Bijbelboek nummer 34 — Nahum

Schrijver: Nahum

Waar geschreven: Juda

Geschrift voltooid: Vóór 632 v.G.T.

1. Wat is er over het oude Nineve bekend?

„DE formele uitspraak tegen Nineve” (Nah. 1:1). Met deze onheilspellende woorden begint Nahums profetie. Maar waarom uitte hij deze ondergangsprofetie? Wat is er over het oude Nineve bekend? De geschiedenis van de stad wordt door Nahum in drie woorden samengevat: „stad van bloedvergieten” (3:1). Twee ruïneheuvels op de oostelijke oever van de Tigris, tegenover de huidige stad Mosoel in het noorden van Irak, markeren de plaats van het oude Nineve. Het was zwaar versterkt met muren en grachten en was de hoofdstad van het Assyrische Rijk tegen het einde van de geschiedenis van dit rijk. De oorsprong van de stad gaat echter terug tot de dagen van Nimrod, de geweldige „’jager gekant tegen Jehovah’. . . . Hij [trok] naar Assyrië en ondernam de bouw van Nineve” (Gen. 10:9-11). Nineve had dus een slecht begin. De stad kreeg vooral vermaardheid tijdens de regeringen van Sargon, Sanherib, Esar-Haddon en Assurbanipal, gedurende de laatste dagen van het Assyrische Rijk. Door oorlogen en veroveringen verrijkte de stad zich met buit en werd berucht wegens de wrede, onmenselijke wijze waarop haar heersers de talrijke gevangenen behandelden. * C. W. Ceram zegt op blz. 233 van zijn boek Goden, graven en geleerden (1961): „Nineve werd in het geheugen der mensen gegrift door vrijwel niets anders dan moord, plundering, onderdrukking, schending van zwakkeren, oorlog en allerlei verschrikkingen, door een bloedige reeks heersers, die alleen door terreur regeerden, zelden tijd hadden om een natuurlijke dood te sterven en dan werden afgelost door nog ergeren.”

2. Wat voor religie werd in Nineve beoefend?

² Wat valt er over de religie van Nineve te zeggen? Er werd een omvangrijk pantheon van goden aanbeden, waarvan er vele uit Babylon waren ingevoerd. De heersers van de stad riepen deze goden aan wanneer  zij er op uit trokken om te verwoesten en te verdelgen, en haar hebzuchtige priesters hitsten tot veroveringstochten op, begerig naar een rijke beloning uit de buit. W. B. Wright zegt in zijn boek Ancient Cities (1886, blz. 25): „Zij aanbaden lichaamskracht en plachten hun gebeden slechts op te zenden tot kolossale stenen afgodsbeelden, tot leeuwen en stieren, waarvan de logge ledematen, de arendsvleugels en mensenhoofden symbolen waren van kracht, moed en zegepraal. Oorlog voeren was de voornaamste bezigheid van de natie, en de priesters hitsten onophoudelijk tot oorlog op. Zij werden grotendeels uit de oorlogsbuit onderhouden, waarvan hun steeds een vastgesteld percentage werd toebedeeld, voordat anderen hun deel kregen, want dit ras van plunderaars was buitengewoon religieus.”

3. (a) In welk opzicht is de betekenis van Nahums naam passend? (b) In welke periode hoort Nahums profetie thuis?

³ Nahums profetie is weliswaar kort, maar van groot belang. Alles wat wij over de profeet zelf weten, staat in het eerste vers: „Het boek van het visioen van Nahum, de Elkosiet.” Zijn naam (Hebreeuws: Na·choemʹ) betekent „Trooster”. Voor Nineve was zijn boodschap beslist geen troost, maar voor Gods ware volk betekende ze een stellige en duurzame bevrijding van een meedogenloze en machtige vijand. Ze is ook troostrijk omdat Nahum geen gewag maakt van de zonden van zijn eigen volk. Hoewel niet precies bekend is waar Elkos heeft gelegen, werd de profetie vermoedelijk in Juda geschreven (Nah. 1:15). De val van Nineve, die omstreeks 632 v.G.T. plaatsvond, lag nog in de toekomst toen Nahum zijn profetie optekende, en hij vergelijkt deze gebeurtenis met de val van No-Amon (Thebe, in Egypte), die kort tevoren had plaatsgevonden (3:8). Daarom moet Nahum zijn profetie ergens in deze tijdsperiode geschreven hebben.

4. Welke schrijfstijl vinden wij in het boek Nahum?

⁴ De stijl van het boek is karakteristiek. Het bevat geen overbodige woorden. De kracht en het realisme die eruit spreken, zijn in overeenstemming met het feit dat het deel uitmaakt van de geïnspireerde geschriften. Het boek Nahum munt uit in beschrijvend, gevoelvol en bewogen taalgebruik, alsook in waardige expressie, duidelijkheid van beeldspraak en een levendige, sprekende uitdrukkingswijze (1:2-8, 12-14; 2:4, 12; 3:1-5, 13-15, 18, 19). Het grootste gedeelte van het eerste hoofdstuk schijnt in de vorm van een acrostisch gedicht geschreven te zijn (1:8, voetnoot). Nahums schrijfstijl wordt verrijkt doordat hij slechts één thema heeft. Hij heeft een volslagen afschuw van Israëls verraderlijke vijand. Hij ziet niets dan de ondergang van Nineve.

