VEVEHEAGA 14
Kia Mahani Fakamooli ke he Tau Mena Oti
“Kua loto a mautolu ke mahani mitaki [fakamooli] ke he tau mena oti kana.”—HEPERU 13:18.
1, 2. Ko e ha ne fiafia a Iehova ka kitia a tautolu kua eketaha ke mahani fakamooli? Talahau e fakatai.
KUA o mai e matua fifine mo e tama taane tote haana he fale koloa. Amanaki ni e tama ti tū, mo e ofo e fofoga haana. Kua totō agaia e ia e toi tote ne lagaki mai e ia he fale koloa. Nimo e ia ke liuaki ke he fata po ke ole ke he matua fifine haana ke fakatau. Ne hopoate a ia ti tagi ke he matua fifine haana. Ti fakamafana he matua fifine a ia ti liliu a laua ke he fale koloa ke liuaki e toi mo e fano a ia ke ole fakamolemole. He taute pihia e ia, kua fiafia e loto he matua fifine mo e matalahi ai. Ko e ha?
2 Nakai loga e tau tutūaga ka fiafia e tau mamatua ke tuga he kitia e tau fanau ha lautolu kua iloa e aoga he mahani fakamooli. Ti kua tatai pihia foki mo e ha tautolu a Matua he lagi, “ko e Atua fakamoli.” (Salamo 31:5) Kua fiafia a ia he onoono ki a tautolu kua holo ki mua e motua fakaagaaga he fakamakamaka ke mahani fakamooli. Ha kua manako a tautolu ke fakafiafia mo e fakatumau ke he fakaalofa haana, ne fakakite e tautolu e tau logonaaga ne talahau he aposetolo ko Paulo: “Kua loto a mautolu ke mahani mitaki [fakamooli] ke he tau mena oti kana.” (Heperu 13:18) O mai la a tautolu ke hagaaki ke he fā e tuaga lalahi he moui ne liga uka ke mahani fakamooli. To kumikumi foki a tautolu ke he falu fua mitaki ka moua mai he mahani fakamooli.
MAHANI FAKAMOOLI KI A TAUTOLU NI
3-5. (a) Ko e heigoa e tau hatakiaga he Kupu he Atua ki a tautolu ke he tau hagahagakelea he fakavaia ni e tautolu a tautolu? (e) Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke mahani fakamooli ki a tautolu ni?
3 Ko e paleko fakamua ha tautolu ke mahani fakamooli ki a Fakakiteaga 3:17) Ha kua fakavaia ni e lautolu a lautolu, ti kua au atu e hagahagakelea he tuaga ha lautolu.
tautolu ni. Kua mukamuka ma tautolu ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa ke kaumahala ke he fakavaia ni e tautolu a tautolu. Ma e fakatai, ne tala age a Iesu ke he tau Kerisiano i Laotikaia, kua fakahehē ni e lautolu a lautolu he manamanatu kua maukoloa a lautolu, ka kua “nofogati, mo e matapouli, mo e nakai fai felevehi” fakaagaaga—ko e tuaga matematekelea mooli. (4 Liga manatu foki e koe e tutaki ko Iakopo ne hataki mai: “Kaeke ha ha ia mutolu taha kua manatu hifo ko ia ko e tagata oma ke he Atua, ka e nakai taofi hana alelo, ka e fakahehe e ia hana loto, kua nakai aoga hana a oma ke he Atua.” (Iakopo 1:26) Ka fakaaoga fakahehē e alelo ha tautolu mo e manatu kua talia e Iehova e tapuakiaga ha tautolu, kua kautū ni a tautolu he fakavaia ni e tautolu a tautolu. To nakai aoga e tapuakiaga ha tautolu ki a Iehova mo e moumou magaaho. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke ua muitua ke he puhala hagahagakelea ia?
