Hoofdstuk 22

Loont het de moeite eerlijk te zijn?

1-4. Welke bewijzen van oneerlijkheid heb je onder jonge mensen waargenomen? Waarom dient het ons helemaal niet te verrassen dat veel jonge mensen zo handelen? (Jesaja 9:16)

DE MEESTE mensen van thans geloven niet dat het zin heeft altijd de waarheid te spreken. Is je dat opgevallen? Veel zakenmensen beweren dat zij niet met succes kunnen concurreren zonder enigszins oneerlijk te zijn. Wij lezen dagelijks advertenties waarin overdreven wordt of een verkeerde voorstelling van zaken wordt gegeven. Hoewel van politieke leiders wordt gezegd dat zij over het algemeen welzijn waken, beschouwen de meeste mensen hen als onbetrouwbaar.

² Daar jonge mensen zoveel oneerlijkheid onder volwassenen zien, volgen zij vaak dezelfde handelwijze. Velen spieken op school bij proefwerken of verzuimen onder valse voorwendsels lessen. Als zij onder vrienden zijn, pochen zij misschien en geven zij een verkeerde voorstelling van zichzelf of hun prestaties. Thuis bedriegen zij misschien zelfs wel hun ouders door vragen over hun doen en laten met halve waarheden te beantwoorden en de feiten te verbergen door het antwoord zo te formuleren dat hun ouders een volkomen verkeerde indruk krijgen. Als hun ouders, of anderen, erachter trachten te komen hoe zij over immoraliteit, drugs of soortgelijke dingen denken, verbergen zij misschien de feiten en zeggen datgene wat de vragensteller  volgens hen graag wil horen, niet hoe zij er werkelijk over denken. Om aan geld te komen of ergens toestemming voor te krijgen, kan het zijn dat zij een ouder met onoprechte genegenheid of vleierij stroop om de mond smeren.

³ Is het vreemd dat zij zo handelen? Veel jonge mensen denken dat zij hiertoe gerechtigd zijn. Waarom? Welnu, misschien leren hun ouders hun inderdaad dat het verkeerd is te liegen, maar toch bemerken zij hoe hun ouders zelf de feiten verdraaien om zich uit een onaangename situatie te redden of een rekening, een schuld of bepaalde belastingaanslag niet te hoeven betalen. Heb je opgemerkt dat sommige ouders hun kinderen zelfs gebruiken om voor hen te liegen door hen uitvluchten te laten geven?

⁴ Worden jonge mensen — of eigenlijk wij allemaal — onder zulke omstandigheden aangespoord ernaar te streven in elk opzicht eerlijk te zijn? Is het praktisch en loont het de moeite in een wereld waarin liegen, bedriegen en stelen zo algemeen zijn, aan de waarheid vast te houden? Zal eerlijkheid werkelijk meer voordeel voor je afwerpen dan oneerlijkheid, en zo ja, wat voor voordeel?

VOORDELEN OP KORTE TERMIJN TEGENOVER VOORDELEN OP LANGE TERMIJN

5-7. Waarom zijn de voordelen van een oneerlijke handelwijze slechts van korte duur?

⁵ Vraag jezelf af: Wat wil ik liever — een onmiddellijk voordeel, dat echter slechts ogenschijnlijk voorhanden is, of datgene wat blijvende voordelen afwerpt? Is het niet zo dat alle ogenschijnlijke voordelen van liegen en bedriegen hoogstens van korte duur zijn? Ja, Gods Woord zegt naar waarheid: „Het is de lip van waarheid die voor altijd stevig bevestigd zal worden, maar de leugentong zal slechts zo lang duren als een ogenblik.” — Spreuken 12:19.

⁶ Neem bijvoorbeeld een zakenman die een verkeerde voorstelling van een produkt geeft. Hij slaagt er misschien in het produkt te verkopen, maar het kan zijn dat hij er een  klant bij verliest als die erachter komt dat hij bedrogen is. Of veronderstel dat je op school spiekt. Als je niet betrapt wordt, krijg je misschien hogere cijfers. Maar wat heb je zelfs aan „tienen” als je niets geleerd hebt?

