1. Ko e heigoa he tau takitaki lotu Katolika mo e Porotesano ne taute he tau magahala felakutaki?

 KUA manako kia e Atua ke ō e tau Kerisiano ke tau mo e kelipopo e tau tagata he falu motu? He 100 tau kua mole, tokologa a lautolu ne fakahigoa a lautolu ko e tau Kerisiano ne fekelipopoaki he felakutaki. Ne kelipopo he tau Katolika e tau Katolika, ti kelipopo he tau Porotesano e tau Porotesano. Fakamonuina foki he tau takitaki lotu Katolika mo e Porotesano e tau kautau mo e tau kanavaakau tau. He Felakutaki II he Lalolagi, ko e favale nei he tau tagata ne fakahigoa e lautolu a lautolu ko e tau Kerisiano ne tupu fetui.

2, 3. Ko e heigoa ne taute he Tau Fakamoli a Iehova he felakutaki uaaki he lalolagi mo e falu felakutaki foki he mole e tau felakutaki ia? Ko e ha?

² Ko e heigoa ne taute he Tau Fakamoli a Iehova he Felakutaki II he Lalolagi? Ne fakatumau a lautolu ke tuuho. Nakai putoia a lautolu he felakutaki ia he vahāloto he tau motu. Ko e ha? Ha kua manako a lautolu ke omaoma ke he tau fakaakoaga ha Iesu mo e fifitaki e puhala ne fakaalofa a ia ke he falu. Pehē a Iesu: “Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:35) Ne manatu foki he Tau Fakamoli e tau matapatu fakaakoaga mai he tau kupu ha Paulo ke he tau Korinito ti fakaaoga e tau matapatu fakaakoaga nei ke he tuaga ni ha lautolu.​—Totou 2 Korinito 10:3, 4.

 ³ Fakaaoga he tau Kerisiano mooli e Tohi Tapu mo takitakiaga ma e mena hako mo e mena hepe, ti nakai fakaatā he loto manamanatu ha lautolu a lautolu ke ō he felakutaki po ke ako tau. Ha kua lali e Tau Fakamoli a Iehova ke momoui ko e tau Kerisiano mooli, ne totou afe a lautolu nukua favale ki ai. Ko lautolu ne fuata mo e fuakau, taane mo e fifine, ne matematekelea he tau fale puipui mo e tau kemuaga peehi mamafa ke gahua. He felakutaki uaaki he lalolagi he mogo ne pule a Nasi ki Sihamani, falu ne kua kelipopo foki. He tau favaleaga oti i Europa, ne nakai nimo he Tau Fakamoli a Iehova e matagahua ha lautolu ke fakamatala e tala mitaki he Kautu ha Iehova. Fakatumau a lautolu ke fakamatala ka maeke ai, pete he tuku a lautolu he tau fale puipui mo e tau kemuaga pagotā mo e he mogo ne uta fakapaea a lautolu. a Fai tau he mole he 1994, ne nakai fai vala e Tau Fakamoli he kelipopoaga lahi i Rwanda. Ne matutaki foki a lautolu ke tuuho he felakutaki ne hoko ki Yugoslavia fakamua.

4. Magaaho ne kitia he tau tagata kua tuuho e Tau Fakamoli a Iehova, ko e heigoa ne fa talahau e lautolu?

⁴ Ha kua tuuho e Tau Fakamoli a Iehova he tau magahala felakutaki, tokologa e tau tagata he lalolagi katoa ne talahau kua fakaalofa mooli e Tau Fakamoli ke he Atua mo e tau katofia ha lautolu ti ko lautolu ko e tau Kerisiano mooli. Ko e heigoa falu kakano ne talitonu e tau tagata ko e tau Kerisiano mooli e Tau Fakamoli a Iehova?

