Studie 11

Dagelijks goede spraak gebruiken

1. Wat zal onze spraak welgevallig maken voor Jehovah?

¹ „Laten de woorden van mijn mond . . . welgevallig worden voor uw aangezicht, o Jehovah” (Ps. 19:14). Wil dit in ons geval zo zijn, dan moeten wij over juiste dingen spreken en op een wijze die bij een dienstknecht van God past. Wij willen door onze spraak bewijzen dat wij elke dag, en niet alleen wanneer wij in de Koninkrijkszaal zijn of in de velddienst uittrekken, getrouwe dienstknechten van God zijn. Dan zal de taal die wij thuis, op ons werk of op school gebruiken, een gunstig licht op onze bediening werpen. — 2 Kor. 6:3.

2, 3. Waarom zijn onze manier van spreken en de keuze van onze woorden belangrijk?

² Onze manier van spreken is belangrijk. Dit omvat zelfs onze gelaatsuitdrukking en de klank van onze stem. Ons geluk als dienstknechten van Jehovah dient van ons gezicht te lezen te zijn. Een vriendelijke manier van spreken en een warme glimlach trekken mensen aan. Hoewel de bijbelse waarheden waarover wij spreken ernstig zijn, zijn ze tevens hartverwarmend. Wees dus enthousiast! Een uitdrukkingloos gezicht past niet bij onze boodschap van hoop.

³ Naarmate je vertrouwd raakt met goede spraak zul je gaan beseffen dat woorden en uitdrukkingen „persoonlijkheid” hebben. Ze kunnen bitter of zoet, zacht of hard, vriendelijk of vijandig, opbouwend of demoraliserend zijn. Het kiezen van het juiste woord of de juiste uitdrukking is dus uiterst belangrijk. Dit is in  het bijzonder zo wanneer het om waarheidswoorden, het goede nieuws van het Koninkrijk, gaat.

4. Hoe kunnen wij onze woordenschat uitbreiden?

⁴ Je woordenschat uitbreiden. Er is geen gebrek aan woorden die bij het loven van Jehovah gebruikt kunnen worden, zoals uit een vluchtige blik in elk woordenboek zal blijken. De vraag is echter: Hoe goed gebruik je het reservoir van beschikbare woorden? Wanneer je leest, zoek je dan de woorden die je niet volledig begrijpt op, of plaats je er een teken bij ten einde ze op te zoeken wanneer je het artikel uit hebt? Dit zal je helpen je woordenschat uit te breiden. Je zult tevens bemerken dat er veel woorden zijn die je wel herkent, maar die je niet in je dagelijkse spraak gebruikt. Doe een doelbewuste poging om ze te gebruiken wanneer dat passend is. Het is beslist in het belang van jezelf als christelijke bedienaar of leerling het vermogen om goed te spreken te blijven aankweken.

5, 6. Waardoor zullen wij worden geholpen woorden op juiste wijze te leren gebruiken?

⁵ Leer het juiste woord te gebruiken. Twee woorden kunnen een overeenkomstige, doch enigszins andere betekenis hebben, waardoor ze onder verschillende omstandigheden gebruikt kunnen worden. Wanneer je daarop let, zul je voorkomen dat jij je toehoorders kwetst en zal je spraak aan duidelijkheid winnen. Het is nuttig een goed woordenboek te raadplegen. Sommige woordenboeken vermelden onder elk woord zowel de synoniemen (woorden die een overeenkomstige doch niet precies dezelfde betekenis hebben) als antoniemen (woorden met een tegengestelde betekenis). Aldus vind je niet alleen gevarieerde uitdrukkingen voor dezelfde gedachte, maar ook verschillende betekenisnuances. Dit is zeer nuttig wanneer je het juiste woord voor de juiste omstandigheden zoekt. Het gebruik van het juiste woord zal ook voorkomen dat je onnodig veel woorden gebruikt, en het helpt je ter zake te zijn. Het gebruik van veel woorden kan tot gevolg hebben dat de gedachten eronder begraven worden. Oefen je er dus in je in een paar woorden uit te drukken. Wanneer dat je goed afgaat, maak er dan een begin mee je manier van uitdrukken af te wisselen met beschrijvende woorden die er kleur en betekenis aan geven.