⁷ Wie anderen bedriegt, bedriegt uiteindelijk zichzelf het meest. Vergelijk eerlijke mensen eens met oneerlijke. Denk er eens over na wat men door oneerlijkheid allemaal verliezen kan en je zult tot de erkenning komen waarom een ieder die denkt dat oneerlijkheid tot een beter of gelukkiger leven bijdraagt, in werkelijkheid erg kortzichtig is.

8-10. Welke waarde heeft eerlijkheid (a) op je werk, (b) in het gezin, (c) onder vrienden?

⁸ Als je erom bekend staat recht door zee te gaan en eerlijk te zijn, win je het respect en vertrouwen van anderen. De vrienden die je krijgt, zijn zeer waarschijnlijk echte vrienden omdat zij bemerken dat jij „echt” bent en zij dit waarderen. Hoewel de moderne zakenwereld weliswaar vaak oneerlijk is, zijn werkgevers over het algemeen toch ook verstandig genoeg om werknemers te waarderen die eerlijk zijn. Een reputatie eerlijk te zijn, kan iemand derhalve een betrekking bezorgen als werk schaars is of kan hem helpen een betrekking te houden als anderen de hunne verliezen.

 ⁹ Thuis draagt eerlijkheid tot een aangename, prettige sfeer bij en bant twijfel of verdenkingen tussen huwelijkspartners en tussen ouders en kinderen uit. Als kinderen door hun eerlijkheid het volle vertrouwen van hun ouders winnen, zijn de ouders gewoonlijk bereid hun kinderen geleidelijk aan meer vrijheid te geven. Wanneer je de waarheid spreekt en een fout of een verkeerde daad toegeeft, kan daar natuurlijk straf uit voortvloeien. Maar die straf zou wel eens niet zo streng kunnen zijn, omdat je eerlijk was. En als je dan later zegt dat je iets echt niet hebt gedaan, zal men je woord waarschijnlijk eerder geloven.

¹⁰ Stel dit tegenover de persoon die voor oneerlijkheid zwicht om „uit de knel te komen” of een of ander voordeel te krijgen. Hij loopt het risico al deze voortreffelijke voordelen te verliezen, omdat omgaan met iemand die oneerlijk is, hetzelfde is als in een auto met een defecte stuurinrichting rijden — je weet nooit wat er gebeurt. Besef dus dat het, als je iemand beliegt of bedriegt, jaren kan duren om het geschapen wantrouwen uit te wissen. Als er een ouder of vriend bij betrokken is, heelt de wond misschien wel maar het kan een slechte herinnering achterlaten die als een langdurig litteken is. Als je er een gewoonte van maakt oneerlijk te zijn, kan er wel eens een tijd komen dat je het vertrouwen van anderen nodig hebt en je er zeer veel aan gelegen is dat zij je geloven, maar zij dat dan niet meer kunnen. Is een tijdelijk voordeel dat door oneerlijkheid wordt opgeleverd, dit waard?

11-13. (a) Hoe begint de gewoonte te liegen vaak? (b) Waarom is liegen een teken van lafheid en niet van moed?

¹¹ Een leugenaar is in werkelijkheid met iemand te vergelijken die in drijfzand is terechtgekomen. Vaak vraagt de ene leugen om de andere leugen, ten einde de eerste te ondersteunen, en men bemerkt al gauw dat men in een vicieuze cirkel is geraakt. Wij kunnen stellig de wijsheid van de duidelijke bijbelse raad inzien: „Liegt niet tegen elkaar.” — Kolossenzen 3:9.

 ¹² Leugenaars beginnen vaak met halve waarheden en „kleine leugentjes” te vertellen, en gaan dan geleidelijk tot grotere leugens over. Liegen begint vaak net als gokken. Wie gokt, begint geringe bedragen in te zetten, maar geleidelijk aan is hij bereid steeds hogere bedragen in te zetten — gewoonlijk om enkele verliezen te dekken.

