1, 2. Fēfē e logonaaga ha Iehova ke he tau fekafekau takitokotaha haana?

 KO E magaaho ka kitekite e tau matua ke he tau fanau ikiiki ha lautolu hane fefeua, fa ofo lahi a lautolu ke he lotomatala ne moua he tau fanau ha lautolu. Liga kitia foki e koe e mena nei. Taha tama kua mitaki he pelē sipote, ka e fiafia taha he tā fakatino po ke taute mena. Ko e heigoa ni e tau lotomatala ia, kua fiafia e tau matua ke lagomatai e tau fanau ha lautolu ke hokotia ke he katoatoaaga ha lautolu, he falu kupu, ke taute e tau mena oti kua maeke ia lautolu.

² Ko e matua fakaalofa, kua fiafia a Iehova ke he tau fekafekau haana. Kua manako po ke, uho a lautolu ki a ia ha kua mahani fakamooli a lautolu ki a ia. (Hakai 2:7) Ka e, liga mailoga e koe kua moua foki he tau matakainaga haau loga e tau taleni mo e tau iloilo kehekehe. Ma e fakatai, falu matakainaga taane ko e tau tagata lauga mitaki lahi, mo e falu ko e tau matakainaga taane fakatokatoka mitaki. Tokologa e matakainaga fifine kua mitaki he fakaako e tau vagahau kehe mo e fakaaoga ai ke he gahua he fonua. Falu ne mitaki he leveki e tau manako ha lautolu ne gagao po ke foaki e fakamafanaaga ki a lautolu kua lata ai. (Roma 16:1, 12) Kua fakaaue lahi mahaki a tautolu ke fakalataha  ke he fakapotopotoaga ne ha ha i ai e tau matakainaga oti pihia.

3. Ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu he vala tala nei?

³ Falu Kerisiano, mua atu ki a lautolu ne fuata po ke tau matakainaga taane papatiso foou, ne liga logona kua nakaila mauokafua a lautolu he fakapotopotoaga. Maeke fēfē a tautolu ke lagomatai a lautolu ke hokotia ke he katoatoaaga ha lautolu? Ko e ha kua lata ia tautolu ke fifitaki ki a Iehova mo e mailoga e tau mahani mitaki he tau matakainaga ha tautolu?

4, 5. Ko e heigoa ne kitia e Iehova ia Kiteona? Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Iehova?

⁴ Fakakite he Tohi Tapu kua nakai ni kitia e Iehova e tau mahani mitaki he tau fekafekau haana ka e kitia foki e ia e fai aoga a lautolu. Ma e fakatai, ne fifili e Iehova a Kiteona ke tamai kehe e tau Isaraela mai he tau fī ha lautolu ko e tau tagata Mitiana. Ne logona e Kiteona e tuaga tokolalo, ti liga ofomate a ia he tala age e agelu: “Ko koe ko e toa malolo, ha ha ia koe a Iehova.” Nakai logona e Kiteona e “malolo,” ti logona e ia e nakai maeke ke laveaki e tau tagata he Atua. Ka e nakai pihia e kitiaaga ha Iehova. Ne kitia e ia e mena ne maeke ia Kiteona mo e iloa to fakaaoga e Ia a Kiteona ke laveaki a Isaraela.​—Totou Tau Fakafili 6:11-16.

⁵ Ne mauokafua katoatoa a Iehova ia Kiteona ha kua iloa e Ia e fai aoga haana. Ma e fakatai, ne kitia e Iehova he mogo ne haha saito a Kiteona, ne gahua a ia mo e malolō katoa. Fa mahani foki e tau tagata gahua fonua ke gahua i fafo, ka e gahua a Kiteona i fale he holiaga vine ke nakai kitia he tau tagata Mitiana e tau saito haana mo e kaihā ai. Ne nakai ni kitia e Iehova a Kiteona ko e tagata gahua malolō. Ko ia ko e tagata iloilo he maeke ke maama e tuaga mo e taute e tau fifiliaga pulotu ke kalo kehe he hagahaga kelea. Ē, mailoga e Iehova e tau lotomatala ha Kiteona ti fakaako a ia.

6, 7. (a) Kehe fēfē e onoonoaga ha Iehova ki a Amosa mai he falu Isaraela? (e) Iloa fēfē e tautolu ko Amosa e fifiliaga mitaki?

⁶ Pihia foki, ne kitia e Iehova e fai aoga he perofeta ko Amosa. Ke he tokologa, ne tuga ko ia ko e tagata fakanono, mo e fakateaga. Ne taute e ia e gahua fakateaga tuga e leveki mamoe mo e gahua he fonua. Ka e kotofa e Iehova a Amosa ke fakatonu e magafaoa hogofulu ha Isaraela ne oti e tapuaki ki a Ia. Falu Isaraela ne liga manatu kua nakai lata ke fifili a Amosa. Ko e ha?​—Totou Amosa 7:14, 15.

