1, 2. Fēfē e moui ma Atamu mo Eva he kamataaga, ti ko e heigoa e tau hūhū ne lagā ai?

 KO E magaaho ne tufuga a Atamu mo Eva, ne nakai fai fī a laua. Ne mitaki katoatoa a laua mo e nonofo he parataiso. Olioli e laua e fakafetuiaga tata mo e ha laua a Tufuga tuga ko e tama taane mo e tama fifine haana. (Kene. 2:7-9; Luka 3:38) Ne age he Atua ki a laua e kotofaaga aoga. (Totou Kenese 1:28.) Fiha e leva ka lata ia laua ke momoui ke fakakatoatoa e kotofaaga nei? Nakai lata ia laua ke momoui tukulagi ke “fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai,” ka kua lata ia laua ke momoui tukulagi ke leveki e “tau mena momoui oti kua totolo ke he kelekele.” Maeke a laua ke olioli e kotofaaga nei ke hoko ke he tukulagi.

² Ko e ha kua kehe lahi e tau mena mogonei? Ko e ha kua loga lahi e fī ke he fiafia ha tautolu, ko e fī ne mua ue atu ko e mate? To moumou fēfē he Atua e tau fī nei? Ko e tau tali ke he tau hūhū nei i loto he Tohi Tapu, mo e to kumikumi a tautolu ki ai he vala tala nei.

3, 4. (a) Ko e heigoa e poakiaga ne age he Atua ki a Atamu mo Eva? (e) Aoga fēfē e omaoma ke he poakiaga ia?

³ Pete kua tufuga a Atamu mo Eva ke moui tukulagi, nakai ko e tau agaaga nakai mamate a laua. Ke tumau e momoui, lata ia laua ke fafagu, inu, momohe, mo e kai. Ka e mua atu e aoga he fakafetuiaga ha laua mo Iehova, ko e Punaaga he moui. (Teu. 8:3) Maeke ia laua ke tumau e momoui mo e olioli e moui ka fakaatā ni e laua a Iehova ke takitaki a laua. Pihia foki ato tufuga a Eva, ne tala age fakamahino a Iehova ki a Atamu: “Ko e tau akau oti kana ha he kaina ke kai ai ni e koe. Ka ko e akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea, aua neke kai ai e koe; ha ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.”​—Kene. 2:16, 17.

⁴ Ne fakakite he “akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea” kua ha ha he Atua e tonuhia ke fifili e mena mitaki mo e mena kelea. Fitā e ha ha ia Atamu e manamanatuaga mitaki mo e kelea ha kua tufuga a ia ke he fakatai he Atua ti ha ha ai e loto manamanatu. Ne fakamanatu he akau ki a Atamu mo Eva to lata tumau a laua mo e takitakiaga ha Iehova. Ka kai a laua mai he akau nei, to pehē a laua ke he Atua, “Nakai manako a maua ke he pule haau.” Ti ko e fua, to mamate a laua mo e tau fanau ha laua, tuga ni ne hataki he Atua ki a laua.

5. Ko e ha ne liuliu a Atamu mo Eva ki a Iehova?

⁵ Tala age e Atamu ki a Eva e poakiaga ha Iehova. Ne iloa mitaki ai e ia ti maeke a ia ke liu fatiaki e tau kupu oti he mogo fakamui. (Kene. 3:1-3) Ne liu fatiaki ai e ia ki a Satani, ne tutala puhala he gata. Fakaatā e Satani e manako haana ke pule mo e tutokotaha ke tupu. (Fakatatai Iakopo 1:14, 15.) Ne tala age a ia ki a Eva ko e pikopiko e Atua ti ka liuliu a Eva ke he Atua, to nakai mate a ia ka e tuga e Atua. (Kene. 3:4, 5) Talitonu a Eva ki a ia, mo e tutokotaha he kai e fua he akau, ti tala age ki a Atamu ke kai foki. (Kene. 3:6, 17) Ne pikopiko a Satani ki a Eva. (Totou 1 Timoteo 2:14.) Pete kua iloa e Atamu kua hepe e mena ia, ne fanogonogo a ia ke he leo he hoana haana. Tuga ko e kapitiga e gata nei, ka ko ia ne tutala puhala mai ia ia ko e fī kelea lahi, ko ia ne iloa e tau fua kelea muitui ka tupu mai he pikopiko haana.