⁶ Wanneer je je woordenschat uitbreidt, denk dan niet slechts in termen van nieuwe woorden, maar let op woorden die speciale kenmerken hebben: werkwoorden waar kracht van uitgaat; bijvoeglijke naamwoorden die ergens kleur aan geven; overgangsuitdrukkingen die je helpen eentonigheid te vermijden; uitdrukkingen waaruit warmte spreekt en die vriendelijk klinken. Bij het lezen van de publikaties van het Genootschap kun je een grote  verscheidenheid van woorden en uitdrukkingen opmerken waaruit je kunt kiezen.

7, 8. Voor welke gevaren in verband met een uitgebreide woordenschat dienen wij op onze hoede te zijn?

⁷ Het doel van een uitgebreide woordenschat is natuurlijk niet ermee te koop te lopen. Ons doel is inlichtingen mee te delen, niet om zelf indruk op onze toehoorders te maken. Wij dienen hetzelfde standpunt te huldigen dat door de apostel Paulus tot uitdrukking werd gebracht: „Ik [wil] in een gemeente liever vijf woorden met mijn verstand spreken, om ook anderen mondeling te onderrichten, dan tienduizend woorden in een [vreemde] taal” (1 Kor. 14:9, 19). Wanneer iemands spraak te moeilijk is om te begrijpen, zou hij evengoed in een vreemde taal kunnen spreken. Zo is het ook verstandig om te vermijden onnodig technisch te zijn bij degenen die de details niet naar waarde zullen schatten. Zelfs in normale gesprekken dienen wij niet te trachten door ingewikkelde spraak en hoogdravende woorden indruk te maken op degenen die naar ons luisteren. Het is belangrijker dat zij begrijpen wat wij te zeggen hebben. Bedenk dat volgens Spreuken 15:2 „de tong der wijzen . . . goed [doet] met kennis”. De keuze van goede woorden, woorden die gemakkelijk te begrijpen zijn, draagt ertoe bij dat onze spraak verfrissend en stimulerend is in plaats van saai en oninteressant. — Kol. 4:6.

⁸ Het is ook belangrijk te leren woorden correct te zeggen. Spreek ze goed uit. Je kunt er een woordenboek op naslaan, en ook kun je opletten hoe anderen bepaalde woorden uitspreken. Dit zal je helpen slordigheid in de uitspraak te vermijden. Andere gevaren die in de dagelijkse spraak vermeden moeten worden, zijn het in elkaar laten vloeien van woorden en het inslikken van de laatste lettergreep. Praat niet binnensmonds. Heb een goede uitspraak. Open je mond om je op duidelijke wijze uit te drukken.

9-12. Welke soort van spraak dienen wij te vermijden, en waarom?

⁹ Taal die vermeden moet worden. Gods Woord is onze gids bij het vaststellen van de soort van spraak die wij in ons dagelijks leven moeten vermijden. De apostel Paulus raadt ons bijvoorbeeld aan „dingen [die] niet welvoeglijk zijn”, zoals „ontuchtig gescherts”, te vermijden (Ef. 5:3, 4). Wij dienen ontuchtige en vulgaire woorden en uitdrukkingen te vermijden. Paulus schreef ook: „Laat geen verdorven woord uit uw mond voortkomen, maar elk woord dat goed is tot opbouw waar het nodig is, opdat daardoor iets meegedeeld mag worden wat gunstig is voor de hoorders” (Ef. 4:29). Christenen dienen het dus te vermijden te vloeken en ruwe taal te gebruiken. Sommige mensen denken dat zulk een taal kracht bijzet aan wat zij zeggen. Maar er zijn ruimschoots voldoende goede woorden die krachtig zijn. Wij behoeven de grove  taal van zulke mensen niet na te bootsen wanneer wij met hen spreken. Eenvoudige taal kan nuttig zijn, maar ze dient rein en correct te zijn.