5. Waardoor wordt de authenticiteit van Nahums profetie bewezen?

⁵ De authenticiteit van Nahums profetie wordt bewezen door de nauwkeurigheid waarmee ze in vervulling is gegaan. Wie anders dan een profeet van Jehovah zou in Nahums tijd hebben durven voorspellen dat men de trotse hoofdstad van de Assyrische wereldmacht bij de „poorten van de rivieren” zou kunnen binnendringen, dat haar paleis opgelost zou worden en dat ze zelf „leegte en verlatenheid, en een verwoeste stad” zou worden? (2:6-10) Uit de gebeurtenissen die volgden, bleek dat de profetie inderdaad door God geïnspireerd was. In de annalen van de Babylonische koning Nabopolassar wordt de verovering van Nineve door de Meden en de Babyloniërs als volgt beschreven: „[Zij veranderden] de stad in ruïneheuvels en ho[pen (puin) . . .].” * De ondergang van Nineve was zo volledig dat zelfs de plaats waar het heeft gelegen vele eeuwen aan de vergetelheid prijsgegeven was. Sommige critici grepen dit aan om de bijbel op dit punt belachelijk te maken door te zeggen dat Nineve nooit kon hebben bestaan.

6. Wat is op de plaats van het oude Nineve blootgelegd waardoor de nauwkeurigheid van het boek Nahum wordt gerechtvaardigd?

⁶ Als verder bewijs voor de authenticiteit van het boek Nahum werd echter de plaats ontdekt waar Nineve heeft gelegen, en in de 19de eeuw werd daar een begin gemaakt met opgravingswerkzaamheden. Men schatte dat er miljoenen tonnen aarde verplaatst zouden moeten worden om de stad Nineve volledig bloot te leggen. Wat heeft men er aan het licht gebracht? Veel wat een ondersteuning vormt voor de nauwkeurigheid van Nahums profetie! Zo getuigen Nineve’s monumenten en inscripties van de wreedheden die ze bedreef, en er zijn overblijfselen van kolossale standbeelden van gevleugelde stieren en leeuwen gevonden. Geen wonder dat Nahum de stad „het leeuwehol” noemde! — 2:11. *

7. Waardoor wordt de canoniciteit van het boek Nahum gestaafd?

⁷ De canoniciteit van het boek Nahum blijkt uit het feit dat het door de joden als een deel van de geïnspireerde geschriften wordt aanvaard. Het is volledig in overeenstemming met de rest van de bijbel. De profetie wordt in de naam van Jehovah uitgesproken, van wiens eigenschappen en oppermacht ze welsprekend getuigenis aflegt.

DE INHOUD VAN NAHUM

8. Welke ondergang wordt voor Nineve aangekondigd, maar welk goede nieuws krijgt Juda te horen?

⁸ Formele uitspraak van Jehovah tegen Nineve (1:1-15). „Jehovah is een God die exclusieve toewijding eist en wraak neemt.” Met deze woorden richt de profeet het toneel in voor „de formele uitspraak tegen Nineve” (1:1, 2). Zie hoe Jehovah, ofschoon hij langzaam tot toorn is, nu in verwoestende wind en onweer wraak oefent. De bergen schudden, de heuvels versmelten en de aarde wordt opgeheven. Wie kan voor zijn brandende toorn standhouden? Niettemin is Jehovah een vesting voor wie bij hem hun toevlucht zoeken. Maar Nineve is ten ondergang gedoemd. De stad zal door een vloed verdelgd worden, en „de benauwdheid zal geen tweede maal oprijzen” (1:9).  Jehovah zal haar naam en haar goden uitwissen. Hij zal haar begraven. Als een verkwikkende tegenstelling is er goed nieuws voor Juda! Wat dan wel? Een verkondiger van vrede roept hen op hun feesten te vieren en hun geloften te betalen, want de vijand, de „nietswaardige”, is ten ondergang gedoemd. „Hij zal stellig geheel en al worden afgesneden.” — 1:15.