6, 7. Taute fēfē e Iehova e fakafiliaga haana ki a Atamu mo Eva?

⁶ Ne totoko a Atamu mo Eva ki a Iehova, ne foaki ki a laua e moui mo e tau mena mitaki oti ne ha ha ia laua. Mooli, iloa tonuhia e Iehova e mena ne tupu. (1 Nofo. 28:9; totou Tau Fakatai 15:3.) Ka e fakaatā e ia a Atamu, Eva, mo Satani ke fakakite e logonaaga mooli ha lautolu hagaao ki a ia. Ko e Matua, ne liga mamahi lahi a ia ha ko e tau mahani ha lautolu. (Fakatatai Kenese 6:6.) Ka ko e Fakafili, ne fakahoko e ia e fakafili tonu ki a lautolu ne agahala.

⁷ Hagaao ke he akau ke iloa e mitaki mo e kelea, ne tala age e Atua ki a Atamu: “Ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.” Liga manatu a Atamu kua kakano e mena nei to mate a ia ato tō e laā. Ka e lotoga he aho ia, ne tutala a Iehova ki a Atamu mo Eva. (Kene. 3:8) Ha ko e Fakafili tututonu, ne fanogonogo fakamua a ia ke he mena ne  talahau e laua. (Kene. 3:9-13) Ti fakahala e ia e tau tagata agahala tokoua ke he mate. (Kene. 3:14-19) Ane mai tamate e ia a laua he mogoia ni, to nakai fakamooli e finagalo haana ma e tau tagata. (Isaia 55:11) Ka ko e lauiaaga he agahala kua kamata he mogo tonu ia ni, ne fakaatā e Iehova a Atamu mo Eva ke momoui loa ke fanafanau e tau tama ka moua e vahā mitaki anoiha. Ne onoono a ia ki a Atamu mo Eva kua mamate tali mai he aho ne agahala a laua. Mai mogoia he 1,000 tau kua tatai ke he taha e aho ki a Iehova, ne mamate a laua he “aho” taha ia ni.​—2 Pete. 3:8.

8, 9. Maeke fēfē e agahala ha Atamu ke lauia e tau fanau oti haana? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁸ To lauia kia e tau tama ha Atamu mo Eva he tau mena ne taute he tau matua ha lautolu? Ē. Fakamaama he Roma 5:12: “Tuga ni he hoko mai ai e hala ke he lalolagi ke he tagata tokotaha, ko e mate foki ha ko e hala, ti kua hoko mai ai e mate ke he tau tagata oti kana, ha kua hala e tau tagata oti kana.” Lafi he aposetolo ko Paulo: “Ha ko e mena, tuga he uta mo tau tagata hala e tokologa ha ko e liuliu he tokotaha.” (Roma 5:19) Ko Apelu ne fakamooli ko e tagata fakamua ne mate. (Kene. 4:8) Ko e mogoia ne fuakau mo e mamate e falu tama mo e tau mokopuna ha Atamu. Ne moua he tau tagata e agahala mo e mate, ua e fī ne nakai maeke ia lautolu ke kalo mai ai. Pete he nakai iloa tonu e tautolu e puhala he agahala mo e mate ne age ke he tau tama ha Atamu, ka e kitia e tautolu e tau fua.

⁹ Kua fai kakano ai ha kua fakatatai he Tohi Tapu e agahala mo e mate ke he “ufiufi ne ufia ai e tau motu kehe oti kana” mo e ‘ufia ai e tau tagata oti.’ (Isaia 25:7) Nakai fai tagata ka hao mai he agahala mo e mate. Ko e kakano haia ne pehē e Tohi Tapu ne “mamate e tau tagata oti kia Atamu.” (1 Kori. 15:22) Ti hūhū e Paulo e hūhū: “Ko hai kia ke laveaki au mai he tino he mate nai?” (Roma 7:24) Fai tagata nakai ke laveaki a Paulo? a

10. (a) Ko e heigoa e tau kupu he Tohi Tapu kua fakakite to fakaoti tukulagi e Iehova e mate? (e) Ko e heigoa he tau kupu nei ne fakaako ki a tautolu hagaao ki a Iehova mo e haana Tama?

