VEVEHEAGA ONO
Ko Fe a Lautolu ne Mamate?
-
Ko e heigoa ka tupu ki a tautolu ka mamate?
-
Ko e ha ne mamate ai a tautolu?
-
Ko e ha kua mafanatia ke iloa e kupu mooli hagaao ke he mate?
1-3. Ko e heigoa e tau hūhū ne hūhū he tau tagata hagaao ke he mate, ti ko e heigoa e tau tali he tau lotu kehekehe?
KO E tau hūhū anei ne manamanatu e tau tagata ki ai ke he afe e tau tau. Ko e tau hūhū aoga a ia. Ti pete ni ko hai a tautolu po ke mena ne nonofo ai a tautolu, kua lauia takitokotaha a tautolu he tau tali.
2 He veveheaga kua mole, ne fakatutala a tautolu ke he puhala ne hafagi he poa lukutoto ha Iesu Keriso e puhala ke he moui tukulagi. Kua ako foki e tautolu na talahau tuai he Tohi Tapu e magaaho ka “nakai tuai fai mate.” (Fakakiteaga 21:4) Ka e he magaaho nei, kua mamate oti a tautolu. “Ko lautolu kua momoui, kua iloa e lautolu to mamate a lautolu,” he talahau he patuiki pulotu ko Solomona. (Fakamatalaaga 9:5) Kua lali a tautolu ke leva e moui. Ka e manamanatu agaia a tautolu ke he mena ka tupu ki a tautolu ka mamate.
3 Ka mamate e tau fakahele ha tautolu, kua maanu a tautolu. Mo e liga hūhū hifo a tautolu: ‘Ko e heigoa ne tupu ki a lautolu? Kua matematekelea kia a lautolu? Hane onoono mai kia a lautolu ki a tautolu? Maeke nakai ia tautolu ke lagomatai a lautolu? To liliu nakai a tautolu ke kitia a lautolu?’ Kua kehekehe e tau tali he tau lotu he lalolagi ke he tau hūhū nei. Ne fakaako he falu kaeke kua mitaki e puhala moui haau, to hake a koe ke he lagi ka e ka kelea e puhala moui haau, to vela a koe he matakavi fakakikiveka. Ka e fakaako he falu lotu, ka mamate e tau tagata to o atu a lautolu ke he takatakaiaga fakaagaaga ke fakalataha
mo e tau tupuna ha lautolu. Ka e fakaako agaia he falu lotu kua o atu e tau tagata mamate ke he matakavi ke fakafili ti fakafaliu e tau tino, po ke liu fanau ke he taha tino foki.4. Ko e heigoa e matapatu manatu ne tatai ke he tau lotu loga hagaao ke he mate?
4 Ko e tau fakaakoaga fakalotu pihia kua taha ni e matapatu manatu
KO E HEIGOA NE TUPU MOOLI KA MATE?
5, 6. Ko e heigoa ne fakaako he Tohi Tapu hagaao ke he tuaga he tau tagata mamate?
5 Ko e mena ka tupu he mate kua nakai galo ki a Iehova, ko e Tufuga he uhoniu. Ne iloa e ia e kupu mooli, mo e i loto he Kupu haana, ko e Tohi Tapu, ne fakamaama e ia e tuaga he tau tagata mamate. Kua fakaako fakamahino mai: Ka mate e tagata, kua nakai moui a ia. Kua kehe e mate mai he moui. Kua nakai kitia po ke logona po ke manamanatu e tau tagata mamate. Mo e nakai fai vala he tino ha tautolu kua moui he magaaho ka mate. Kua nakai ha i loto ia tautolu e agaaga ne nakai maeke ke mate. *
6 He mole e mailoga e Solomona na iloa he tau tagata momoui to mamate a lautolu, ne tohia e ia: “Ka ko lautolu ne mamate nakai iloa e lautolu ha mena.” Ne fakalaulahi atu a ia hagaao ke he kupu mooli ia he talahau kua nakai maeke e tau tagata mamate ke fakaalofa po ke vihiatia “ha kua nakai fai Fakamatalaaga 9:5, 6, 10.) Tatai foki, ne pehē e Salamo 146:4 ka mate e tagata, “kua mate ai hana tau manatu.” Ko e tau tagata a tautolu ti nakai hao ka mamate e tau tino ha tautolu. Ko e moui hane olioli e tautolu kua tuga e puho he kanela. Ka tamate ai, ti nakai fano e puho ke he taha mena. Kua galo tuai.