5. Ko e heigoa e hikiaga ne kua lata he tau tutaki ha Iesu ke mahani ki ai?

⁵ Ne tala age fakamahino a Iesu ke he falu ko e fakamatala he tala mitaki he Kautu he Atua ko e gahua ne aoga lahi ke he lalolagi. Nakai leva he kamata e fekafekauaga haana, ne fifili e ia 12 e tutaki ke kamata e gahua fakamatala nei ka taute ai he mogo fakamui ke he lalolagi katoa. Mole ia, ne fakamahani e Iesu toko 70 foki e tutaki. (Luka 6:13; 10:1) Ne fakaako e Iesu e tau tutaki haana ke eke mo tau faiaoga. Ne fakamahani fakamua e ia a lautolu ke fakaako falu Iutaia, ka e tala age a ia ki a lautolu he mogo fakamui ke kamata fakaako e tala mitaki ke he tau tagata he falu motu. Ma e tau tutaki Iutaia, ko e fakamatala ke he tau tagata ne nakai ko e tau Iutaia ko e hikiaga lahi!​—Gahua 1:8.

6. Ko e heigoa ne lagomatai a Peteru ke maama kua nakai logona hifo he Atua kua mitaki atu e taha lanu tagata ke he taha?

⁶ Ko e tagata fakamua ne nakai ko e Iutaia kua nakai peritome ne eke mo Kerisiano ko Konelio. Ne fakafano e Iehova e aposetolo ko Peteru ke fakamatala ki a Konelio he kaina haana. Ti maama e Peteru kua nakai logona hifo he Atua kua mitaki atu e taha lanu tagata ke he taha. Ko e finagalo ha Iehova ke logona he tau tagata he tau motu e kupu mooli mo e talia ai. Ti poaki a Peteru ke papatiso a Konelio mo e haana magafaoa. (Gahua 10:9-48) Tali mai he aho ia, ne fakamatala a Peteru mo e tau tutaki ne toe ha Iesu ke he tau tagata he tau motu oti kana.

7, 8. Ko e heigoa ne taute he Tau Fakamoli a Iehova ke lagomatai e tau tagata ke logona e tala mitaki? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁷ He magahala ha tautolu, ko lautolu kua takitaki he fakatokatokaaga ha Iehova kua lalago fakamakutu mo e fakatokatoka e fakamatala mo e fakaako he tala mitaki ke he lalolagi oti. Kua teitei valu e miliona he Tau Fakamoli a Iehova mogonei he lalolagi katoa. Ne fakamatala fakamakutu a lautolu ke molea e 600 vagahau, ti matutaki e numera nei ke tupu. Fakamatala a lautolu mai he taha fale ke he taha fale mo e he puhalatū. He gahua fakamatala ha lautolu, ne fakaaoga e lautolu e tau laulau mo e tau peleō he falu mogo ke fakatātā e tau tohi ke he tau vagahau loga. Maeke he tau tagata ke mailoga e Tau Fakamoli a Iehova ha ko lautolu ni kua fakamatala ke he tau puhala oti nei.

⁸ Ne fakamahani he fakatokatokaaga ha Iehova  molea 2,900 e tau matakainaga taane mo e fifine ke fakaliliu e Tohi Tapu mo e tau tohi faka-Tohi Tapu. Ko e tau tohi nei kua fakaliliu foki ke he tau vagahau kua nakai aga mau. Ma e fakatai, ko e Tau Fakamoli a Iehova i Sepania ne fakaliliu mogonei e tau tohi faka-Tohi Tapu ke he vagahau Catalan. Nakaila leva e mole, ne tokologa atu foki e tagata ne kamata ke fakaaoga e vagahau Catalan he tau taone ha Valencia mo Alicante, he Balearic Islands, ti pihia foki he motu ko Andorra. Totou miliona e tau tagata he vahā nei ne vagahau Catalan. Ha ko e gahua fakaliliu ne taute he Tau Fakamoli a Iehova, ne moua he tau tagata Catalan e tau tohi mo e tau feleveiaaga he vagahau kua hokotia ke he tau loto ha lautolu.

9, 10. Ko e heigoa e tau fakataiaga kua fakakite na manako e fakatokatokaaga ha Iehova ke he tau tagata oti ke fakaako e kupu mooli?