5 He kupu ia foki ne fakatatai e Iakopo e kupu mooli he Atua ke he fakaata. Ne hataki e ia a tautolu ke kikite ke he fakatufono mitaki katoatoa he Atua ti taute e tau hikihikiaga kua lata. (Totou Iakopo 1:23-25.) Kua lagomatai he Tohi Tapu a tautolu ke mahani fakamooli ki a tautolu ni mo e kitia e tau tuaga kua lata a tautolu ke holo ki mua. (Tagi Aue 3:40; Hakai 1:5) Kia liogi foki a tautolu ki a Iehova mo e ole ki a ia ke kumikumi ke he tau loto ha tautolu, ke kitia e tau mena hagahagakelea lahi ne lata ke fakahako. (Salamo 139:23, 24) Ko e mahani nakai fakamooli ko e lolelole hagahagakelea ti lata ia tautolu ke onoono ki ai tuga he onoono e ha tautolu a Matua he lagi ki ai. Talahau he Tau Fakatai 3:32: “Vihiatia e Iehova e tagata mahani keukeu; ka kua feofanaki a ia mo lautolu ne mahani hakohako.” Maeke a Iehova ke lagomatai a tautolu ke tatai e tau logonaaga mo e haana, mo e kitia e tautolu a tautolu tuga he kitia e ia. Manatu e talahauaga ha Paulo ne pehē: “Kua loto a mautolu ke mahani mitaki [fakamooli].” Nakai la mitaki katoatoa ia a tautolu he mogonei ka kua manako mooli mo e fakamakamaka a tautolu ke mahani fakamooli.
MAHANI FAKAMOOLI I LOTO HE MAGAFAOA
6. Ko e ha e tau hoa mau ne kua lata ke mahani fakamooli e taha ke he taha, ti ko e heigoa e tau mena hagahagakelea ka kalo mai a laua i ai?
6 Kua lata e mahani fakamooli ke eke mo fakamailoga he magafaoa Kerisiano. Ti lata mogoia e taane mo e hoana ke mahani fakamooli mo e atāina e matutakiaga ha laua. Nakai lata e fakamauaga Kerisiano ke fai fakaatāaga ma e tau mahani fakamamahi, tau aga kelea tuga e kalahī ki a lautolu i fafo he fakamauaga, feaki e tau kapitiga fufū he Initanete, po ke kitekite ke he tau ata telefua. Fai Kerisiano ne kua mau, ne taute e tau gahua kelea pehēnei ti fufū mai he hoa mau ne nakai agahala. He taute pihia kua nakai mahani fakamooli a lautolu. Mailoga e tau kupu he patuiki tua fakamooli ko Tavita: “Nakai nofo au mo e tau tagata matahavala; ti nakai fano au mo e tau tagata pikopiko.” (Salamo 26:4) Kaeke kua mau a koe, aua neke taute e tau gahua ne logona hifo e koe kua lata ke fufū mai he hoa haau!
7, 8. Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu ka lagomatai e tau fanau ke fakaako e aoga he mahani fakamooli?
7 Ka fakaako he tau matua e tau fanau ha lautolu ke he aoga he mahani fakamooli, kua pulotu ke fakaaoga e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu. Ma e tau tuaga he nakai mahani fakamooli, kua ha ha e tala ki a Akana, ne kaihā ti lali ke fufū; ko Kehasi, ne pikopiko ke moua e tau tupe; mo Iuta, ne kaihā mo e pikopiko kelea muitui ke fakamamahi a Iesu.—Iosua 6:17-19; 7:11-25; 2 Tau Patuiki 5:14-16, 20-27; Mataio 26:14, 15; Ioane 12:6.