¹⁰ Wat ook vermeden moet worden, zijn bepaalde uitdrukkingen en spreekmanieren die in strijd zijn met het grammaticale gebruik. Dergelijke spraak wordt vaak gebruikt door conférenciers of wordt in moderne liederen gepopulariseerd. Mensen hebben de neiging deze spraak na te bootsen. Maar het is niet goed dat christenen dergelijke spreekgewoonten overnemen. Door dit te doen, zouden wij ons vereenzelvigen met de wereld en haar levenswijze. Handelaars in verdovende middelen en anderen wier gehele levenspatroon misdadig en immoreel is, hebben vaak hun eigen woordenschat en gebruiken woorden op een manier die de toevallige luisteraar niet onmiddellijk duidelijk is. Maar onze maatstaf voor spraak dient niet door zulke wereldse invloeden te worden aangetast. — Rom. 12:2.

¹¹ Christenen moeten ervoor zorgen dat zij oneerbiedige taal vermijden. Sommige mensen gebruiken de uitdrukkingen „God” en „Heer”, en ook „Jezus” en „Christus”, alleen om hun woorden kracht bij te zetten of in plaats van een vloek. Andere woorden, zoals „gossie”, „gossiemijne” en „jeminee” zijn eenvoudig eufemismen, die zijn afgeleid van de woorden „God” en „Jezus”, en zijn daarom als tussenwerpsels eveneens af te keuren. — Ex. 20:7; Matth. 5:34-37.

¹² Zo nu en dan kunnen wij geïrriteerd raken door wat mensen zeggen en doen. Maar toch zou het voor een christen ongepast zijn een nijdig of schimpend antwoord te geven. De apostel zegt: „Doet ze nu werkelijk alle van u weg, gramschap, toorn, slechtheid, schimpend gepraat en ontuchtige taal uit uw mond” (Kol. 3:8). Hoewel de spraak van anderen je dus kan irriteren, is het verstandig je geest te beheersen. — Spr. 14:29; Jak. 3:11.

13-16. Waardoor zullen wij worden geholpen onze grammatica en onze spreekgewoonten te verbeteren?

¹³ Juiste grammatica. Sommige mensen zullen wellicht beseffen dat hun grammatica niet al te best is. Misschien zijn zij in een ander land opgegroeid of hebben zij, toen zij jong waren, niet de gelegenheid tot veel schoolopleiding gehad. Zij dienen zich niet te laten ontmoedigen; zij dienen veeleer een oprechte poging te doen zich hierin ter wille van het goede nieuws te verbeteren. Er kunnen enkele nuttige dingen worden gedaan. Het lezen in gezinsverband bijvoorbeeld biedt gelegenheden om zulke verbeteringen aan te brengen. Veel van wat wij over grammatica weten, leren wij door anderen te horen spreken. Luister dus oplettend wanneer rijpe broeders die een goede opleiding hebben genoten, spreken. Wanneer je de bijbel en de publikaties van het Genootschap  leest, let dan bewust op de zinsconstructie en de vorm waarin woorden in verschillende situaties worden gebruikt. Richt je eigen spraak dan naar deze goede voorbeelden.

¹⁴ Jongeren dienen voordeel te trekken van de gelegenheid die zij hebben om, terwijl zij nog op school zijn, een goede grammatica en uitspraak te leren. Als je niet zeker bent van de reden voor een of andere grammaticale regel, kun je trachten nadere inlichtingen van je leraar te verkrijgen. Je hebt elke reden om daarin volhardend te zijn, aangezien je een doeltreffende bedienaar van het goede nieuws wilt zijn.

¹⁵ Streef ernaar dagelijks goede spraak te gebruiken. Iemand die in zijn dagelijkse gesprekken gemakkelijk in slordige spreekgewoonten vervalt, kan niet verwachten dat hij bij speciale gelegenheden in staat zal zijn goed te spreken. Daar is oefening voor nodig. Maar wanneer je onder alle omstandigheden goede spraak gebruikt, zal het je gemakkelijk en natuurlijk afgaan wanneer je op het podium staat of wanneer je aan anderen getuigenis aflegt over Gods waarheid.

¹⁶ Door ons dagelijks te oefenen in het gebruik van goede spraak, worden wij geholpen onze geest en ons hart met verrukkelijke woorden te vullen, waarmee wij onze waardering voor Jehovah’s grootse voornemens die hij door middel van zijn koninkrijk zal verwezenlijken, tot uitdrukking kunnen brengen. Dan zullen wij de waarheid van Jezus’ woorden in Lukas 6:45 ervaren: „Een goed mens brengt uit de goede schat van zijn hart het goede voort.”

[Studievragen]