Ko e hūhū aoga anei, mua atu ki a lautolu ne mamate e tau hoa fakahele. Liga manako lahi a lautolu ia ke liu fakalataha ke he fakamauaga mo e ha lautolu a tau hoa ne fakaliu tu mai ke he lalolagi foou. Taha takape ne pehē: “Nakai fifili he hoana haaku mo au ke fakaoti e fakamauaga ha maua. Ko e manako mai he tau loto ha maua ke fakalataha tukulagi ke he tapuakiaga ko e taane mo e hoana. Nakai hiki e tau logonaaga nei haaku.” Fai kakano aoga nakai ke amaamanaki to maeke a lautolu kua fakaliu tu mai ke mau? Tuku fakamukamuka, nakai iloa e tautolu e tali.

Ke he tau tau loga, kua talahau he tau tohi ha tautolu ke he tau kupu ha Iesu hagaao ke he liu tu mai mo e mau kua liga hagaao ke he liu tu mai ke he lalolagi ti ko lautolu ka fakaliu tu mai ke he moui he lalolagi foou to nakai mau ai. a (Mata. 22:29, 30; Mare. 12:24, 25; Luka 20:34-36) He nakai pāpā maō a tautolu, liga kia kua hagaao e tau kupu ha Iesu ke he liu tu mai he lagi? Kia kumikumi a tautolu ke he mena ne talahau e Iesu.

Manamanatu ke he fakatokaaga. (Totou Luka 20:27-33.) Ko e tau Satukaio ne nakai talitonu ke he liu tu mai, ne lali ke hele a Iesu aki e hūhū hagaao ke he liu tu mai mo e fakamau ke he matakainaga he haana taane. b Tali atu a Iesu: “Ko e tau tagata he mouiaga nai kua fai hoana a lautolu, mo e fai tane; Ka ko lautolu ne talahaua kua aoga ke moua e lautolu e mouiaga ia, mo e liliu foki tutu mai ia lautolu kua mamate, nakai tuai fai hoana a lautolu, po ke fai tane; Nakai fakai foki ke mamate a lautolu; ha ko e mena kua fakataufata a lautolu mo e tau agelu; ko e tau fanau he Atua foki a lautolu, ko e tau tagata ia he liliu foki tutu mai.”​—Luka 20:34-36.

Ko e ha kua talahau he tau tohi ha tautolu na liga tala a Iesu hagaao ke he liu tu mai he lalolagi? Ko e fakahikuaga ia kua fakavē ke he ua e kakano. Fakamua, kua kakano ai tuga kua manatu e tau Satukaio ke he liu tu mai he lalolagi ti ko e mena ia kua tali atu pihia e Iesu. Uaaki, ne fakahiku e Iesu e tali haana he hagaao ki a Aperahamo, Isaako, mo Iakopo​—ko e tau tupuna fakamooli ne ha ha he laini ke fakaliu tu mai ke he moui he lalolagi.​—Luka 20:37, 38.

Ka e liga hagaao a Iesu ke he liu tu mai he lagi. Ke he kakano fe ne liga hohoko a tautolu ke he manatu ia? Kia fakatutala a tautolu ke he ua e matapatu talahauaga.

“Ko lautolu ne talahaua kua aoga ke . . . liliu foki tutu mai ia lautolu kua mamate.” Ko lautolu ne fakauku kua fakamooli kua ‘talahaua ai a lautolu kua lata mo e kautu he Atua.’ (2 Tesa. 1:5, 11) Kua talahaua tututonu a lautolu ma e moui ne fakavē ke he lukutoto; ti kua nakai mamate a lautolu ko e tau tagata agahala. (Roma 5:1, 18; 8:1) Kua fakahigoa a lautolu ia “monuina mo e tapu” ti lilifu mooli ke moua e liu tu mai he lagi. (Fakakite. 20:5, 6) Ke he taha faahi, ko lautolu ka fakaliu tu mai ke he moui he lalolagi to putoia a “lautolu ne hepehepe.” (Gahua 24:15) Maeke kia ke talahau hagaao ki a lautolu “ne talahaua kua aoga ke moua” e liu tu mai?