8 Ma e tau fakafifitakiaga mitaki, Kenese 43:12; Tau Fakafili 11:30-40; Ioane 18:3-11) Ko e falu fakafifitakiaga nei ka lagomatai e tau mamatua, ke manamanatu ke he tau talahauaga uho ne moua mai he Kupu he Atua, ti fakaako e tau fanau ha lautolu ke fakaalofa mo e iloa e aoga he mahani fakamooli.
ko e tau tala tuga ki a Iakopo, ne tala age fakamakamaka ke he tau fanau haana ke liuaki e tau tupe ne moua he tau kato ha lautolu ha kua logona hifo e ia neke liga kua tuku hehē ki loto; ki a Iefeta mo e tama fifine haana, ne fakamooli ke he omonuo he matua taane pete kua lahi e foakiaga haana; mo Iesu, ne loto malolō ke fakakite a ia ke he matakau favale ke fakamooli e perofetaaga mo e puipui e tau kapitiga haana. (9. Ko e heigoa he tau mamatua ka nakai taute he fakatoka e fakafifitakiaga ke mahani fakamooli e tau fanau ha lautolu, ti ko e ha kua aoga e fakafifitakiaga pihia?
9 Kua uho e kotofaaga ke he tau mamatua ke foaki e tau fakaakoaga aoga lahi pihia. Ne hūhū e aposetolo ko Paulo: “Hanai, ko koe kua fakaako ke he taha tagata, nakai kia fakaako e koe a koe? ko koe kua fakamatala atu, Ua kaiha, kua kaiha kia a koe?” (Roma 2:21) Ko e falu mamatua ne fakahehē e tau fanau he fakaako ki a lautolu ke mahani fakamooli ka e nakai fakamooli a lautolu. Ka uta pulenoa e lautolu e taha koloa tote mo e pikopiko, ti lali ke ufiufi he talahau “Oi, na toka pauaki ni e tau mena nei ke uta he tau tagata” po ke “Ko e pikopiko tote a ia. Ai kelea.” Ka ko e mena mooli, ko e kaihā ni ko e kaihā pete ko e fiha e fakatau he koloa ne kua kaihā, mo e ko e pikopiko ni ko e pikopiko pete ko e heigoa e talahauaga po ke lahi mo e tote fēfē e pikopiko. * (Totou Luka 16:10.) Na mafiti e tau fanau ke mailoga e mahani pikopiko mo e liga to hufia kelea a lautolu. (Efeso 6:4) Ka e he magaaho ka fakaako mai a lautolu he tau fakafifitakiaga mitaki he mahani fakamooli he tau mamatua, to liga momoui hake a lautolu ke fakaheke a Iehova he lalolagi nei ne nakai fakamooli.—Tau Fakatai 22:6.
MAHANI FAKAMOOLI I LOTO HE FAKAPOTOPOTOAGA
10. Hagaao ke he vagahau fakamooli ke he tau matakainaga talitonu, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke fakaeneene ki ai?
10 Kua lahi e magaaho ha tautolu ke fakakite e mahani fakamooli he lafi fakalataha mo e tau matakainaga Kerisiano ha tautolu. Tuga ne fakaako e tautolu he Veveheaga 12, kua lata ia tautolu ke fakaeneene he fakaaoga e tautolu e mena fakaalofa, ko e puhala vagahau, mua atu ka fakalataha mo e tau matakainaga fakaagaaga ha tautolu. Ko e tau tala noa, kua mukamuka lahi ke hoko ke he uta tala ne fakamamahi, ti loma tagata foki! Ka fatiaki e tautolu e tala ne nakai iloa mooli, kua liga lagomatai e tautolu ke fakaholofa e tala pikopiko, ti kua mitaki ke taofi e tau laugutu ha tautolu. (Tau Fakatai 10:19) Ka e liga iloa foki e tautolu e tala mooli, ka kua nakai kakano e mena ia kua lata pauaki ke talahau. Ma e fakatai, liga nakai ko e fekau ha tautolu a ia po ke nakai mahani totonu foki ke tutala hagaao ki ai. (1 Tesalonia 4:11; 1 Peteru 4:15) Ko e falu tagata, ne pehē kua mahani fakamooli a lautolu he vagahau hemu, ka kua lata e tau kupu ha tautolu ke fakaalofa mo e totonu tumau.—Totou Kolose 4:6.
11, 12. (a) Ko e tau puhala fe he falu ne taute e agahala kelea lahi ne fakalahi ki luga e lekua? (e) Ko e heigoa e falu talahauaga pikopiko ha Satani hagaao ke he tau agahala kelea lahi, ti totoko fēfē e tautolu? (i) Fakakite fēfē e tautolu e mahani fakamooli ha tautolu ke he fakatokatokaaga ha Iehova?
