute ai he Kau Fakatufono e tau fifiliaga ha lautolu ko e matakau.

11, 12. (a) Ko e heigoa e tau matagahua ua ne moua he fekafekau fakamoli mo e loto matala? (e) Magaaho fe ne kotofa e Iesu ke he fekafekau fakamoli e tau fekafekau haana? Ko hai ne fifili e ia?

¹¹ Mailoga he fakataiaga ha Iesu, ko e fekafekau fakamoli mo e loto matala ne moua ua e matagahua kehekehe. Fakamua ke he tau fekafekau. Uaaki ke he tau mena oti he Iki. Ha ko e fakataiaga ne fakamooli ni he magaaho nei he fakaotiaga, ko e tau matagahua ua ia to hoko mai he mole e 1914, he kamata a Iesu he ha ha hinei ke Patuiki.

¹² Magaaho fe ne kotofa e Iesu e fekafekau fakamoli ke he tau fekafekau haana? Ke tali e mena ia, kia tutala fakalahi a tautolu ke he mena ne tupu he kamata e magaaho he heleheleaga he 1914. He fakaako e tautolu fakamua, he magahala ia loga e matakau ne talahau  ke eke mo Kerisiano. Mai he matakau fe ka fifili e Iesu mo e kotofa e fekafekau fakamoli? Ko e hūhū ia ne tali he mole e o mai ha laua mo e Matua haana ke tivi e faituga mai he 1914 ke he mataulu he 1919. c (Mala. 3:1) Ne fiafia a laua ke he matakau tote he tau Tagata Fakaako Tohi Tapu mahani fakamooli ne fakakite kua fakaalofa mooli a lautolu ki a Iehova mo e haana Kupu. Mooli, ne lata a lautolu mo e fakameāaga. Ka e talia fakatokolalo e lautolu e fakahakoaga he magaaho kamatamata mo e fakameāaga. (Mala. 3:2-4) Ko lautolu ia e tau Tagata Fakaako Tohi Tapu fakamooli ko e tau Kerisiano mooli, ko e tau saito he fakataiaga ha Iesu. He 1919, ne fifili e Iesu e tau matakainaga taane fakauku kua lata mai ia lautolu ke eke mo fekafekau fakamoli mo e loto matala mo e kotofa a lautolu ke he tau fekafekau haana.

13. Ko hai kua putoia he tau fekafekau, ti ko e ha?

¹³ Ko hai mogoia e tau fekafekau? Ko lautolu haia ne moua e tau mena kai fakaagaaga. He kamataaga he tau aho fakamui, ko e tau fekafekau ko lautolu oti ne fakauku. Fakamui, ko e moto tagata tokologa he tau mamoe kehe ne eke mo vala foki he tau fekafekau. Laulahi he “taha ai e fuifui mamoe” he Keriso ne moua mai mogonei he tau mamoe kehe. (Ioane 10:16) Aoga ua e matakau mai he tau mena kai fakaagaaga ne foaki he magaaho tonu puhala he fekafekau fakamoli. Ko e tau fekafekau foki kia e tau tagata he Kau Fakatufono he vahā nei kua moua mai e fekafekau fakamoli mo e loto matala? Kua lata foki e tau matakainaga ia ke moua e tau mena kai fakaagaaga. Ti mailoga fakatokolalo e lautolu ko e tau tagata takitaha ia ko e tau fekafekau a lautolu tuga ni e laulahi he tau Kerisiano mooli.

14. (a) Ko e heigoa e matagahua ne age ke he fekafekau fakamoli? Ko e heigoa ne putoia he matagahua nei? (e) Ko e heigoa e hatakiaga ne age e Iesu ke he fekafekau fakamoli mo e loto matala? (Kikite puha “Kaeke ke Pehe Hifo e Fekafekau Kelea Ia . . . “)

¹⁴ Ne age e Iesu ke he fekafekau fakamoli mo e loto matala e matagahua aoga lahi mahaki. He tau vahā Tohi Tapu, ko e fekafekau, po ke fekafekau pule fakamooli ne leveki e tau mena oti he iki haana. (Luka 12:42) He puhala taha, ko e fekafekau fakamoli mo e loto matala ne age ki ai e matagahua ke leveki e tau mena oti he Keriso he lalolagi. Ko e matagahua ia ne putoia e leveki he tau tupe, tau koloa, gahua fakamatala, mo e tau fakaholoaga he toloaga mo e fonoaga. Kua putoia ai foki e tauteaga he tau tohi faka-Tohi Tapu ne fakaaoga e tautolu he gahua he  fonua, fakaako fakatagata, mo e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga. Falanaki e tau fekafekau ke he tau mena kai fakaagaaga ne tufa mai he fekafekau fakamoli.

15, 16. Magaaho fe ne kotofa e Iesu e fekafekau fakamoli ke he tau mena oti haana?

