1, 2. (a) Ko e heigoa e matutakiaga he mahani fakamooli ki a Iehova mo e nakai kau ke he tau taufetoko he lalolagi nei? (Kikite fakatino he kamataaga.) (e) Ko e heigoa ne fakamooli ki ai e tau tagata tokologa, ka ko e heigoa e fua?

KUA tuuho e tau fekafekau ha Iehova mo e nakai putoia ke he tau tuaga ne vehe aki e tau tagata, tuga e tau mena fakamotu, lanu he kili, po ke aga fakamotu. Ko e ha? Ha kua fakaalofa a tautolu ki a Iehova, mahani fakamooli a tautolu ki a ia, ti omaoma a tautolu ki a ia. (1 Ioane 5:3) Mena fe ni ne nonofo a tautolu po ke mai i fe a tautolu, kua muitua e tautolu e tau tutūaga he Atua. Ko e mahani fakamooli ki a Iehova mo e Kautu haana kua mua atu e aoga ke he ha mena. (Mataio 6:33) Ko e kakano anei ati pehē a tautolu “nakai ko e tau tagata he lalolagi” a tautolu.​—Totou Ioane 17:11, 15, 16; Isaia 2:4.

² Tokologa e tagata he lalolagi he vahā nei ne fakamooli ke he ha lautolu a motu, magafaoa, po ke aga fakamotu, po ke ha lautolu foki a tau matakau sipote. Momoko ai, ne fua e mena nei ha kua tokologa ia lautolu ne fetotokoaki, fevihiatiaaki, mo e falu mogo kelipopo a lautolu kua kau mo e taha faahi. Pete he  nakai fai vala a tautolu he tau taufetoko nei, maeke he tau mena ia ke lauia a tautolu mo e ha tautolu a magafaoa, ti liga matematekelea lahi a tautolu he nakai fakafili tonu. Na mukamuka lahi ke kau mo e taha faahi kaeke ke taute he tau fakatufono e tau fifiliaga nakai tonu, ha kua tufuga he Atua a tautolu aki e lotomatala ke iloa e tau mena kua tonu po ke nakai tonu. (Kenese 1:27; Teutaronome 32:4) Fēfē e logonaaga haau ka tupu taha mena nakai tonu? Maeke nakai a koe ke tuuho tumau, po ke kau a koe mo e taha faahi?

3, 4. (a) Ko e ha kua nakai kau a tautolu mo e taha faahi ka ha ha i ai e tau taufetoko? (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

³ Tokologa e tagata ne kau ke he taha faahi ka ha ha i ai e tau taufetoko ha kua omoomoi he tau fakatufono a lautolu ko e tau mena he tau tagata mitaki he motu anei kua lata ke taute. Ka e muitua a tautolu ki a Iesu. Ti nakai putoia a tautolu ke he tau politika, mo e nakai ō a tautolu ke he felakutaki. (Mataio 26:52) Ko e tau Kerisiano mooli kua nakai manatu kua mua atu e mitaki he taha faahi he lalolagi ha Satani ke he taha faahi. (2 Korinito 2:11) Nakai manako a tautolu ke fai vala mo e tau taufetoko he lalolagi nei.​—Totou Ioane 15:18, 19.

⁴ Ha kua nakai mitaki katoatoa a tautolu, falu ha tautolu ne liga kelea agaia e tau logonaaga ke he tau tagata ne kehe mai ia tautolu. (Ieremia 17:9; Efeso 4:22-24) He vala tala nei, to fakaako e tautolu e tau matapatu fakaakoaga ka lagomatai a tautolu ke totoko mo e kautū ke he tau logonaaga ia ne vehe aki e tau tagata. To fakatutala foki a tautolu ke he puhala ka mahani fakamooli a tautolu ke he Kautu he fakaako a tautolu ke manamanatu ke he puhala manamanatu ha Iehova mo Iesu.