11 Kua aoga pauaki ma tautolu ke mahani fakamooli ki a lautolu kua takitaki e fakapotopotoaga. Ko e falu ne taute e tau Salamo 12:2) Ko e falu ne talahau e tau vala tala mooli ke he tau motua ka e fufū e tau vala tala ne aoga lahi. (Gahua 5:1-11) Ko e nakai fakamooli pihia kua kamata mai he talia e tau pikopiko ne fakaohooho e Satani.—Kikite e puha “ Tau Pikopiko Faka-Satani ke he Tau Agahala Kelea Lahi.”
agahala kelea lahi ne lafi ki luga e lekua he lali ke fufū e agahala ha lautolu mo e fakavai ke he tau motua he magaaho ne hūhū hagaao ki ai. Ko lautolu nei ne kamata ke ua e puhala moui, he fakatupua ke fekafekau ki a Iehova ka e taute foki e agahala kelea lahi. Ti kua fakavai e puhala moui katoa he tagata ne mahani pihia. (12 Kua aoga foki ke mahani fakamooli ke he fakatokatokaaga ha Iehova ka tohi hifo e tautolu e tau tali ke he tau hūhū. Ma e fakatai, ka fakapuke e tautolu e tau hokotaki ma e gahua he fonua, ke fakaeneene ke ua tohi fakavai e tau numera. Pihia foki, ka fakapuke e koe e laupepa ma e kotofaaga he fakapotopotoaga, ke talahau fakamooli hagaao ke he malolō tino mo e falu vala tala hagaao ke he moui ha tautolu.—Totou Tau Fakatai 6:16-19.
13. Maeke fēfē ia tautolu ke fakatumau e mahani fakamooli he fakafetuiaga pisinisi mo e matakainaga talitonu?
13 Ko e mahani fakamooli ha tautolu ke he tau matakainaga kua putoia foki e tau tuaga fakapisinisi. He falu magaaho, ne gahua auloa e tau matakainaga Kerisiano he pisinisi. Kua lata a lautolu ke fakaeneene ke toka kehe e gahua pisinisi mai he tapuakiaga he Fale he Kautu po ke gahua he fonua. Ko e fakafetuiaga pisinisi kua liga ha ha e takitaki gahua mo e tagata gahua. Ka fakagahua e tautolu e tau matakainaga, kua lata ni ke fehagai fakamooli ki a lautolu, he totogi a lautolu he magaaho kua lata, ke he tupe ne talia ki ai, mo e tau foakiaga ne fakatoka po ke poaki he matafakatufono. (1 Timoteo 5:18; Iakopo 5:1-4) Pihia foki ni ka fakagahua he matakainaga a tautolu, kua lata mogoia ke gahua fakamooli ke he totogi ne moua. (2 Tesalonia 3:10) Nakai amanaki a tautolu ke taute fakakehe ha ko e fakafetuiaga fakaagaaga ha tautolu, ke tuga kua lata pauaki e takitaki gahua ke foaki mai e tau aho okioki, po ke falu palepale mitaki ne nakai foaki age ke he falu tagata gahua.—Efeso 6:5-8.
14. Ka taute pisinisi kau auloa e tau Kerisiano, ko e heigoa e tau fakatokaaga ka mataala a lautolu ke mumuitua ki ai, mo e ko e ha?