¹³ In het begin kan het moedig en gedurfd lijken om zonder blikken of blozen leugens te vertellen. Je kent misschien zelfs wel mensen die zich erin oefenen om iemand recht in de ogen te zien als ze liegen. Is dat niet moedig? Neen, liegen is in werkelijkheid eerder laf dan moedig. Er is meer moed voor nodig de waarheid te spreken en alle daaruit voortvloeiende consequenties onder de ogen te zien. Een leugen is geen teken van kracht, maar van zwakte. Een leugen is kreupel, ze kan zich niet alléén overeind houden, maar moet door andere leugens ondersteund worden en is nimmer bereid de waarheid onder de ogen te zien. Waarom zou je dan iemand zijn die zich zijn leven lang anders voordoet dan hij is, die de waarheid verbergt, eromheen draait en uitvluchten zoekt? Waarom zou je als Judas Iskáriot zijn, die een bedrieger werd, een dubbel leven trachtte te leiden en eindigde als een mislukkeling die zelfmoord pleegde? Waarom niet de moed opbrengen eerlijk te zijn? Het is de enige manier om zelfrespect en een goed geweten te behouden.

JE WOORD HOUDEN

14-16. Waarom is het belangrijk je woord te houden?

¹⁴ Je woord houden hangt nauw met eerlijkheid samen. Als je ouders je iets zouden beloven en zich dan niet aan hun woord zouden houden, zou jij je waarschijnlijk diep gekrenkt voelen. Maar vind jij het net zo belangrijk tegenover je ouders je woord te houden? Hoe staat het er in dit opzicht met jou voor? Als je iemand hulp toezegt of hem aanbiedt een karweitje voor hem op te knappen, probeer je  dan altijd je woord te houden? Als je een afspraak maakt om iemand op een bepaald tijdstip te ontmoeten, ben je er dan ook stipt op tijd? Hoeveel is je woord waard?

¹⁵ De jeugd is de beste tijd om ermee te beginnen de gewoonte te ontwikkelen iemand van je woord te zijn. Door het wel of niet houden van je woord toon je duidelijk je ware aard, en bovendien worden je geest en hart erdoor gevormd. Er wordt een geesteshouding door opgebouwd die van blijvende invloed op je karakter zal zijn.

¹⁶ Als je nu betrouwbaar bent, zul je dit in de toekomst waarschijnlijk ook zijn. Het omgekeerde is ook waar. Als je het bijvoorbeeld nu tot een gewoonte maakt het niet zo nauw te nemen met het inlossen van je beloften, ga je later misschien een vaste overeenkomst aan om een werk of een taak op je te nemen, en probeer je er dan al vlug weer onderuit te komen. Veel mensen doen dit, maar zij winnen daarmee niet het respect van anderen.

17-19. (a) Waarom houden mensen hun woord niet? (b) Hoe kun je het vermijden in situaties te geraken waarin je geneigd zou zijn je woord te verbreken?

¹⁷ Waarom verbreekt iemand zijn woord? Onder andere omdat het houden van zijn woord hem beperkingen of verplichtingen oplegt. Wanneer dan de tijd komt om een afspraak na te komen of een belofte in te lossen, schijnt iets anders misschien aanlokkelijker. Ook is het zo dat men vaak tot de ontdekking komt dat het nakomen van een gedane belofte moeilijker is dan oorspronkelijk werd gedacht.

¹⁸ Wat zul jij in zulke gevallen doen? Zul jij je aan je woord houden, ook al betekent het dat je wat moeite of verlies op de koop toe moet nemen? Iemand zegt wellicht: „Maar daar heb ik niet op gerekend!” De vraag waar het om gaat, is echter: Bij wie ligt de schuld? Ben ik door de andere partij bedrogen of misleid? Zo niet, dan zul je, wanneer je alles op je neemt wat het nakomen van je belofte je ook kosten mag, een waardevolle les leren, namelijk: Denk  voordat je spreekt en voordat je iets belooft. Wanneer je iets belooft, houd je dan aan je woord.