5, 6. He nofo a Iesu he lalolagi, fēfē e onoonoaga haana ke he tau matakau he tau tagata kehekehe, ti ko e ha?

⁵ Ka uka ia koe ke tuuho tumau mo e nakai kau ke he taha faahi, hūhū hifo, ‘Ko e heigoa ka taute e Iesu?’ He nofo a Iesu he lalolagi, ne ha ha i ai e tau taufetoko mo e nakai fetaliaaki ke he vahāloto he tau tagata mai i Iutaia, Kalilaia, mo Samaria. Manamanatu ke he falu fakataiaga. Ko e tau Iutaia mo e tau Samaria ne nakai fevagahauaki. (Ioane 4:9) Loga e mena ne nakai fetaliaaki e tau Farasaio mo e tau Satukaio. (Gahua 23:6-9) Ko e tau Iutaia ne fakaako e Fakatufono ne manatu kua iloilo atu a lautolu ke he tau tagata ne nakai fakaako. (Ioane 7:49) Ti vihiatia he tokologa e tau telona mo e tau Roma. (Mataio 9:11) Ka e nakai putoia a Iesu he tau taufetoko nei. Pete he lalago tumau e ia e kupu mooli hagaao ki a Iehova mo e iloa ko Isaraela ko e motu fifili he Atua, ne nakai fakaako e ia e tau tutaki haana kua mua atu a lautolu ke he falu. (Ioane 4:22) Ka e fakaako e ia a lautolu ke fakaalofa ke he tau tagata oti kana.​—Luka 10:27.

⁶ Ko e ha kua nakai onoono a Iesu kua mua atu e taha matakau he tau tagata ke he taha? Ha ko e puhala kua logona hifo a ia mo e haana Matua ke he tau tagata. Ne tufuga e  Iehova e tau tagata ke maeke ke fakapuke e lalolagi aki e tau lanu kehekehe he kili. (Kenese 1:27, 28) Ti nakai manamanatu a Iehova mo Iesu kua mua atu e taha lanu he kili, motu, po ke vagahau ke he taha. (Gahua 10:34, 35; Fakakiteaga 7:9, 13, 14) Kua lata ia tautolu ke muitua ke he fakafifitakiaga mitaki katoatoa ha laua.​—Mataio 5:43-48.

7, 8. (a) Ha hai e faahi ne kau a tautolu ki ai, ti ko e ha? (e) Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke manatu ke he tali he tau lekua he tagata?

⁷ Ko e ha kua nakai lalago e tautolu ha pule po ke fakatufono he tagata? Ha kua kau a tautolu ke he faahi ha Iehova. Ko Ia ko e Pule ha tautolu. I Etena, ne pehē a Satani nakai ko e pule mitaki lahi a Iehova ma e tau tagata. Manako a Satani ke he tau tagata ke talitonu kua mua atu e mitaki he puhala taute mena haana ke he Atua. Toka e Iehova e fifiliaga ki a tautolu ke he faahi kua manako a tautolu ki ai. Ka e kua a koe? Omaoma nakai a koe ki a Iehova ha kua talitonu a koe kua mua atu e mitaki he puhala taute mena haana ke he haau? Mauokafua nakai a koe ko e Kautu ni haana ka fakamafola e tau lekua ha tautolu? Po ke manatu a koe kua maeke he tau tagata ke kautū he pule ki a lautolu ni ka e nakai fai Atua?​—Kenese 3:4, 5.

⁸ Ma e fakatai, ka hūhū taha tagata ki a koe, ko e fēfē e manatu haau hagaao ke he matakau fakapolitika, po ke falu fakatokatokaaga pihia, fēfē e tali haau? Falu he tau matakau nei kua liga manako mooli ke lagomatai e tau tagata. Ka e mailoga e tautolu ko e Kautu ni ha Iehova ka fakamafola e tau lekua he tau tagata mo e utakehe e tau mahani nakai fakafili tonu oti. Muitua foki e tautolu e takitakiaga ha Iehova i loto he fakapotopotoaga, ka e nakai taute he tau tagata takitaha e tau mena ne manatu a ia kua mua e mitaki. Kakano haia ne kaufakalataha e fakapotopotoaga.

