Wees een goede luisteraar
Studie 5
Wees een goede luisteraar
1-5. Wat betekent het te luisteren, en waarom is het belangrijk, vooral op gemeentevergaderingen?
1 Of je vooruitgang maakt als een dienaar van Jehovah hangt in aanzienlijke mate af van de wijze waarop je luistert. Luisteren speelt tijdens je gehele leven een belangrijke rol bij het leren. Je luistert wanneer je met oplettende aandacht hoort, maar als je aandacht niet geconcentreerd is op hetgeen er wordt gezegd, vinden de gesproken woorden een dovemans oor. Ongetwijfeld heb je wel eens tot personen gesproken die slechts gedeeltelijk aandacht aan je schonken. Hoe dikwijls zij ook met je instemden, toch wist je dat zij het punt in kwestie niet werkelijk begrepen en dus niet werkelijk voordeel trokken van wat je zei. Hoe zorgvuldig moeten wij er daarom op toezien te allen tijde goede luisteraars te zijn, maar vooral wanneer wij een cursus in goddelijk onderricht bijwonen! In Spreuken 1:5 staat: „Een wijze zal luisteren en meer onderricht in zich opnemen.”
2 De gemeentevergaderingen zijn een onderdeel van het onderwijsprogramma waarin door middel van Jehovah’s organisatie voor ons is voorzien. Door aandachtig te luisteren tonen wij respect voor Jehovah en zijn voorziening voor ons onderricht. Maar God weet hoe wij zijn en dat wij soms de neiging hebben onze aandacht te laten afdwalen. Wanneer hij ons daarom uitnodigt van de overvloed van geestelijk voedsel te eten waarin hij voorziet, zegt hij met klem: „Luistert aandachtig naar mij en eet wat goed is . . . Neigt uw oor en komt tot mij. Luistert en uw ziel zal in leven blijven” (Jes. 55:2, 3). Indien wij eeuwig leven willen verwerven en anderen willen helpen die prijs eveneens te verkrijgen, moeten wij oplettend luisteren en ons Gods gedachten eigen maken. — Hebr. 1:1, 2; 2:1.
3 Door aandachtig te luisteren geeft men ook blijk van gepaste nederigheid, en wij allen hebben goede reden om nederig te zijn. Wij kunnen allemaal iets van iemand anders leren; niemand van ons weet alles. Ook al spreekt iemand misschien niet vloeiend of mist hij andere kwaliteiten van een bekwame spreker, dan dient oprechte nederigheid ons ertoe te brengen hulp en aanmoediging te geven door aandachtig te luisteren en te reageren op hetgeen hij zegt. En wie weet of hij niet een bepaald punt of een bepaalde betekenisnuance zal belichten waar wij nooit eerder aan hebben gedacht? Uit de mond van kleine kinderen, geestelijk gesproken, kan Jehovah verlichting verschaffen. — Matth. 11:25.
4 Nauwlettend aandacht schenken is belangrijk in verband met gemeentevergaderingen omdat hetgeen wij leren, in ons leven moet worden toegepast. Alleen door „nauwkeurige kennis” te verwerven, kunnen wij de nieuwe persoonlijkheid aandoen (Kol. 3:9, 10. Maar als wij niet zorgvuldig luisteren, als wij in gebreke blijven aandacht aan details te schenken, beseffen wij misschien niet ten volle welke veranderingen wij in ons leven moeten aanbrengen zodat de mogelijkheid bestaat dat onze geestelijke groei wordt belemmerd. Ook is het belangrijk de juiste antwoorden te kunnen geven bij mondelinge of schriftelijke overzichten. Maar hoeveel te meer dienen wij in de velddienst in staat te zijn aan een ieder die ons erom vraagt een reden te geven voor de grootse hoop die wij koesteren!
5 Naarmate je de gewoonte aankweekt nauwlettend aandacht te schenken aan hetgeen er gesproken wordt, zal je vermogen om het gehoorde te onthouden eveneens toenemen.
6-8. Hoe kun je beletten dat je geest tijdens het aanhoren van een lezing afdwaalt?
6 Hoe te luisteren. Het is gemakkelijk ons op vergaderingen door andere dingen te laten afleiden. Misschien houden wij ons nog bezig met iets dat die dag is gebeurd of maken wij ons zorgen over iets dat morgen gedaan moet worden. Maar als men niet oplettend luistert naar wat er wordt gezegd, wat heeft het dan voor zin aanwezig te zijn? Iedereen moet daarom zelfdiscipline toepassen en zijn gedachtengang in toom houden. Men moet vastbesloten zijn ten volle aandacht te schenken aan de bespreking die er gaande is en weigeren zijn geest te laten afdwalen. Men dient als het ware een geestelijk gordijn te laten zakken over alle gedachten die niets met het onderwerp van bespreking te maken hebben. Dat betekent concentratie.