¹⁹ Het kan je in moeilijkheden brengen wanneer je ergens „Ja” op zegt enkel omdat je denkt dat je iemand er een plezier mee doet, maar zonder eerst over de consequenties na te denken. Als je daarentegen voorzichtig bent met het doen van beloften en een zaak eerst rustig overdenkt en beschouwt hoe de kwestie van invloed is op je toekomstige leven, zal het je veel gemakkelijker vallen je aan je eenmaal gegeven woord te houden. Je zult je hart en geest erop voorbereid hebben je woord gestand te doen. Jezus zei: „Laat uw woord Ja gewoon Ja betekenen.” — Matthéüs 5:37.

DE VOORNAAMSTE REDEN OM EERLIJK TE ZIJN

20-22. (a) Wat is de voornaamste reden waarom het belangrijk is altijd eerlijk te zijn? (Psalm 15:1-4) (b) Welk voortreffelijke voorbeeld geeft God met betrekking tot het houden van zijn woord? Wat kan ons helpen Zijn voorbeeld te volgen?

²⁰ De voornaamste reden waarom het de moeite loont eerlijk te zijn, is dat Jehovah God alleen eerlijke personen tot zijn vrienden rekent. Waarom? Omdat hij zelf altijd trouw is aan zijn woord. Daarom kon Jozua tot de natie Israël zeggen: „Gij weet zeer goed met geheel uw hart en met geheel uw ziel dat niet één woord van alle goede woorden die Jehovah, uw God, tot u gesproken heeft, onvervuld is gebleven. Alles is voor u uitgekomen. Geen woord daarvan is onvervuld gebleven” (Jozua 23:14). De bijbel is grotendeels een bericht over de beloften die Jehovah heeft gehouden. Zijn waarheidsgetrouwheid in het verleden geeft ons het vaste vertrouwen dat ook zijn beloften van toekomstige zegeningen in vervulling zullen gaan.

²¹ Wil je Gods goedkeuring ontvangen? Houd dan in gedachten dat alleen degenen die hem „met geest en waarheid” aanbidden, door hem goedgekeurd worden (Johannes 4:23). En denk eraan dat Jehovah liegen in al zijn vormen — misleiding, pochen, laster, bedrog — verafschuwt omdat  het voortspruit uit zelfzucht, hebzucht en een gevoelloze onverschilligheid voor de belangen van anderen. Hij weet dat alle moeilijkheden en al het lijden van de mensheid aan een leugen toe te schrijven zijn, een leugen van de zijde van de „vader van de leugen”, Satan, Gods voornaamste vijand. — Johannes 8:44.

²² Wil je werkelijk een eerlijk leven leiden? Dan dien je te beseffen dat alleen oprechte liefde voor je Schepper en je naaste jou de benodigde motivatie daartoe kan geven. Je moet een diepe liefde voor de waarheid hebben wegens het goede dat erdoor tot stand wordt gebracht, en een even intense haat ten opzichte van liegen wegens de schade die erdoor wordt aangericht. Ook moet Gods goedkeuring meer voor je betekenen dan die van welk mens maar ook. Bedenk dat wij alleen omdat Hijzelf de waarheid liefheeft en liegen haat, een vaste hoop voor de toekomst kunnen hebben, gebaseerd op Gods onfeilbare beloften en de bewezen betrouwbaarheid van zijn Woord. Streef er dus naar zoals Hij te zijn. Houd in gedachten dat „de lip van waarheid . . . voor altijd stevig bevestigd zal worden, maar de leugentong zal slechts zo lang duren als een ogenblik”. — Spreuken 12:19.

[Studievragen]

[Illustratie op blz. 174]

Levert stelen werkelijk iets op?