gahua, po ke manamanatu, po ke mena kua iloa, po ke iloilo ke he tukuaga.” (TotouTALAHAUAGA HA IESU HAGAAO KE HE MATE
7. Fakamaama fēfē e Iesu ko e heigoa ne tatai mo e mate?
7 Ne vagahau a Iesu Keriso hagaao ke he tuaga he tau tagata mamate. Tutala pihia a ia hagaao ki a Lasalo, ko e tagata ne iloa mitaki e ia ka kua mate tuai. Ti tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “Kua mohe tuai ha tautolu a kapitiga ko Lasalo.” Ne manatu e tau tutaki ha Iesu kua okioki a Lasalo he mohe, ke malolō mai he gagao. Ka kua hepe a lautolu. Ne fakamaama e Iesu: “Kua mate tuai a Lasalo.” (Totou Ioane 11:11-14.) Mailoga ne fakatatai e Iesu e mate ke he okioki mo e mohe. Kua nakai ha ha a Lasalo he lagi po ke he afi velagia. Kua nakai feleveia a ia mo e tau agelu po ke tau tupuna. Kua nakai liu fanau a Lasalo ke eke mo tagata kehe. Kua okioki a ia ke he mate, tuga kua mohe pulumohea ka e nakai miti. Ne fakatatai foki he falu kupu tohi e mate ke he mohe. Ke fakatai, he magaaho ne pinimaka e tutaki ko Setefano ke mate, ne pehē e Tohi Tapu “ati mohe ai a ia.” (Gahua 7:60) Tatai foki, ne tohia he aposetolo ko Paulo hagaao ke he falu he vahā haana ne “kua momohe” ke he mate.
8. Iloa fēfē e tautolu ne nakai ko e finagalo he Atua ke mamate e tau tagata?
8 Ko e finagalo fakamua kia he Atua ke mamate e tau tagata? Nakai pihia! Ne eke e Iehova e tau tagata ke momoui tukulagi ke he lalolagi. Tuga ne ako fakamua e tautolu i loto he Fakamatalaaga ) Ne tufuga he Atua a tautolu mo e manako ke moui tukulagi. Ti kua hafagi e ia e puhala ke fakamooli e manako ia. 3:11
tohi nei, ne tuku he Atua e hoa tagata fakamua ke he parataiso fulufuluola. Ne fakamonuina e ia a laua aki e malolō tino mitaki katoatoa. Ne manako ni a Iehova ke moua e laua e mitaki. Manako nakai ha matua loto fakaalofa ma e fanau haana ke matematekelea ke he mamahi he vahā fuakau mo e mate? Nakai! Kua fakaalofa a Iehova ke he fanau haana mo e manako ke olioli e lautolu e fiafia tukulagi ke he lalolagi. Hagaao ke he tau tagata, ne talahau e Tohi Tapu: “Kua tuku foki e [Iehova] e manatu ke he tukulagi ke he tau loto ha lautolu.” (KAKANO NE MAMATE E TAU TAGATA
9. Ko e heigoa e fakakaupāaga ne tuku e Iehova ki a Atamu, mo e ko e ha ne nakai uka ke omaoma e poaki nei?
9 Ko e ha, mogoia, ne mamate e tau tagata? Ke moua e tali, kua lata ia tautolu ke kikite ke he mena ne tupu he magaaho ne tokotaha ni e tagata taane mo e fifine he lalolagi. Ne fakamaama he Tohi Tapu: “Ne fakatupu foki e Iehova ko e Atua ke he fonua e tau akau oti kua fulufuluola he kitekite, mo e mitaki ke kai.” (Kenese 2:9) Ka e, taha e fakakaupāaga. Ne tala age a Iehova ki a Atamu: “Ko e tau akau oti kana ha he kaina ke kai ai ni e koe. Ka ko e akau ke iloa ai e mitaki mo e kelea, aua neke kai ai e koe; ha ko e aho ka kai ai e koe to mate ai ni a koe.” (Kenese 2:16, 17) Kua nakai uka ke omaoma e poaki nei. Kua ha ha ai foki e tau akau loga ne kua maeke ia Atamu mo Eva ke kai. Ka kua moua e laua mogonei e magaaho pauaki ke fakakite e loto fakaaue ki a Ia ne foaki ki a laua e tau mena oti kana, fakalataha mo e moui mitaki katoatoa. To fakakite foki he omaoma ha laua kua fakalilifu e laua e pule he Matua he lagi mo e kua fiafia a laua ke he takitakiaga fakaalofa haana.
10, 11. (a) Fakaohooho fēfē e hoa mau fakamua ke nakai omaoma ke he Atua? (e) Ko e ha ne kelea lahi ai e nakai omaoma ha Atamu mo Eva?
