Studie 12

Voor de vuist weg en geïmproviseerd spreken

1, 2. Hoe helpt Jehovah ons bij het spreken?

¹ „Maakt u er echter, . . . niet bezorgd over hoe of wat gij zult spreken, want in dat uur zal u gegeven worden wat gij moet spreken; want niet slechts gij spreekt, maar de geest van uw Vader  spreekt door u” (Matth. 10:19,20). Die woorden moeten Jezus’ eerste discipelen een schitterende verzekering hebben gegeven. En ze sterken Gods bedienaren van het goede nieuws in deze tijd wanneer er van hen wordt gevraagd tegenover regeringsfunctionarissen getuigenis af te leggen. Dat wil niet zeggen dat christelijke getuigen van Jehovah in deze tijd de wonderbaarlijke „spraak van wijsheid” en „spraak van kennis” ontvangen, zoals met enkelen van die eerste-eeuwse christelijke getuigen het geval was (1 Kor. 12:8). Wij zijn echter wel in de gelegenheid een voortreffelijke theocratische opleiding te ontvangen, en zoals werd beloofd, brengt Gods geest de antwoorden in onze geest terug wanneer de noodzaak daartoe zich voordoet.

² Door middel van de opleiding die je op bijbelstudies, de theocratische bedieningsschool en andere gemeentevergaderingen ontvangt, doe je een geweldige hoeveelheid bijbelkennis op. Je leert de fundamentele beginselen van rechtvaardigheid kennen en leert ook hoe je ze in je eigen leven in allerlei omstandigheden kunt toepassen. Door je vervolgens op de velddienst toe te leggen, krijg je ervaring in het spreken tot anderen, waarbij je hun de inlichtingen verschaft die je zelf hebt opgedaan. Je spreekt dan voor de vuist weg of geïmproviseerd.

3. Leg uit wat het verschil is tussen voor de vuist weg en geïmproviseerd spreken.

³ Hoewel deze twee methoden van spreken nauw met elkaar in verband staan, zijn ze niet precies hetzelfde. Een illustratie zal het onderscheid wellicht duidelijk maken. Stel dat je met een huisbewoner in gesprek raakt en dat je begint met een voorbereid toespraakje, waarvan je het schema reeds goed in je geest hebt. Afgezien van dat schema heb je de stof die je zult behandelen, niet woord voor woord van buiten geleerd. Je spreekt dan voor de vuist weg. Maar dan komt de huisbewoner met een onverwachte tegenwerping waarop je je niet speciaal hebt voorbereid. Door je opleiding in de Koninkrijkszaal ben je echter toegerust om een uitleg of verklaring te geven, waarbij je uit je reservoir van bijbelse inlichtingen put. Nu zou er gezegd kunnen worden dat je geïmproviseerd spreekt; hetgeen je zegt wordt op de ingeving van het ogenblik samengesteld en uitgesproken.

4. Welke voorbereiding is nodig voor een doeltreffende voor de vuist uitgesproken voordracht?

⁴ Voor de vuist weg spreken. Bij doeltreffend voor de vuist weg spreken is voorbereiding de voornaamste factor, of het nu een van-huis-tot-huistoespraakje of een lezing vanaf het podium betreft. Wanneer je voor de vuist weg een lezing gaat houden, maak dan een goed schema waarin verscheidene hoofdpunten ontwikkeld zullen worden. Onder de hoofdpunten kun je de ondersteunende gedachten, bewijzen, schriftplaatsen en illustraties vermelden, zodat je een werkelijk leerzame lezing zult kunnen houden.  Bepaal dus alles van tevoren, behalve de precieze bewoordingen die je zult gebruiken.

5-7. Noem de voordelen van het voor de vuist weg spreken.

⁵ Het voor de vuist weg spreken heeft verscheidene voordelen. Eén ervan is dat het ruimte laat voor plooibaarheid. Het materiaal is niet zo strak bepaald dat je er niet van kunt afwijken, zoals het geval is wanneer je van een manuscript voorleest of de stof uit je hoofd opzegt. Ontwikkelingen die zich op het laatste moment voordoen, kunnen het noodzakelijk maken enkele veranderingen aan te brengen in de toespraak die men heeft voorbereid. Stel eens voor dat je vlak voordat je het podium opgaat, bemerkt dat er zich een onverwacht groot aantal pas geïnteresseerden in de zaal bevindt. De methode van het voor de vuist weg spreken, stelt je in de gelegenheid veranderingen aan te brengen om hen te helpen de argumenten volledig te begrijpen. Of misschien merk je dat er veel schoolgaande jongeren in de zaal zijn. Je kunt je illustraties en de toepassing ervan dan aanpassen met het doel hen te helpen inzien hoe het materiaal op hun leven van invloed is.