⁹ Ko e gahua fakaliliu nei he tau tohi faka-Tohi Tapu mo e fakaako he tau tagata ke he tau vagahau ni ha lautolu kua taute ke he lalolagi katoa. Ma e fakatai, i Mesikō laulahi he tau tagata ne vagahau Sepania, ka e tokologa ne tutupu hake ke vagahau taha vagahau kehe he kaina. Ko e vagahau Maya e taha he tau vagahau nei. Ne kotofa e matakau fakaliliu ke nonofo he faahi he motu ne vagahau Maya. Ha kua maeke he tau tagata fakaliliu ke logona mo e tutala ke he vagahau Maya he tau aho takitaha, ne fakaliliu ai e tau tohi ke he puhala kua mukamuka ke maama he tau tagata Maya. Taha fakataiaga ko Nepal. He motu ia, kavi ke he 120 e vagahau kehekehe i ai. Ko e puke tagata i Nepal kua molea 29 e miliona. Molea 10 e miliona he tau tagata i ai ne vagahau Nepali ko e vagahau mua ha lautolu, ti tokologa foki e falu ne vagahau Nepali ko e vagahau ke uaaki. Kua fakaliliu he tau matakainaga ha tautolu e tau tohi faka-Tohi Tapu ke he vagahau Nepali.

¹⁰ Ko e gahua fakaliliu ne taute mogonei ke he tau vagahau loga ne fakakite kua uta fakahokulo he fakatokatokaaga ha Iehova e matagahua ke fakamatala e tala mitaki ke he lalolagi oti. Ne kua tufatufa he Tau Fakamoli a Iehova e tau miliona tuleke, tau porosua, mo e tau mekasini, ti nakai sela e lautolu e tau tohi nei. Ka e lalago he Tau Fakamoli e gahua nei aki e tau mena fakaalofa foaki noa ha lautolu. Muitua e lautolu e fakaakoaga ha Iesu: “Kua moua noa e mutolu, kia foaki noa atu e mutolu.”​—Mata. 10:8.

11, 12. Ha kua fakamatala mo e fakaako a tautolu ke he lalolagi katoa, ko e heigoa ne talahau he tau tagata tokologa?

¹¹ Ne talitonu lahi e Tau Fakamoli a Iehova kua moua e lautolu e kupu mooli ha kua foaki noa e lautolu ke maeke ke fakamatala ke he tau tagata he tau motu mo e tau aga fakamotu  oti. Tokologa e Fakamoli ne fakamukamuka e tau momoui ha lautolu, fakaako e taha vagahau, ti hiki ke he aga fakamotu kehe. Ha kua fakamatala mo e fakaako a tautolu ke he lalolagi katoa, tokologa e tagata ne talahau ko e Tau Fakamoli a Iehova ko e tau tutaki mooli ha Iesu Keriso.

¹² Taute he Tau Fakamoli e tau mena oti nei ha kua talitonu a lautolu kua moua e lautolu e kupu mooli. Ka ko e heigoa pauaki ne talitonu e tau matakainaga ha tautolu kua moua e lautolu e kupu mooli?​—Totou Roma 14:17, 18.

13. Fakatumau fēfē e Tau Fakamoli ke meā e fakatokatokaaga ha lautolu?

¹³ Kua talahau he tau matakainaga ha tautolu loga e kakano kehekehe ne talitonu a lautolu kua moua e lautolu e kupu mooli. Taha e matakainaga taane ne kua leva lahi e fekafekau ki a Iehova ne pehē: “Ko e tau laliaga oti ne taute ke fakatumau e mahani meā mo e nakai ilaila e fakatokatokaaga ha Iehova, pete ni ko hai kua lata ke fakatonu po ke akonaki.” Taofi mau fēfē he tau tagata ha Iehova e tuaga tokoluga nei? Igatia e tagata mo e eketaha katoatoa ke omaoma e tau mena ne talahau he Atua i loto he Tohi Tapu mo e ke fifitaki a Iesu mo e tau tutaki haana. Ko e numera tote ni he Tau Fakamoli ne nakai talia ke muitua e tau tuaga he Atua ke he mena hako mo e hepe ti kua tuku ki tua, kakano, ke utakehe mai he fakapotopotoaga. Ko e laulahi he Tau Fakamoli a Iehova ne momoui he puhala kua meā ke he fofoga ha Iehova. Tokologa he vahā fakamua ne taute e tau mena ne nakai talia he Atua kua hiki mo e muitua mogonei ke he tau tuaga he Atua.​—Totou 1 Korinito 6:9-11.

