DE HELE middeleeuwen door praktizeerden burgers van hetzelfde land gewoonlijk dezelfde religie. Aan het einde van de negentiende eeuw nog was Europa vertrouwd met slechts enkele grote godsdiensten: het katholicisme en het protestantisme in het westen, de orthodoxie en de islam in het oosten en het judaïsme. Verscheidenheid is ongetwijfeld thans in Europa en overal in de wereld veel gewoner. Onbekende religies hebben wortel geschoten, hetzij aanvaard door enkelen van de autochtone bevolking of geïntroduceerd door immigranten en vluchtelingen.

Zo treffen wij nu in landen als Australië, Duitsland, Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten veel moslims, boeddhisten en hindoes aan. Tegelijkertijd zijn Jehovah’s Getuigen, als christenen, actief bezig in 239 landen. In 14 landen bedraagt hun actieve Getuigen meer dan 150.000. — Zie het kader „ Jehovah’s Getuigen — Een wereldwijde religie”.

De verscheidenheid van de plaatselijke religieuze gebruiken kan een onderwijzer voor uitdagingen plaatsen. Zo kunnen er enkele belangrijke vragen opgeworpen worden ten aanzien van populaire vieringen: Dienen alle vieringen aan alle leerlingen opgelegd te worden — ongeacht hun religie? De meerderheid ziet wellicht niets kwaads in zulke vieringen. Maar zou niet ook de zienswijze van gezinnen die tot een minderheidsgroep behoren, gerespecteerd moeten worden? En dan nog een aspect dat aandacht verdient: Zouden in landen waar een in de wet vastgelegde scheiding van staat en godsdienst bestaat en waar godsdienstonderwijs niet in het leerplan opgenomen mag zijn, sommigen het verplicht stellen van zulke vieringen op school niet inconsequent vinden?

Misverstanden zouden zelfs kunnen ontstaan bij vieringen die weinig of geen religieuze connecties schijnen te hebben. Dit geldt voor verjaardagen, die op veel scholen gevierd worden. Hoewel Jehovah’s Getuigen het recht van anderen om verjaardagen te vieren respecteren, zult u ongetwijfeld weten dat zij daar zelf geen aandeel aan wensen te hebben. Maar misschien bent u niet bekend met de redenen waarom zij en hun kinderen hebben besloten niet aan deze vieringen deel te nemen.

Le livre des religions, een encyclopedie die in Frankrijk een wijde verspreiding kent, noemt deze gewoonte een ritueel en rangschikt ze onder „seculiere riten”. Hoewel het vieren van verjaardagen tegenwoordig als een onschuldige niet-religieuze gewoonte beschouwd wordt, is het in werkelijkheid geworteld in het heidendom.

The Encyclopedia Americana (uitgave van 1991) verklaart: „De oude wereld van Egypte, Griekenland, Rome en Perzië vierde de verjaardagen van goden, koningen en edelen.” De auteurs Ralph en Adelin Linton onthullen de werkelijke reden hiervoor. In hun boek The Lore of Birthdays schrijven zij: „Mesopotamië en Egypte, waar de beschaving haar oorsprong had, waren ook de eerste landen waarin mensen hun verjaardagen onthielden en vierden. Het bijhouden van gegevens over verjaardagen vond men in oude tijden vooral belangrijk omdat een geboortedatum van essentieel belang was voor het trekken van een horoscoop.” Deze directe samenhang met astrologie is een zaak van groot belang voor iedereen die astrologie wil vermijden vanwege het oordeel van de bijbel daarover. — Jesaja 47:13-15.

Het is dan ook niet verrassend dat wij in The World Book Encyclopedia lezen: „De vroege christenen vierden [Christus’] geboorte niet, omdat zij  de viering van iemands geboorte als een heidense gewoonte beschouwden.” — Deel 3, blz. 416.

Met de voorgaande informatie in gedachten wensen Jehovah’s Getuigen geen aandeel te hebben aan verjaardagsfestiviteiten. Natuurlijk is de geboorte van een kind een blijde gebeurtenis, iets schitterends. Natuurlijk zijn alle ouders er blij mee als hun kinderen jaar na jaar groeien en zich ontwikkelen. Jehovah’s Getuigen putten er ook grote vreugde uit hun liefde voor hun gezin en hun vrienden te uiten door geschenken te geven en het samen gezellig te hebben. Maar met het oog op de oorsprong van verjaarsvieringen geven zij er de voorkeur aan dat op andere momenten in de loop van het jaar te doen. — Lukas 15:22-25; Handelingen 20:35.