7 Een goede manier om je tegen een afdwalende geest of de gewoonte van dagdromen te beschermen, is aantekeningen te maken van punten en schriftplaatsen die door de spreker worden gebruikt. Houd de aantekeningen kort, daar te veel aantekeningen je aandacht zullen afleiden, terwijl enkele aantekeningen een hulp zullen zijn om je te concentreren. Deze aantekeningen kunnen je later te pas komen. Maar ook al gebruik je ze nooit meer, ze zijn toch een hulp om je aandacht gevestigd te houden op hetgeen er wordt gezegd. Je gaat helemaal in het onderwerp van bespreking op en je kunt nauwkeurig de hoofdpunten uit het betoog van de spreker noemen.
8 Wanneer in een normaal gesprek de andere partij verstandelijke vragen over het onderwerp van bespreking stelt, is dit een goede aanwijzing dat hij luistert. Zo is het ook bij het luisteren naar een voorbereide lezing een goede aanwijzing dat je gedachten bij het onderwerp zijn indien je bemerkt dat je constructieve vragen bij jezelf stelt en vervolgens oplet om te zien of de spreker ze zal beantwoorden. Vraag je onder andere af hoe je de geboden stof zou kunnen gebruiken.
9. Hoe kan het betrekkelijk snelle tempo waarmee wij denken in ons voordeel worden aangewend wanneer wij naar een lezing luisteren?
9 De gemiddelde persoon denkt veel sneller dan de spreker zijn woorden kan uiten, hetgeen hem tijd geeft andere gedachten in zijn geest te laten binnendringen. De gemiddelde snelheid waarmee men kan denken is geschat op ongeveer 400 woorden per minuut, maar de gemiddelde snelheid waarmee men kan spreken is ongeveer 125 woorden per minuut. Deze denksnelheid kan echter in ons voordeel worden aangewend wanneer wij over de geboden stof nadenken door deze samen te vatten, te herhalen en aldus in onze geest te prenten.
10, 11. Hoe kan het juiste motief een hulpmiddel zijn bij het luisteren?
10 Nog een hulpmiddel om de belangrijke punten die een spreker te bieden heeft niet te missen, is met het juiste motief te luisteren. Wij moeten niet luisteren om kritiek op de stof van de spreker en zijn wijze van voordracht uit te oefenen. Op de bedieningsschool heeft de aangestelde opziener de verantwoordelijkheid raad te geven. Daardoor kunnen de overigen van ons zich concentreren op alle nuttige inlichtingen die de spreker te bieden heeft.
11 Ook als de schoolopziener oefensprekers raad geeft, is het zelden opbouwend wanneer een andere leerling bij zichzelf overweegt of hij het al dan niet met de gegeven raad eens kan zijn. Maar het zal hem zeer zeker tot voordeel strekken als hij zich afvraagt of dezelfde raad ook op hem van toepassing is en welk nut hij er persoonlijk uit kan trekken. Door aldus een goede luisteraar te zijn, wordt hij geholpen met iedere lezing vorderingen te maken in plaats dat zijn vooruitgang slechts wordt beperkt tot de gelegenheden dat hij zelf een spreektoewijzing ontvangt.
12. Op welke wijze kunnen kinderen leren goede luisteraars te zijn?
12 Jongeren en kleine kinderen dient ook te worden geleerd aandachtige luisteraars te zijn. Een hulp is als zij op een plaats zitten waar de ouders een wakend oog op hen kunnen houden. Als zij kunnen lezen, is het aanmoedigend wanneer zij hun eigen exemplaar hebben van de publikatie die wordt gebruikt. Over het algemeen gesproken is het niet verstandig toe te staan dat zij met dingen bezig zijn die niet tot het programma horen. Als een stimulans om te luisteren kan men hun te kennen geven dat hun thuis gevraagd zal worden iets van hetgeen zij geleerd hebben te herhalen. En zij dienen warm geprezen te worden als zij zich iets kunnen herinneren of notitie hebben genomen van iets dat tijdens de vergadering is gezegd. — Deut. 31:12.
13, 14. Hoe kunnen eetgewoonten van invloed zijn op ons luisteren?
13 Wij zullen ons gemakkelijker kunnen concentreren als wij ervoor hebben gezorgd vlak voor de vergadertijd geen zware maaltijd te nuttigen, want dit is slaapverwekkend. Dit komt doordat er veel van de lichaamsfuncties wordt gevergd om voor de spijsvertering te zorgen zodat er slechts een minimum overblijft om de denkprocessen werkzaam te doen zijn. Wanneer het mentale waarnemingsvermogen aldus afgestompt is, bestaat het gevaar dat men slechts traag luistert naar wat er wordt gezegd zonder dat men reageert of van diepe waardering blijk geeft of dat men helemaal wegdoezelt.
