Troost voor de neerslachtigen

’De gehele schepping zucht tot nu toe voortdurend te zamen en lijdt te zamen pijn’ (Romeinen 8:22). Toen dit meer dan 1900 jaar geleden werd geschreven, was het menselijk lijden groot. Velen waren neerslachtig. Daarom werden christenen aangespoord ’bemoedigend tot de terneergeslagen zielen te spreken’. — 1 Thessalonicenzen 5:14.

In deze tijd is het menselijk lijden nog groter, terwijl meer mensen dan ooit neerslachtig of depressief zijn. Dient dit ons echter te verbazen? Feitelijk niet, want de bijbel identificeert de huidige tijd als „de laatste dagen” en beschrijft ze als „kritieke tijden . . . die moeilijk zijn door te komen” (2 Timotheüs 3:1-5). Jezus Christus voorzei dat er in de laatste dagen „vreselijke schouwspelen” zou zijn. — Lukas 21:7-11; Mattheüs 24:3-14.

Wanneer mensen langdurig gebukt gaan onder angstige bezorgdheid, vrees, verdriet of soortgelijke negatieve emoties, worden zij vaak depressief. Depressiviteit of extreme droefheid kan veroorzaakt worden door de dood van een geliefde, een echtscheiding, het verlies van een baan of een aanhoudende ziekte. Mensen worden ook neerslachtig als zij gevoelens van waardeloosheid ontwikkelen, omdat zij denken dat zij een mislukkeling zijn en anderen teleurgesteld hebben. Iedereen kan overweldigd worden door een stress-situatie, maar wanneer iemand gevoelens van hopeloosheid ontwikkelt en totaal geen uitweg meer kan zien uit een moeilijke situatie, kan dit tot ernstige depressiviteit leiden.

Mensen in de oudheid hadden soortgelijke gevoelens. Job was ziek en ondervond persoonlijke tegenspoed. Hij had het gevoel dat God hem had verlaten en uitte daarom walging over zijn leven (Job 10:1; 29:2, 4, 5). Jakob was neerslachtig wegens de  schijnbare dood van zijn zoon; hij weigerde zich te laten troosten en wilde sterven (Genesis 37:33-35). Koning David, die zich schuldig voelde wegens een ernstige dwaling, klaagde: „De gehele dag heb ik bedroefd rondgelopen. Ik ben lamgeslagen.” — Psalm 38:6, 8; 2 Korinthiërs 7:5, 6.

In deze tijd zijn velen depressief geworden omdat zij te veel hooi op hun vork nemen en proberen een dagelijkse routine te volgen die hun mentale, emotionele en fysieke mogelijkheden te boven gaat. Stress, gekoppeld aan negatieve gedachten en gevoelens, kan kennelijk invloed uitoefenen op het lichaam en ertoe bijdragen dat het chemisch evenwicht in de hersenen wordt verstoord, wat tot depressiviteit leidt. — Vergelijk Spreuken 14:30.

Hulp die zij nodig hebben

Epafroditus, een eerste-eeuwse christen uit Filippi, raakte ’terneergeslagen omdat zijn vrienden hadden gehoord dat hij ziek geworden was’. Misschien had Epafroditus, die ziek was geworden nadat zijn vrienden hem met levensmiddelen voor de apostel Paulus naar Rome hadden gezonden, wel het gevoel dat hij zijn vrienden had teleurgesteld en dat zij hem als een mislukkeling beschouwden (Filippenzen 2:25-27; 4:18). Hoe bood de apostel Paulus hulp?

Hij zond Epafroditus naar huis terug met een brief voor de vrienden in Filippi waarin stond: „Ontvangt [Epafroditus] . . . op de gebruikelijke wijze in de Heer, met alle vreugde, en blijft dat soort van mannen dierbaar achten” (Filippenzen 2:28-30). Dat Paulus met zoveel waardering over hem sprak en de Filippenzen hem hartelijk en liefdevol verwelkomden, moet Epafroditus beslist hebben vertroost en zal ertoe hebben bijgedragen dat hij niet meer zo neerslachtig was.

De bijbelse raad om ’bemoedigend tot de terneergeslagen zielen te spreken’, is ongetwijfeld de allerbeste raad. „Je hebt er behoefte aan te weten dat anderen om je geven als persoon”, zei een vrouw die aan depressiviteit leed. „Je hebt er behoefte aan iemand te horen zeggen: ’Ik begrijp het; je zult er weer bovenop komen.’”

Iemand die neerslachtig of depressief is, moet vaak het initiatief nemen door een meevoelend persoon uit te kiezen die hij of zij  in vertrouwen kan nemen. Het moet iemand zijn die een goede luisteraar is en veel geduld heeft. Hij of zij moet het vermijden tegen de depressieve persoon te preken of zich veroordelend uit te laten door bijvoorbeeld te zeggen: ’Zo moet je je niet voelen’ of ’Dat is een verkeerde houding’. De gevoelens van zo iemand zijn heel kwetsbaar en zulke kritische opmerkingen zullen alleen maar tot gevolg hebben dat hij zich nog ellendiger voelt.

Iemand die depressief is, voelt zich misschien waardeloos (Jona 4:3). Toch is het goed in gedachte te houden dat wat werkelijk telt, is hoe God iemand beziet. Mensen hebben Jezus Christus „als van geen belang” geacht, maar dit veranderde niets aan zijn werkelijke waarde in Gods ogen (Jesaja 53:3). Wees ervan verzekerd dat net zoals God zijn geliefde Zoon liefheeft, hij ook u liefheeft. — Johannes 3:16.