14 Ka e kua kaeke ko e pisinisi gahua kau auloa (joint venture) ha tautolu, liga foki ko e fakahū e tupe ke moua e muka (investment) po ke kaitalofa tupe? Kua foaki mai he Tohi Tapu e matapatu fakaakoaga aoga lahi: Kia tohi hifo e tau mena oti! Ma e fakatai, ne fakatau e Ieremia e fonua ti taute ke ua e lagaki he tau fakamauaga, ne fakamooli ai, ti tuku he taha mena haohao mitaki ke fakaaoga he taha magaaho i mua kaeke kua lata. (Ieremia 32:9-12; kikite foki e Kenese 23:16-20.) Ka gahua pisinisi mo e tau matakainaga talitonu, kua latatonu ke fakamau oti e tau fakatokatokaaga, saini, mo e fakamooli ai, ti nakai kakano e mena ia kua nakai fai falanaki e taha ke he taha. Ka kua lagomatai ai ke puipui he tau magaaho ka nakai femaamaaki, nakai holo mitaki mo e ke ua tutupu mai e tau taufetoko ti mavehevehe. Ko e tau Kerisiano ne taute pisinisi fakalataha, kia tokaloto kua nakai lata ha gahua pisinisi ke fakakelea e kaufakalataha mo e mafola he fakapotopotoaga. *—1 Korinito 6:1-8.
MAHANI FAKAMOOLI KE HE TAU TUAGA HE LALOLAGI
15. Fēfē e logonaaga ha Iehova ke he tau gahua pisinisi ne nakai mahani fakamooli, ti fehagai fēfē e tau Kerisiano ke he tau puhala aga mau pihia?
15 Ko e mahani fakamooli he Kerisiano kua nakai fakakaupā ki loto ni he fakapotopotoaga. Talahau e Paulo: “Kua loto a mautolu ke mahani mitaki [fakamooli] ke he tau mena oti kana.” (Heperu 13:18) Ka fehagai mo e tau fakaholoaga pisinisi, kua mataala mooli e Tufuga ha tautolu ke he mahani fakamooli. Ne loga e talahauaga he tohi he Tau Fakatai, hagaao ke he tau fua tautau fakavai. (Tau Fakatai 11:1; 20:10, 23) He vahā i tuai ne fa fakaaoga e fua tautau mo e tau maka fafati he gahua pisinisi ke fua e tau koloa ka fakatau mo e ke fafati e tupe ka totogi aki. Ko e tau tagata fakafua koloa ne nakai mahani fakamooli he fakaaoga ua e vahega maka fafati mo e fua tautau ne nakai hako, ke fakahehē mo e kaihā e tau tagata fakatau ha lautolu. * Kua vihiatia e Iehova e tau gahua pihia! Ke fakatumau a tautolu ke he haana fakaalofa, kua eketaha a tautolu ke kalo kehe mo e tau gahua fakapisinisi oti ne nakai mahani fakamooli.
16, 17. Ko e heigoa e tau puhala nakai mahani fakamooli ne kua tupu lahi he lalolagi he vahā nei, ti ko e heigoa he tau Kerisiano mooli kua eketaha ke taute?
16 Ha ko Satani e pule he lalolagi nei, kua ai ofo a tautolu ha kua lahi e nakai mahani fakamooli ne viko takai ia tautolu. Ti kua fehagai a tautolu he tau aho oti mo e kamatamata ke nakai mahani fakamooli. Ka tohi he tau tagata e fakamauaga he tau lotomatala he moui gahua (résumé) ma e tohi ole gahua, kua fa mahani ke fakavai po ke fakalahilahi atu, mo e pikopiko ke he tau lotomatala gahua ha lautolu. Ka fakapuke he tau tagata e tau laupepa immigration, tuku hau, inisua mo e falu foki, ne fa tohi e lautolu e tau tali fakavai ke moua e tau mena ne manako. Tokologa e tau fanau ō aoga ne kaihā he tau kamatamata, po ke ka tohi e tau tala ma e aoga, ti fakaaoga e lautolu e tau vala tala mai he Initanete mo e kaihā he tohi aki e tau higoa ha lautolu ni. Ti ka fakafehagai e tau tagata mo e tau takitaki ne mahani keukeu, ne fa foaki ki a lautolu e tau koloa tuga e tau tupe ke moua aki e tau mena ha lautolu ne manako. Kua amanaki a tautolu ke he tau mahani pihia he lalolagi ha kua tokologa ne “ofaofa he tau tagata a lautolu ni, to velevele koloa, . . . nakai loto ke he mitaki.”—2 Timoteo 3:1-5.