¹⁰ Ē, maeke a Iehova ke laveaki a Paulo. Totou e tautolu he Tohi Tapu: “To fakaoti tukulagi e ia e mate; to holoholo kehe foki he Iki ko Iehova e tau hihina mata mai he tau mata oti.” (Isaia 25:8) Tuga e matua taane ne utakehe e matematekelea he tau tama haana mo e fakamōmō e tau hihina mata ha lautolu, to fiafia a Iehova ke fakaoti tukulagi e mate! Ne kaufakalataha a Iesu mo ia. Totou e tautolu ia 1 Korinito 15:22: “[To] fakamomoui mai oti kia Keriso.” Ne tali foki e Paulo e hūhū ni haana “Ko hai kia ke laveaki au?” aki e tau kupu: “Kua fakaaue atu au ke he Atua, ha ko Iesu Keriso ha tautolu a Iki.” (Roma 7:25) Maaliali ai kua nakai oti e fakaalofa ha Iehova ke he tau tagata he magaaho ne agahala a Atamu mo Eva. Ti ko Iesu ne  fakaaoga e Iehova ke tufuga a Atamu mo Eva, ne fakaalofa agaia ke he tau tagata. (Fakatai 8:30, 31) Ka e to laveaki fēfē e magafaoa tagata mai he agahala mo e mate?

11. Ko e heigoa ne taute e Iehova ke lagomatai e tau tagata?

¹¹ He magaaho ne agahala a Atamu, ne fakahala e Iehova a ia ke mate. Ti ko e fua, ne moua he tau tagata oti kana e nakai mitaki katoatoa mo e mate. (Roma 5:12, 16) Ia Roma 5:18 ne fakamaama: “Tuga he hoko ke he tau tagata oti kana e fakahala ha ko e hala ne taha.” Ko e heigoa ka taute e Iehova ke lagomatai e tau tagata ka e nakai fakaheu e tau tuaga ni Haana? Ne tali e Iesu e hūhū nei he pehē a ia ko ia ne hau ke “foaki atu foki hana moui mo lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.” (Mata. 20:28) Ha ko e tagata mitaki katoatoa, maeke a Iesu ke foaki e lukutoto. To fakamakona fēfē he lukutoto nei e fakafili tonu?​—1 Timo. 2:5, 6.

12. Ko e heigoa e lukutoto ne fakamakona e fakafili tonu?

¹² Ko Iesu ko e tagata mitaki katoatoa ka moui tukulagi. Ko e mena hanai ne manako a Iehova ma Atamu. Mai he fakaalofa hokulo ha Iesu ma e Matua haana mo e tau hologa ha Atamu, ne poa e ia e moui tagata haana, ne tatai ke he moui ha Atamu ne galo. Fakamui, ne fakaliu tu mai e Iehova a Iesu ke he lagi ko e agaaga. (1 Pete. 3:18) Ne fakamakona he lukutoto e fakafili tonu ha Iehova ha ko e moui mitaki katoatoa ne foaki ke lata mo e moui mitaki katoatoa. Ne taute e Iesu ke maeke he tau hologa ha Atamu ke moua e moui tukulagi. Ko e kakano haia ne fakahigoa e Paulo a Iesu “ko e Atamu fakamui,” ko e agaaga ne foaki e moui mogonei.​—1 Kori. 15:45.

13. Ko e heigoa ka taute he “Atamu fakamui” ma lautolu kua mamate?

¹³ Nakai leva to foaki he “Atamu fakamui” e moui tukulagi ke he tau hologa ha Atamu. To putoia foki he mena nei a lautolu ne mamate i tuai. To fakaliu tu mai a lautolu ke he moui he lalolagi.​—Ioane 5:28, 29.

