1, 2. Ko e ha ne fakaalofa a Iesu ki a Mareta, ka ko e heigoa e hehē ne taute e ia nukua fakakite kua nakai mitaki katoatoa a ia?

KAEKE ke manamanatu a koe ki a Mareta ko e mahakitaga ha Lasalo, ko e tagata fēfē a ia he manatu e koe? Fakakite he Tohi Tapu ko Mareta ko e kapitiga mitaki lahi ha Iesu, ti talahau ai kua fakaalofa a ia ki a Mareta. Mooli, nakai ko ia ni e fifine ne fakaalofa mo e fakalilifu e Iesu. Ma e fakatai, ko e tehina ha Mareta ko Maria, ko e kapitiga tata foki ha Iesu. Ti fakaalofa a Iesu ke he haana ni a matua fifine ko Maria. (Ioane 11:5; 19:25-27) Ti ko e ha ne fakaalofa a Iesu ki a Mareta?

² Ne fakaalofa a Iesu ki a Mareta ha kua totonu mo e fakamokoi a ia, ti gahua malolō foki a ia. Ka e mua atu, ne fakaalofa a Iesu ki a ia ha kua malolō e tua haana. Talitonu e ia e tau mena oti ne fakaako e Iesu, ti nakai fakauaua a ia ko Iesu ko e Mesia ne mavehe. (Ioane 11:21-27) Pete ia, nakai mitaki katoatoa a Mareta. Tuga a tautolu oti, taute e ia e tau hehē. Ma e fakatai, he ahiahi atu agataha a Iesu ki a laua, ne ita a Mareta  ke he tehina haana ko Maria ti tala age ki a Iesu kua lata a ia ke fakatonu a Maria. Pehē a Mareta: “Ko e Iki na e, nakai kia manatu mai a koe, kua toka au he matakainaga haku ke eke mena tokotaha? kia tala age a koe kia ia ke lagomatai mai kia au.” (Totou Luka 10:38-42.) Ko e ha ne vagahau pihia a Mareta, ti ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tali ha Iesu ki a ia?

3, 4. Ko e heigoa ne taute e Maria ati talia e Iesu, mo e ko e heigoa ne fakaako e Mareta? (Kikite fakatino he kamataaga.)

³ Ne fakaaue a Iesu he uiina e Mareta mo Maria a ia ke he kaina ha laua, ti manako a ia ke fakaaoga e magaaho ke fakaako e tau kupu mooli uho ki a laua. Kua nofo agataha a Maria ke he na ve haana, ti “fanogonogo ke he hana tau kupu.” Manako a ia ke fakaako e tau mena oti kua maeke a ia mai he Faiaoga ne Mua. Lata foki ia Mareta ke fifili ke fanogonogo ki a Iesu. Ti liga nava e ia a Mareta he fai magaaho ke leveki a ia [Iesu].

⁴ Ka kua lavelave tuai e manatu ha Mareta. Lahi mahaki e magaaho haana ne tauteute e kai pauaki ma Iesu mo e taute falu mena loga ke mitaki e nofoaga haana. He mogo ne kitia e ia kua nakai lagomatai e Maria a ia, ne hogohogo manava mo e gugū a ia ki a Iesu. Iloa e ia kua lahi mahaki e mena ne taute e Mareta, ti tala age totonu a ia: “Mareta, Mareta na e, kua fakaatukehe a koe, mo e kapaletu hau a loto ke he tau mena loga.” Tala age foki a ia ko e mena kai mukamuka, liga taha e kapiniu kai kua lava tuai. Ti nava e Iesu a Maria he fanogonogo fakamakutu ki a ia. Pehē a ia: “Kua fifili foki e Maria e mena uho, nakai maeke he uta kehe ia ia.” Liga nimo e Maria e mena ne kai e ia, ka e nakai nimo e ia e tau mena ne fakaako e ia mai ia Iesu mo e puhala ne nava ai e Iesu a ia. Molea 60 e tau fakamui, ne tohi he aposetolo ko Ioane: “Ne fakaalofa ni a Iesu, kia Mareta, mo e hana matakainaga.” (Ioane 11:5) Fakakite he tau kupu nei kua talia e Mareta e fakatonuaga fakaalofa ha Iesu mo e fekafekau fakamooli ki a Iehova he mogo fakamui he moui haana.