17 Kua eketaha e tau Kerisiano mooli ke nakai putoia he tau mahani pihia. Ne uka ke mahani fakamooli he falu magaaho, ha ko lautolu ne putoia ke he tau gahua ne nakai mahani fakamooli, ne tuga kua kautū mo e monuina he lalolagi nei. (Salamo 73:1-8) Ka e liga matematekelea fakatupe e tau Kerisiano ha kua eketaha a lautolu ke mahani fakamooli “ke he tau mena oti kana.” Kua aoga nakai he eketaha pihia? E, aoga! Ko e ha? Ko e heigoa e tau monuina ne moua mai he mahani fakamooli?
KO E TAU MONUINA HE MAHANI FAKAMOOLI
18. Ko e ha kua aoga lahi ke moua e higoa mitaki ha ko e mahani fakamooli?
18 Na gahoa e tau mena he mouiaga nei ne mua atu e uho ke fakatatai ke he higoa mitaki ha ko e mahani fakamooli mo e falanaki katoa ke he tagata ia. (Kikite e puha “ Fēfē e Mahani Fakamooli Haaku?”) Ti manamanatu ki ai—na maeke he ha tagata ke taute e higoa mitaki pihia! Nakai fakavē ai ke he haau a taleni, monuina, mata mitaki, feakiaga, po ke falu mena foki. Ka e tokologa ne nakai moua e koloa uho, ko e higoa mitaki. Kua lavea ke moua ai. (Mika 7:2) Ko e falu tagata ne vā ki a koe he mahani fakamooli, ka ko e falu to nava mo e loto fakaaue ha ko e mahani fakamooli haau, ti falanaki mo e fakalilifu a lautolu ki a koe. Tokologa e Tau Fakamoli a Iehova ne kua monuina fakatupe ha ko e mahani fakamooli ha lautolu. Ne mau e tau gahua tupe ha lautolu ka e fakaoti e gahua he tau tagata ne nakai mahani fakamooli, po ke moua e lautolu e gahua ha kua manako lahi ke he tagata mahani fakamooli.
19. Lauia fēfē e loto manamanatu mo e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova ha ko e mahani fakamooli ha tautolu?
19 Pete kua tupu e mena ia ki a koe po ke nakai, to iloa e koe kua loga atu e tau monuina ha ko e mahani fakamooli. To monuina a koe he meā e manamanatuaga. Ne tohia e Paulo: “Kua taofi e mautolu ha ha ia mautolu e loto manamanatu hifo mitaki [fakamooli].” (Heperu 13:18) Lafi ki ai, na mailoga he Matua fakaalofa he lagi e higoa mitaki haau he mahani fakamooli, ti ofania e ia e tau tagata mahani fakamooli. (Totou Salamo 15:1, 2; Tau Fakatai 22:1.) E, to lagomatai he mahani fakamooli a koe ke fakatumau ke he fakaalofa he Atua ti ko e palepale mua ue atu a ia. To fakatutala a tautolu ke he taha vala tala pihia foki: Ko e onoonoaga ha Iehova ke he gahua.
^ para. 9 I loto he fakapotopotoaga, ko e fakamahani ke pikopiko kelea muitui—ne taute pauaki ke fakamamahi e falu—to liga hokotia ke akonaki he tau motua.
^ para. 14 Ma e tau mena kua lata ke taute kaeke kua lekua e fakaholoaga pisinisi, fakakia e vala tala he Apenetiki “Puhala ke Fakamafola e Tau Taufetoko Faka-Pisinisi.”
^ para. 15 Ne fakaaoga e lautolu ua e vahega maka fafati, taha ka fakaaoga he magaaho ka fakatau mo e taha he magaaho ka fakafua ai, ti mitaki ma lautolu e tau puhala ua ia. Liga fakaaoga foki e lautolu e fua tautau ne taha e la ne loa po ke mamafa atu, ke maeke ia lautolu ke kaihā e tau tagata fakatau.