10 Momoko ni, ne fifili e hoa mau fakamua ia ke nakai omaoma ki a Iehova. He vagahau puhala he gata, ne hūhū a Satani ki a Eva: “Ko e moli kia kua pehe mai e Atua, aua neke kai e mua ke he tau akau oti he kaina?” Ne tali a Eva: “Mena kai e maua e tau fua he tau akau he kaina. Ka ko e fua he akau ha he vaha loto he kaina, ne pehe mai e Atua, Aua neke kai ai e maua, po ke pipiki a maua ki ai, neke mamate a maua.”
11 “Nakai ni mamate a mua,” he talahau e Satani. “Ha kua fioia he Atua ko e aho ka kai ai e mua, ti fakaala ai ha mua a tau mata; ti eke ai ni a mua ke tuga ne tau atua ke iloa ai e mitaki mo e kelea.” (Kenese 3:4, 5) Ne manako a Satani ki a Eva ke talitonu to fai mena aoga ka moua e ia ka kai e fua akau fakatapu. Ti kua talahau e Satani, kua maeke ia Eva ke fifili ni e ia e mena hako mo e hepe; maeke a ia ke taute e mena ne manako. Ne paleko foki a Satani kua pikopiko a Iehova hagaao ke he mena ka tupu he kai e fua akau. Ne talitonu a Eva ki a Satani. Ati tau e ia e falu fua akau mo e kai ai. Ti age ai e ia ke he taane haana, mo e kai foki e ia. Nakai kakano kua taute e laua he nakai iloa. Iloa mooli e laua kua taute e laua e mena ne tala age e Atua ke nakai taute. He kai e fua akau, kua nakai omaoma pauaki a laua ke he poaki mukamuka mo e kakano mitaki. Ne fakakite e laua e nakai fakalilifu ma e Matua he lagi mo e pule haana. Ko e nakai fakalilifu ia ma e Tufuga loto fakaalofa ha laua kua nakai lata ke fakamagalo!
12. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke maama e logonaaga ha Iehova he mogo ne totoko a Atamu mo Eva ki a ia?
12 Ke fakatai: To fēfē la a koe kaeke feaki mo e leveki e koe
e tama taane po ke tama fifine ti kua nakai omaoma ki a koe ke he puhala ne fakakite e nakai fakalilifu po ke fakaalofa haana ki a koe? To fakamamahi lahi he mena ia e loto haau. Manamanatu la mogoia ke he mamahi ne logona e Iehova he totoko a Atamu mo Eva ki a ia.13. Ko e heigoa ne talahau e Iehova ka tupu ki a Atamu ka mate, mo e ko e heigoa e kakano he mena nei?
13 Kua nakai fai kakano a Iehova ke toka leva a Atamu mo Eva ne nakai omaoma. Ne mamate a laua, tuga ni he talahau e ia. Kua nakai momoui a Atamu mo Eva. Ne nakai o atu a laua ke he takatakaiaga fakaagaaga. Kua iloa e tautolu e mena nei ha ko e mena ne tala age e Iehova ki a Atamu he mole e fakafehagai mo ia ha ko e nakai omaoma haana. Ne talahau e Atua: “Ato liu a koe ke he kelekele; ha ko e mena eke mai ai a koe; ha ko e efuefu ni a koe, to liu foki a koe ke he efuefu.” (Kenese 3:19) Ne eke he Atua a Atamu mai he efuefu he kelekele. (Kenese 2:7) Ato hoko e magaaho ia, ne nakai fai Atamu. Ko e mena ia, he magaaho ne talahau e Iehova to liu a Atamu ke he efuefu, kua pehē a Ia to liu a Atamu ke he tuaga nakai moui. To nakai moui a Atamu ke tuga e efuefu ne taute aki a ia.
14. Ko e ha ne mamate a tautolu?
14 Ne maeke a Atamu mo Eva ke momoui agaia he vahā nei, ka kua mamate a laua he fifili ke nakai omaoma ke he Atua ati hala ai. Ko e kakano ne mamate ai a tautolu ha ko e tuaga agahala mo e mate ha Atamu ne fakaholo hifo ke he tau hologa oti kana haana. (Totou Roma 5:12.) Ko e agahala ia kua tuga e gagao kelea lahi ne nakai maeke he taha ke hao mai ai. Ti ko e malaia ne tupu mai ko e mate. Ko e fī e mate, nakai ko e kapitiga. (1 Korinito 15:26) Ko e loto fakaaue ha ia ha tautolu he foaki mai e Iehova e lukutoto ke fakahao a tautolu mai he fī matakutakuina nei!