14. To maeke fēfē he tau tagata ke tokanoa mai he nakai mitaki katoatoa?

¹⁴ To maeke fēfē e tau tagata ke tokanoa mai he nakai mitaki katoatoa? Fakatū e Iehova e fakatufono he lagi ke fakakatoatoa e mena nei. Ko e tau tagata ke pule ko Iesu mo e 144,000 kua fifili mai he tau tagata. (Totou Fakakiteaga 5:9, 10.) Ha ko e 144,000 ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa, to maeke ia lautolu ke maama e tau tagata ha lautolu. Ke 1,000 tau, ko Iesu mo lautolu ne pule mo ia ka lagomatai e tau tagata ke hoko ke he mitaki katoatoa.​—Fakakite. 20:6.

15, 16. (a) Ko e heigoa e kakano he Tohi Tapu ke he ‘fi fakamui ko e mate’? Magaaho fe ka fakaotioti ai? (e) Ko e heigoa ne talahau he 1 Korinito 15:28 ka taute e Iesu?

¹⁵ He matahiku he 1,000 tau, to fakatokanoa mai e tau tagata omaoma he agahala mo e mate. Fakamaama e Paulo: “Ko e mena tuga he mamate e tau tagata oti kia Atamu, to pihia foki e fakamomoui mai oti kia Keriso. Ka e takitokotaha mo e hana vahega; ko e fua uluaki ko Keriso haia, ti mumui atu ai a lautolu ha ia Keriso [lautolu kua pule mo ia] ke he vaha ka haele mai ai a ia. Ti hoko ai e fakahikuaga, ka oti he tuku atu e ia e kautu ke he Atua, ko e Matua haia, ka oti he fakaotioti e ia e tau iki ne mua oti kana, mo lautolu gotoa kua pule, mo lautolu kua malolo.  Ha ko e mena to pule ni a ia ato tuku e ia hana tau fi oti ki lalo he na ve hana. Ko e fi fakamui ke fakaotioti ai ko e mate haia.” (1 Kori. 15:22-26) Fakahiku, ko e mate ne moua mai ia Atamu to utakehe. Ko e “ufiufi” kua ufia e tau tagata oti kana to fakaoti tukulagi.​—Isaia 25:7, 8.

¹⁶ Matutaki e Paulo: “Ka oti he tuku e tau mena oti ki lalo ia ia, ti tuku ai foki e Tama ki lalo ia ia ne tuku ai e tau mena oti ki lalo ia ia, kia pule okooko e Atua ke he tau mena oti kana.” (1 Kori. 15:28) Ko e finagalo he pule ha Iesu to fakakatoatoa ai. Ti to fiafia a ia ke liuaki age e pule haana ki a Iehova mo e tuku age ki a Ia e magafaoa tagata mitaki katoatoa.

17. Ko e heigoa ka tupu ki a Satani?

¹⁷ Ko e heigoa ka tupu ki a Satani, ko ia kua fakalago ki ai e tau matematekelea he tau tagata oti? Moua e tautolu e tali ia Fakakiteaga 20:7-15. He matahiku he 1,000 tau to fakaatā a Satani ke lali ke fakahehē e tau tagata mitaki katoatoa he kamatamata fakahiku. Ti ko Satani mo e ha tagata kua mumui ki a ia to moumou tukulagi. Fakahigoa e mena nei “ko e mate ua.” (Fakakite. 21:8) Ko e mate nei to nakai “fakaotioti ai” ha ko lautolu ka mamate he “mate ua” to nakai liu momoui foki. Ka mahani fakamooli a tautolu ki a Iehova, to nakai lata ia tautolu ke tupetupe kua fakahagahaga kelea he “mate ua” nei a tautolu.

18. To fakakatoatoa fēfē he Atua e kotofaaga ne tuku age ki a Atamu?

¹⁸ Magaaho ia to mitaki katoatoa e tau tagata oti kana ti talia katoatoa e Iehova a lautolu ke moua e moui tukulagi. To fakaotioti e tau fī oti ke he fiafia he tagata. Ko e kotofaaga ne tuku age he Atua ki a Atamu to fakakatoatoa ai ka e nakai ha ha i ai a ia. Ko e tau hologa haana to olioli he leveki e lalolagi mo e tau manu. Ko e fiafia ha ia ka fakaotioti e Iehova e fī fakahiku ko e mate!