Jezus had medelijden met degenen die het moeilijk hadden en trachtte hen te helpen zich van hun persoonlijke waarde bewust te zijn (Mattheüs 9:36; 11:28-30; 14:14). Hij legde uit dat God zelfs onbetekenende musjes waardevol acht. „Niet één daarvan [wordt] vergeten bij God”, zei hij. Hoeveel waardevoller acht hij dan mensen die zijn wil trachten te doen! Over hen zei Jezus: „Zelfs de haren van uw hoofd zijn alle geteld.” — Lukas 12:6, 7.

Iemand die ernstig depressief is, die overweldigd wordt door zijn zwakheden en tekortkomingen, kan het inderdaad moeilijk vinden te geloven dat God hem zo bijzonder waardevol acht. Hij kan ervan overtuigd zijn dat hij Gods liefde en zorg onwaardig is. Gods Woord erkent de mogelijkheid dat „ons hart ons veroordeelt”. Maar is dat de bepalende factor? Nee. God beseft dat zondige mensen negatief kunnen denken en zelfs geneigd kunnen zijn zichzelf te veroordelen. Daarom vertroost zijn Woord hen met de woorden: „God is groter dan ons hart en weet alle dingen.” — 1 Johannes 3:19, 20.

Ja, onze liefdevolle hemelse Vader ziet meer dan onze zonden en tekortkomingen. Hij is op de hoogte van verzachtende omstandigheden, onze hele levenswandel, onze beweegredenen en bedoelingen. Hij weet dat wij zonde, ziekte en de dood hebben geërfd en daarom grote beperkingen hebben. Dat wij ons ongelukkig en geërgerd voelen over onszelf, vormt op zich reeds een bewijs dat wij niet willen zondigen en niet te ver zijn gegaan. De  bijbel zegt dat wij tegen onze wil „aan ijdelheid onderworpen” werden. God heeft dus begrip voor onze ellendige situatie en houdt vol mededogen rekening met onze zwakheden. — Romeinen 5:12; 8:20.

„Jehovah is barmhartig en goedgunstig”, wordt ons verzekerd. „Zover als de zonsopgang verwijderd is van de zonsondergang, zover heeft hij onze overtredingen van ons verwijderd. Want hijzelf weet zeer goed hoe wij zijn gevormd, gedachtig dat wij stof zijn” (Psalm 103:8, 12, 14). Ja, Jehovah is „de God van alle vertroosting, die ons vertroost in al onze verdrukking”. — 2 Korinthiërs 1:3, 4.

De hulp die neerslachtige personen het meest nodig hebben, wordt hun geschonken wanneer zij dicht tot hun barmhartige God naderen en ingaan op zijn uitnodiging om ’hun last op hem te werpen’. Hij kan inderdaad „het hart der verbrijzelden . . . doen opleven” (Psalm 55:22; Jesaja 57:15). Vandaar dat Gods Woord aanmoedigt tot gebed: ’Werpt al uw bezorgdheid op Jehovah, want hij zorgt voor u’ (1 Petrus 5:7). Ja, door middel van gebed en smeking kunnen mensen dicht tot God naderen en zich verheugen in „de vrede van God, die alle gedachte te boven gaat”. — Filippenzen 4:6, 7; Psalm 16:8, 9.

Praktische aanpassingen in levensstijl kunnen iemand eveneens helpen een gedeprimeerde stemming te overwinnen. Lichamelijke inspanning, gezond voedsel, frisse lucht, voldoende rust en matigheid in tv-kijken zijn allemaal belangrijk. Eén vrouw heeft depressieve personen geholpen door hen ertoe te brengen fikse wandelingen te maken. Toen een depressieve dame zei: „Ik heb geen zin om te gaan wandelen”, antwoordde de vrouw vriendelijk maar vastberaden: „Jawel, je gaat wel.” De vrouw berichtte: „We liepen zes kilometer. Toen we terugkwamen, was ze moe maar ze voelde zich wel beter. U zult pas kunnen geloven hoe goed krachtige inspanning helpt als u het probeert.”

Soms is het echter onmogelijk depressiviteit volledig te overwinnen, zelfs als alles is geprobeerd, met inbegrip van medische therapieën. „Ik heb alles geprobeerd,” zei een vrouw van middelbare leeftijd, „maar de depressiviteit blijft.” Evenzo is het nu vaak onmogelijk de blinden, de doven of de kreupelen te genezen. Toch kunnen depressieve personen troost en hoop vinden door  geregeld Gods Woord te lezen, dat de stellige hoop op blijvende verlichting van alle menselijke kwalen verschaft. — Romeinen 12:12; 15:4.

Als niemand meer neerslachtig zal zijn

Toen Jezus de verschrikkelijke dingen beschreef die in de laatste dagen op aarde zouden gebeuren, voegde hij eraan toe: „Als nu deze dingen beginnen te geschieden, richt u dan rechtop en heft uw hoofd omhoog, omdat uw bevrijding nabij komt” (Lukas 21:28). Jezus sprak over de bevrijding die leidt tot leven in Gods rechtvaardige nieuwe wereld, waar „de schepping zelf vrijgemaakt zal worden van de slavernij des verderfs en de glorierijke vrijheid van de kinderen Gods zal hebben”. — Romeinen 8:21.

Wat zal het voor de mensheid een verlichting betekenen bevrijd te zijn van de lasten van het verleden en elke dag wakker te worden met een onbekommerde geest, verlangend de dagelijkse werkzaamheden ter hand te nemen! Niet langer zal wie maar ook door de wolk van neerslachtigheid belemmerd worden. De zekere belofte voor de mensheid luidt: „[God] zal elke traan uit hun ogen wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn. De vroegere dingen zijn voorbijgegaan.” — Openbaring 21:3, 4.

Tenzij anders vermeld, zijn alle aangehaalde schriftplaatsen uit de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift genomen.