Skip to content

Skip to table of contents

Takitaki e Iehova e Gahua Fakaako ha Tautolu he Lalolagi Katoa

Takitaki e Iehova e Gahua Fakaako ha Tautolu he Lalolagi Katoa

“Ko au ko Iehova, ko e hau a Atua, kua fakaako atu kia koe ke he tau mena ke aoga ai, kua takitaki e ia a koe ke he puhala ke fano ai a koe.”​—ISAIA 48:17.

1. Ko e heigoa ati uka e gahua fakamatala ke taute?

NE KAMATA mai he mogo ne fakamatala e tau tagata ha Iehova he 130 e tau kua mole, ne fehagai a lautolu mo e loga he tau mena vihi. * (Kikite matahui tala.) Tuga e tau Kerisiano he senetenari fakamua, ko e matakau tote a lautolu ti fakamatala e lautolu e fekau ne nakai manako e tau tagata ki ai. Falu tagata ne manatu kua goagoa a lautolu. Magaaho fakamui ne liti hifo a Satani ke he lalolagi, ne favale ki a lautolu. (Fakakiteaga 12:12) Tali mai he magahala ia, kua fakamatala a lautolu he “tau aho fakamui” nei ne “uka.”​—2 Timoteo 3:1.

2. Ko e heigoa kua taute e Iehova ke lagomatai a tautolu ke fakamatala?

2 Ka e lagomatai e Iehova e tau tagata haana. Manako a ia ki a lautolu ke fakamatala e tala mitaki ke he lalolagi katoa, ti nakai fakaatā e ia ha mena ke taofi e gahua ia. Lagomatai e ia e tau tagata haana ke tapuaki a ia he puhala kua talia e ia he vevehe kehe a lautolu mai he lotu fakavai. Ne taute pihia e ia i tuai he fakatokanoa e ia e tau Isaraela mai i Papelonia. (Fakakiteaga 18:1-4) Ti ko e tau mena ne fakaako e Iehova ki a tautolu kua aoga ki a tautolu takitokotaha. Lagomatai e ia a tautolu ke nonofo mafola mo e falu, ti fakamahani e ia a tautolu ke fakaako e falu hagaao ki a ia. (Totou Isaia 48:16-18.) Pete he takitaki e Iehova e gahua ha tautolu, nakai kakano ai kua hiki tumau e ia e tau mena tutupu he lalolagi ke lagomatai a tautolu ke fakamatala. Mooli, ha ha i ai e tau mena ne tutupu he lalolagi ne fakamukamuka e gahua fakamatala ha tautolu. Ka e favale agaia ki a tautolu ti fehagai mo e falu lekua ne mai he lalolagi ha Satani. Ko e lagomatai ni ha Iehova kua maeke ia tautolu ke fakamatala.​—Isaia 41:13; 1 Ioane 5:19.

3. Fakamooli fēfē e perofetaaga ha Tanielu?

3 Ne perofeta e Tanielu ko e vahā ke fakahiku ai, tokologa e tagata ka maama e kupu mooli he Tohi Tapu. (Totou Tanielu 12:4.) Nakai leva ato kamata e “vaha ke fakahiku ai,” lagomatai e Iehova e tau tagata haana ke maama e tau fakaakoaga aoga he Tohi Tapu mo e ke tiaki e tau fakaakoaga fakavai he Kerisitenitome. He vahā nei, kua fakaako he tau tagata haana e kupu mooli he Tohi Tapu ke he lalolagi katoa. Maaliali ai, kua fakamooli e perofetaaga ha Tanielu. Teitei valu e miliona tagata ne fakaako e kupu mooli ti fakaako atu ai ke he falu. Ti ko e heigoa falu mena ne lagomatai e tau tagata ha Iehova ke fakamatala ke he lalolagi katoa?

FAKALILIUAGA HE TOHI TAPU

4. He tau 1900, fiha e vagahau ne fakaliliu ki ai e Tohi Tapu?

4 He vahā nei, tokologa e tagata ne fai Tohi Tapu, ti lagomatai he mena nei a tautolu ke fakaako ki a lautolu e tala mitaki. Ka e nakai pihia tumau ai. Ke he tau teau tau, ko e tau akoako he Kerisitenitome ne nakai manako ke he tau tagata ke totou e Tohi Tapu. Ne favale foki ki a lautolu kua totou ai mo e kelipopo e falu ne fakaliliu ai. Ka e he atu tau 1800, falu fakatokatokaaga ne fakaliliu po ke lolomi e Tohi Tapu po ke falu vala he Tohi Tapu ke he kavi ke 400 e vagahau. He tau 1900, tokologa e tagata ne fai Tohi Tapu. Pihia foki, nakai maama e lautolu e mena ne fakaako i loto.