¹⁵ Magaaho fe ne fakatoka e Iesu e matagahua ke uaaki, ko e matagahua ke he “hana tau mena oti”? Pehē a Iesu: “Uhoaki e fekafekau ia, ka hau hana iki mo e moua e ia ha ne eke pihia. Ko e moli, ke tala atu e au kia mutolu, to kotofa a ia ke pule ke he hana tau mena oti.” (Mata. 24:46, 47) Mailoga kua fakatoka e Iesu e matagahua he mole e hoko atu haana ti moua e fekafekau hane “eke pihia,” he tufa fakamooli e tau mena kai fakaagaaga. Ti ha ha i ai e magaaho he vahāloto he tau matagahua ua ia. Ke maama e puhala mo e magaaho ne kotofa e Iesu ke he fekafekau e tau mena oti haana, kua lata ia tautolu ke iloa ua e mena: magaaho ne hau [po ke hoko mai] a ia mo e ko e heigoa ne putoia he tau mena haana.

¹⁶ Magaaho fe ne hau a Iesu? Ko e tali ne moua he mataulu he tau kupu ha Mataio veveheaga 24. Manatu he tau kupu nei, kua hagaao e “hau” ha Iesu ke he magaaho ka hau a ia ke fakafili mo e moumou e tau mena kelea he fakaotiaga he fakatokaaga nei. d (Mata. 24:30, 42, 44) Ti ko e “hau” ha Iesu he fakataiaga he fekafekau fakamoli ne hoko he matematekelea lahi.

17. Ko e heigoa ne putoia he tau mena ha Iesu?

¹⁷ Ko e heigoa ne putoia he tau mena “oti” ha Iesu? Ko e tau mena oti ha Iesu ne nakai ni he lalolagi. Kua putoia foki he tau mena haana e tau mena he lagi. Pehē a Iesu he taha magaaho: “Kua tuku mai kia au e pule oti kana ke he lagi mo e lalolagi.” (Mata. 28:18; Efeso 1:20-23) Ko e tau mena haana mogonei kua putoia e Kautu faka-Mesia. Ha ha ia ia e  Kautu nei tali mai he 1914, mo e to fakalataha ai a ia mo e haana tau tutaki fakauku.​​—Fakakite. 11:15.

18. Ko e fiafia he ha a Iesu ke kotofa e fekafekau fakamoli ke he tau mena oti haana?

¹⁸ Ti ko e heigoa ka fakaoti aki e tautolu? Ka hau a Iesu ke moumou e mahani kelea he matematekelea lahi, to moua e ia e fekafekau fakamoli hane age fakamakai e tau mena kai fakaagaaga ke he tau fekafekau he magaaho tonu. To fiafia a Iesu ke kotofa e fekafekau ia ke he tau mena oti haana. Ko lautolu ne moua mai e fekafekau fakamoli ka ha ha ai e matagahua nei he mogo ka moua e lautolu e palepale he lagi ti eke a lautolu mo tau pule fakalataha mo e Keriso.

19. Moua kia he fekafekau fakamoli e palepale lahi he lagi ka e nakai moua e lautolu ne toe ne fakauku? Fakamaama.

¹⁹ Moua kia he fekafekau fakamoli e palepale lahi he lagi ka e nakai moua e lautolu ne fakauku ne toe? Nakai. Ko e palepale ka mavehe ke he matakau tote he magaaho pauaki mo e to fai vala ai e falu he magaaho fakamui. Ma e fakatai, manamanatu ke he mena ne talahau e Iesu ke he tau aposetolo 11 fakamooli haana he pō ato mate a ia. (Totou Luka 22:28-30.) Ne mavehe e Iesu ke he matakau tote he tau tagata taane to moua e lautolu e palepale homo ue atu ma e ha lautolu a mahani fakamooli. To eke a lautolu mo tau patuiki mo ia he lagi. Ka e he tau tau fakamui, fai mena kua talahau e ia ne fakakite ko lautolu oti he 144,000 to eke mo tau patuiki mo ia ke he lagi. (Fakakite. 1:1; 3:21) He puhala taha, ne talahau he Mataio 24:47, ne mavehe e ia ko e matakau tote he tau tagata taane, ko e tau matakainaga taane fakauku ne moua mai e fekafekau fakamoli, to kotofa ki ai e tau mena oti haana. Ka ko e 144,000 oti to fakalataha ke pule ke he tau mena he Keriso.​​—Fakakite. 20:4, 6.

20. Ko e ha ne kotofa e Iesu e fekafekau fakamoli? Ko e heigoa kua manako tumau a tautolu ke taute?

²⁰ Tuga ni he fagai e Iesu e tokologa ke he tau lima he tokogahoa he senetenari fakamua, hane fagai e ia e tokologa ke he tau lima he fekafekau fakamoli mo e loto matala he vahā nei. Ne fifili e Iesu e fekafekau fakamoli ia ke kitia mitaki ko e tau tutaki mooli haana, ko lautolu ne fakauku po ko lautolu he tau mamoe kehe, to matutaki ke moua e tau mena kai fakaagaaga he magaaho tonu he tau aho fakamui. Kia fakakite tumau e tautolu e loto fakaaue ha tautolu he lalago fakamooli e tau matakainaga fakauku ne moua mai e fekafekau fakamoli mo e loto matala ia.​​—Hepe. 13:7, 17.