⁷ Ne hau a Amosa he maaga mamao. Ka e iloa e ia loga e mena hagaao ke he tau aga motu mo e tau pule ne agaagai ia ia, liga mai he tau tagata ne fenoga he maaga haana ha ko e gahua fefakafuaaki. Ma e fakatai, ne lahi mahaki e mena ne iloa e Amosa hagaao ke he tau motu tata mai mo e tau tuaga kelea i Isaraela. (Amosa 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Ko e tagata tohia mitaki foki a Amosa. Ne maeke a ia ke fakaaoga e tau kupu mukamuka ka e malolō lahi. Nakai matakutaku a ia ke fakahala e ekepoa matahavala ko Amasia. Mooli, ne fifili e Iehova e tagata hako ke uta e fekau haana. Ne kitia e ia e tau lotomatala ia Amosa ne nakai kitia he falu.​—Amosa 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) Ko e heigoa ne mavehe e Iehova ke taute ma Tavita? (e) Ko e ha kua fakamalolō he Salamo 32:8 a lautolu kua liga nakai mauokafua ke he ha lautolu a tau lotomatala?

⁸ Mailoga e Iehova e tau lotomatala he tau fekafekau oti haana, ti manako a ia ke lagomatai a tautolu takitaha ke taute e tau mena oti kua maeke ia tautolu. Ma e fakatai, ne mavehe a Iehova to takitaki e ia a Tavita mo e foaki ki a ia e fakatonuaga kua lata mo ia. (Totou Salamo 32:8.) Ko e ha kua fakamalolō e mena nei ki a tautolu? Pete he nakai mauokafua a tautolu ia tautolu ni, maeke a Iehova ke lagomatai a tautolu ke  taute e tau mena ne nakai manamanatu a tautolu ki ai. Tuga ni e faiaoga mitaki ne liga takitaki e puhala katoa he tama aoga foou, kua takitaki e Iehova a tautolu ke maeke ke hokotia ke he ha tautolu a katoatoaaga. Ti liga fakaaoga e ia e tau matakainaga ha tautolu ke lagomatai a tautolu ke taute pihia. He tau puhala fe?

9. Maeke fēfē a tautolu ke “manamanatu” ke he tau mena he tau matakainaga ha tautolu?

⁹ Ne fakamalolō e Paulo e tau Kerisiano oti ke “manamanatu” ke he tau mena he tau matakainaga ha lautolu. (Totou Filipi 2:3, 4.) Ko e heigoa kua putoia he fakatonuaga nei? Kua lata ia tautolu ke mailoga e tau lotomatala he tau matakainaga ha tautolu ti talahau ai. Fēfē e logonaaga haau ka mailoga he taha e mahani mitaki haau? Manako foki a koe ke holo ki mua. Pihia foki e tau matakainaga ha tautolu. Ka fai magaaho a tautolu ke mailoga e tau laliaga ne taute he tau matakainaga ha tautolu, to fakamalolō ki a lautolu ke holo ki mua mo e kautū ke he ha lautolu a fekafekauaga ki a Iehova.

10. Ko hai kua lata pauaki ke mailoga e tautolu?

¹⁰ He falu magaaho, manako a tautolu oti ke mailoga he falu. Ka ko e tau matakainaga fuata mo e papatiso foou ne lata ke logona e putoia ke he tau mena he fakapotopotoaga. To lagomatai he mena nei a lautolu ke maama ko e vala aoga a lautolu he tau tagata ha Iehova. Kua fakamalolō he Tohi Tapu e tau matakainaga taane nei ke foli atu ma e falu kotofaaga foki. (1 Timo. 3:1) Ka eke ke nakai loto fakaaue ke he gahua ne taute e lautolu, liga fakalolelole he mena nei a lautolu he lahi e mena ka taute he fekafekauaga ha Iehova.

11. (a) Lagomatai fēfē he taha motua e matakainaga taane fuata ke holo ki mua? (e) Ko e heigoa haau kua fakaako mai he mena ne tupu ki a Julien?

