Hoofdstuk 1

Hoe is het leven begonnen?

1. Hoe is praktisch overal op aarde leven aanwezig?

OVERAL om ons heen is leven. Het openbaart zich in het gezoem van insekten, het gezang van vogels, het geritsel van kleine dieren in het kreupelhout. Het bestaat in de ijzige poolstreken en in verschroeiend hete woestijnen. Het is aanwezig in de zee — van haar door de zon beschenen oppervlak tot haar donkerste diepten. Hoog in de atmosfeer zweven kleine diertjes rond. Onder onze voeten zijn biljoenen en nog eens biljoenen micro-organismen aan het werk om de grond vruchtbaar te maken, zodat er groene planten kunnen groeien waarmee zich weer andere levensvormen voeden.

2. Welke vragen houden de geest van veel mensen reeds lang bezig?

² De aarde is boordevol leven, zo overvloedig en gevarieerd dat het ons bevattingsvermogen te boven gaat. Hoe is het allemaal begonnen? Neem onze planeet Aarde en al haar bewoners — hoe zijn ze ontstaan? En meer in het bijzonder: hoe is de mensheid ontstaan? Zijn wij uit aapachtige dieren geëvolueerd? Of zijn wij geschapen? Hoe zijn wij hier nu eigenlijk gekomen? En wat houdt het antwoord op deze vraag in voor de toekomst? Dit soort vragen leeft al heel lang, en in de geest van velen zijn ze nog steeds onbeantwoord.

3. Hoe denken sommigen over deze vragen, maar waarom zijn ze voor iedereen belangrijk?

 ³ Misschien vindt u dat deze vragen voor u niet echt van belang zijn. U denkt wellicht: ’Het doet er niet toe hoe ik hier gekomen ben — ik ben er. En ik zal waarschijnlijk zo’n 60, 70 of misschien 80 jaar leven — wie zal het zeggen? Maar of wij zijn geschapen of geëvolueerd, verandert daar niets aan.’ Het tegendeel is echter waar: het zou alles kunnen veranderen — hoe lang u leeft, de wijze waarop u leeft, de omstandigheden waaronder u leeft. Waarom? Onze gehele kijk op het leven en op de toekomst wordt beïnvloed door onze mening over het ontstaan van het leven. En hoe het leven is ontstaan, heeft rechtstreeks te maken met de toekomst van een ieder van ons.

Uiteenlopende meningen

4. Hoe denken velen over de vooruitzichten voor leven op aarde?

⁴ Volgens velen die de evolutietheorie aanvaarden, zal het leven altijd bestaan uit intense wedijver, met strijd, haat, oorlogen en dood. Sommigen denken zelfs dat de mens zichzelf wellicht in de nabije toekomst zal vernietigen. Een vooraanstaand geleerde zei: „[Er] resten ons wellicht nog slechts enkele decennia tot de dag des oordeels. . . . de ontwikkeling van kernwapens en de systemen om ze te gebruiken zullen vroeg of laat leiden tot een ramp van wereldformaat.”¹ Zelfs al zou dit niet binnenkort gebeuren, dan nog geloven velen dat wanneer iemands leven in de dood eindigt, zijn bestaan voor altijd geëindigd is. Anderen denken dat in de toekomst alle leven op aarde een einde zal nemen. Zij theoretiseren dat de zon tot een rode reuzenster zal uitgroeien, en als gevolg daarvan „zullen de oceanen koken, de atmosfeer zal in de ruimte verdwijnen en een catastrofe van de allergrootste omvang zal onze planeet in haar greep krijgen”.²

5. (a) Hoe bezien „creationisten” de aarde? (b) Welke vragen worden door deze zienswijze opgeworpen?

⁵ Voorstanders van het „wetenschappelijk creationisme” zullen die conclusies beslist niet willen onderschrijven. Hun interpretatie van het scheppingsverslag van Genesis heeft hen er echter toe gebracht te beweren dat de aarde slechts 6000 jaar oud is, en dat de zes „dagen” waarin volgens Genesis de schepping tot stand is gekomen, elk slechts 24 uur lang waren. Maar geeft zo’n opvatting  nauwkeurig weer wat de bijbel zegt? Werd de aarde met al haar levensvormen in slechts zes letterlijke dagen geschapen? Of bestaat er een redelijk alternatief?