5. Ko e ha kua uka pauaki he vahā nei ke hagaaki tumau ke he tau mena ne mua atu e aoga, ti ko e heigoa e hūhū ka tali e tautolu?

⁵ Mailoga e tautolu he vahā nei kua loga atu e mena ne maeke ke fakalavelave a tautolu he fekafekau ki a Iehova ke he vahā Tohi Tapu. He The Watchtower he fufuta ia Sepetema 15, 1958, ne hataki e tau matakainaga ke nakai fakaatā e tau koloa foou ke fakalavelave aki a lautolu he fekafekau ki a Iehova. He magaaho ia foki, ne tuga kua fai mena foou tumau he aho. Tau mena tuga e tau mekasini mahuiga, letiō, tau kifaga, mo e televisoni kua talahaua lahi. Pehē The Watchtower he tata lahi a tautolu ke he fakaotiaga he fakatokaaga nei, “to liga tupu lahi e fakalavelave.” He vahā nei, nakaila pihia fakamua kua loga lahi e tau mena ne maeke ke fakalavelave aki a tautolu. Ko e heigoa ka taute e tautolu ke tuga a Maria mo e hagaaki tumau ke he tapuakiaga ki a Iehova?

6. Fakaaoga fēfē he tau tagata ha Iehova e tau matini foou?

⁶ Ne fakaaoga he tau tagata ha Iehova e tau matini foou he lalolagi ke fakamatala e tala mitaki. Ma e fakatai, fakamua atu mo e magahala he felakutaki fakamua he lalolagi ne fakakite e lautolu e “Photo-Drama of Creation.” He fakaaoga e tau ata fakatino mo e tau kifaga kūkū ne lanu kehekehe mo e  fai leo, ne fakamatala a lautolu ke he tokologa e tagata he tau motu loga. He matahiku he “Photo-Drama” ne fakamaama e magaaho mafola ka pule a Iesu Keriso ke he lalolagi. Fakamui, ne fakaaoga he tau tagata ha Iehova e letiō ke fakapuloa e fekau he Kautu ke he tau tagata tokologa he lalolagi katoa. He vahā nei, fakaaoga e tautolu e tau komopiuta mo e Initanete ke hokotia ke he tau tagata he ha matakavi, pihia foki ke he tau matakavi mamao.

7. (a) Ko e ha kua hagahaga kelea ke fakaaoga fakalahi e lalolagi? (e) Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fakaeneene fakalahi ki ai? (Kikite matahui tala.)

⁷ Hataki he Tohi Tapu a tautolu ke ua totō fakalahi ke he tau mena he lalolagi. Putoia he mena nei e lahi he magaaho ne fakaaoga ke he tau mena ne foaki he lalolagi. (Totou 1 Korinito 7:29-31.) Falu he tau mena nei ne nakai hepe, ka e maeke ai ke moumou e lahi he tau magaaho ha tautolu. Ma e fakatai, liga taute e tautolu e tau mena ne fiafia ki ai, totou e tau pepa, kitekite televisoni, ahiahi e tau matakavi fulufuluola, fakatau, mo e kumi e tau matini po ke tau koloa tauuka ne foou maka. Tokologa ne fiafia ke tala noa he poko tututala Initanete, fakafano e fekau tohitohi he telefoni mo e meli hila, po ke fakakia tumau e tau vala tala tutupu po ke tau sipote. Ka e falu ne maeke ke hufia he taute e tau mena nei. * (Kikite matahui tala.) (Fakamatalaaga 3:1, 6) Ka lahi e magaaho ne fakaaoga e tautolu ke he tau mena ne nakai aoga lahi, liga nakai lahi e magaaho ha tautolu ka hagaaki ke he tau mena ne mua atu e aoga, ko e ha tautolu a tapuakiaga ki a Iehova.​—Totou Efeso 5:15-17.