5. Ko e heigoa e gahua kua taute he Tau Fakamoli a Iehova ke fakaliliu e Tohi Tapu?

5 Iloa he tau tagata ha Iehova kua lata ia lautolu ke tala age ke he falu e mena ne fakaako he Tohi Tapu, ti ko e mena ia ne taute e lautolu. He mogo fakamua, ne fakaaoga e lautolu e tau liliuaga he Tohi Tapu ne kua fai, ti foaki e lautolu e tau lagaki ke he tau tagata. Tali mai he 1950, ne taute fakailoa e lautolu e New World Translation of the Holy Scriptures po ke falu vala ke he molea e 120 e vagahau. He 2013, ne taute fakailoa e lautolu e fufuta foou faka-Peritania he New World Translation. Kua mukamuka lahi e fufuta nei ke maama mo e fakaliliu. Ti ka fakaaoga e tautolu e Tohi Tapu kua maama he tau tagata, to mukamuka lahi ke fakaako e kupu mooli ki a lautolu.

TAU MAGAAHO HE MAFOLA

6, 7. (a) Ko e heigoa e tau felakutaki ne ha ha ai he 100 tau kua mole? (e) Maeke fēfē e tau magaaho mafola he falu motu ke lagomatai a tautolu ke fakamatala?

6 He 100 tau kua mole, ne loga lahi e tau felakutaki, putoia ua e felakutaki he lalolagi. Toko miliona e tagata ne mamate. Puhala fe kua ha ha i ai e mafola, ti lagomatai fēfē he mena ia e tau tagata ha Iehova ke fakamatala? He felakutaki ke uaaki he lalolagi, ne takitaki e Nathan Knorr e Tau Fakamoli a Iehova. He fonoaga he 1942, ne taute e ia e lauga fakalagalaga ne mataulu “Mafola​—To Tumau Nakai?” Ne fakamaama he Matakainaga ko Knorr e perofetaaga ia Fakakiteaga veveheaga 17 ti fakamooli mai ai, nakaila hoko mai ia a Amaketo. Ka mole e felakutaki, to ha ha i ai e magahala he mafola.​—Fakakiteaga 17:3, 11.

7 Mooli, nakai kakano e mena nei ka mole e felakutaki to ha ha ai e mafola he tau matakavi oti. Tali mai he felakutaki ke uaaki he lalolagi, totou miliona ne mamate he falu felakutaki. Ka e he tau motu loga, ha ha ai e tau magaaho mafola ne fakamukamuka e tau tagata ha Iehova ke fakamatala. Ti ko e heigoa e fua? He felakutaki ke uaaki he lalolagi, tokogahoa ke 110,000 e Fakamoli ha Iehova. Ka e he vahā nei kua teitei valu e miliona! (Totou Isaia 60:22.) Ē, he magaaho he mafola, maeke ia tautolu ke fakamatala e tala mitaki ke loga atu foki he tau tagata.

HOLO KI MUA HE PUHALA Ō FENOGA HA TAUTOLU

8, 9. Mukamuka fēfē ke ō fenoga, ti lagomatai fēfē he mena nei a tautolu ke he ha tautolu a gahua?

8 He kamata e tau tagata ha Iehova ke fakamatala i Amerika, kua nakai mukamuka ma lautolu ke ō fenoga. He 1900, kavi ke he 21 e tau he mole e kamata he lolomi he The Watch Tower, kavi ni ke 8,000 motokā mo e nakai loga e puhalatū mitaki he motu ia. Ka e, he vahā nei kua molea e taha mo e hafa e piliona he tau motokā he lalolagi katoa ti loga e tau puhalatū mitaki ke he laulahi he tau matakavi. Ti fakaaoga e tautolu e tau motokā mo e tau puhalatū ke o atu ke fakamatala ke he tau tagata he tau matakavi ne mamao mai he tau taone mo e uka ke hoko ki ai. Ka e pete foki he nonofo a tautolu he matakavi ne nakai mukamuka ke ō fenoga ti mamao ai ke ō hui, maeke ia tautolu ke taute e tau mena oti ke maeke ke ō mo e fakamatala ke he tau tagata he ha matakavi.​—Mataio 28:19, 20.