14. Ko e heigoa e tau hikiaga ne taute he tau tagata tokologa he mole e utakehe a lautolu mai he fakapotopotoaga? Ko e heigoa e fua?

¹⁴ Kua hagaao e Tohi Tapu ke he tau Kerisiano ke utakehe mai he fakapotopotoaga a lautolu kua nakai talia ke omaoma ke he Atua. Fiafia ai, totou afe he mogo fakamui ne fakatokihala lahi ha ko e tau mahani ha lautolu ti liliu mai. (Totou 2 Korinito 2:6-8.) Ha kua fakaaoga tumau he Tau Fakamoli e Tohi Tapu mo takitakiaga ma e tau mahani ha lautolu, ne fakatumau e tau fakapotopotoaga ke meā. Fakakite mooli he mena nei ki a lautolu ko e fakatokatokaaga ha lautolu kua talia ai he Atua. Pete he fakaatā he tau lotu loga e tau tagata ha lautolu ke taute ha mena ne manako a lautolu ki ai, kua momoui fakatatau e Tau Fakamoli ke he tau tuaga ha Iehova. Tokologa e tagata ne talitonu ke he mena nei kua moua he Tau Fakamoli a Iehova e kupu mooli.

15. Ko e heigoa ne talitonu e taha matakainaga taane kua moua e ia e kupu mooli?

¹⁵ Ko e ha e falu Fakamoli ne talitonu kua moua e lautolu e kupu mooli? Taha e matakainaga taane ne 54 e tau he moui ne fekafekau ki a Iehova tali mai he fuata mui a ia. Pehē a ia kua fakavē e tua haana ke he tolu e taofiaga aoga: (1) na fai Atua, (2) ko e Tohi Tapu mai he Atua, mo e (3) ko e Tau Fakamoli a Iehova hane taute e finagalo he Atua ke he lalolagi he vahā nei. Pehē a ia: “He fakaako au ke he tau tau loga kua mole, ne lali tumau au ke kamatamata e tau taofiaga ia ti hūhū hifo ki a au kua mauokafua mooli nakai e fakavēaga ke he tau mena ia. Ko e fakamooliaga he tau mena takitaha  ia kua tupu lahi he taha tau ke he taha tau, ne fakamalolō e tua mo e fakalaulahi e mauokafua haaku, kua moua mooli e tautolu e kupu mooli.”

16. Ko e ha ne talitonu taha matakainaga fifine kua moua e ia e kupu mooli?

¹⁶ Ko e matakainaga fifine fai taane ne gahua he matapatu he lalolagi he Tau Fakamoli a Iehova i New York ne talahau ke he mena ne talitonu a ia kua moua e ia e kupu mooli. Pehē a ia ko e fakatokatokaaga ni ha Iehova ne tala age ke he falu hagaao ke he higoa ha Iehova, ne haia he Tohi Tapu kavi ke he laga 7,000. Fakamalolō foki a ia he kupu tohi ia 2 Nofoaga he Tau Patuiki 16:9, ne pehē: “Ko e tau fofoga a Iehova kua o tafeliuaki ai ke he lalolagi oti, ke lagomatai kia lautolu kua katoatoa ha lautolu a tau loto kia ia.” Pehē a ia: “Kua fakakite he kupu mooli ki a au e puhala ke moua e loto katoa ke maeke ia Iehova ke atāina ke fakakite e malolō haana ki a au. Ko e fakafetuiaga haaku mo Iehova kua uho lahi ki a au. Ti loto fakaaue au ke he matagahua ha Iesu he talahau e iloilo uho he Atua ke foaki ki a au e malolō.”