¹¹ Ko e motua ne higoa ko Ludovic ne pehē ka fakakite e fiafia mooli ke he matakainaga, to mafiti e holo ki mua haana. Taha e matakainaga taane ne pihia ko Julien. Mailoga e Ludovic na mā a Julien, ti ko e magaaho ne lali a ia ke lahi e mena ke taute he fakapotopotoaga, ne nakai iloa e Julien e mena ke taute e ia ti fakaliga kehe e mahani. Pehē a Ludovic, “Ka e kitia e au kua totonu lahi a ia ti manako lahi ke lagomatai.” He nakai tutuhia ki a Julien, ne hagaaki a Ludovic ke he tau mahani mitaki haana ti fakamalolō a ia. Ti ko e fua, ne maeke a Julien ke eke mo fekafekau lagomatai ti fakamui ko e paionia tumau.

12. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke maeke ke lagomatai e tau matakainaga ha tautolu? Talahau e fakataiaga.

¹² Ka manako a tautolu ke lagomatai e tau matakainaga ha tautolu ke hokotia ke he katoatoaaga ha lautolu, kua lata ia lautolu ke molea atu e kitiaaga ke he tau lolelole ha lautolu. Kua lata ia tautolu ke mailoga e tau mahani mitaki mo e tau lotomatala ha lautolu. Ne maeke a Iesu ke taute e mena nei ke he aposetolo ko Peteru. He falu magaaho, ne nakai tuga kua mauokafua ki a Peteru. Ka e kitia e Iesu e tau mahani mitaki haana ti age ki a ia e higoa Peteru ne kakano “Ko e Vala Maka.” Ti pehē a Iesu to mauokafua a ia tuga e maka.​—Ioane 1:42.

13, 14. (a) Fēfē e onoonoaga ha Panapa ke he fuata ko Mareko? (e) Aoga fēfē a Alexandre he lagomatai ne moua e ia mai he motua? (Kikite fakatino he kamataaga.)

¹³ Kia fakatutala foki a tautolu ke he fakafifitakiaga ha Panapa mo Mareko. (Gahua 12:25) Kua lata ia Mareko ke leveki e tau manako ha Paulo mo Panapa he fenoga misionare fakamua ha lautolu. Ka e ofo ai, he hohoko a lautolu ke he matakavi ko Pafulia, ne nakai matutaki a Mareko mo laua. Ne toka a Paulo mo Panapa ke fenoga tokoua he magamotu hagahaga kelea. (Gahua 13:5, 13) Ko e heigoa ne taute e Panapa? Ne tuga kua  hagaaki a ia ke he tau mahani mitaki ha Mareko, nakai ke he tau lolelole haana. Nakai onoono a ia kua nakai mauokafua a Mareko. Ka e fakaako e Panapa a Mareko he mogo fakamui, ti ko e fua, ne eke a ia mo Kerisiano motua fakaagaaga. (Gahua 15:37-39) Fai tau he mole, ne lagomatai e Mareko a Paulo ne nofo agaia he fale puipui. Ti ko e magaaho ne tohi a Paulo ke he tau tagata Kolose, ne tutala fakamitaki a ia hagaao ki a Mareko. (Kolo. 4:10) Maeke nakai a koe ke manamanatu ke he logonaaga fiafia ha Panapa he mogo ne ole a Paulo ke he lagomatai ha Mareko?​—2 Timo. 4:11.

¹⁴ Ne manatu he motua ne higoa ko Alexandre e matakainaga taane ne lagomatai a ia: “He fuata tote au, ko e liogi he toloaga kua uka lahi ki a au. Ne fakakite he motua ki a au e puhala ke tauteute e au au mo e fakatotoka mitaki. He nakai liu ke ui mai ki a au, ne tuku mai e ia e tau magaaho ke liogi tumau he tau feleveiaaga ke lata mo e gahua he fonua. Nakai leva ti mauokafua au.”

15. Fakakite fēfē e Paulo kua uho e tau matakainaga haana ki a ia?

¹⁵ Ko e heigoa haau ka taute ka kitia e koe e tau mahani mitaki he falu Kerisiano? Nava nakai e koe a lautolu? Ia Roma veveheaga 16, ne totoku e Paulo molea 20 e tau matakainaga haana ma e ha lautolu a tau mahani ne uho ki a ia. (Roma 16:3-7, 13) Ma e fakatai, ne nava e Paulo a Aneroniko mo Iunia ha kua leva atu e fekafekau ha laua ke he Keriso ia ia mo e ha laua a fakauka. Ne totoku foki e Paulo e matua fifine ha Rufo ma e levekiaga fakaalofa ne fakakite ai ki a Paulo.