Kerstmis wordt over de hele wereld gevierd, zelfs in veel niet-christelijke landen. Omdat deze feestdag door verreweg de meeste religies in de christenheid wordt geaccepteerd, kan het als verrassend overkomen dat Jehovah’s  Getuigen geen Kerstmis willen vieren. Waarom is dat zo?

Zoals veel encyclopedieën duidelijk verklaren, is Jezus’ geboortedag eigenmachtig op 25 december gesteld om samen te vallen met een Romeins heidens feest. De volgende uitspraken zijn aan verschillende naslagwerken ontleend:

„De datum van Christus’ geboorte is niet bekend. De Evangeliën geven noch de dag noch de maand aan.” — New Catholic Encyclopedia, Deel III, blz. 656.

„De meeste kerstgewoonten die er nu in Europa zijn, of waarvan wij weten door verslagen uit vroeger tijden, zijn niet echt christelijke gewoonten, maar zijn heidense gewoonten die door de Kerk zijn overgenomen of getolereerd. . . . De Saturnalia in Rome verschaften het model voor het merendeel van de vrolijke gewoonten van de kersttijd.” — Encyclopædia of Religion and Ethics (Edinburgh, 1910), onder redactie van James Hastings, Deel III, blz. 608, 609.

„Kerstmis is sinds de vierde eeuw in alle christelijke kerken gevierd op 25 december. In die tijd was dat de datum van het heidense feest van het wintersolstitium, een feest met de naam ’Geboorte (Latijn: natale) van de zon’, aangezien de zon een wedergeboorte leek te hebben ondergaan omdat de dagen weer lengden. In Rome nam de Kerk deze uiterst populaire gewoonte over . . . door er een nieuwe betekenis aan te geven.” — Encyclopædia Universalis (Parijs, 1968), Deel 19, blz. 1375.

„De ontwikkeling van het kerstfeest werd beïnvloed door de tegenstelling met de heidense viering van de Sol Invictus (Mithra). Anderzijds werd 25 december, de dag van het wintersolstitium, geïdentificeerd met het licht dat in de wereld doorbrak door bemiddeling van Christus, en de symboliek van de Sol Invictus werd aldus overgedragen op Christus.” — Brockhaus Enzyklopädie, Deel 20, blz. 125.

Hoe hebben sommigen gereageerd na de feiten over Kerstmis vernomen te hebben? The Encyclopædia Britannica merkt op: „In 1644 verklaarden de Engelse puriteinen elke vrolijkheid en alle religieuze diensten bij de wet verboden, op grond van de overweging dat  het [Kerstmis] een heidens feest was, en verordenden dat er gevast zou worden. Karel II deed het feest herleven, maar de Schotten hielden vast aan de puriteinse zienswijze.” De vroege christenen vierden geen Kerstmis, en Jehovah’s Getuigen doen het nu evenmin, noch nemen zij deel aan activiteiten die met Kerstmis verband houden.

De bijbel is echter positief ten aanzien van het geven van geschenken en het uitnodigen van familie en vrienden voor een gezellig etentje bij andere gelegenheden. Dat boek moedigt ouders ertoe aan hun kinderen zo op te voeden dat zij oprecht vrijgevig zijn, in plaats van alleen te geven wanneer ’men’ dat verwacht (Mattheüs 6:2, 3). Kinderen van Jehovah’s Getuigen wordt geleerd tolerant te zijn en de rechten van anderen te respecteren, en dit omvat ook erkenning van hun recht Kerstmis te vieren. Op hun beurt waarderen zij het wanneer hun beslissing om niet aan kerstvieringen mee te doen gerespecteerd wordt.

Jehovah’s Getuigen nemen hetzelfde standpunt in ten aanzien van andere religieuze of semi-religieuze vieringen die in verscheidene landen in de loop van het schooljaar plaatsvinden, zoals de junifeesten in Brazilië, Driekoningen in Frankrijk, carnaval in Duitsland, Setsoeboen in Japan en Halloween in de Verenigde Staten. Ten aanzien van deze of nog andere hier niet specifiek genoemde feesten zullen Getuigen-ouders of -kinderen graag de eventuele vragen die u hebt, beantwoorden.