17. Ko e heigoa he taha matakainaga taane ne nakai talitonu na fai Atua he taha magahala ne talitonu ki ai, ti ko e ha?

¹⁷ Taha e matakainaga taane ne nakai talitonu na fai Atua he taha magahala, ne pehē: “Omoomoi he tufugatia au kua manako e Atua ke he tau tagata ke fiafia e moui ti ko e mena ia to nakai fakaatā e ia e matematekelea ke tumau tukulagi. Pihia foki, kua hifo taha e lalolagi ke he mahani kolokolovao, ka ko e tau tagata ha Iehova hane holo ki mua e tua, fakamakutu, mo e fakaalofa. Ko e agaaga ni ha Iehova ka fakatupu e mena ofoofogia nei he vahā nei.”​—Totou 1 Peteru 4:1-4.

18. Ko e ha e tau matakainaga taane tokoua ne talitonu kua moua e laua e kupu mooli? Fēfē e logonaaga haau ke he mena ia?

¹⁸ Taha matakainaga taane foki ne leva e nofo he kupu mooli kua talahau e tau kakano ne talitonu a ia kua moua e ia e kupu mooli: “Ko e fakaako haaku he tau tau kua mole ne talitonu au kua eketaha fakamalolō e Tau Fakamoli ke liliu ke he fakatokaaga he tau Kerisiano he senetenari fakamua. Ne kitia e au e kaufakalatahaaga he lalolagi katoa he Tau Fakamoli a Iehova he fenoga viko au he lalolagi. Ko e kupu mooli he Tohi Tapu kua foaki ki a au e makona mo e fiafia.” Ko e matakainaga taane ne molea 60 e tau he moui ne talahau kua tua mooli e Tau Fakamoli a Iehova ki a Iesu. Fakamaama e ia: “Kua fakaako fakamatafeiga e mautolu e moui mo e fekafekauaga ha Iesu ti loto fakaaue ai ke he fakafifitakiaga haana. Kua taute e mautolu e tau hikihikiaga he tau puhala moui ha mautolu ke fakatata lahi atu ke he Atua puhala ia Iesu Keriso. Ne mailoga e mautolu e poa lukutoto he Keriso ko e matapatu he fakamouiaga. Ti iloa e mautolu kua fakaliu tu mai a ia mai he mate. Moua e mautolu e fakamooliaga ia he kitia tonu e mena ne tupu.”​—Totou 1 Korinito 15:3-8.

19, 20. (a) Ko e heigoa e matagahua ne talahau e Paulo he tohi haana ke he fakapotopotoaga i Roma? (e) Ko e heigoa kua lata he tau fekafekau oti ha Iehova ke taute?

¹⁹ Fakaalofa lahi e tau Kerisiano mooli ke he tau tagata. Ko e kakano haia kua lata ia tautolu ke tala age ke he falu hagaao ke he kupu mooli ne kua fakaako e tautolu. Tala age a Paulo ke he fakapotopotoaga i Roma kua moua he tau tutaki mooli ha Iesu e matagahua ke fakamatala. Tohi e ia: “Ko e mena kaeke ke talahau e koe ke he hāu a gutu e Iki ko Iesu, mo e talia ke he hāu a loto kua fakatu mai he Atua a ia mai ia lautolu kua mamate, to fakamoui ai a koe; Ha ko e loto ke talia ai, ke hoko mai ai e tututonu; ka ko e gutu ke talahau ai, ke hoko mai ai e fakamouiaga.”​—Roma 10:9, 10.

²⁰ Kua talitonu e Tau Fakamoli a Iehova kua moua e lautolu e kupu mooli ti iloa ko e lilifu ke fakaako e falu hagaao ke he tala mitaki he Kautu he Atua. Ti eke mo foliaga haau ke nakai ni fakaako e falu ke he Tohi Tapu ka e fakakite foki ki a lautolu e puhala moui haau kua talitonu a koe kua moua e koe e kupu mooli.