Taute e tautolu e tau mena oti ke ō mo e fakamatala ke he tau tagata he ha matakavi

9 Maeke foki ia tautolu ke fakaaoga e falu vahega puhala ō fano. Fakafano e tautolu e tau Tohi Tapu mo e falu tohi he tau tulaki, tau toga, mo e tau tuleni. Kakano e mena nei he tau faahi tapu gahoa ni, maeke ia tautolu ke fakafano e tau tohi ke he tau matakainaga he tau matakavi tū mamao. Ko e tau leveki takaiaga, tau matakainaga he La Komiti, tau misionare, mo e falu ne ō he vakalele ke taute e tau lauga he tau fonoaga mo e lagomatai e tau fakapotopotoaga. Ko e tau matakainaga he Kau Fakatufono mo e falu he tau matakainaga mai he matapatu he lalolagi kua o atu foki ke he loga e tau motu ke fakamalolō mo e fakamahani e tau matakainaga ha lautolu. Lagomatai he tau mena oti nei e tau tagata ha Iehova ke kaufakalataha.​—Salamo 133:1-3.

VAGAHAU MO E FAKALILIU

10. Fakaaoga fēfē e vagahau Peritania he lalolagi katoa?

10 He senetenari fakamua, tokologa e tau tagata he Kautu Roma ne vagahau Heleni. He vahā nei, tokologa e tagata ne vagahau Peritania he lalolagi katoa. Ti ko e tohi English as a Global Language ne pehē kavi ke he taha e kuata he puke tagata he lalolagi kua vagahau po ke maama e faka-Peritania. Tokologa e tagata ne fakaako e faka-Peritania ha kua fakaaoga he lalolagi katoa he pisinisi, tau politika, saiene, mo e tau matini.

11. Lauia fēfē e vagahau Peritania ke he gahua he tau tagata ha Iehova?

11 Ko e fakaaoga fakalaulahi he vagahau Peritania ne lagomatai ke fakaholofa e kupu mooli. Ko e tau tohi ha tautolu i tuai ne moua fakamua ke he vagahau Peritania. Tokologa e tagata kua totou ai ha ko e vagahau Peritania ne fakaaoga he lalolagi katoa. Ko e vagahau Peritania ne fakaaoga foki he ha tautolu a matapatu he lalolagi katoa. Ti ko e tau matakainaga ne o mai he tau motu kehekehe mo e maama e vagahau Peritania kua fakamahani ke he tau aoga ha tautolu i Patterson i New York.

Maama he Tau Fakamoli a Iehova he lalolagi e “vagahau mitaki” he kupu mooli he Tohi Tapu mo e kua kaufakalataha

12. Fiha e vagahau ne fakaliliu ki ai e tau tohi ha tautolu, ti maeke fēfē e tau polokalama komopiuta ke taute e mena nei?

12 Ka e ha ha ia tautolu e matagahua ke fakamatala e tala mitaki ke he tau tagata he lalolagi katoa. Ko e kakano haia kua fakaliliu e tautolu e tau tohi ke molea 700 vagahau. Maeke fēfē e mena nei? Ko e tau komopiuta mo e tau polokalama komopiuta, tuga e MEPS, kua lagomatai a tautolu ke taute e gahua fakaliliu. Ti ko e fua, ko e Tau Fakamoli a Iehova he lalolagi katoa kua maama e “vagahau mitaki” he kupu mooli he Tohi Tapu mo e kaufakalataha ai.​Totou Sefanaia 3:9.

TAU FAKATUFONO MO E TAU FIFILIAGA HOPO FAKAFILI

13, 14. Lagomatai fēfē he tau fakatufono mo e tau fifiliaga he hopoaga a tautolu?

13 Loga e puhala kua lagomatai he tau fakatufono Roma e tau Kerisiano he senetenari fakamua ke fakamatala. He vahā nei foki ne loga e fakatufono he tau motu ne lagomatai a tautolu ke taute e gahua fakamatala. Ma e fakatai, kua foaki he tau fakatufono i Amerika ke he tau tagata e tonuhia ke fifili e lotu ha lautolu, ke tutala hagaao ke he mena kua talitonu a lautolu ki ai, mo e feleveia auloa. Kakano e mena nei kua ha ha ia tautolu e tokanoaaga ke taute e tau feleveiaaga ha tautolu mo e fakamatala he motu ia. Ha ha foki ia tautolu e tokanoaaga ke fakatokatoka e gahua fakamatala he lalolagi katoa mai he ha tautolu a matapatu he lalolagi i Amerika. Mooli, fai magaaho ne lata ia tautolu ke o atu ke he fakafiliaga ke papale e tonuhia ha tautolu ke fakamatala e tala mitaki. (Filipi 1:7) Ti ka lali e tau fakafili mo e tau matakau he tau hopoaga ia ke utakehe e tonuhia ha tautolu ke fakamatala, ne o atu foki a tautolu ke he tau hopoaga tokoluga ti fa kautū a tautolu.