⁶ Een tweede voordeel van het voor de vuist weg spreken is dat je geest erdoor gestimuleerd wordt. Het laat je tot op zekere hoogte vrij om nieuwe gedachten te ontwikkelen. Wanneer je een sympathiek en aandachtig publiek treft, is het vaak zo dat je zelf gestimuleerd wordt en er nieuwe ideeën in je geest opkomen, ideeën die gemakkelijk in een voor de vuist uitgesproken lezing opgenomen kunnen worden.

⁷ Een derde voordeel van deze methode van spreken is dat je erdoor in de gelegenheid wordt gesteld je ogen op je toehoorders gericht te houden. Hierdoor heb je beter contact met hen. Het gevolg is dat zij waarschijnlijk meer aandacht zullen schenken aan wat je zegt. En de toehoorders zullen aanvoelen dat je je onderwerp beheerst, aangezien je niet voortdurend op je papier behoeft te kijken. Je bent dan tevens in staat de reacties van de toehoorders op te merken. Wanneer je ziet dat hun belangstelling afneemt, kun je stappen doen om deze moeilijkheid te overwinnen. Deze voordrachtsmethode leent zich voor een warme, op conversatietoon uitgesproken toespraak, een ware van-hart-tot-hart-lezing.

8-10. Hoe kunnen de valstrikken in verband met het voor de vuist weg spreken worden vermeden?

⁸ Er zijn in verband met voor de vuist uitgesproken lezingen echter enkele valstrikken, die niettemin vermeden kunnen worden. De spreker kan bijvoorbeeld te veel aanvullende gedachten inlassen zodat zijn lezing over tijd gaat. Ook zal de spreker, gezien zijn vrijheid om gedachten die in zijn geest opkomen spontaan naar voren te brengen, wellicht veel langer bij bepaalde punten  stilstaan dan hij van plan was. Je kunt hiervoor waken door aantekeningen op je schema te maken van de tijd die voor elk onderdeel van de lezing is toegestaan. Houd je dan nauwgezet aan die tijd.

⁹ Ook bestaat het gevaar dat je punten weglaat en onvolledige of onnauwkeurige verklaringen doet of dat je beweringen doet die niet door voldoende bewijsmateriaal worden ondersteund. Wanneer je van tijd tot tijd in je aantekeningen kijkt, zonder gehaast te zijn, dien je in staat te zijn je aan je materiaal te houden en weglatingen en onnauwkeurigheden te vermijden. Door het opstellen van een goed schema, waarin verscheidene hoofdpunten staan die aan de hand van ondersteunende bewijzen en schriftplaatsen ontwikkeld zullen worden, kun je het gevaar van het doen van ongefundeerde beweringen vermijden.

¹⁰ Hoewel het niet nodig is de wóórden van een voor de vuist uitgesproken lezing uit het hoofd te leren, kun je je toch oefenen in het vormen van passende zinnen, en je wordt hierbij geholpen door de gedachtengang goed in je geest te hebben. Op deze wijze kun je inferieure taal en een slechte woordkeus vermijden. En wanneer je in je dagelijkse gesprekken goede taal tracht te gebruiken, zal het je gemakkelijker afgaan wanneer je een lezing houdt. Het kan zijn dat je zelfs dan misschien de uitgelezen uitdrukkingen en grammaticale nauwkeurigheid van een manuscriptlezing mist, maar dit kun je ruimschoots goedmaken door je conversatiestijl. Zorg er ook voor dat je je lezing van tevoren verscheidene malen repeteert. Sommigen vinden het voldoende om dit zachtjes, voor zichzelf, te doen. Maar velen vinden het zeer nuttig, vooral met het oog op de tijdsbepaling, de lezing hardop te oefenen.

11, 12. Waarom is het veilig wanneer de spreker een schema heeft?

¹¹ Mettertijd, en na enige oefening, dien je in staat te zijn je schema tot slechts een paar woorden voor elk punt van je lezing in te korten. Deze punten zouden, te zamen met de schriftplaatsen die je zult gebruiken, allemaal op een kaartje of velletje papier dat je gemakkelijk kunt raadplegen, vermeld kunnen worden. Hoewel sommigen voor kortere lezingen, zoals een oefenlezing op de bedieningsschool, er wellicht de voorkeur aan geven het schema van buiten te leren, is er geen bezwaar tegen om een kort schema bij de hand te hebben dat geraadpleegd kan worden wanneer door een of andere afleidende factor of doordat je geheugen je in de steek laat, je gedachtengang onderbroken wordt. Bij langere lezingen, zoals een openbare lezing, getuigt het gewoonlijk van praktische wijsheid je gedetailleerde schema bij de hand te hebben zodat je het onder het spreken kunt raadplegen.

 ¹² Het voor de vuist weg spreken is zeer waardevol in de van-huis-tot-huisbediening. Want wanneer de huisbewoner een tegenwerping naar voren brengt of je op de een of andere wijze in de rede valt, kun je kort van de punten die je aan het bespreken was afwijken, de tegenwerping weerleggen en vervolgens met de stof die je hebt voorbereid, verder gaan. Wanneer het toespraakje woord voor woord van buiten was geleerd, zou het moeilijk zijn zo’n onderbreking op te vangen en het toespraakje vervolgens te hervatten.