6. Waarop dienen wij onze conclusies ten aanzien van het ontstaan van het leven op aarde te baseren, en hoe onthield Darwin zich van een definitieve uitspraak over deze kwestie?

⁶ Bij het beschouwen van vragen in verband met het ontstaan van het leven laten velen zich meeslepen door de gangbare opinie of door hun gevoel. Om dit te vermijden, en om tot juiste conclusies te komen, moeten wij onbevooroordeeld het bewijsmateriaal laten spreken. Laten wij trouwens opmerken dat zelfs de bekendste pleitbezorger van evolutie, Charles Darwin, te kennen gaf dat hij zich van de beperkingen van zijn theorie bewust was. In zijn boek De oorsprong der soorten schreef hij in het besluit over de grootsheid van ”deze levensopvatting, volgens welke alle krachten oorspronkelijk door de Schepper in een paar vormen zijn ingeblazen of misschien maar in een”,³ hiermee duidelijk te kennen gevend dat de kwestie van het ontstaan van het leven nog verder onderzocht moest worden.

Wetenschap niet in het geding

7. Welke verduidelijking wordt er gegeven met betrekking tot de wetenschap en het respect dat wij ervoor hebben?

⁷ Voordat wij ons betoog voortzetten, kan een verduidelijking nuttig zijn: Dat de wetenschap heel veel bereikt  heeft, is buiten kijf. Iedere welingelichte persoon is zich bewust van de verbazingwekkende dingen die wetenschapsmensen op vele terreinen tot stand hebben gebracht. Hun onderzoek heeft onze kennis van het universum en van de aarde met haar planten- en dierenrijk enorm vergroot. Studies van het menselijk lichaam hebben geleid tot betere behandelingsmethoden van ziekten en letsels. Snelle vorderingen in de elektronica hebben het computertijdperk ingeluid. Geleerden hebben verbazingwekkende prestaties geleverd — er zijn zelfs mensen op de maan geweest. Het is alleen maar juist respect te hebben voor de bekwaamheden waardoor onze kennis van de wereld om ons heen, van het minuscuul kleine tot het oneindig grote, zozeer is verrijkt.

8. Hoe wordt de uitdrukking evolutie in dit boek gebruikt, en waarnaar verwijst de term schepping?

⁸ Op dit punt aangeland, is het wellicht ook nuttig om bepaalde definities te verduidelijken: Evolutie, zoals de term in dit boek wordt gebruikt, verwijst naar organische evolutie — de theorie dat het eerste levende organisme zich uit niet-levende materie heeft ontwikkeld. Naarmate het zich verder voortplantte, is het naar men zegt vervolgens in verschillende soorten van levende organismen veranderd, en uiteindelijk zijn er alle levensvormen uit voortgekomen die ooit op aarde hebben bestaan of nog bestaan, met inbegrip van mensen. En dit alles is, zo gelooft men, zonder intelligente leiding of bovennatuurlijk ingrijpen tot stand gekomen. Schepping daarentegen betreft de gevolgtrekking dat het verschijnen van levende organismen slechts verklaard kan worden door het bestaan van een Almachtige God die de Ontwerper en Maker is van het universum en van alle fundamentele soorten van levende organismen op aarde.

Enkele zeer belangrijke vragen

9. Wat beweren degenen die evolutie aanvaarden omtrent schepping, maar welke vragen rijzen er zowel in verband met evolutie als met schepping?

⁹ Het is duidelijk dat er diepgaande verschillen bestaan tussen de evolutietheorie en het scheppingsverslag van Genesis. Degenen die evolutie aanvaarden, beweren dat de scheppingsleer niet wetenschappelijk is. Maar in alle eerlijkheid zou men ook kunnen vragen: Is de evolutietheorie zelf wel zuiver wetenschappelijk? Anderzijds, is het  Genesisverslag slechts een van de vele oude scheppingsmythen, zoals velen beweren? Of is het in overeenstemming met de ontdekkingen van de moderne wetenschap? En hoe staat het met andere vragen die zo velen verontrusten: Als er een almachtige Schepper bestaat, waarom is er dan zoveel oorlog en honger en ziekte, waardoor miljoenen voortijdig sterven? Waarom zou hij zoveel lijden toelaten? En als die Schepper bestaat, onthult hij ons dan wat de toekomst brengt?