8. Ko e ha kua aoga lahi ke nakai fakaalofa a tautolu ke he tau mena he lalolagi?

⁸ Taute e Satani e tau mena oti kana ke futiaki a tautolu ke he tau mena he lalolagi haana ti fakalavelave a tautolu mai he fekafekau ki a Iehova. Taute e Satani e mena nei  he senetenari fakamua, ti lahi atu foki e mena ne taute e ia mogonei. (2 Timoteo 4:10) Ti lata tumau a tautolu ke kumikumi hifo e tau logonaaga ha tautolu ke he tau mena he lalolagi mo e taute e tau hikiaga kua lata. Talahau he Tohi Tapu ki a tautolu kua lata ia tautolu ke nakai fakaalofa ke he tau mena he lalolagi. Ka e lata ia tautolu ke fakamalolō tumau ha tautolu a fakaalofa ki a Iehova. Ka taute pihia e tautolu, to mukamuka lahi ke omaoma ki a Iehova ti fakatata tumau ki a ia.​—1 Ioane 2:15-17.

9. Ko e heigoa ne fakaako e Iesu ke he tau tutaki haana ke hagaaki ki ai, ti fakatoka fēfē e ia e fakafifitakiaga?

⁹ Tuga ni he fakaako totonu e Iesu a Mareta ke nakai fakalavelave ha ko e tau mena loga, ne fakaako pihia foki e ia e tau tutaki haana. Kua fakamalolō e ia a lautolu ke hagaaki tumau ke fekafekau ki a Iehova mo e haana Kautu. (Totou Mataio 6:22, 33.) Ne fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mitaki lahi mahaki. Nakai loga e mena haana, ti nakai fai fale po ke fonua a ia.​—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Ko e heigoa e fakafifitakiaga mitaki ne fakatoka e Iesu ma tautolu?

¹⁰ Nakai fakaatā e Iesu ha mena ke fakalavelave a ia he gahua fakamatala. Ma e fakatai, nakai leva he mole e kamata a Iesu ke fakamatala, ko e moto tagata i Kapanaumi ne manako ke lahi e magaaho haana he maaga ha lautolu. Ko e heigoa haana ne taute? Ne hagaaki tumau a ia ke he kotofaaga haana. Pehē a ia: “Ko e mena lata ke fakamatala e au e vagahau mitaki he kautu he Atua ke he falu a māga foki; ha ko e mena ia ne fakafano mai ai au.” (Luka 4:42-44) Ne mamao e mena ne fano hui a Iesu ke fakamatala e tala mitaki mo e fakaako e tau tagata tokologa. Ko ia ko e tagata mitaki katoatoa, ka e lolelole agaia a ia ti lata ke okioki ha kua gahua lahi a ia.​—Luka 8:23; Ioane 4:6.

11. Ko e heigoa ha Iesu ne taute he mogo ne hūhū e taha tagata ki a ia hagaao ke he lekua fakatagata? Ko e heigoa e fakaakoaga ne tala age e Iesu ke he tau tutaki haana?

¹¹ Fakamui, he tala age e Iesu e fakaakoaga aoga ke he tau tutaki haana, ne tauhele e tagata ki a ia ti pehē: “Ko e akoako na e, kia tala age a koe ke he haku a matakainaga, kia vevehe māku e tau mena he matua ha maua.” Nakai lali a Iesu ke fakamafola e lekua he tagata nei. Nakai fakalavelave a ia mai he fakaako e tau tutaki haana. Ka e fakaaoga e ia e magaaho nei ke fakaako a lautolu, ka hagaaki a lautolu ke loga e mena to maeke a lautolu ke fakalavelave he fekafekau ke he Atua.​—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) Ko e heigoa ne taute e Iesu ne nava e falu tagata Heleni i Ierusalema? (e) Tali atu fēfē a Iesu he mogo ne ole a Filipi ki a ia ke feleveia mo e tau tagata ia?