9. Ko e heigoa e lekua ne moua he falu Kerisiano he senetenari fakamua, ti ko e heigoa kua lata ia lautolu ke taute?

⁹ He senetenari fakamua, falu Kerisiano i Korinito ne taufetoko ti pehē: “Ko au ha Paulo, Ko au ha Apolo, Ko au ha Kefa, Ko au ha Keriso.” He iloa e Paulo e mena nei, ne ofomate a ia. Ko e lekua lahi mahaki anei, ha kua hagahaga kelea e mafola he fakapotopotoaga. Ti hūhū a ia ke he tau matakainaga haana: “Kua vevehe kia a Keriso?” Ne fakatonu e Paulo a lautolu: “Ko e tau matakainaga na e, kua ole atu au kia mutolu ke he higoa he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso, kia taha ha mutolu a tau kupu oti kana, neke tupu ai e tau veveheaga kia mutolu; ka kia fakalataha a mutolu ke he loto taha mo e manatu taha.” Ko e mena taha ia he vahā nei. Kua lata ke nakai fai feveheveheaki i loto he fakapotopotoaga.​—1 Korinito 1:10-13; totou Roma 16:17, 18.

10. Ko e heigoa ne fakamanatu e Paulo ke he tau Kerisiano, ti ko e heigoa ne fakaako e tautolu mai he mena ia?

¹⁰ Ne fakamanatu e Paulo ke he tau Kerisiano fakauku ko lautolu haia kua ha ha ke he lagi ti ko e mena ia kua nakai lata a lautolu ke hagaaki ke he “tau mena he lalolagi.” (Filipi 3:17-20) * (Kikite matahui tala.) Ko lautolu ne  fakauku ko e tau fekau ne hukui e Atua mo e Keriso. Ka nofo e fekau he taha motu, nakai fai vala a ia he tau lekua mo e tau mena politika he motu ia. He puhala pihia foki, to nakai tonu ma lautolu ne fakauku ke fai vala he tau lekua mo e tau mena politika he lalolagi. (2 Korinito 5:20) Ko lautolu kua amaamanaki ke momoui tukulagi ke he lalolagi kua fakamooli foki ke he Kautu ti nakai kau mo e tau taufetoko he lalolagi nei.

11, 12. (a) Ko e heigoa e tau aga kua lata ia tautolu ke kalo kehe ka manako a tautolu ke fakatumau e fakamooli ke he Kautu he Atua? (e) Fēfē e logonaaga he taha matakainaga fifine ke he falu tagata, ti ko e heigoa ne lagomatai a ia ke hiki?

¹¹ Laulahi he tau faahi he lalolagi, ha ha he tau tagata e matutakiaga uho mo lautolu ne tatai e fakamauaga tala, aga fakamotu, mo e vagahau mo e ha lautolu. Fa matalahi a lautolu ke he tupumaiaga ha lautolu. Ka e nakai lata a tautolu ke fakaatā e tau aga nei ke lauia a tautolu. Ka e lata ia tautolu ke hiki e puhala manamanatu ha tautolu mo e lata ia tautolu ke fakamahani e loto manamanatu ha tautolu ke fakatumau ke tuuho he tau tutūaga oti. Taute fēfē e tautolu e mena nei?