10. (a) Wat is de doelstelling van dit boek, en wat hopen de uitgevers? (b) Waarom is dit zo belangrijk?

¹⁰ De doelstelling van dit boek is, deze vragen en daarmee verband houdende kwesties te onderzoeken. De uitgevers hopen dat u de inhoud zonder vooringenomenheid zult beschouwen. Waarom is dit zo belangrijk? Omdat deze inlichtingen van grotere waarde voor u kunnen blijken te zijn dan u op dit moment wellicht beseft.

[Studievragen]

[Inzet op blz. 7]

Is leven geëvolueerd of werd het geschapen?

[Inzet op blz. 8]

Onze gehele kijk op het leven en op de toekomst wordt beïnvloed door onze mening over het ontstaan van het leven

[Inzet op blz. 10]

Degenen die evolutie aanvaarden, beweren dat de scheppingsleer niet wetenschappelijk is; maar kan er in alle eerlijkheid worden gezegd dat de evolutietheorie zelf wel zuiver wetenschappelijk is?

 [Kader/Illustratie op blz. 12, 13]

 Dingen om over na te denken

Onze wereld is vol wonderbaarlijke dingen:

Grote dingen: Een ondergaande zon die de westelijke hemel in gloed zet. Een nachtelijke hemel, bezaaid met sterren. Een woud met hoog oprijzende bomen waar zonnestralen tussendoor priemen. Ruige bergketens, de besneeuwde toppen glinsterend in de zon. De machtige golven van een door de wind opgezweepte oceaan. Deze dingen vervullen ons met opwinding en ontzag.

Kleine dingen: Een klein Noordamerikaans zangvogeltje dat op zijn weg naar Zuid-Amerika hoog boven de Atlantische Oceaan in de richting van Afrika koerst. Op een hoogte van zo’n 6000 meter laat hij zich door de daar heersende winden naar Zuid-Amerika voeren. Geleid door zijn trekinstinct vervolgt hij zijn vlucht gedurende verscheidene dagen en over een afstand van ruim 3900 kilometer — 20 gram moed, verpakt in veren. Wij worden met bewondering en verbazing vervuld.

Ingenieuze dingen: Vleermuizen die van sonar gebruik maken. Vissen die elektriciteit opwekken. Meeuwen die zeewater ontzouten. Wespen die papier maken. Termieten die air-conditioning installeren. Octopussen die zich met behulp van straalaandrijving voortbewegen. Vogels die weven of flats bouwen. Mieren die tuinieren, of naaien, of vee houden. Vuurvliegjes met ingebouwde knipperlichten. Wij staan verbaasd over zo’n vindingrijkheid.

Eenvoudige dingen: Naarmate het einde van ons leven nadert, zijn het vaak de kleine dingen waarop wij onze aandacht vestigen, dingen die wij zo dikwijls als vanzelfsprekend hadden beschouwd. Een glimlach. De aanraking van een hand. Een vriendelijk woord. Een eenvoudig bloemetje. Het gezang van een vogel. De warmte van de zon.

Wanneer wij nadenken over zulke grote dingen die adembenemend zijn, kleine dingen die onze bewondering wekken, ingenieuze dingen die ons fascineren, eenvoudige dingen die wij pas later gaan waarderen — waaraan schrijven wij ze dan toe? Hoe kunnen zulke dingen worden verklaard? Waar zijn ze vandaan gekomen?

 [Paginagrote illustratie op blz. 6]

[Illustratie op blz. 9]

Slechts 6000 jaar oud?

[Illustratie op blz. 11]

Het is juist respect te hebben voor de wetenschappelijke bekwaamheden waardoor onze kennis zozeer is verrijkt