¹² Ko e tau aho gahoa fakahiku ha Iesu he moui ko e tagata ne fakatupetupe lahi. (Mataio 26:38; Ioane 12:27) Iloa e ia to lahi e matematekelea haana ti mate. Iloa foki e ia kua lahi mahaki e gahua haana ke taute  to mate a ia. Ma e fakatai, he Aho Tapu he Nisana 9, ne fina atu a Iesu he asini ki Ierusalema. Fakafeleveia he moto tagata a ia ko e Patuiki ha lautolu. (Luka 19:38) He aho hake, ne loto malolō a Iesu he tolo e tau tagata lotokai mai he faituga ne fakafua tauuka e tau koloa mo e fofō e tau tagata.​—Luka 19:45, 46.

¹³ Ko e falu tagata Heleni ne o mai ki Ierusalema ke fakamanatu e Paseka nukua kitia e mena ne taute e Iesu ti nava ai. Ati ole a lautolu ke he aposetolo ko Filipi ke maeke ke feleveia mo Iesu. Ka e nakai lali a Iesu ke kumi e tau tagata ka lalago a ia mo e papale a ia mai he tau fī haana. Iloa e ia e mena ne mua atu e aoga. Hagaaki tumau a ia ke he finagalo ha Iehova ma haana, ko e foaki he moui haana mo poa. Ati fakamanatu e ia ke he tau tutaki haana to nakai leva ti mate a ia mo e ko lautolu oti kua mumui ki a ia kua lata ke fakamakai ke poa foki e tau momoui ha lautolu. Pehē a ia: “Ko e tagata ne fakahelehele hana moui, to moumou ai e ia; ka ko e tagata ne fakavihia hana moui ke he lalolagi nai, to taofi ai e ia kia hoko ke he moui tukulagi.” Ka e mavehe foki e Iesu to ‘fakalilifu ai he Matua’ e tau tutaki ha Iesu mo e foaki ki a lautolu e moui tukulagi. Maeke ia Filipi ke tala age e fekau mafanatia nei ke he tau tagata Heleni ia.​—Ioane 12:20-26.

14. Pete ne tuku fakamua e Iesu e gahua fakamatala he moui haana, ko e heigoa ne mailoga tumau e ia ke taute?

¹⁴ He nofo a Iesu he lalolagi, ko e matapatu gahua haana ke fakamatala e tala mitaki. Pete ne hagaaki e ia e moui haana ke fakamatala, ne nakai manamanatu tumau a ia ke he gahua. Ma e fakatai, ne fano a ia ke he taha he tau mauhoana ne fakafaliu e ia e vai ke he uaina mitaki. (Ioane 2:2, 6-10) Ne taumafa foki a ia he tau kaina he tau kapitiga haana mo e falu ne fiafia ke he tala mitaki. (Luka 5:29; Ioane 12:2) Mua atu, ne fa fai magaaho a Iesu ke liogi, manamanatu fakahokulo, mo e okioki.​—Mataio 14:23; Mareko 1:35; 6:31, 32.

15. Ko e heigoa ne talahau he aposetolo ko Paulo kua lata he tau Kerisiano ke taute, ti fakatoka fēfē e ia e fakafifitakiaga mitaki?