AOGA KE ILOA E KUPU MOOLI HAGAAO KE HE MATE
15. Ko e ha ne mafanatia ai ke iloa e kupu mooli hagaao ke he mate?
15 Kua mafanatia e mena ne fakaako he Tohi Tapu hagaao ke he tuaga ha lautolu ne mamate. Tuga he kitia e tautolu, kua nakai matematekelea e tau tagata mamate he
mamahi po ke loto malipilipi. Kua nakai fai kakano ke matakutaku ki a lautolu, ha kua nakai maeke ia lautolu ke fakamamahi a tautolu. Kua nakai manako a lautolu ke he lagomatai ha tautolu, ti nakai maeke ia lautolu ke lagomatai a tautolu. Kua nakai maeke ia tautolu ke tutala mo lautolu, mo e nakai maeke ia lautolu ke tutala mo tautolu. Tokologa e tau takitaki lotu ne fakavai kua maeke ia lautolu ke lagomatai a lautolu ne mamate, ti ko e tau tagata ne talitonu ke he tau takitaki pihia ne foaki age e tau tupe ki ai. Ka e he iloa e kupu mooli kua puipui a tautolu mai he fakavaia ha lautolu ne fakaako e tau pikopiko pihia.16. Ko hai ne fakaohooho e tau fakaakoaga he tau lotu loga, mo e ke he puhala fe?
16 Talia nakai he lotu haau e fakaakoaga he Tohi Tapu hagaao ke he tau tagata mamate? Laulahi ne nakai. Ko e ha? Ha kua fakaohooho e Satani e tau fakaakoaga ha lautolu. Ne fakaaoga e ia e lotu fakavai ke fakaohooho e tau tagata ke talitonu ka mate e tino, to matutaki atu a lautolu ke moui he takatakaiaga fakaagaaga. Ko e pikopiko anei ne lafilafi e Satani mo e falu a pikopiko foki ke fuluhi kehe e tau tagata mai ia Iehova ko e Atua. He puhala fe?
17. Ko e ha e fakaakoaga he fakakikiveka tukulagi ne nakai fakalilifu a Iehova?
17 Tuga ne mailoga fakamua, ne fakaako he falu lotu ka kelea e puhala moui he tagata, ka mate to fina atu a ia ke he matakavi he afi fakakikiveka ke matematekelea tukulagi. Kua nakai fakalilifu he fakaakoaga nei e Atua. Ko Iehova ko e Atua he fakaalofa mo e to nakai fakamatematekelea e tau tagata ke he puhala nei. (Totou 1 Ioane 4:8.) Fēfē la e manatu haau ke he tagata ne fakahala e tama liuliu he tuku e tau lima haana ke he afi? To fakalilifu nakai e koe e tagata ia? Ti to manako foki nakai a koe ke iloa a ia? Nakai! Liga manatu a koe ko e vale ha ia he tagata ia. Ka kua manako a Satani ke talitonu e tautolu na fakakikiveka tukulagi e Iehova e tau tagata ke he afi
18. Ko e heigoa e pikopiko fakalotu ne fakavē ki ai e tapuaki ke he tau tagata mamate?
18 Kua fakaaoga foki e Satani e falu lotu ke fakaako ka mole e
19. He iloa e kupu mooli ke he mate kua lagomatai a tautolu ke maama foki falu fakaakoaga fe he Tohi Tapu?
19 He iloa e kupu mooli hagaao ke he tau tagata mamate ka puipui a koe mai he fakahehē he tau pikopiko fakalotu. Kua lagomatai foki a koe ke maama falu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ke fakatai, he mailoga e koe kua nakai o atu e tau tagata ke he takatakaiaga fakaagaaga ka mamate, to kakano mooli e maveheaga ke he moui tukulagi he lalolagi parataiso ki a koe.
20. Ko e heigoa e tau hūhū ka kikite a tautolu ki ai he veveheaga ka mui mai?
20 Kua leva tuai e hūhū he tagata tututonu ko Iopu e hūhū nei: “Ka mate e tagata to liu moui mai kia a ia?” (Iopu 14:14) Kua maeke kia e tagata nakai moui hane mohe ke he mate ke liu fakamoui? Ko e fakaakoaga he Tohi Tapu hagaao ke he mena nei kua mafanatia lahi, tuga ka fakakite he veveheaga ka mui mai.
^ para. 5 Ma e falu fakatutalaaga ke he kupu “agaga,” fakamolemole kikite e vala tala he Apenetiki “Ha Ha Kia i Loto ha Tautolu e Agaaga ne Nakai Mate?”