¹² Ma e fakatai, ko Mirjeta * (kikite matahui tala) ne fanau he motu ne ui fakamua ko Yugoslavia. He matakavi ne lahi hake a ia, ne vihiatia he tau tagata e tau tagata Serbia. He mogo ne fakaako a ia hagaao ki a Iehova, ne mailoga e ia kua nakai fiafia a Iehova ke he taha ni e matakau he tau tagata ti ko e mena ia ne loto a Satani ke he tau tagata ke fevihiatiaaki. Ti eketaha fakamakamaka a ia ke hiki e puhala ne logona hifo e ia. Ka ko e mogo ne kamata e felakutaki he vahāloto he tau matakau fakamotu kehekehe he matakavi ne nofo a Mirjeta, ne liu foki tupu agataha e tau logonaaga kelea haana ke he tau tagata Serbia. Nakai manako foki a ia ke fakamatala ki a lautolu. Iloa e ia hepe e mena nei, ti olelalo a ia ki a Iehova ke lagomatai a ia ke utakehe e logonaaga nei. Ne ole foki a ia ki a Iehova ke lagomatai a ia ke kamata e gahua paionia. Pehē a Mirjeta: “Mailoga e au ko e hagaaki ke he gahua he fonua ko e lagomatai ne mua atu. He gahua he fonua, ne lali au ke fifitaki e aga fakaalofa ha Iehova, ti kitia e au kua galo kehe e tau logonaaga kelea haaku.”

13. (a) Ko e heigoa ne tupu ki a Zoila, ti fēfē e tali haana? (e) Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he mena ne tupu ki a Zoila?

¹³ Ko Zoila ko e matakainaga fifine mai i Mexico ne hiki ki Europa. He fakapotopotoaga haana, ha ha i ai e tau matakainaga mai he taha faahi ha Latin America. Pehē a Zoila ne vaiga he falu ia lautolu e tau aga fakamotu, tau leo kofe, mo e motu ne hau ai a ia. Ne hogohogo manava a ia, ti liogi a ia ki a Iehova ke lagomatai a ia ke ua ita. Fēfē e tali ha tautolu kaeke ko tautolu he tuaga haana? Falu he tau matakainaga ha tautolu kua taufetului agaia ke tautaofi e tau logonaaga ha lautolu ka logona e lautolu e tau tala kelea hagaao ke he matakavi kua o mai a lautolu i ai. To nakai manako a tautolu ke talahau po ke eke ha mena kua taute taha matakau he tau tagata ke tuga kua mua hake ke he taha. Nakai manako a tautolu ke fakatupu e feveheveheaki he fakapotopotoaga po ke ha matakavi foki.​—Roma 14:19; 2 Korinito 6:3.

14. Ko e heigoa ka lagomatai a koe ke manatu ke he tau tagata tuga e logonaaga ha Iehova?

¹⁴ Kua iloa oti e tautolu ko e tau fekafekau ha Iehova kua fakalataha auloa, ti nakai lata ia tautolu ke logona hifo kua mua hake taha matakavi po ke motu ke he taha. Ka ko e  magafaoa haau mo lautolu ne tutupu hake mo koe ne liga fakaohooho a koe ke fiafia ke he matakavi ne hau ai a koe. Ti liga manamanatu kelea agaia a koe he falu mogo ke he tau tagata he falu motu, tau aga fakamotu, tau vagahau, po ke tau lanu he kili. Ko e heigoa ka lagomatai a koe ke hiki? Manamanatu fakahokulo ke he tau logonaaga ha Iehova ke he tau tagata kua matalahi ke he ha lautolu a motu po ke manatu kua mitaki atu a lautolu ke he falu. Taute fakalahi e kumikumiaga ke he matakupu nei he haau a fakaako fakatagata po ke tapuakiaga he magafaoa. Ti ole mogoia ki a Iehova ke lagomatai a koe ke logona hifo tuga a Ia hagaao ke he tau tagata.​—Totou Roma 12:2.

15, 16. (a) To tali fēfē e falu ha kua kehe a tautolu? (e) Maeke fēfē e tau matua ke lagomatai e tau fanau ha lautolu ke fakatumau e mahani fakamooli ki a Iehova?