 “Nakai fakai foki ke mamate a lautolu.” Nakai pehē a Iesu: “To nakai liu a lautolu ke mamate.” Ka e, pehē a ia: “Nakai fakai foki ke mamate a lautolu.” Falu fakaliliuaga ne fakamaama “nakai liu ha ha ai e mate ia lautolu” ti “nakai pule e mate ki a lautolu.” Ko lautolu ne fakauku ne fakaoti e fekafekauaga fakamooli ha lautolu ke he lalolagi kua o hake ke he lagi mo e foaki ki ai e moui tukulagi​—ko e moui nakai mate. (1 Kori. 15:53, 54) To nakai pule e mate ki a lautolu kua moua e liu tu mai he lagi. c

He vala tala nei, ko e heigoa kua liga fakahiku e tautolu? Liga ko e tau kupu ha Iesu ke he fakamauaga mo e liu tu mai kua hagaao ke he liu tu mai he lagi. Ka pihia, to talahau he tau kupu haana ki a tautolu loga e mena hagaao ki a lautolu ka liu fakatū hake ke he moui he lagi: Nakai mau a lautolu, nakai mamate a lautolu, ti tuga e tau agelu a lautolu​—ko e tau mena momoui fakaagaaga kua nonofo he lagi. Ka ko e fakahikuaga pihia, kua fakalagā falu hūhū.

Fakamua, ko e ha ne hagaao a Iesu ke he liu tu mai he lagi he magaaho ne tali e ia e tau Satukaio, ne liga manamanatu a lautolu ke he liu tu mai he lalolagi? Ne nakai tali atu tumau a Iesu ke he tau tagata totoko haana hagaao ke he mena ne manamanatu a lautolu ki ai. Ma e fakatai, ke he tau Iutaia ne manako ke he fakamailoga mai ia Iesu, pehē a ia: “Ati ulu a e faituga nei, ti eke foki e au ke he tolu e aho.” Liga iloa e Iesu kua manamanatu a lautolu hagaao ke he talagaaga he faituga, “ka ko e hana tino, ko e faituga haia ne talahau mai e ia.” (Ioane 2:18-21) Liga nakai logona hifo e Iesu kua lata a ia ke tali e tau Satukaio loto fakavai, ko lautolu ne nakai talitonu ke he liu tu mai po ke fai agelu. (Fakatai 23:9; Mata. 7:6; Gahua 23:8) Ka e liga manako a ia ke fakakite e kupu mooli hagaao ke he liu tu mai he lagi ke lata mo e tau tutaki fakamooli haana ka moua e amaamanakiaga ke he liu tu mai he taha aho.

Uaaki, ko e ha ne fakahiku e Iesu e fakatutalaaga haana he hagaao ki a Aperahamo, Isaako, mo Iakopo ka fakaliu tu mai ke he moui he lalolagi? (Totou Mataio 22:31, 32.) Mailoga ne kamata e Iesu e talahauaga haana hagaao ke he tau tupuna ia aki e tau kupu he “liliu tutu mai a lautolu kua mamate.” Ko e hiki he talahauaga ia ne liga fakatupu e taha manatu foki. Ti, mai he tau tohiaga ha Mose, ne talia he tau Satukaio, ne fakaaoga e Iesu e tau kupu ha Iehova ki a Mose he akau puhopuho ke fakakite atu foki ko e liu tu mai​—ke he lalolagi​—ko e finagalo mooli he Atua.​—Esoto 3:1-6.

Toluaki, kaeke ko e tau kupu ha Iesu ke he liu tu mai mo e fakamauaga kua hagaao ke he liu tu mai he lagi, kakano kia e mena nei ko lautolu ka liliu ke tutū mai he lalolagi kua maeke ke mau? Nakai tali fakahako he Kupu he Atua e hūhū pauaki ia. Kaeke kua tutala a Iesu ke he liu tu mai he lagi, ti ko e tau kupu haana kua nakai fakakite e maamaaga to maeke ia lautolu ka fakaliu tu mai he lalolagi ke mau he lalolagi foou.

He mogonei, iloa e tautolu kua talahau mooli he Kupu he Atua kua fakaoti he mate e pipiaga he fakamauaga. Ti nakai lata e takape taane po ke takape fifine ke tokihala ka fifili a ia ke liu mau foki. Ko e fifiliaga fakatagata a ia, ti kua nakai lata ke tuhituhi a lautolu ia ne kumi e fakafetuiaga mafanatia he hoa he fakamauaga.​—Roma 7:2, 3; 1 Kori. 7:39.

Maama ai, liga loga e hūhū ha tautolu hagaao ke he moui he lalolagi foou. He nakai manamanatu teao ke he tau tali he tau hūhū ia, kua lata ni a tautolu ke fakatali to kitia. Ka e mauokafua a tautolu ke he mena nei: To fiafia e tau tagata omaoma, ha ko e mena to fakamakona e Iehova e tau logonaaga mo e tau manako ha lautolu ke he puhala ne mua atu e mitaki.​—Sala. 145:16.