14 Misschien nog belangrijker is, je aangelegenheden zo te regelen dat je regelmatig voor het geboden onderricht aanwezig kunt zijn. Op veel scholen slaan leerlingen lessen over en trachten zij de stof dan zelf door te nemen. Maar je zult stellig geen profijt trekken van onderricht dat je niet hoort. Laat je er niet door familie of vrienden van afhouden op de vergaderingen aanwezig te zijn. Vergewis je ervan dat je aanwezig bent om met levenonderhoudende regelmaat te luisteren naar de waarheden die uit Gods Woord worden uiteengezet.
15, 16. Verklaar hoe wij onze luisterbekwaamheid op de vergaderingen kunnen toetsen en verbeteren?
15 Je luisterbekwaamheid toetsen. Wij brengen elke week vijf uur op gemeentevergaderingen door en gedurende het grootste gedeelte van die tijd hebben wij de gelegenheid om te leren door te luisteren. Maak jij persoonlijk een zo goed mogelijk gebruik van die tijd? Hoeveel van het voortreffelijke materiaal dat elke week door de openbare spreker wordt behandeld, onthoud je? Kun je nadat je de bedieningsschool en dienstvergadering hebt bijgewoond de hoofdgedachte van elke lezing met je eigen woorden weergeven of bemerk je dat je je soms niet eens kunt herinneren wie een aandeel aan het programma had? Zou je meer profijt van de vergaderingen kunnen trekken wanneer je er meer moeite voor deed je te concentreren, misschien door zelfs aantekeningen te maken? Probeer het eens. Herhaal dan in gesprekken met anderen na de vergaderingen de hoofdgedachten.
16 Gedurende verschillende van onze wekelijkse vergaderingen worden er vragen gesteld en wordt de zaal uitgenodigd commentaar te geven. Deze commentaren weerspiegelen dikwijls uren van persoonlijke studie en jaren van ervaring. Als anderen commentaar geven, luister je dan werkelijk naar wat zij zeggen? Luister je zo zorgvuldig dat je, wanneer zij uitgesproken zijn, de kern van wat zij hebben gezegd met je eigen woorden zou kunnen herhalen? Probeer dat echt eens en je zult er verrukt over zijn hoeveel meer je werkelijk hoort.
17. Waardoor zullen wij geholpen worden onze aandacht niet te laten afdwalen terwijl de paragrafen worden gelezen?
17 Tijdens deze vergaderingen wordt er ook veel voorgelezen. Op de Wachttoren-studie en de gemeenteboekstudie worden de paragrafen van het studiemateriaal gelezen. Luister je werkelijk naar hetgeen voorgelezen wordt of laat je je geest tijdens het lezen afdwalen? Er staan heel veel details in de paragrafen, doch de tijd laat het niet toe dat die allemaal door middel van mondelinge commentaren naar voren worden gebracht. En bovendien is herhaling van de hoofdpunten in de commentaren een hulp om het materiaal in de geest te prenten. Wat kunnen wij veel leren als wij werkelijk naar alles wat op de vergaderingen wordt voorgelezen luisteren! Je zult in je concentratie geholpen worden wanneer je niet alleen luistert maar tevens meeleest.
18-20. Hoe worden gretige luisteraars beloond?
18 Gretige luisteraars worden beloond. Gretige luisteraars erkennen dat er veel te leren valt en zij willen graag zoveel mogelijk in zich opnemen. Zij slaan acht op de raad in Spreuken 2:3, 4: „[Roept] om het verstand zelf . . . en [verheft uw stem] om het onderscheidingsvermogen zelf . . . [blijft] ernaar . . . zoeken als naar zilver.” En terwijl zij zoeken, zegent Jehovah hen, want hij heeft beloofd: „In dat geval zult gij de vrees voor Jehovah begrijpen, en gij zult de kénnis van God vinden . . . gij [zult] rechtvaardigheid en recht en oprechtheid begrijpen, de gehele baan van wat goed is.” — Spr. 2:5, 9.
19 Het is waar dat wij om goede luisteraars te zijn zelfdiscipline moeten toepassen. Maar hoe lonend is dit! Onze geestelijke groei wordt vlug openbaar. Er worden heilzame veranderingen in ons leven aangebracht. En onze bekwaamheid om het goede nieuws zowel vanaf het podium als in de velddienst bekend te maken, neemt toe.
20 Hoewel het kan zijn dat onze tijd voor persoonlijke studie heel beperkt is, zijn wij allen in de gelegenheid om op gemeentevergaderingen veel te luisteren. Hoe belangrijk is dus de hoedanigheid van ons luisteren! En aangezien datgene wat wij horen verband houdt met onze dienst voor Jehovah en ons eeuwige leven, is de raad van Jezus dus heel passend toen hij zei: „Schenkt daarom aandacht aan de wijze waarop gij luistert”! — Luk. 8:18.
[Studievragen]