9. Welke profetische blik krijgen wij op de nederlaag van Nineve?

⁹ Toekomstblik op Nineve’s verwoesting (2:1–3:19). Nahum daagt Nineve honend uit zich tegen een naderende verstrooier te versterken. Jehovah zal de zijnen, ’de trots van Jakob en van Israël’, weer vergaderen. Zie het schild en het karmozijnrode kleed van zijn mannen van vitale kracht eens en het vurige ijzerbeslag van zijn „strijdwagen op de dag dat hij zich gereedmaakt”! Strijdwagens blijven op de straten „razen”, voortsnellend als bliksemschichten (2:2-4). Nu krijgen wij een profetische blik op de strijd. De Ninevieten struikelen en haasten zich om de muur te verdedigen, maar tevergeefs. De rivierpoorten gaan open, het paleis lost op en de slavinnen kreunen en slaan zich op het hart. De vluchtende mannen wordt geboden stil te staan, maar niemand keert zich om. De stad wordt geplunderd en verwoest. Harten versmelten. Waar is nu dit leeuwehol? De leeuw heeft zijn grot met prooi voor zijn welpen gevuld, maar Jehovah verklaart: „Zie! Ik ben tegen u” (2:13). Ja, Jehovah zal Nineve’s oorlogsmachinerie verbranden, een zwaard zenden om haar jonge leeuwen te verslinden en haar prooi van de aarde afsnijden.

10. Als wat wordt Nineve ontmaskerd, en hoe wordt haar einde verder beschreven?

¹⁰ „Wee de stad van bloedvergieten . . . vervuld van bedrog en van roof.” Hoor het knallen van de zweep en het ratelen van het wiel. Zie het galopperende paard, de opspringende wagen, de ruiter te paard, de vlam van het zwaard en het bliksemen van de speer — en dan, de geweldige massa lijken. „Er komt geen eind aan de dode lichamen” (3:1, 3). En waarom? Omdat ze natiën heeft verstrikt met haar prostitutie en families met haar toverijen. Voor de tweede maal verklaart Jehovah: „Zie! Ik ben tegen u” (3:5). Nineve zal als overspeelster worden ontmaskerd en zal gewelddadig geplunderd worden; haar lot zal niet beter zijn dan dat van No-Amon (Thebe), dat door Assyrië in gevangenschap is gebracht. Haar vestingen zijn als rijpe vijgen, „die, als ze geschud worden, stellig in de mond van een eter zullen vallen” (3:12). Haar krijgslieden zijn als vrouwen. Niets kan Nineve redden van het vuur en het zwaard. Haar wachters zullen vluchten als een sprinkhanenzwerm op een zonnige dag, en haar volk zal verstrooid worden. De koning van Assyrië zal weten dat er geen verlichting is, noch is er genezing voor deze catastrofe. Allen die het bericht horen, zullen in de handen klappen, want allen hebben onder de slechtheid van Assyrië geleden.

WAAROM NUTTIG

11. Welke fundamentele bijbelse beginselen worden in Nahum geïllustreerd?

¹¹ De profetie van Nahum illustreert enkele fundamentele bijbelse beginselen. In de aanvangswoorden van het visioen wordt de reden herhaald waarom God het tweede gebod van de Tien Geboden heeft gegeven: „Jehovah is een God die exclusieve toewijding eist.” Onmiddellijk daarna maakt hij bekend dat het vaststaat dat hij ’wraak neemt op zijn tegenstanders’. Assyriës wrede trots en heidense goden hebben dit machtige rijk niet voor Jehovah’s oordeelsvoltrekking kunnen behoeden. Wij kunnen het volste vertrouwen hebben dat Jehovah te zijner tijd evenzo alle goddelozen hun gerechte straf zal toedienen. „Jehovah is langzaam tot toorn en groot in kracht, en geenszins zal Jehovah zich ervan weerhouden te straffen.” Zo worden Jehovah’s gerechtigheid en oppermacht verhoogd tegen de achtergrond van zijn verdelging van het machtige Assyrië. Nineve is inderdaad „leegte en verlatenheid, en een verwoeste stad” geworden! — 1:2, 3; 2:10.

12. Welk herstel kondigt Nahum aan, en hoe kan zijn profetie in verband worden gebracht met de Koninkrijkshoop?

¹² In tegenstelling tot Nineve’s ’volledige afsnijding’ kondigt Nahum herstel aan voor ’de trots van Jakob en van Israël’. Jehovah zendt zijn volk ook blijde tijdingen: „Zie! Op de bergen de voeten van iemand die goed nieuws brengt, iemand die vrede verkondigt.” Deze tijdingen van vrede staan in verband met Gods koninkrijk. Hoe weten wij dit? Het blijkt uit het feit dat Jesaja dezelfde uitdrukking gebruikt, waaraan hij echter de woorden toevoegt: „Die goed nieuws brengt van iets beters, die redding verkondigt, die tot Sion zegt: ’Uw God is koning geworden!’” (Nah. 1:15; 2:2; Jes. 52:7) Vervolgens brengt de apostel Paulus deze uitdrukking in Romeinen 10:15 van toepassing op degenen die Jehovah als christelijke predikers van goed nieuws uitzendt. Zij verkondigen het „goede nieuws van het koninkrijk” (Matth. 24:14). In overeenstemming met de betekenis van zijn naam schenkt Nahum veel troost aan allen die de vrede en redding zoeken die Gods koninkrijk met zich brengt. Al dezen zullen beslist beseffen dat ’Jehovah goed is, een vesting op de dag der benauwdheid voor degenen die bij hem hun toevlucht zoeken’. — Nah. 1:7.

[Voetnoten]

[Studievragen]