16. Ko e heigoa e fua ka nava e tautolu a lautolu ne ikiiki?

¹⁶ Maeke foki a tautolu ke moua e tau fua mitaki ka nava e tautolu e falu. Manamanatu ke he mena ne tupu ki a Rico, ko e tama taane i Falani ne nakai tua e matua taane ki a Iehova. Ne loto lolelole lahi a Rico he nakai manako e matua taane haana ke papatiso a Rico. Ne matakutaku a ia to fakatali a ia ke lahi to papatiso. Momoko foki a Rico ha kua vaiga he tau tama aoga a ia ha ko e haana tau taofiaga. Ka ko e motua ne higoa ko Frédéric ne nava ki a Rico, he tala age ki a ia ko e kakano he totokoaga ne fehagai mo ia ha kua loto malolō lahi a ia ke fakamatala. Ko e fua he tau kupu totonu nei, ne eketaha a Rico ke matutaki e holo ki mua, ti mitaki foki e fakafetuiaga haana mo e matua taane haana. Ne papatiso a Rico he 12 e tau haana.

17. (a) Maeke fēfē a tautolu ke lagomatai e tau matakainaga ha tautolu ke foaki katoatoa ki a Iehova? (e) Lagomatai fēfē he taha misionare e tau matakainaga taane ikiiki? Ko e heigoa e fua?

¹⁷ He tau magaaho takitaha he nava e tautolu e tau matakainaga ha tautolu ha ko e tau mena mitaki ne taute e lautolu, to manako atu foki a lautolu ke foaki katoatoa ki a Iehova. Ko Sylvie, kua loga e tau ne fekafekau he Peteli i Falani ne talahau kua maeke foki e tau matakainaga fifine ke nava ke he tau matakainaga taane. a Logona hifo foki e ia ko e matagahua haana ke taute  pihia. (Fakatai 3:27) Loga e magaaho ne mailoga he tau matakainaga fifine e tau mena ikiiki ne liga nakai mailoga he tau matakainaga taane. Ti ka nava he tau matakainaga fifine e tau matakainaga taane ha ko e tau laliaga ha lautolu, to lafi he mena nei ke he mena ka tala age he tau matakainaga taane lotomatala ki a lautolu. Ko Jérôme ko e misionare i French Guiana, ne lagomatai e tau matakainaga taane fuata ke fakatoka e tau foliaga ke eke mo tau misionare. Pehē a ia ka nava e ia e tau matakainaga taane ikiiki ha ko e taha mena pauaki ne taute e lautolu ke he gahua he fonua po ke mitaki e tau tali, ne holo ki mua e mauokafua mo e lotomatala ha lautolu.

18. Ko e ha kua mitaki ke gahua fakalataha mo e tau matakainaga taane ikiiki?

¹⁸ Maeke foki a tautolu ke fakamalolō e tau Kerisiano ke holo ki mua he gahua mo lautolu. Ma e fakatai, liga ole e motua ke he matakainaga taane fuata ke moua mai e tau vala tala he jw.org ka lagomatai lahi ki a lautolu ne momotua ne nakai fai komopiuta. Po ke liga tala age a koe ke he matakainaga taane fuata ke lagomatai a koe ke fakameā po ke fakafoou e Fale he Kautu. Ka eketaha a koe ke gahua mo lautolu ne ikiiki, to moua e koe e magaaho ke mailoga e tau lotomatala ha lautolu, ke nava a lautolu, mo e kitia e holo ki mua ha lautolu.​—Fakatai 15:23.

19, 20. Ko e ha kua lata ia tautolu ke lagomatai e falu ke holo ki mua?

¹⁹ Ne fifili e Iehova a Iosua ke takitaki e tau Isaraela. He magaaho ia, ne poaki e Atua ki a Mose ke fakaako, “fakamafana” mo e “tomatoma” a Iosua. (Totou Teutaronome 3:28.) He vahā nei, tokologa e tagata kua kamata ke tapuaki ki a Iehova. Kua manako a tautolu ke he tau matakainaga taane lotomatala ke takitaki e fakatokatokaaga. Ti kua lata he tau tagata oti he fakapotopotoaga ke lagomatai e tau matakainaga taane ikiiki po ke papatiso foou ke hokotia ke he katoatoaaga ha lautolu. Ti ko e fua, to tokologa lahi atu e tau matakainaga taane ka huhū ke he fekafekauaga mau, mo e tokologa foki ia lautolu ka “maeke ni ke fakaako atu ke he falu.”​—2 Timo. 2:2.

²⁰ He lahi e fakapotopotoaga ha tautolu mo e tokologa e matakainaga taane lotomatala po ke vala a tautolu he matakau tote, maeke ia tautolu ke lagomatai e tau manako he vahā anoiha he fakatokatokaaga. Ke taute e mena nei, kua lata ia tautolu ke fifitaki ki a Iehova mo e kitia e mitaki he falu.