13-15. Wanneer spreken wij geïmproviseerd, en welke voorbereiding is hierbij betrokken?

¹³ Geïmproviseerd spreken. Het woord „geïmproviseerd” is wel gedefinieerd als „zonder voorbereiding, ineens, de ingeving van het ogenblik volgen”. Maar betekent dit dat het onderwerp of punt helemaal niet is voorbereid? Neen, want voor echt onderwijs is altijd voorbereiding nodig. Er kunnen zich echter gelegenheden voordoen dat je niet van tevoren bent ingelicht om over een bepaald onderwerp te spreken en je bereidt je dus niet specifiek op een bespreking ervan voor. Dit kan gebeuren wanneer de huisbewoner die je in de van-huis-tot-huisprediking ontmoet, een vraag opwerpt. Of het kan gebeuren op nabezoeken, op huisbijbelstudies, wanneer je informeel getuigenis geeft, of wanneer je voor een rechtbank of commissie moet verschijnen. In zulke gevallen zullen de rangschikking van het materiaal en de bewoordingen geïmproviseerd zijn, maar de basis voor wat je zegt, wordt verschaft door je achtergrondkennis die het gevolg is van je theocratische studies. Wat wij geïmproviseerd spreken zouden kunnen noemen, is dus eveneens op voorbereiding gebaseerd, hoewel de voorbereiding wellicht niet voor die speciale gelegenheid was bedoeld. — Jes. 50:4.

¹⁴ Wanneer je verneemt, zelfs al is het een paar minuten van tevoren, dat je gevraagd zal worden iets te zeggen, kun je als voorbereiding enkele waardevolle stappen doen. Bepaal allereerst één of twee punten die je wilt behandelen. Kies enkele ondersteunende argumenten, met inbegrip van een paar passende schriftplaatsen. Denk vervolgens even na over een korte inleiding. Nu ben je gereed om, zo nodig, met spreken te beginnen. Dit zou bijvoorbeeld noodzakelijk kunnen zijn wanneer er op het laatste moment een vervanger voor een oefenspreker op de theocratische bedieningsschool nodig is.

¹⁵ In de Schrift staan voorbeelden van dienaren van Jehovah die op de ingeving van het ogenblik getuigenis van de waarheid moesten afleggen. Een van hen was Stéfanus, die voor het Sanhedrin werd gesleept en door valse getuigen werd beschuldigd. Zijn bezielende geïmproviseerde toespraak kun je in hoofdstuk  7 van het boek Handelingen lezen. De apostel Paulus werd door de Atheners gegrepen, naar de Areópagus gevoerd en omtrent zijn geloof ondervraagd. Zijn voortreffelijke geïmproviseerde bespreking staat in Handelingen 17 opgetekend.

16-18. Waarom is het beter dat de leerlingen zich oefenen in het voor de vuist weg spreken, in plaats dat zij hun lezingen uitschrijven of van buiten leren?

¹⁶ De beste methode. Beginnelingen willen soms hun oefenlezingen helemaal uitschrijven. Dit is over het algemeen niet de beste methode, en zij moeten proberen hier snel van af te stappen, aangezien het afbreuk doet aan het contact met de zaal en de conversatiehoedanigheid. Het komt wel voor dat wij geheel uitgeschreven lezingen gebruiken, maar je kunt je daarin oefenen wanneer je een leestoewijzing hebt. Spreek bij je andere lezingen vrijuit van aantekeningen.

¹⁷ Sommige leerlingen trachten lezingen van buiten te leren, ten einde helemaal vrij te zijn van aantekeningen. Maar van buiten geleerde lezingen hebben beslist nadelen, aangezien ze niet plooibaar zijn en natuurlijkheid missen, terwijl de mogelijkheid bestaat dat men een belangrijk deel vergeet. Het kan passend zijn een paar sleutelzinnen van buiten te leren, zoals in de inleiding of het besluit, maar dit is niet geschikt voor de gehele lezing.

¹⁸ De beste methode is gewoonlijk voor de vuist weg te spreken. Deze methode gebruiken wij in de velddienst, waar wij werkelijk worden getraind ter plaatse na te denken. Zo is ook op de gemeentevergaderingen het voor de vuist weg spreken de methode die het meest gebruikt dient te worden, aangezien ze een oprechte, directe voordracht van onze boodschap mogelijk maakt die voortreffelijke resultaten zal afwerpen. Oefen je er dus voortdurend in. En hoewel ons zo nu en dan wellicht gevraagd zal worden een geïmproviseerde toespraak te houden, zullen wij er toch op voorbereid zijn, want Jehovah ziet er op toe dat wij zowel voor het voor de vuist weg spreken als voor het geïmproviseerd spreken goed zijn toegerust. Beide nemen een juiste plaats in onze bediening in.

[Studievragen]