14 He falu motu foki, ne ō a tautolu ke he hopoaga ke papale e tokanoaaga ha tautolu ke tapuaki ki a Iehova mo e ke fakamatala. Ka kaumahala a tautolu, kua ō a tautolu ke he tau hopoaga lalahi he lalolagi. Ma e fakatai, fa ō a tautolu ke he European Court of Human Rights. Ia Iuni 2014, ne kautū a tautolu ke he 57 e Hopoaga, ti ko e tau fifiliaga he Hopoaga ia kua lata ke omaoma ke he laulahi he tau motu i Europa. Pete he ‘vihiatia foki he tau motu oti’ a tautolu, kua fakaatā he tau fakatufono he tau motu loga a tautolu ke tapuaki ki a Iehova mo e atāina.​—Mataio 24:9.

TAU KANAVAAKAU NE LAGOMATAI A TAUTOLU

Foaki e tautolu e tau tohi faka-Tohi Tapu ke he tau vagahau loga

15. He tau puhala fe ne holo ki mua e tau lomiaga, ti lagomatai fēfē he tau mena nei a tautolu?

15 Ko e tau puhala foou he lolomiaga ne lagomatai a tautolu ke fakamatala e tala mitaki ke he tau tagata tokologa atu foki. Ke teau e tau tau, fakaaoga he tau tagata e puhala lolomi ne moua e Johannes Gutenberg kavi ke he 1450. Ka e he 200 tau kua mole, kua loga e puhala ne holo ki mua e tau matini lolomi. Ko e tau fakaholoaga lolomi ne moua; he mogo fakamui, ne mafiti lahi e lolomiaga ti holo ki mua e mitaki. Kua nakai tauuka foki ke taute e tau laupepa mo e ke tuku fakalataha e tohi. Lauia fēfē e tau tohi ha tautolu ha ko e tau hikiaga nei? He 1879, ne lomi e Watch Tower fakamua ke he vagahau Peritania ni. Ai fai fakatino, ti 6,000 lagaki ne lolomi. He vahā nei, ne lomi The Watchtower ke molea 200 e vagahau. Ha ha i loto e tau fakatino fulufuluola mo e tau lanu kehekehe, ti molea e 50,000,000 he tau lagaki he tau fufuta takitaha ne lolomi.

16. Ko e heigoa e tau kanavaakau kua lagomatai aki a tautolu ke fakamatala ke he lalolagi katoa? (Kikite fakatino he kamataaga.)

16 Loga e tau kanavaakau he 200 tau kua mole ne lagomatai aki e tau tagata ha Iehova ke fakamatala e tala mitaki. Fitā he talahau e tautolu e tau tuleni, tau motokā, mo e tau vakalele. Ka e ha ha ai foki e tau pasikala taholi, tau lomitohi, tau matini Braille, ualesi, tau telefoni, tau pokiata, tau tapakiaga autiō, tau tapakiaga vitiō, letiō, televisoni, tau kifaga, tau komopiuta, mo e Initanete. Pete ni nakai ko e tau tagata ha Iehova ne talaga e tau kanavaakau nei, ka e fakaaoga e lautolu ke taute aki e tau Tohi Tapu mo e falu tohi foki ke he tau vagahau loga mo e ke fakamatala ke he lalolagi katoa. He puhala nei, ne “kai e [lautolu] e puke huhu he tau motu kehe,” tuga ni e perofetaaga he Tohi Tapu.​Totou Isaia 60:16.

Fakaalofa a Iehova ki a tautolu ti manako ke gahua a tautolu mo ia

17. (a) Ko e heigoa kua kitia maali ha ko e gahua fakamatala? (e) Ko e ha ne manako a Iehova ke gahua a tautolu mo ia?

17 Maaliali ai kua takitaki e Iehova e gahua fakamatala ha tautolu. Tuku mai e Iehova e gahua nei ki a tautolu, nakai ha kua manako lagomatai a ia mai ia tautolu, ka kua fakaalofa a ia ki a tautolu mo e manako ki a tautolu ke gahua mo ia. Ha ko e fakamatala ha tautolu, kua fakakite e tautolu ki a ia ha tautolu a fakaalofa ti fakaalofa foki a tautolu ke he falu tagata. (Mareko 12:28-31; 1 Korinito 3:9) Fakaaue lahi a tautolu ki a Iehova ha kua lagomatai e ia a tautolu ke fakamatala ke he lalolagi katoa. Kia fakaaoga e tautolu e tau magaaho takitaha kua ha ha ia tautolu ke fakamatala hagaao ki a Iehova mo e haana Kautu!

^ para. 1 Kavi ke he 1870, ne iloa lahi e tau tagata ha Iehova ko e Tau Tagata Fakaako he Tohi Tapu. He 1931, ne kamata a lautolu ke fakaaoga e higoa Tau Fakamoli a Iehova.​—Isaia 43:10.