¹⁵ Manako a tautolu ke fekafekau loto manamanatu mitaki ki a Iehova, ti falu mogo to kehe mamao a tautolu mai he ha tautolu a tau kapitiga gahua, tau kapitiga aoga, tau katofia, po ke tau magafaoa. (1 Peteru 2:19) Hataki e Iesu a tautolu to vihiatia foki he falu a tautolu ha kua kehe a tautolu. Manatu na laulahi ia lautolu ne totoko ki a tautolu kua nakai iloa e Kautu he Atua. Ti nakai maama e lautolu e kakano ne aoga lahi ma tautolu ke fakamooli ke he Kautu ka e nakai ke he tau fakatufono he tagata.

¹⁶ Ke mahani fakamooli ki a Iehova, kua lata ia tautolu ke omaoma ki a Ia pete e tau mena ne liga taute po ke talahau he falu ki a tautolu.  (Tanielu 3:16-18) Ko e tau fuata ne fa liga uka ke kehe mai he falu. Tau matua, lagomatai e tau fanau ha mutolu ke loto malolō he aoga. Liga hopoate e tau fanau ha mutolu ke nakai fai vala he saluti e matini po ke nakai fai vala he tau fakamanatuaga fakamotu. He tapuakiaga he magafaoa, maeke ia mutolu ke fakaako e tau logonaaga ha Iehova hagaao ke he tau mena nei. Fakaako ki a lautolu e puhala ke fakamaama fakamahino mo e fakalilifu e tau mena ne talitonu a lautolu ki ai. (Roma 1:16) Ka maeke foki, lagomatai e tau fanau ha mutolu he tutala ke he tau faiaoga ha lautolu mo e fakamaama ki a lautolu e tau mena ne talitonu a tautolu ki ai.

17. Ko e heigoa e manatu kua lata ia tautolu ke kalo kehe, ti ko e ha?

¹⁷ Fa mahani a tautolu ke fiafia ke he tau mena kai, vagahau, takatakaiaga, mo e tau aga fakamotu he matakavi ne tutupu hake a tautolu i ai. Ka e logona hifo kia e tautolu ko e tau mena ne manako a tautolu ki ai kua mua atu tumau ke he tau mena ne manako e falu tagata ki ai? Manako a Iehova ki a tautolu ke fiafia e tau mena kehekehe ne tufugatia e ia. (Salamo 104:24; Fakakiteaga 4:11) Ti ko e ha ne peehi ai ko e mena taha ni e puhala kua mua e mitaki ke he falu puhala foki?

18. Ko e ha kua mitaki ma tautolu ke manatu ke he falu tuga e puhala ne manatu a Iehova?

¹⁸ Manako a Iehova ke he tau tagata kehekehe ke fakaako ki a ia, tapuaki ki a ia, mo e moui tukulagi. (Ioane 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4) Ka ha ha he tau matakainaga ha tautolu e tau manatu kua kehe mai he ha tautolu, makai a tautolu ke fanogonogo ki a lautolu, pete kua talia e Iehova e tau manatu ha lautolu. Ka taute pihia e tautolu, to ofoofogia mo e fiafia e tau momoui ha tautolu ti fakatumau e fakalataha ha tautolu mo e tau matakainaga ha tautolu. He fitā e fakatutala e tautolu, ha kua mahani fakamooli a tautolu ki a Iehova mo e Kautu haana, nakai kau a tautolu mo e tau taufetoko he lalolagi. Vihiatia e tautolu e fakaikaluga mo e fetotokoaki he lalolagi ha Satani. Fakaaue mooli a tautolu ha kua fakaako e Iehova a tautolu ke fiafia ke he mafola mo e loto holoilalo! Logona hifo a tautolu tuga e salamo ne pehē: “Kitiala, ko e mena mitaki lahi mo e fulufuluola, ke nonofo fakalataha e tau matakainaga.”​—Salamo 133:1.