¹⁵ Pehē e aposetolo ko Paulo kua tuga e tau tagata tafepoi e tau Kerisiano he poi manavaloa ke hoko ke he fakaotiaga he poitufi, kua lata ia lautolu ke utakehe ha mena ne tohotua po ke taofi a lautolu. (Totou Heperu 12:1.) Ne fakatoka e Paulo e fakafifitakiaga mitaki. Nukua monuina mo e talahaua a ia ko e takitaki lotu Iutaia, ka e toka e ia e gahua ia ke hagaaki ke he tau mena kehekehe ne mua atu e aoga. Ne gahua lahi a ia he gahua fakamatala mo e fenoga ke he tau matakavi loga, putoia a Suria, Asia Tote, Maketonia, mo Iutaia. Kua amaamanaki atu a Paulo ke he haana a palepale he moui tukulagi ke he lagi. Pehē a ia: “Kua fakanimonimo e au e tau mena kua mole atu, ka e oho atu au ke he tau mena ha i mua, Kua poi mau atu au ke he  fakamailoga ke moua ai e palepale.” (Filipi 1:10; 3:8, 13, 14) Nakai fai hoana a Paulo, ti lagomatai he mena ia a ia ke “fekafekau fakamitaki ke he Iki mo e loto nakai fakalavelave.”​—1 Korinito 7:32-35.

16, 17. He fai tokoua po ke nakai, maeke fēfē a tautolu ke muitua e fakafifitakiaga ha Paulo? Maeke fēfē a Mark mo Claire ke taute e mena nei?

¹⁶ Tuga a Paulo, falu he tau fekafekau ha Iehova he vahā nei ne fifili ke nakai fai taane po ke fai hoana ke maeke ia lautolu ke lahi e mena ke taute he fekafekauaga ha Iehova. (Mataio 19:11, 12) Ko e tau tagata ne nakai fai tokoua kua gahoa e tau matagahua fakamagafaoa ke he tau tagata ne fai tokoua. Ka fai tokoua po ke nakai, maeke a tautolu oti ke “tuku kehe e tautolu e tau mena mamafa oti kana” kua fakalavelave a tautolu mai he fekafekau ki a Iehova. Liga lata ia tautolu ke hiki e tau aga ha tautolu ke ua moumou magaaho ti maeke ke lahi e mena ka taute he fekafekau ki a Iehova.

¹⁷ Ma e fakatai, ko Mark mo Claire ne tutupu hake i Wales, ti kamata ke paionia he oti e aoga ha laua. He mole e mau ha laua, ne matutaki a laua ke paionia. Ka e manako a laua ke lahi atu e mena ke taute. Fakamaama e Mark: “Maeke a maua ke fakamukamuka e tau momoui he toka e fale ne tolu e poko mo e gahua vala magaaho ke maeke a maua ke taute e gahua ta fale he lalolagi katoa.” He 20 e tau tau kua mole, ne fenoga a laua ke he tau faahi kehekehe i Aferika ke lagomatai e talaga he tau Fale he Kautu. Falu mogo ne tote lahi e tupe ha laua ka e leveki tumau e Iehova a laua. Pehē a Claire: “Foaki ki a maua e makona lahi mahaki ke fakaaoga e tau aho takitaha ke fekafekau ki a Iehova. Loga e tau kapitiga ne moua e maua, ti fai mena tumau ke leveki aki a maua. Ko e mena tote ne toka e maua kua nakai maeke ke fakatatai aki e fiafia ne moua he fekafekau mau ki a Iehova.” Tokologa e fekafekau mau ne logona pihia foki. *​—Kikite matahui tala.

18. Ko e heigoa e tau hūhū ka hūhū hifo e tautolu?

¹⁸ Logona hifo nakai e koe kua lata ia koe ke lahi atu e hakahakau he fekafekauaga haau ki a Iehova? Fai mena kia ne fakalavelave a koe mai he tau mena ne mua atu e aoga? Ka pihia, ko e heigoa haau ka taute? Liga maeke ia koe ke fakaholo ki mua e puhala kua totou mo e fakaako e koe e Tohi Tapu. To fakamaama he vala tala ka mui mai e puhala ka taute e koe e mena ia.